Bàn về sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Xuân Diệu, nhà nghiên cứu Nguyễn Đăng Mạnh đã khẳng định: “Nhìn một cách tổng quát toàn bộ sự nghiệp văn học của Xuân Diệu, thấy có một tư tưỏng chi phối tất cả

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (80.35 KB, 4 trang )

Trong nền thi ca Việt Nam hôm nay và mai sau không thể không
nhắc đến Xuân Diệu – một hồn thơ thiết tha, cháy bỏng, một tinh
nhân say đắm nồng nàn..
Bàn về sự nghiệp sáng tác của tác gia Xuân Diệu, nhà nghiên cứu Nguyễn Đăng Mạnh đã khẳng định:
“Nhìn một cách tổng quát toàn bộ sự nghiệp văn học của Xuân Diệu, thấy có một tư tưỏng chi phối tất cả,
ấy là một niềm khát khao giao cảm với đời – cuộc đời hiểu theo nghĩa chân thật và trần thế nhất”.
(Văn 11, NXB Giáo duc, Hà Nội, 1997) Thông qua việc phân tích một số bài thơ của Xuân Diệu viết
trước cách mạng, anh (chị) hãy chứng minh nhận định trên.
BÀI LÀM
Trong nền thi ca Việt Nam hôm nay và mai sau không thể không nhắc đến Xuân Diệu – một hồn thơ thiết
tha, cháy bỏng, một tinh nhân say đắm nồng nàn, một “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới ( Thi nhân
Việt Nam). Đọc Xuân Diệu, ta bắt gặp một tâm hồn yêu cuộc sống, yêu con người đến say mê cuồng
nhiệt. Ông luôn khát khao được giao hòa, được mở lòng ra với cuộc đời và cũng mong nhận được sự đáp
ứng của mọi tâm hồn, của thiên nhiên, của trời đất trong cuộc sống đáng yêu này. Niềm mong ước thiết
tha và chân thành đó là tư tưởng nổi bật chi phối toàn bộ các sáng tác của ông. Nhận định về sáng tác của
Xuân Diệu, nhà nghiên cứu Nguyên Đàng Mạnh đã khẳng định: “Nhìn một cách tổng quát toàn bộ sự
nghiệp văn học của Xuân Diệu thấy có một tư tưởng chi phối tất cả / ; một niềm khát khao giao cảm với
đời – cuộc đời hiểu theo nghĩa chân thật và trần thế nhất”
Thật vậy! Nếu cùng thời tác gia Thế Lữ muốn thoát lên cõi tiên, Huy Cận giãi bày nỗi sầu của mình lên
cỏ cây, sông nước. Vũ Hoàng Chương tìm đến với thơ say để quên thực tại chán chường, thơ Xuân Diệu
rất nhập thế.Ông luôn gắn bó, quyến luyến với cuộc sống, với cảnh và nguời nơi trần thế này:
Ta ôm bó cánh hay ta lam rắn
Làm dây đu quấn quýt cả mình xuân
Không muốn đi mãi mãi ở vườn trần
Chân hóa rể de hút mùa dưới đất.
Là một người yêu cuộc sống, yêu con người. Xuân Diệu luôn mở rộng lòng với cuộc đời, mong gặp được
những tâm hồn đồng điệu, mong được hoa cái “TÔI” và cái “TA” chung của xã hội, của cuộc đời Trong
cái ‘TA” chung ấy, cái “TÔI” phải được khẳng định mạnh mẽ:
Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối,
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm.
Đọc hai câu thơ này, tôi lại nhớ đến một khúc ca trong Ngươi làm vườn của Tago – nhà thơ triết lí nổi

tiếng của đất nước Ấn Độ tươi đẹp
Hoa sen nở trong ánh mặt trời

Rồi mất đi tất cả những gì nó có
Nhưng chắc nó không muốn làm chiếc nụ
Trong sương mù vĩnh viễn của mùa đông.
Cũng như Tago, với Xuân Diệu, sông là phải hết mình, phải tận tâm tận lực với cuộc sống. Hãy sống có ý
nghĩa dù chỉ là giây phút bởi vì ai sinh ra trên đời cũng chỉ sống một lần. Xuân Diệu không thể chịu đựng
nổi cuộc sống bằng phẳng, mờ nhạt của cô Quỳnh, cô Giao và anh chàng Phan trong truyện Tỏa nhị Kiểu,
ở họ có cái gì cũng “lỡ cỡ“, họ là những con người không có cá tính, lặng lẽ, ngơ ngác, thụ động đến tội
nghiệp. Tác giả thấy họ đáng thương vì họ như những sinh vật sống “ngoi ngóp, vật vờ” (Nguyễn Đăng
Mạnh) trong vũng ao tù bằng phẳng của cuộc đời. “Mục đích đời người của Xuân Diệu là sự sống” (Thế
Lữ) nhưng cuộc sống xã hội không đem lại cho ông những gì ông mong muốn, những gì ông đã trao gửi.
Trong xã hội kim tiền đó, con người sống với nhau hờ hững, dửng dưng, thờ ơ, lạnh nhạt cho nên Xuân
Diệu không tìm được một tâm hồn hòa hợp, ông thấy mình lạc lõng giữa cuộc đời đến nỗi phải thốt lên:
Ta là Một, là Riêng là Thứ nhất
Không có chi bè bạn nổi cùng ta.
Tình yêu là một thứ tình cảm tự nhiên thiêng liêng gắn bó hai người khác giới với nhau. Khi người ta yêu
nhau người ta hiểu nhau, san sẻ từng niềm vui, nỗi buồn với nhau, nhưng với Xuân Diệu, người yêu cũng
không thà hiểu ông. Xuân Diệu yêu say đắm, nồng nàn, mãnh liệt nhưng dường như trái tim người yêu
luôn lạc điệu với trái tim ông. Ông không bao giờ cảm thấy mình được đền đáp xứng đáng, bởi vì ông
luôn “thèm muốn vô biên và tuyệt đích”. Ngồi với người yêu, ôm người yêu trong vòng tay mà Xuân
Diệu vẫn cảm thấy xa cách vời vợi – đấy là chủ đề bài Xa cách rất tiêu biểu cho thơ Xuân Diệu.
Đã hơn một lần Xuân Diệu thất vọng vì tình trao đi mà không được nhận lại:
Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất.
Trao cho em cùng với một lá thư
Em không nhận và tình yêu cũng mất
Tình đã cho không lấy lại bao giờ.
Yêu là cho, là mất, là chuốc lấy khổ đau phiền muộn, nhưng Xuân Diệu lại không thể sống mà không

yêu:
Làm sao sống được mà không yêu
Không nhớ không thương một kẻ nào.
Xuân Diệu là thế, nồng nàn, sôi nổ, khao khát giao hòa mà vẫn thấy cô đơn, giá lạnh giữa cuộc đời. Càng
khát khao giao hòa bao nhiêu ông càng cảm thấy cô đơn giá lạnh bấy nhiêu, và càng cỏ đơn ông càng
muốn nhận được sự cảm thông chia sẻ của người đời. Người đời không hiểu ông, ông tìm đến với thiên
nhiên, hướng sự giao cảm vào thiên nhiên bởi vì hơn ai hết Xuân Diệu yêu thiết tha cuộc sống này.
Đối với ông, sự sống hiện hữu quanh ta đây chính là thiên đường – thiên đường giữa cõi trần gian, giữa
những tâm hồn trần thế. Mỗi sớm mai thức dậy, thi nhân lại thấy muôn vàn điều mới lạ, đầy quyến rũ và
hấp dẫn xung quanh mình:
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này dáy lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi sáng sớm thần Vui hàng gõ cửa…
Mùa xuân hiện ra qua những dòng thơ của tác giả trong trẻo, tươi đẹp, gợi cảm, đầy sức quyến rũ làm say
đắm lòng người. Mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu đó là cảm hứng dồi dào nhất của thơ văn Xuân Diệu. Đọc
Xuân Diệu ta thấy từ nhiên đến choáng ngợp, nhà thơ như lạc lối giữa một miền cực lạc của chúa Mùa
xuân trong lành quá, tràn căng nhựa sống, tươi đẹp vô cùng, khiến cho nhà thơ không kìm được lòng
mình, phải xuýt xoa:
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Một. câu thơ rất Xuân Diệu.-Mùa xuân được cảm nhận như một cô gái đang thời xuân sắc với đôi môi
căng mọng tuyệt mĩ như đón, như mời. Đây là một cách cảm nhận hết sức vật chất, hết sức táo bạo nhưng
lại rất con người, vừa trần tục trần thế, vừa vô cùng trang trọng tinh khiết. Phải là một tâm hồn yêu cuộc
sống, gắn bó máu thịt với cuộc sống mới có được những cảm nhận chân thật và tinh tế như vậy. Cuộc
sống tươi đẹp như thế, đáng yêu như thế mà đời người lại hữu hạn. Xuân Diệu luôn lo sợ thời gian sẽ
cuốn đi tất cả, vì không gì tránh được quy luật của tàn phai.

Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất
Lòng tôi rộng nhưng lượng đời cứ chặt
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại.
Xuân Diệu luôn chắt chiu từng giây phút của cuộc đời để tận hưởng những diệu kì mà cuộc sống đem lại.
Ông vội vàng, ham hố muốn ôm tất cả sự sống vào lòng.
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Tu muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng
Cho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi

Và mãnh liệt hơn, ham hố hơn:
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
Phải là một người luôn luôn chan hòa, mở lòng ra với cuộc sống, Xuân Diệu mới xây dựng được những
hình ảnh thơ vừa rất trần thế lại vừa rất thánh thiện như vậy. Có nhà nghiên cứu văn học nào đó đã nói
ràng: Giữa Xuân Diệu và thiên nhiên dường như có một mối liên lạc nào đó mới có thể có được những
cảm nhận tinh vi, tinh tế đến thế. Quá đúng là như vậy! Xuân Diệu là con người thực nơi trần thế. Ông
yêu sự sống nơi trần thế, ông luôn cảm thấy hạnh phúc, hãnh diện vì sự có mặt của mình trên cuộc đời
này. Ông không đi tìm thiên đường ở một cõi huyền bí xa xôi nào, không tìm đến một vị chúa huvễn hoặc
nào. Ông chi tôn thếvì chúa đời gần gũi, tươi trẻ và đầy sức quyến rũ, ở đó trái tim nồng nhiệt đa tình đa
cảm của ông tha hồ ôm ấp lấy tất cả, tha hồ tìm đến những tâm hồn bè bạn, tha hồ tận hưởng những điều
kì diệu mà cuộc sống ban tặng

Có thể nói cả cuộc đời Xuân Diệu, “niềm khao khát được giao cảm với đời” luôn luôn thôi thúc ông, nó
như một ngọn lửa ngày càng bùng lên chứ không bao giờ nguội tắt. Sau Cách mạng tháng Tám. cái “tôi”
của ông đã được hòa vào cái “ta” chung của dân tộc trong tình yêu Tổ quốc và lí tửơng cách mạng. Niềm
khát khao giao cảm với đời vì thế lại càng mãnh liệt hơn bao giờ. Niềm khát khao cháy bỏng đó bắt
nguồn từ một cá tính mạnh mẽ: luôn sôi nổi, mãnh liệt, sống hết mình với cuộc sống. Với một quan niệm
nhân sinh tích cực như thế. Xuân Diệu đã dâng cho đời một sự nghiệp văn học đồ sộ, kết quả cuả những
tháng năm lao động nghệ thuật miệt mài, quyết liệt, không hề biết mệt mỏi. Con người ấy đến phút chót
của cuộc đời vẫn để lại nhừng dòng thơ yêu đời đến cháy bỏng, đến si mê:
Trong hơi thở chót dâng trời đất
Cũng vẫn si tình đến ngât ngư
Đọc Xuân Diệu, chúng ta cảm thấy cuộc đời thật đáng yêu, đang sống và tự thấy phải mở lòng với cuộc
đời hơn nữa, không thể sống dửng dưng, hờ hững để phải nuối tiếc những năm tháng đã trôi qua vô ích
Xuân Diệu mãi mãi xứng đáng với sự ngưỡng mộ của tuổi trẻ nói riêng và bạn đọc nói chung.
VI THÚY HỐNG.
loigiaihay.com
Xem thêm: Video bài giảng môn Văn học

