Nét văn hóa từ lễ hội Nghinh Ông ở Cà Mau

VHDN: Lễ hội văn hóa này có từ năm 1925 bắt nguồn từ sự kiện ngư dân phát hiện xác một con cá voi (ngư dân gọi là cá ông) trôi dạt vào bờ. Theo truyền thuyết xa xưa loại cá này là cứu tinh cho các tàu, thuyền và ngư dân gặp nạn trên biển khơi, vì vậy người dân rất tôn kính và biết ơn loài cá này nên gọi là “ông”, và “cá ông” tại Sông Đốc được gọi là Nam Hải Đại Tướng Quân.

Nghinh Ông là lễ hội dân gian lớn nhất ở Cà Mau tổ chức triển khai tại thị xã Sông Đốc ( huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau ) vào những ngày 14, 15 tháng 2 âm lịch hàng năm ). Năm nay, lễ hội diễn ra trong 2 ngày 30 và 31 / / 03/2018 .Ông Trần Minh Đặng – Phó Vạn lăng Ông, cho biết : “ Ngày cúng ông là ngày hội của người dân vùng biển, đây là một lễ hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bộc lộ cho niềm tin “ uống nước nhớ nguồn ”. Bên cạnh đó, lễ hội cũng là dịp để bà con làm nghề biển cầu mong một năm làm ăn phát đạt, cùng nhau vượt khó vươn lên chống chọi với sự khắc nghiệt của vạn vật thiên nhiên ” .Lễ hội văn hóa truyền thống này có từ năm 1925 bắt nguồn từ sự kiện ngư dân phát hiện xác một con cá voi ( ngư dân gọi là cá ông ) trôi dạt vào bờ. Theo truyền thuyết thần thoại thời xưa loại cá này là cứu tinh cho những tàu, thuyền và ngư dân gặp nạn trên biển khơi, vì thế người dân rất tôn kính và biết ơn loài cá này nên gọi là “ ông ”, và “ cá ông ” tại Sông Đốc được gọi là Nam Hải Đại Tướng Quân. Lăng thờ những bộ xương gọi là Vạn lăng Nam Hải Đại Tướng Quân hiện đang trưng thờ những bộ xương sườn, cốt, những cá ông trôi dạt vào bờ năm 1925, 1951, 1953, 1963. Cạnh đó là hai bộ xương cá Đao, được xem là cá thần bảo vệ “ ông ” không bị cá dữ tiến công. Lăng mộ này đã được Trung tâm UNESCO điều tra và nghiên cứu bảo tồn cổ vật trao bằng bảo trợ vào tháng 03/2013. Đặc biệt đời vua Gia Long năm thứ tư đã sắc phong thần là Đại Càn Nam Hải Thượng Đẳng thần .

Những ngày diễn ra lễ hội, xung quanh khu vực lăng được trang hoàng rất thích mắt với nhiều cờ phướn. Có rất nhiều khách đến rất sớm để thắp nhang tại chánh điện và miếu bà Thủy Long. Địa phương luôn sắp xếp lực lượng công an, Bộ đội biên phòng, Thanh tra giao thông vận tải, dân quân tự vệ để làm trách nhiệm bảo vệ bảo mật an ninh trật tự trong và ngoài khu vực tổ chức triển khai lễ .Ông Dương Tấn Biểu, chánh chủ Vạn lăng cho biết thêm “ … hàng năm chúng tôi đều lên kế hoạch chu đáo, bảo vệ bảo mật an ninh không để bọn xấu trà trộn để móc túi, cướp giật, gây rối trật tự và nhất quyết không để xảy ra tệ nạn mê tín dị đoan dị đoan … ” .

Theo ông Biểu, năm nay về phần lễ vẫn giữ nguyên các nghi thức như những năm trước, riêng phần hội thì phong phú hơn, đa dạng hơn với các hoạt động văn hóa, thể thao.

Anh Lê Văn Toàn, quê Hậu Giang nói vui “ … năm nào tui cũng tới đây bán nhang, trái cây vừa kiếm thêm thu nhập, vừa đốt nhang cầu nguyện cho mái ấm gia đình niềm hạnh phúc, ăn nên làm ra, năm nay hành khách tới nhiều hơn những năm trước … ”Lễ hội “ Nghinh Ông ” ở Sông Đốc có nhiều nghi thức rất sang trọng và quý phái, mang đậm nét văn hóa truyền thống dân gian xưa, như : trước giờ ra biển “ nghinh ông ” buổi lễ chính tại chánh điện có khá đầy đủ những cung phi ( đa phần là phụ nữ cao tuổi ), cung nữ ( những thiếu nữ ) 12 nữ học trò lễ, 02 nữ cung hầu, 01 vị tướng quân trong tư thế oai phong cùng hàng chục quân sỹ đang đứng hầu tay giương cao những ngọn cờ nước, những lá cờ phướn có ghi dòng chữ “ Nam Hải Đại Tướng Quân ” cùng hàng ngàn người sẵn sàng chuẩn bị rước kiệu trong tiếng trống, tiếng kèn rộn ràng của đội nhạc lễ .

Ông Phạm Văn Tâm, hương lễ lăng kể thêm về ý nghĩa việc “ nghinh ông ” ngoài cửa biển : Hàng năm, vào ngày 15/2 âm lịch, Ban tổ chức triển khai và nhân dân làm kiệu đặt lên đó “ vong linh ông ” đang ngự trị tại lăng và rước lên tàu tiến ra biển Tây với mục tiêu để “ ông ” ( ông đã mất ) gặp gỡ những “ ông đang còn sống ” trên biển, sau đó lại rước “ ông ” quay về. Trước đây khi ra biển mà gặp “ ông ” phun nước thì đoàn sẽ quay về. Hiện nay, hình thức được vận dụng là đọc lời cầu nguyện và xin “ keo ”, khi xin được thì đoàn mới trở lại lăng xem như hoàn thành xong việc làm. Mục đích là những “ ông ” đồng thuận độ trì cho quốc thái dân an, ngư dân đi biển gặp nhiều như mong muốn, thu hoạch nhiều thủy hải sản, người dân quanh vùng không hứng chịu dịch bệnh … Khi đoàn rước kiệu đi qua, những mái ấm gia đình sẽ lập bàn thờ cúng, thắp hương, bày biện trái cây và đứng trước nhà cung thỉnh khi đoàn hành lễ trong tiếng nhạc rộn ràng, sôi động, sung sướng .Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc là một trong những lễ hội tiêu biểu vượt trội của Nước Ta, là lễ hội dân gian lớn nhất tại Cà Mau đã được người dân và chính quyền sở tại địa phương giữ gìn, tổ chức triển khai rất sang chảnh, góp thêm phần giữ gìn truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa .

Phan Thị Anh Thư

Source: https://evbn.org
Category : Lễ Hội