Cần cân nhắc việc ra đề toán thực tế một cách ồ ạt
Quan sát tôi thấy số người khen thì nhiều hơn là số người chê. Người khen thì cho rằng toán như vậy mới là toán. Có như vậy sẽ làm học sinh trở nên ham thích tìm tòi ứng dụng thực tế. Học sinh biết tích hợp kiến thức ở các lĩnh vực lại với nhau. Toán bây giờ không là toán nữa. Toán là sự tích hợp giữa hóa, sinh, vật lý, xã hội lại với nhau.
Bạn đang đọc: Cần cân nhắc việc ra đề toán thực tế một cách ồ ạt
Người chê tự đặt câu hỏi. Liệu học viên trung học phổ thông có làm được dạng toán này hay không chứ nói gì đến học viên trung học cơ sở ? Đề vừa dài vừa khó. Ở góc nhìn một người trong ngành giáo dục tôi không nói đến tính đúng sai của cách ra đề mà xin đưa ra đôi điều nhận định và đánh giá mang tính chủ quan. Đây là bài viết có tính học thuật, rất mong nhận được sự góp ý chân thành .
Thứ nhất, cách ra đề mô hình hóa bài toán thực tế mà Sở Giáo dục TP HCM ra không phải là mới đối với giới toán học. Hàng chục năm về trước, các nước phát triển đã đề cập đến vấn đề này. Phong trào ra đề này ở Việt Nam rộ lên mấy năm gần đây. Việc ra đề thi “thực tế hóa” được “đại trà hóa” từ thi THPT quốc gia rồi đến thi vào THPT. Từ các diễn đàn toán học và ngoài thị trường tôi có được khoảng vài chục cuốn sách và file bài giảng liên quan đến toán thực tế. Một con số bội thực mà chỉ vài năm về trước còn là điều không tưởng.
Thứ hai, sau khi dự thảo chương trình dạy học môn toán theo hướng tiếp cận năng lực được nghiên cứu và đưa vào ứng dụng đối với giáo dục Việt Nam thì cách ra đề trở nên “thực tế hóa” một cách ào ạt. Tuy nhiên, mô hình hóa các bài toán thực tế không phải là năng lực duy nhất và quan trọng nhất trong các năng lực mà một học sinh phải học.
Theo Mogen Niss, một chuyên viên về dạy học tăng trưởng năng lượng mà bất kỳ ai nghiên cứu và điều tra về giáo dục học đều phải học cho rằng, có những thành tố năng lượng toán học sau :
1. Năng lực tư duy toán học.
2. Phát hiện và giải quyết vấn đề.
3. Mô hình hóa các bài toán thực tế.
4. Năng lực lập luận toán học.
5. Năng lực biểu diễn toán học.
6. Năng lực sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, hình thức, kỹ thuật và các phép toán.
7. Năng lực giao tiếp toán học.
8. Năng lực sử dụng phương tiện hỗ trợ (bao gồm công nghệ thông tin).
Đặc biệt, dự thảo chương trình giáo dục phổ thông toàn diện và tổng thể sắp tới tất cả chúng ta sẽ được dạy, được học đưa ra những năng lượng cốt lõi mà học viên phải có : tự chủ, hợp tác, phát minh sáng tạo, tiếp xúc, đo lường và thống kê, tin học, nghệ thuật và thẩm mỹ, sức khỏe thể chất. Như vậy, hoàn toàn có thể nói, năng lượng quy mô hóa những bài toán thực tiễn là một trong tám năng lượng chứ không phải là duy nhất. Năng lực toán học cũng góp thêm phần giúp học viên có được tám năng lượng cốt lõi mà học viên cần có .
Thứ ba, cách thi quyết định cách học và cách dạy đến trên 90%. Không một học sinh nào cảm thấy hào hứng nếu kiến thức học không phải thi. Việc ra đề chiếm tới 70% câu hỏi là mô hình hóa các bài toán thực tế vô hình chung sẽ khiến cho học sinh chăm chăm đi giải toán thực tế. Các thầy cô giáo lao vào toán thực tế, coi đó là chủ đề quan trọng nhất mà học sinh cần học. Từ đó, việc dạy sẽ bỏ lơ các kiến thức, kỹ năng khác hoặc việc dạy sẽ giảm bớt thời lượng để dành toàn bộ thời gian cho toán thực tế.
Các dạng toán như phát hiện sai lầm, toán thuần túy (pure mathematics) sẽ không được chú trọng. Vẻ đẹp của toán học là gì? Phát triển tư duy toán học ra sao… sẽ không còn chỗ đứng trong cách học của học sinh. Đây là một điều đáng lo ngại.
Xem thêm: Tầm nhìn bất động sản
Toán học thật sự mạnh, mạnh hơn bất kỳ nghành nào khác là ở chỗ tăng trưởng tư duy, lập luận ngặt nghèo được thiết kế xây dựng trên hệ những tiên đề. Còn nói đến ứng dụng thực tế thì toán học rất mạnh nhưng so với vật lý học, tin học, hóa học, sinh học … thì tôi e rằng toán học chưa chắc đã có được vị trí đó .Chỉ khi nào xét về góc nhìn tư duy thì toán học mới trở nên to lớn. Trong đó tư duy phát minh sáng tạo là quan trọng nhất, khó nhất thì toán học lại có vinh dự sở hữu tư duy đó một cách tuyệt đối mà những nghành nghề dịch vụ khác khó có được. Chúng ta cần đi sâu vào thực chất toán học, giảng dạy cho học viên tư duy, đặc biệt quan trọng là tư duy phát minh sáng tạo .Tư duy phát minh sáng tạo là cao nhất và khó nhất trong những thang bậc tư duy. Tư duy phát minh sáng tạo sẽ gồm có cả tư duy quy mô hóa những bài toán thực tiễn. Nếu ra đề toán thực tiễn thì tại sao ta không ra thế này : Cho một bài toán toán học, tìm những giải thuật hoàn toàn có thể có của bài toán ? Đặc biệt hóa bài toán này ? Tìm bài toán tương tự như bài toán này ? ( Năng lực phát hiện và xử lý yếu tố ) …Hoặc cho một bài toán, giáo viên nhu yếu học viên khái quát hóa bài toán và tìm cách giải ? Em hãy tìm bài toán thực tế của bài toán này ? Em hãy tìm nhiều cách giải của bài toán thực tế ? Em hãy tìm một bài toán tương tự như ( năng lượng phát hiện và xử lý yếu tố ) ? Hoặc tất cả chúng ta cho một bài toán và giải thuật của nó, sau đó đặt câu hỏi : Em hãy phát hiện lỗi sai của bài toán ( năng lượng lập luận toán học ) ?Cho một bài toán cực trị hàm một biến ví dụ điển hình, em hãy sử dụng công nghệ thông tin tìm vị trí của điểm cực trị hàm một biến của bài toán này trên ứng dụng hay trên máy tính cầm tay ? ( Năng lực sử dụng công cụ tương hỗ toán học ) … Chúng ta cần tạo cho học viên hứng thú tìm tòi và tăng trưởng kỹ năng và kiến thức, gợi mở giúp học viên tăng trưởng tổng lực .Toán học vốn dĩ rất phong phú và nhiều mẫu mã. Tại sao tất cả chúng ta chỉ coi hướng ra đề là quy mô hóa những bài toán thực tiễn quan trọng nhất ? Phải chăng, đây cũng là thiếu sót của người ra đề ?
Thứ tư, sách giáo khoa hiện hành theo chúng tôi không đủ dạng bài tập toán thực tế để thi vào lớp 10. Các thầy cô giáo sẽ vất vả trong việc tìm kiếm một cách dạy phù hợp để vừa đáp ứng chuẩn đầu ra (theo kiến thức chương trình cũ) vừa đáp ứng đủ kiến thức để học sinh có thể thi đậu vào THPT.
Đây là dạng toán cần có nhiều nghiên cứu và đưa vào kỳ thi một cách phù hợp chứ không nên ra đề về toán thực tế một cách ào ạt. Điều này sẽ làm cho quá trình dạy học bị khập khiễng. Với nhân lực con người, sách giáo khoa cũ thì liệu đây có phải là thời điểm tốt và thích hợp nhất để ra đề mô hình hóa các bài toán thực tiễn?
Chúng ta nên nhớ rằng quy mô hóa những bài toán thực tiễn chỉ là một trong tám năng lượng toán học. Khi ra đề, tất cả chúng ta cần phủ khá đầy đủ hoặc hầu hết dạng năng lượng này. Đừng chỉ chăm chăm chú trọng quá vào quy mô hóa những bài toán thực tiễn mà bỏ lỡ những dạng đề toán tăng trưởng năng lượng toán học khác .Để làm được điều này, ngoài chương trình sách giáo khoa cần biến hóa ra thì phải có những điều tra và nghiên cứu sư phạm. Bao nhiêu bài toán quy mô hóa thực tiễn là vừa đủ ? Cách dạy học những bài toán thực tế như thế nào là hiệu suất cao ? Cần cân đối để cho đề toán phân phối tổng lực năng lượng cho học viên. Đừng để cho học viên lên lớp là cứ mong ước học toán thực tiễn bỏ lỡ những yếu tố toán học khác. Đừng làm nghèo cách tiếp cận, cách tư duy toán học cho học trò như vậy !
TS Nguyễn Ngọc Giang
Giảng viên Bộ môn Toán kinh tế, Đại học Ngân hàng TP HCM
Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn
![Toni Kroos là ai? [ sự thật về tiểu sử đầy đủ Toni Kroos ]](https://evbn.org/wp-content/uploads/New-Project-6635-1671934592.jpg)