tiếng của quốc gia Ấn Độ tươi đẹpHoa sen nở trong ánh mặt trờiRồi mất đi toàn bộ những gì nó cóNhưng chắc nó không muốn làm chiếc nụTrong sương mù vĩnh viễn của mùa đông. Cũng như Tago, với Xuân Diệu, sông là phải hết mình, phải tận tâm tận lực với đời sống. Hãy sống có ýnghĩa dù chỉ là khoảng thời gian ngắn chính bới ai sinh ra trên đời cũng chỉ sống một lần. Xuân Diệu không hề chịu đựngnổi đời sống phẳng phiu, mờ nhạt của cô Quỳnh, cô Giao và chàng trai Phan trong truyện Tỏa nhị Kiểu, ở họ có cái gì cũng “ lỡ cỡ “, họ là những con người không có đậm chất ngầu, lặng lẽ, ngơ ngác, thụ động đến tộinghiệp. Tác giả thấy họ đáng thương vì họ như những sinh vật sống ” ngoi ngóp, vật vờ ” ( Nguyễn ĐăngMạnh ) trong vũng ao tù phẳng phiu của cuộc sống. “ Mục đích đời người của Xuân Diệu là sự sống ” ( ThếLữ ) nhưng đời sống xã hội không đem lại cho ông những gì ông mong ước, những gì ông đã trao gửi. Trong xã hội kim tiền đó, con người sống với nhau hờ hững, dửng dưng, lạnh nhạt, lạnh nhạt do đó XuânDiệu không tìm được một tâm hồn hòa hợp, ông thấy mình lạc lõng giữa cuộc sống đến nỗi phải thốt lên : Ta là Một, là Riêng là Thứ nhấtKhông có chi bè bạn nổi cùng ta. Tình yêu là một thứ tình cảm tự nhiên thiêng liêng gắn bó hai người khác giới với nhau. Khi người ta yêunhau người ta hiểu nhau, san sẻ từng niềm vui, nỗi buồn với nhau, nhưng với Xuân Diệu, tình nhân cũngkhông thà hiểu ông. Xuân Diệu yêu say đắm, nồng nàn, mãnh liệt nhưng có vẻ như trái tim người yêuluôn lạc điệu với trái tim ông. Ông không khi nào cảm thấy mình được đền đáp xứng danh, chính do ôngluôn ” thèm muốn vô biên và tuyệt đích “. Ngồi với tình nhân, ôm tình nhân trong vòng tay mà XuânDiệu vẫn cảm thấy xa cách vời vợi – đấy là chủ đề bài Xa cách rất tiêu biểu vượt trội cho thơ Xuân Diệu. Đã hơn một lần Xuân Diệu tuyệt vọng vì tình trao đi mà không được nhận lại : Anh chỉ có một tình yêu thứ nhất. Trao cho em cùng với một lá thưEm không nhận và tình yêu cũng mấtTình đã cho không lấy lại khi nào. Yêu là cho, là mất, là chuốc lấy khổ đau phiền muộn, nhưng Xuân Diệu lại không hề sống mà khôngyêu : Làm sao sống được mà không yêuKhông nhớ không thương một kẻ nào. Xuân Diệu là thế, nồng nàn, sôi nổ, khao khát giao hòa mà vẫn thấy đơn độc, nóng bức giữa cuộc sống. Càngkhát khao giao hòa bao nhiêu ông càng cảm thấy cô đơn giá lạnh bấy nhiêu, và càng cỏ đơn ông càngmuốn nhận được sự cảm thông san sẻ của người đời. Người đời không hiểu ông, ông tìm đến với thiênnhiên, hướng sự giao cảm vào vạn vật thiên nhiên chính bới hơn ai hết Xuân Diệu yêu thiết tha đời sống này. Đối với ông, sự sống hiện hữu quanh ta đây chính là thiên đường – thiên đường giữa cõi trần gian, giữanhững tâm hồn trần gian. Mỗi sớm mai thức dậy, thi nhân lại thấy muôn vàn điều mới lạ, đầy điệu đàng vàhấp dẫn xung quanh mình : Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh rìNày dáy lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siVà này đây ánh sáng chớp hàng miMỗi sáng sớm thần Vui hàng gõ cửa … Mùa xuân hiện ra qua những dòng thơ của tác giả trong trẻo, tươi đẹp, quyến rũ, đầy sức điệu đàng làm sayđắm lòng người. Mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu đó là cảm hứng dồi dào nhất của thơ văn Xuân Diệu. ĐọcXuân Diệu ta thấy từ nhiên đến choáng ngợp, nhà thơ như lạc lối giữa một miền cực lạc của chúa Mùaxuân trong lành quá, tràn căng nhựa sống, tươi đẹp vô cùng, khiến cho nhà thơ không kìm được lòngmình, phải xuýt xoa : Tháng giêng ngon như một cặp môi gầnMột. câu thơ rất Xuân Diệu. – Mùa xuân được cảm nhận như