Cháy rừng Amazon – thảm họa của cả thế giới

Huyền Anh   –  
Thứ sáu, 30/08/2019 18 : 30 ( GMT + 7 )

Các đám cháy kỷ lục ở cánh rừng nhiệt đới Amazon tuần qua lan nhanh với tốc độ chóng mặt. Giới chuyên gia cảnh báo rằng, nếu tình trạng này không sớm được kiểm soát, nó sẽ trở thành thảm họa môi trường toàn cầu. Và để dập tắt đám cháy, Brazil cần những nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế.

Bản đồ cho thấy vị trí của tất cả các vụ cháy rừng tại Brazil từ ngày 13.8. Ảnh: Global Forest Watch.

Thảm hoạ của cả thế giới

Ngày 24.8, phần đông người dân thành phố Sao Paulo ( Brazil ) phải ở trong nhà cả ngày để tránh bụi. Trên khung trời, cuộn khói bụi khổng lồ giống như mây bão khiến cả thành phố to lớn tối sầm dù đang giữa ban ngày. Theo Independent, cuộn khói bụi đó là từ những đám cháy kỷ lục lê dài nhiều ngày trước đó ở cánh rừng nhiệt đới gió mùa Amazon – nơi tạo ra gần 20 % oxy trong khí quyển Trái đất. Gió mạnh đã thổi khói bụi bay gần 3.000 km tới thành phố lớn nhất Nam Mỹ này. Khói và tàn tro như một tấm màn chi chít và ô nhiễm trùm kín không cho ánh mặt trời xuyên qua và Sao Paulo chỉ là một trong hàng trăm thành phố lớn, nhỏ ở Nam Mỹ đang đau đầu với thảm cảnh này .Trước đó, giáo sư – nhà sinh học Marta Marcondes đưa ra lời báo động sau khi nghiên cứu và phân tích những vết nước mưa có màu xám vào ngày 19.8 tại Sao Paulo. ” Tôi chưa khi nào thấy như vậy, đây quả là một quá trình nghiêm trọng ” – nhà sinh học Marta Marcondes nói với hãng tin AFP. Điều làm giáo sư Marcondes rất hoảng sợ đó là mùi gỗ cháy từ những hạt mưa đó. Sao Paolo nằm gần bờ biển, cách những khu rừng bị cháy hàng nghìn kilômét như vậy tình hình ở những vùng nằm sâu hơn trong đất liền chắc như đinh còn nghiêm trọng hơn .Không chỉ gây ô nhiễm không khí ở Brazil, những vụ cháy ở Amazon còn gây lo lắng ngày càng nhiều cho hội đồng quốc tế, khiến Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phải lên tiếng vì khu rừng nhiệt đới gió mùa này có vai trò rất quan trọng trong công cuộc chống đổi khác khí hậu. ” Ngôi nhà của tất cả chúng ta đang bốc cháy. Rừng mưa Amazon – lá phổi của toàn cầu sản sinh 20 % lượng oxy toàn thế giới – đang bốc cháy. Đây là một cuộc khủng hoảng cục bộ quốc tế. Các thành viên của Hội nghị Thượng đỉnh G7 hãy tranh luận về trường hợp khẩn cấp này ” – Tổng thống Macron viết thông điệp trên mạng xã hội Twitter hôm 22.8 .Tuần trước, theo những số liệu của Viện Nghiên cứu khoảng trống vương quốc Brazil ( INPE ), khu vực rừng mưa Amazon ở Brazil đang trải qua nạn cháy rừng kỷ lục với khoảng chừng 74.000 vụ hỏa hoạn được ghi nhận trong 8 tháng đầu năm nay, tăng 40.136 vụ tức 83 % so với cùng kỳ năm 2018 và cao nhất kể từ năm 2013. Nhà khoa học của INPE Alberto Setzer cho hay, con người cả vô tình lẫn cố ý là nguyên do gây ra 99 % số vụ hỏa hoạn .Theo báo USA Today, khoảng chừng 60 % rừng Amazon nằm ở Brazil. Bất kỳ sự tàn phá nào so với ” lá phổi ” này cũng hoàn toàn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng so với khí hậu, lượng mưa toàn thế giới, kinh tế tài chính quốc tế và chủ trương ngoại giao. Bình thường, rừng Amazon hấp thụ nhiều khí CO2 hơn là lượng khí phát thải ra, góp thêm phần điều hòa sự nóng lên của bầu khí quyển. Nhưng năng lực này của Amazon đang suy giảm cùng với đà phá rừng và hậu quả trước mắt của những vụ cháy rừng ở Amazon sẽ sinh ra một lượng khí CO2 rất lớn. Đó là chưa kể sự tàn phá so với tính đa dạng sinh thái của rừng nhiệt đới gió mùa này .

Tàn phá như vũ khí huỷ diệt hàng loạt

Tờ The Atlantic nhận định, sự phá huỷ của vụ cháy rừng Amazon được cho là nguy hiểm hơn nhiều so với vũ khí huỷ diệt hàng loạt. Hậu quả của vụ cháy rừng thảm khốc đang diễn ra sẽ diệt chủng các loài động thực vật và đẩy nhanh cuộc khủng hoảng khí hậu kéo dài đến muôn đời. Chỉ cần mất 1/5 rừng Amazon sẽ kích hoạt một quá trình gọi là “dieback”, tạo ra cái mà tờ The Intercept gọi là “quả bom ngày tận thế của carbon lưu trữ”.

Các chuyên viên cảnh báo nhắc nhở, rừng Amazon cháy đồng nghĩa tương quan với việc quốc tế mất đi một phần đa dạng sinh học. Và điều đáng lo lắng hơn cả là việc rừng liên tục mất cũng gây ra những dịch chuyển đáng kể so với tình hình khí hậu, nhất là lượng mưa tại khu vực. Diện tích Amazon càng bị thu hẹp bao nhiêu thì cánh rừng mưa nhiệt đới gió mùa lớn nhất quốc tế này càng gần ngưỡng ” cái chết không hề đảo ngược ” bấy nhiêu. Tờ Economist cho rằng, nếu tình hình không sớm được khắc phục, hệ sinh thái Amazon sẽ bị trộn lẫn đến mức không còn tương thích để sinh sống, cây rừng chết khô dần từng mảng. Cuối cùng, hàng loạt rừng rậm Amazon sẽ chết mòn mà không sự can thiệp nào của con người hoàn toàn có thể cứu vãn ; xóa khỏi sự sống của hàng triệu loài động thực vật .Một con rắn chạy qua những cánh đồng đã cháy trụi ở khu vực Rondonia, Brazil.Chưa kể khoảng chừng 1 triệu người bản địa từ 500 bộ lạc sống dưới tán rừng Amazon, theo News. com.au. Đa phần những bộ tộc vẫn giữ lối sống truyền thống lịch sử, phụ thuộc vào trọn vẹn vào cánh rừng. ” Thiệt hại quá kinh khủng. Chúng tôi chỉ biết khóc khi nhìn thấy mọi thứ mình hết lòng yêu thương và bảo vệ bị tàn phá trong một đám cháy ” – người phụ nữ địa phương tên Zonalia Santos nói với Aljazeera .Các đám cháy đáng báo động xảy ra từ cuối tháng 7, nhưng phải mất hơn 3 tuần sau, khi Amazon chìm trong biển lửa và gần như mất trấn áp, quốc tế mới thực sự nhận ra sự tình nghiêm trọng. ” Tất cả những gì bạn hoàn toàn có thể nhìn thấy là cái chết. Đây không chỉ là một khu rừng đang cháy mà gần như là một nghĩa trang ” – Rosana Villar của tổ chức triển khai Hòa Bình Xanh nói với CNN .Martinane Muelbert, một nhà sinh thái học điều tra và nghiên cứu về việc phá rừng ở Amazon đóng vai trò như thế nào trong biến hóa khí hậu, cho rằng đây không chỉ là một vài thảm kịch mà thực sự là thảm họa. Bà Muelbert cho biết, còn quá sớm để thống kê giám sát lượng carbon hoàn toàn có thể phát ra từ vụ cháy rừng Amazon trong tháng 8 này. ” Đây là một tội ác chống lại hành tinh, chống lại loài người ” – Martinane Muelbert nói .Nhiệm vụ hiện tại quá lớn, gần như là không hề làm được gì. Ở những nơi khói lửa kinh hoàng nhất, mặt trời phần đông không hề tỏa sáng trên sông. Ngọn lửa gần như nuốt chửng hàng loạt những gì còn lại trong rừng trên đường đi của nó. Không có tín hiệu nào của đời sống con người, chỉ có gia súc bị cuốn vào những đám mây khói bụi mù mịt và ngọn lửa. Ngày tận thế có vẻ như là đây !

Chúng ta có thể làm gì?

Tình hình rừng Amazon đã nguy kịch đến mức đây không còn là chuyện nội bộ của Brazil hay các nước Nam Mỹ nói chung, mà đã trở thành vấn đề khẩn cấp của quốc tế. Các nhà lãnh đạo G7 tới đây có khả năng sẽ đưa ra tuyên bố mạnh mẽ lên án sự gia tăng của nạn phá rừng gần đây và kêu gọi Brazil khôi phục các biện pháp bảo vệ Amazon như trước đây khiến quốc gia này trở thành lãnh đạo môi trường toàn cầu. Áp lực hiện đang gia tăng lên Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro để buộc ông thay đổi chính sách.

Ông Jair Bolsonaro thừa nhận với Reuters rằng, Brazil thiếu nguồn lực để chống lại những vụ hỏa hoạn. Nước này đã trải qua luật môi trường tự nhiên để tạo ra một chương trình giúp bảo vệ rừng Amazon. Thêm vào đó, những thỏa thuận hợp tác toàn thế giới tư nhân như Amazon Beef và Soy Moratorium, nơi những công ty chấp thuận đồng ý không mua đậu nành hoặc gia súc tương quan đến nạn phá rừng phạm pháp, cũng bị giảm đáng kể. Điều này sẽ góp thêm phần ngăn ngừa nạn phá rừng bên cạnh những công cụ kinh tế tài chính, ngoại giao và chính trị mà Brazil hoàn toàn có thể sử dụng ngay giờ đây .Giới chuyên viên cho rằng, để dập tắt đám cháy, Brazil rõ ràng cần những nỗ lực chung của hội đồng quốc tế. Tổng thống Mỹ Donald Trump – người nổi tiếng cứng rắn trong yếu tố môi trường tự nhiên – cho biết, ông đã buộc phải điện đàm với người đồng cấp Brazil để trao đổi về nạn cháy rừng ở Amazon, đồng thời thông tin Mỹ sẵn sàng chuẩn bị trợ giúp vương quốc Nam Mỹ xử lý đám cháy. ” Rừng Amazon nhất định phải được bảo vệ ” – Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antono Guterres cũng lên tiếng .Thủ tướng Anh Boris Johnson đã hứa sẽ trợ giúp 10 triệu bảng Anh ( hơn 12 triệu USD ) để giúp bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống trong lòng Amazon, đồng thời lôi kéo những nhà chỉ huy quốc tế tăng cường nỗ lực cứu những loài có rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng.

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn