An toàn truyền máu trong lâm sàng

20/03/2012

Bạn đang đọc: An toàn truyền máu trong lâm sàng – Bệnh Viện Nhi Trung Ương

AN TOÀN TRUYỀN MÁU TRONG LÂM SÀNG TS. Đổ Thị Minh Cầm

Trưởng khoa truyền máu – BV Nhi trung ương

Đặt yếu tố

Máu và những chế phẩm máu là một loại “ thuốc ”đặc biệt quan trọng, việc chỉ định đúng, sử dụng hài hòa và hợp lý máu và những chế phẩm máu là vô cùng quan trọng vì sai sót hoàn toàn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng .

Truyền máu chỉ đạt hiệu quả khi truyền máu an toàn. An toàn truyền máu là một quy trình khép kín gồm nhiều giai đoạn từ khi tuyển chọn người hiến máu, khám lâm sàng, làm các xét nghiệm sàng lọc, thu thập máu, sản xuất các chế phẩm máu, lưu trữ, phân phối máu… đến chỉ định truyền máu và thực hành truyền máu trên lâm sàng.

I. Những điểm cần quan tâm khi chỉ định truyền máu và những chế phẩm máu

1. Những quy định chung

– Cần xem xét kỹ mục tiêu cần truyền máu, xem xét kỹ lợi – hại .

– Chỉ định đúng và hài hòa và hợp lý : “ Cần gì truyền nấy ”, hạn chế tối đa máu toàn phần .

– Chỉ định truyền máu và những chế phẩm máu đều phải dựa trên văn bản hướng dẫn sử dụng bảo đảm an toàn, hài hòa và hợp lý máu và những chế phẩm máu và trong thực tiễn lâm sàng của từng bệnh nhân .

– Theo dõi trang nghiêm và ngặt nghèo qúa trình truyền máu và chế phẩm máu cũng như tác dụng của truyền máu .

– Đối với bệnh nhân và gia đình người bệnh: được giải thích về những lợi ích cũng như các nguy cơ của truyền máu.

2. Một số lưu ý khi sử dụng máu và một số chế phẩm máu

2.1 Máu toàn phần và khối hồng cầu

– Nhiệt độ bảo quản máu toàn phần từ 2ºC đến 6ºC
– Thời gian bảo quản không quá 35 ngày với chất chống đông CPDA.
– Trong điều kiện nhiệt độ phòng truyền không quá 4 giờ
– Không truyền máu còn lạnh cho trẻ em, không được làm ấm máu ở nhiệt độ trên 37ºC

2.2 Khối tiểu cầu
– Bảo quản : Nếu điều chế trong mạng lưới hệ thống kín, dữ gìn và bảo vệ tiểu cầu ở 20 °C đến 24 °C kèm lắc liên tục có hạn dùng không quá 5 ngày kể từ ngày lấy máu. Nếu điều chế trong mạng lưới hệ thống hở có hạn dùng không quá 4 giờ kể từ khi điều chế .

– Cần truyền KTC ngay sau khi lĩnh từ ngân hàng máu, trong quá trình truyền khoảng 15 phút nên lắc túi chứa tiểu cầu để tiểu cầu không bị kết dính.

2.3 Huyết tương tươi ướp đông

– Huyết tương tươi đông lạnh : sau khi làm tan đông, huyết tương tươi đông lạnh phải sử dụng ngay hoặc bảo quản ở 2°C đến 6°C không quá 6 giờ.
– Không được đông lạnh lại.
– Túi huyết tương không được có màu sắc bất thường, không bị vẩn hoặc có cục đông.

II. Một số quy định đối với khoa lâm sàng khi truyền máu

1. Yêu cầu trước khi lĩnh máu

1.1 Lấy mẫu máu của người bệnh đáp ứng các điều kiện sau:

– Được lấy ngay trước khi lĩnh máu hoặc lấy trong vòng 24h trước khi chuyển mẫu cho khoa truyền máu.
– Trước khi lấy máu phải kiểm tra, đối chiếu chỉ định, tên tuổi, mã số người bệnh, số giường điều trị với bệnh nhân
– Mẫu máu của người bệnh phải lấy vào 2 ống nghiệm: với thể tích là 1 – 2 ml đối với ống chống đông, 3 – 4 ml đối với ống không chống đông;
– Ghi rõ ràng, đầy đủ trên nhãn của ống nghiệm những thông tin tối thiểu sau:

·Họ tên hoặc mã số của người bệnh;
·Năm sinh của người bệnh;
·Số giường, khoa phòng điều trị;
·Chữ ký hoặc mã hiệu của nhân viên lấy mẫu máu;

1.2 Kiểm tra hình thức bề ngoài đơn vị chức năng máu

–

Phải kiểm tra vẻ bên ngoài đơn vị chức năng máu và chế phẩm máu khi nhận máu tại khoa truyền máu, nhằm mục đích phát hiện những tín hiệu sau :·Thủng, hở, nứt, vỡ ở túi đựng, ống dây, vị trí cắm dây truyền ;

Xem thêm: Game góc nhìn thứ 2 và game góc nhìn thứ 4 là game gì?

Sự không phân lớp hoặc phân lớp không bình thường giữa những thành phần máu khi đã để lắng hoặc ly tâm ;

· Màu sắc bất thường và tình trạng tan máu: có màu hồng hoặc đỏ ở phần trên mặt phân cách huyết tương và hồng cầu hoặc toàn bộ huyết tương;
· Huyết tương đục và màu sắc bất thường;
· Có cục đông, vẩn, tủa, vật lạ;

1.3 Chuẩn bị thuốc và các phương tiện cấp cứu, phác đồ xử trí các phản ứng không mong muốn do truyền máu.

2. Thực hiện và theo dõi việc truyền máu tại khoa lâm sàng2.1Thực hiện kiểm tra, so sánh những nội dung sau :

– Đối chiếu thông tin của người bệnh, đơn vị máu và phiếu truyền máu;
– Kiểm tra hạn sử dụng và bề ngoài đơn vị máu

2.2 Thực hiện định nhóm máu hệ ABO của người bệnh và đơn vị chức năng máu ngay tại giường bệnh và so sánh hồ sơ tương quan :
– Khi truyền máu toàn phần, khối hồng cầu, khối bạch cầu : sử dụng huyết thanh mẫu ( hoặc card đã gắn sẵn huyết thanh mẫu ) để định nhóm ABO của mẫu máu người bệnh ( được lấy ngay trước khi truyền máu ) và của mẫu máu lấy từ đơn vị chức năng máu sắp truyền ;
– Khi truyền tiểu cầu, huyết tương : sử dụng huyết thanh mẫu ( hoặc card đã gắn sẵn huyết thanh mẫu ) để định nhóm ABO mẫu máu của người bệnh ; đồng thời trộn 2 giọt chế phẩm với 1 giọt máu người bệnh và kiểm tra ngưng kết ( trên phiến kính ) .

2.3 Theo dõi, ghi chép :–Kiểm tra những chỉ số lâm sàng trước khi truyền máu : huyết áp, mạch, nhiệt độ thân thể của người bệnh ;

– Trước khi truyền máu, lắc nhẹ túi máu, không lắc mạnh. Sử dụng bộ dây truyền máu có bầu lọc máu để truyền máu cho người bệnh;
– Theo dõi liên tục người bệnh tối thiểu trong vòng 15 phút đầu của quá trình truyền máu để phát hiện và xử trí kịp thời tác dụng không mong muốn liên quan đến truyền máu;
– Ghi chép đầy đủ các dấu hiệu sinh tồn, diễn biến quá trình trạng người bệnh các xử trí (nếu có) vào phiếu truyền máu tại các thời điểm:

. Bắt đầu truyền máu;
. Theo định kỳ 10 – 30 phút tùy theo tình trạng lâm sàng;
. Ngưng truyền máu hoặc kết thúc truyền máu.

2.4 Không được bổ sung bất cứ dung dịch, thuốc vào đơn vị máu, trừ trường hợp có yêu cầu hòa loãng, tăng tốc độ truyền bằng cách bổ sung dung dịch muối đẳng trương NaCl 0,9 % (loại truyền tĩnh mạch) vào khối hồng cầu.

2.5 Khi xảy ra những tính năng không mong ước tương quan đến truyền máu :

–

Tùy theo mức độ nghiêm trọng hoàn toàn có thể giảm vận tốc hoặc ngưng truyền máu. Trường hợp ngưng truyền máu, phải dùng nước muối đẳng trương 0,9 % truyền đường tĩnh mạch để duy trì đường tĩnh mạch ;

– Thông báo cho bác sĩ điều trị để vận dụng những giải pháp xử trí cấp cứu ;

–

Lấy máu để kiểm tra những xét nghiệm thiết yếu

– Chuyển những đơn vị chức năng máu có tương quan về phòng xét nghiệm truyền máu bệnh viện ;

–

Hoàn thành những sách vở, biên bản

–

Báo cáo những tính năng không mong ước có tương quan đến truyền máu cho phòng Kế hoạch tổng hợp và khoa Truyền máu .

3. Việc trả, nhận lại đơn vị chức năng máu không truyền

–

Kiểm tra hình thức bề ngoài đơn vị chức năng máu : còn nguyên vẹn

–