một cô gái đang thời xuân sắc với đôi môicăng mọng tuyệt mĩ như đón, như mời. Đây là một cách cảm nhận rất là vật chất, rất là táo bạo nhưnglại rất con người, vừa trần tục trần gian, vừa vô cùng sang chảnh tinh khiết. Phải là một tâm hồn yêu cuộcsống, gắn bó máu thịt với đời sống mới có được những cảm nhận chân thật và tinh xảo như vậy. Cuộcsống tươi đẹp như vậy, đáng yêu như thế mà đời người lại hữu hạn. Xuân Diệu luôn lúng túng thời hạn sẽcuốn đi tổng thể, vì không gì tránh được quy luật của tàn phai. Xuân đương tới nghĩa là xuân đương quaXuân còn non nghĩa là xuân sẽ giàMà xuân hết nghĩa là tôi cũng mấtLòng tôi rộng nhưng lượng đời cứ chặtKhông cho dài thời trẻ của nhân gianNói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoànNếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại. Xuân Diệu luôn chắt chiu từng khoảng thời gian ngắn của cuộc sống để tận thưởng những diệu kì mà đời sống đem lại. Ông hấp tấp vội vàng, ham hố muốn ôm toàn bộ sự sống vào lòng. Ta muốn ômCả sự sống mới khởi đầu mơn mởnTa muốn riết mây đưa và gió lượnTu muốn say cánh bướm với tình yêuTa muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạngCho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sángCho no nê thanh sắc của thời tươiVà mãnh liệt hơn, ham hố hơn : Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi ! Phải là một người luôn luôn chan hòa, mở lòng ra với đời sống, Xuân Diệu mới kiến thiết xây dựng được nhữnghình ảnh thơ vừa rất trần gian lại vừa rất thánh thiện như vậy. Có nhà điều tra và nghiên cứu văn học nào đó đã nóiràng : Giữa Xuân Diệu và vạn vật thiên nhiên có vẻ như có một mối liên lạc nào đó mới hoàn toàn có thể có được nhữngcảm nhận phức tạp, tinh xảo đến thế. Quá đúng là như vậy ! Xuân Diệu là con người thực nơi trần gian. Ôngyêu sự sống nơi trần gian, ông luôn cảm thấy niềm hạnh phúc, hãnh diện vì sự xuất hiện của mình trên cuộc đờinày. Ông không đi tìm thiên đường ở một cõi huyền bí xa xôi nào, không tìm đến một vị chúa huvễn hoặcnào. Ông chi tôn thếvì chúa đời thân mật, tươi tắn và đầy sức điệu đàng, ở đó trái tim nồng nhiệt đa tình đacảm của ông tha hồ ôm ấp lấy toàn bộ, tha hồ tìm đến những tâm hồn bè bạn, tha hồ tận thưởng những điềukì diệu mà đời sống ban tặngCó thể nói cả cuộc sống Xuân Diệu, ” niềm khao khát được giao cảm với đời ” luôn luôn thôi thúc ông, nónhư một ngọn lửa ngày càng bùng lên chứ không khi nào nguội tắt. Sau Cách mạng tháng Tám. cái “ tôi ” của ông đã được hòa vào cái ” ta ” chung của dân tộc bản địa trong tình yêu Tổ quốc và lí tửơng cách mạng. Niềmkhát khao giao cảm với đời do đó lại càng mãnh liệt hơn khi nào. Niềm khát khao cháy bỏng đó bắtnguồn từ một đậm cá tính can đảm và mạnh mẽ : luôn sôi sục, mãnh liệt, sống hết mình với đời sống. Với một quan niệmnhân sinh tích cực như thế. Xuân Diệu đã dâng cho đời một sự nghiệp văn học đồ sộ, hiệu quả cuả nhữngtháng năm lao động nghệ thuật và thẩm mỹ miệt mài, kinh khủng, không hề biết căng thẳng mệt mỏi. Con người ấy đến phút chótcủa cuộc sống vẫn để lại nhừng dòng thơ yêu đời đến cháy bỏng, đến si mê : Trong hơi thở chót dâng trời đấtCũng vẫn si tình đến ngât ngưĐọc Xuân Diệu, tất cả chúng ta cảm thấy cuộc sống thật đáng yêu, đang sống và tự thấy phải mở lòng với cuộcđời hơn nữa, không hề sống dửng dưng, hờ hững để phải nuối tiếc những năm tháng đã trôi qua vô íchXuân Diệu mãi mãi xứng danh với sự ngưỡng mộ của tuổi trẻ nói riêng và bạn đọc nói chung. VI THÚY HỐNG.loigiaihay.comXem thêm : Video bài giảng môn Văn học

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn