Nguyễn Văn Trỗi – Wikipedia tiếng Việt

Nguyễn Văn Trỗi (1 tháng 2 năm 1940 – 15 tháng 10 năm 1964) là một liệt sĩ, chiến sĩ Cộng sản đã thực hiện vụ ám sát không thành nhằm vào phái đoàn quân sự cao cấp do Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert McNamara và đại sứ Henry Cabot Lodge, Jr. đến thăm Việt Nam Cộng hòa vào tháng 5 năm 1964 để hoạch định sách lược chiến tranh ở Việt Nam[1]. Anh bị bắt giam và bị tòa án quân sự Việt Nam Cộng hòa kết án tử hình.

Sau sự kiện này, quân Giải phóng miền Nam Nước Ta và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Nước Ta đã tôn vinh anh là một chiến sỹ chống Mỹ anh hùng và truy tặng anh thương hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân .

Nguyễn Văn Trỗi sinh ngày 1 tháng 2 năm 1940 tại làng Thanh Quýt nay là thôn Thanh Quýt 4, xã Điện Thắng Trung, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Theo tục lệ người miền nam thì con đầu là anh Hai/ chị Hai, anh là con thứ ba nên còn có tên là Tư Trỗi. Thân phụ anh là ông Nguyễn Văn Hóa (tự Thoàn) từng tham gia cách mạng thời chống Pháp; anh ruột là Nguyễn Văn Toàn, cũng từng tham gia cách mạng, hoạt động vùng Điện Bàn – Đà Nẵng.

Lúc nhỏ, anh Trỗi học tiểu học ở trường Miếu Xóm do thầy giáo Nguyễn Văn Nhung dạy. [ 2 ] Người cha vào TP HCM làm ăn. Bốn chị em được mẹ rau cháo nuôi qua ngày. Mẹ mất vì quá cơ cực khi anh chưa tròn 10 tuổi, để lại 4 chị em ở với bác ruột, một buổi phụ giúp đồng áng, một buổi đi học. [ 3 ]Năm 13 tuổi, anh theo người anh thứ ba Nguyễn Văn Toàn lúc đó đang làm công cho một hãng bánh kẹo ở Thành Phố Đà Nẵng để học nghề may. Anh đã làm đủ nghề từ công nhân hãng kẹo đến học may. Học may hai năm trời, người chủ chỉ giao anh làm khuy nút và thao tác nhà mà không chỉ nghề .Đến mùa hè năm 1956, ngày đó bến sông Hàn có tàu Nam Việt đang sẵn sàng chuẩn bị khởi hành, anh Trỗi ( lúc đó được 16 tuổi ) đã lén lấy 900 đồng của anh trai, mua vé tàu vào TP HCM. [ 4 ] Anh gửi cho anh trai lá thư từ biệt lời lẽ tha thiết. [ 3 ]Vào TP HCM, anh ở nhà trọ tại nhà bác Ba Nhân ( người cùng quê ), khởi đầu đi đạp xích lô kiếm sống. Về sau anh học thêm nghề thợ điện, ban ngày làm thuê, đêm hôm học kim chỉ nan ở Trường Bá Nghệ ( nay là Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng ). Sau anh vào làm công nhân tại Nhà máy điện Chợ Quán. Lúc còn sống, anh ao ước quốc gia độc lập, sẽ mở một tiệm sửa đồ điện, cả nhà sống bằng nghề đó. [ 5 ]
Ngày 9 tháng 2 năm 1963, Nguyễn Văn Trỗi lần đầu gặp gỡ chị Phan Thị Quyên ( sinh năm 1944 ), qua sự mai mối của chị họ cùng làm công nhân tại hãng bông Bạch Tuyết. Quê nội chị Quyên ở thôn Văn Giáp ( xã Bạch Đằng, huyện Thường Tín, HĐ Hà Đông cũ, nay thuộc TP.HN ). Từ năm 1917, người dân thôn Văn Giáp đã phiêu bạt tứ xứ, nhiều người vào Nam Bộ kiếm sống. Năm 1937, cha mẹ chị Quyên cũng vào Nam. Lúc đầu họ tá túc ở đồn điền Chúp thuộc tỉnh Kampong Cham, Campuchia ; cụ ông làm nghề cắt tóc, cụ bà bán hàng xén. Vì tham gia hoạt động giải trí yêu nước nên cụ ông bị lùng bắt, phải trốn về Hồ Chí Minh vào năm 1956. Về TP HCM, mái ấm gia đình chị Quyên sống ở 104 Lê Quốc Hưng ( nay thuộc phường 12, Q. 4, Thành phố Hồ Chí Minh ). [ 6 ]Ngày 21 tháng 4 năm 1964 ( ngày 10 tháng 3 âm lịch ), hai người làm đám cưới. Sau ngày cưới, vợ chồng anh cùng người cháu tên Hứa về ở chung nhà với một mái ấm gia đình đồng hương tại số 1701, ấp Tây Ba, gần xứ đạo Bùi Chu – Phát Diệm .Chỉ 19 ngày sau lễ kết hôn thì Nguyễn Văn Trỗi bị bắt. Vợ anh cũng bị giam giữ vài ngày sau đó nhưng được thả ra vì không có dẫn chứng kết tội. Hai người chưa có con với nhau. [ 7 ] Tháng 2 năm 1965, bà Phan Thị Quyên tham gia đội biệt động 65 đóng tại Long An, rồi được điều chuyển về R ( Trung ương Cục ). Tháng 3 năm 1965, bà dự đại hội phụ nữ toàn miền Nam và được nhà báo Trần Đình Vân, phóng viên báo chí báo Giải Phóng, viết bút ký “ Sống như anh ”. Tháng 5 năm 1969, bà Quyên tập trung ra miền Bắc. Đến năm 1973, bà lập mái ấm gia đình mới. Năm 1980, sau khi ra trường, bà về công tác làm việc tại Công ty Du lịch TP. Hồ Chí Minh cho đến khi nghỉ hưu. [ 8 ] Năm 2019, mái ấm gia đình bà Phan Thị Quyên xác nhận bà đã từ trần lúc 4 giờ 41 phút sáng ngày 4 tháng 7 năm 2019 tại nhà riêng, hưởng thọ 75 tuổi. [ 9 ]

Sự nghiệp Cách mạng[sửa|sửa mã nguồn]

Đến giữa năm 1963, anh Trỗi được anh Lê Đức Hiền ( Tư Kiếm, tên thật là Nguyễn Hữu Kiếm ), anh họ nhận vào tổ biệt động cùng lúc với Nguyễn Hữu Lời. Cả bốn người cùng quê ở làng Thanh Quýt và lúc đó đều cư ngụ ở quanh vùng Vườn Xoài, đường Trương Minh Giảng. Thời gian này, anh Trỗi ở tại nhà Tư Kiếm .Đến tháng 10 năm 1963, Nguyễn Văn Trỗi tranh thủ về thăm quê, đây là lần thăm nhà ở đầu cuối của anh. Dịp này anh ghé thăm thầy giáo Nhung, theo lời kể của thầy, lúc đó anh đã dùng gai bồ kết khắc lên cây cau trước nhà thầy : “ 15.10.1963 ”, sau đó vào lại TP HCM .Đầu năm 1964, nhân ngày Tết, Tư Kiếm đã sắp xếp cho anh Trỗi và Nguyễn Hữu Lời ra địa thế căn cứ ở Rừng Thơm ( nay thuộc huyện Đức Hòa, tỉnh Long An ) gặp Ban chỉ huy cánh tây nam, hai anh ở lại địa thế căn cứ 3 ngày, coi như dự lớp chính trị ngắn ngày, tích hợp học 1 số ít “ miếng ” võ hiểm để phòng thân .Từ địa thế căn cứ về, anh Trỗi chọn ngay tiềm năng “ đánh thử nghiệm ” là cư xá Mỹ ở đường Cao Thắng. Sau khi báo cáo giải trình, kế hoạch của anh được chiến sỹ Tư Đạt – Chính trị viên cánh tây nam được cho phép và Tặng một quả lựu đạn da láng của Mỹ. Bằng quả lựu đạn này và cách đánh thông minh của mình, anh đã tàn phá gọn bốn tên Mỹ và làm bị thương tám tên. [ 10 ]Sau đó anh tìm hàng loạt tiềm năng như tàu thủy quân Mỹ đóng tại bến Bạch Đằng, nhà máy sản xuất điện … để xin đánh, nhưng tổ chức triển khai không cho mà chuẩn bị sẵn sàng kế hoạch khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara đến miền Nam Nước Ta. [ 11 ] [ 12 ]

Đội Biệt động thành Sài Gòn 65 lúc đó đa số là cán bộ của đội Quyết tử thành chín năm chống Pháp còn sống sót. Họ trở thành bộ phận tham mưu chỉ đạo đánh nguỵ Sài Gòn. Mỗi khi họp các tổ, có khi ba người, có khi năm người thì chỉ có những người đó biết thôi vì hoạt động trong lòng địch. Với điều kiện như vậy, trong tổ chỉ lấy ra bốn người là Lê Đức Hiền (Tư Kiếm) làm tổ trưởng, anh Nguyễn Hoàng Sơn (anh của anh Lê Đức Hiền) làm tổ phó, Nguyễn Hữu Lời và Nguyễn Văn Trỗi có trong tổ nhận nhiệm vụ ám sát McNamara.

Sự kiện đặt mìn ở cầu Công Lý[sửa|sửa mã nguồn]

Từ năm 1960, quân Giải phóng ở mặt trận miền Nam liên tục mở những đợt tiến công với quy mô lớn, tích hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, làm ra trào lưu Đồng khởi, trấn áp một phần đáng kể ở nông thôn miền Nam. Tiếp đó, họ xây dựng Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Nước Ta và Quân Giải phóng Miền Nam .Ngày 1 tháng 11 năm 1963, dưới sự chỉ huy của tướng Dương Văn Minh đã diễn ra cuộc thay máu chính quyền lật đổ Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu và còn xử bắn Ngô Đình Cẩn. Biết tin này, Tổng thống Mỹ John F. Kennedy và người tiếp sau là Lyndon B. Johnson rất là giật mình. Thất bại liên tục trên mặt trận và tình hình chính trị rối loạn của Nước Ta Cộng hòa, làm cho Hoa Kỳ phải hủy bỏ kế hoạch Staley-Taylor, rồi đưa quân đội sang trực tiếp tham chiến đấu ở miền Nam, thực thi kế hoạch Chiến tranh cục bộ .Trong toàn cảnh đó, để có cách đối phó kịp thời, phía Mỹ đã phải cử những phái đoàn sang thị sát tình hình thực tiễn ở mặt trận miền Nam. Biết tin phái đoàn quân sự chiến lược cấp cao của Mỹ do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Robert McNamara đứng vị trí số 1 sẽ đến Hồ Chí Minh thị sát mặt trận vào tháng 5 năm 1964, lực lượng biệt động Hồ Chí Minh liền vạch kế hoạch hủy hoại chúng .

Ba phương án tác chiến được Ban chỉ huy cấp trên nhanh chóng thông qua: Thuê một căn nhà cạnh đường Công Lý, mìn định hướng đặt trong nhà, việc câu dây, bảo vệ trái mìn dễ dàng, thuận tiện hơn, không lo bị phát hiện. Phương án hai là chôn hai trái mìn gần đầu cầu Công Lý đón xe của McNamara qua cầu, vừa xuống dốc thoai thoải thì mìn nổ. Phương án ba, nếu McNamara không vào thành phố theo đường Công Lý thì tiếp tục theo dõi, đón đánh khi McaNamara rời Sài Gòn. Công việc đang được chuẩn bị thì Tổ biệt động của ông nhận thông báo: Phái đoàn của McNamara sẽ tới Sài Gòn vào Thứ Hai, ngày 11 tháng 5 năm 1964, tức là sớm hơn dự kiến hai tuần.

Vì Nguyễn Văn Trỗi mới lập mái ấm gia đình nên không được tham gia trong đội giết Mcnamara. Bộ chỉ huy Hồ Chí Minh Gia Định chỉ cử ba người là Lê Đức Hiền, Nguyễn Hoàng Sơn ( Ba Sơn ) làm nghề lái xe ôm ; Nguyễn Hữu Lời ( 19 tuổi ) làm nghề hớt tóc, bạn bè con cô, con cậu ruột của Lê Đức Hiền. Họ chỉ nhờ anh Trỗi là thợ điện coi lại dây điện, thử xem có vướng mắc gì hay không. Nhưng anh Trỗi không chịu, đòi phải ra chiến đấu. Thời gian quá gấp, Mc Namara sắp qua rồi, đội không kịp về trên báo cáo giải trình. Theo pháp luật, anh Trỗi phải ký vào sổ quyết tử rồi mới được đi đánh. Anh Trỗi không được kí vào quyển sổ đó, mà Nguyễn Hữu Lời đã cầm bút ký vào đó. Tinh thần giết Mỹ của anh Trỗi quá cao, nên anh Hiền phải gật đầu, chứ đúng ra là việc này sai nguyên tắc .Không kịp thuê nhà đặt mìn, họ đành thực thi giải pháp hai. Công việc tiếp theo là khôn khéo nhận vũ khí từ địa thế căn cứ đưa vào. Vũ khí gồm 2 trái mìn DH10 loại 8 kg được đưa bảo đảm an toàn về nhà Ba Sơn. Ba Sơn có trách nhiệm đưa trái mìn từ nhà ra bờ cây trước chùa Vĩnh Nghiêm. Trái mìn được cho vào thùng sắt cũ từ lâu dùng chứa dầu hôi. Phía trên trái mìn là lớp xi-măng chết gắn chặt vào thùng. Tư Kiếm họp đồng đội trong tổ bàn lại kế hoạch đưa mìn tới bãi rác gần cầu Công Lý. Ba Sơn kéo xe ba gác, trên chất gạch, cát, xi-măng chết, quả mìn 8 kg giấu trong thùng. Nguyễn Hữu Lời cầm tập sách đóng vai một học viên lảng vảng ở cầu để báo hiệu cho Ba Sơn vào cầu lúc địch bớt quan tâm tới người qua lại. Tư Kiếm thủ trong người một quả lựu đạn đi theo bảo vệ Ba Sơn. Còn Nguyễn Văn Trỗi chờ ở ngã tư Yên Đỗ – Trương Minh Giảng, chuẩn bị sẵn sàng đón Ba Sơn hoặc Tư Kiếm nếu việc bại lộ .
Sáng ngày 9 tháng 5 năm 1964, anh Ba Sơn chở thùng xi-măng chết cùng đồ nghề thợ hồ trên chiếc xe ba gác quen thuộc đi lên cầu Trương Minh Giảng có Tư Kiếm đi cạnh. Bốn công an trên cầu soi mói nhìn dòng người qua lại. Thời đó, hai bên đầu cầu Công Lý chưa có nhà cao san sát, chưa có chùa Vĩnh Nghiêm như giờ đây. Từ dãy cầu tiêu công cộng của xóm nằm sát bờ rạch, cách mặt đường khoảng chừng 150 m, hoàn toàn có thể nhìn bao quát những đoạn đường dẫn đến hai đầu cầu. Trái mìn được chôn trong bãi rác cạnh đường, cách đầu cầu phía vào thành phố 50 m, ngay gần cồng chùa Vĩnh Nghiêm thời nay. Để bảo vệ cho chuyến đi của McNamara, quân đội, quân cảnh, công an được kêu gọi rất đông. Chúng canh gác cả chặng đường rất cẩn mật .

Thấy trước mặt có xe chở than sắp lên cầu Trương Minh Giảng (cầu Lê Văn Sỹ ngày nay), một tên cảnh sát giữ xe than lại. Ba Sơn kéo xe cát, xi măng với cái thùng thiếc đựng xi măng chết tới sát chiếc xe than thì dừng lại nói với tên cảnh sát: “Chú cho tôi đi chữa thuê cái cầu tiêu, chú”. Nhìn Ba Sơn trong vai thợ hồ với bộ quần áo còn bết cứng từng mãng vữa, đất, mồ hôi ròng ròng trên mặt, tên cảnh sát không chút nghi ngờ khoát tay cho xe anh qua. Ba Sơn cúi rạp người kéo xe ba gác vượt cầu, Tư Kiếm thong thả đi theo bên lề đường.

Lúc 21 giờ tối ngày 10 tháng 5 năm 1964, tổ của Tư Kiếm xuất phát, hoàn tất phần chuẩn bị sẵn sàng ở đầu cuối, bảo vệ Lời làm trách nhiệm rải dây điện nối vào trái mìn .Nhiệm vụ của Nguyễn Văn Trỗi là sẵn sàng chuẩn bị chu đáo dây điện, ghép pin và thử đi thử lại cho chắc như đinh cài là nổ một trăm Tỷ Lệ. Còn trách nhiệm đi phục kích hủy hoại quân địch được giao cho Ba Sơn và Nguyễn Hữu Lời. Tuy nhiên, đến giờ xuất kích, Ba Sơn lại bị kẹt xe, đến chậm ; hơn nữa, anh Trỗi lại tha thiết xin được giao trách nhiệm và tự nguyện xin được san sẻ với tổ mọi nguy hiểm, nguy khốn .Nguyễn Hữu Lời đến dãy cầu tiêu công cộng đã gặp anh Trỗi chờ sẵn cùng chiếc xe máy Sharp mới mua dựng ở đầu đường vào dãy cầu tiêu chuẩn bị chở Lời khi việc làm hoàn thành xong .Tới nơi, Lời cởi quần áo ngoài đưa cho anh Trỗi, mặc quần xả lỏn lội xuống con rạch đầy phân và bùn hôi thối. Không may là nước rạch Thị Nghè hôm ấy không đầy như mấy tối trước. Lời ra tới giữa rạch vẫn hở nửa người. Ven bờ rạch, nước cạn chỉ còn bùn và rau muống. Không thể dầm mình xuống nước, Nguyễn Hữu Lời đành lấy rau muống quấn vào người và đầu để ngụy trang, nằm ngửa trườn trên bùn, kéo dây theo. Chính vì nước quá cạn, nên mỗi bước trườn của anh Lời đều gây ra tiếng động nhẹ, em họ của tên công an ngồi trong cầu tiêu chú ý quan tâm. Hắn thấy bóng người dưới rạch đang gỡ dây, kéo dây nên theo dõi, thấy không phải là người kiếm cá thường thì, liền chạy về đồn công an ở đường Yên Đỗ ( nay là đường Lý Chính Thắng, Q. 3 ) báo tin. Địch kéo đến vây hãm ngay. Lúc đó, Nguyễn Hữu Lời đã nối xong dây, bò quay trở lại dãy nhà tiêu. Tới gần bờ thì phát hiện ra anh Trỗi bị bắt. Nguyễn Hữu Lời quay trở lại, nhưng không kịp nữa vì dòng kênh rộng lại quá ít nước nên không còn chỗ trốn và cũng bị bắt .Tư Kiếm và ông Ba Sơn định đến giải cứu cho anh Trỗi và Nguyễn Hữu Lời, nhưng do người dân đổ ra quá đông nên không hành vi được. Có vũ khí trong người mà phải cắn răng nhìn đồng đội bị bắt. Sự việc bại lộ, Nguyễn Văn Trỗi bị bắt bởi hai sĩ quan Cảnh sát Quốc gia Nước Ta Cộng hòa đang đi tuần lúc 22 giờ ngày 9 tháng 5 năm 1964 [ 2 ] .Lúc đầu, anh bị đưa về Nha công an. Vài ngày sau, anh nhảy lầu để trốn thoát nhưng không may bị thương ở chân, rồi lại bị giặc bắt đưa về giam ở Khám Chí Hòa. Địch dùng mọi thủ đoạn tra tấn rất là dã man nhưng không hề khuất phục được ý chí của anh. Để bảo vệ bảo đảm an toàn cho tổ chức triển khai và đồng đội, anh Trỗi đã nhận mọi nghĩa vụ và trách nhiệm về mình .

Bị xử bắn[sửa|sửa mã nguồn]

Chính quyền Nguyễn Khánh đã rất muốn đẩy nhanh việc tử hình Nguyễn Văn Trỗi vào cuối tháng 8 năm 1964. Tuy nhiên, việc này phải tạm ngưng lại vì sau ngày 25 tháng 8 năm 1964, những trào lưu biểu tình chống Nguyễn Khánh tình hình chính trị không ổn định, những cuộc binh biến diễn ra liên tục .Tài liệu biên bản Hội đồng ân xá ngày 17/6/1964 cho biết Hội đồng ân xá nhóm họp tại phòng Bộ Tư pháp, số 47 quốc lộ Thống Nhất TP HCM vào lúc 17 h ngày 17/8/1964 để xét những đề xuất ân xá và bày tỏ quan điểm về những khoản ân giảm cho phạm nhân được hưởng. Trong phiên họp này, Hội đồng ân xá xem xét hồ sơ xin ân xá của 4 tội nhân, trong đó có anh Nguyễn Văn Trỗi. Tài liệu này cũng cho biết anh Trỗi sinh năm 1940 tại xã Thanh Quýt, Q. Điện Bàn ( Quảng Nam ), thợ điện, con của Nguyễn Văn Hòa và Nguyễn Thị Tuất, có vợ, không có tiền án .

[ 13 ]Sau đó, chính quyền sở tại Nguyễn Khánh định tử hình anh Trỗi vào ngày 7 tháng 10 năm 1964. Biết tin này, nhóm ” Biệt đội du kích quân ” chống chế độ thân Mỹ tại Venezuela đã ý kiến đề nghị trao đổi con tin là sĩ quan Mỹ Michael Smolen bị họ bắt cóc ở Caracas. Tuy 2 bên đã có sự thỏa thuận hợp tác, nhưng sau khi Michael Smolen được thả, cơ quan chính phủ TP HCM đã xé bỏ thỏa thuận hợp tác và đưa Nguyễn Văn Trỗi đi xử bắn bí hiểm tại sân sau nhà lao Khám Chí Hòa lúc 9 giờ 45 phút ngày 15 tháng 10 năm 1964 [ 2 ], trước sự tận mắt chứng kiến của nhiều phóng viên báo chí quốc tế [ 14 ] .

Trước khi bị xử tử, anh đã hô lớn: “Hãy nhớ lấy lời của tôi! Đả đảo đế quốc Mỹ! Đả đảo Nguyễn Khánh! Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam muôn năm!”[15] Tờ báo Miami News (Hoa Kỳ) ngày 15 tháng 10 năm 1964 đã có bài tường thuật vụ xử bắn[15]

Người điệp viên Việt Cộng 24 tuổi (tức Nguyễn Văn Trỗi) đã hô to những khẩu hiệu “Hồ Chí Minh Việt Nam muôn năm!”, “Mỹ – Ngụy hãy cút khỏi Việt Nam”. Trỗi bị giải ra pháp trường nơi có 12 tay súng của Cảnh sát Quốc gia Việt Nam Cộng hòa và Quân lực Việt Nam Cộng hòa chờ sẵn. Sau khi liên tục hô vang những lời đả kích đế quốc Mỹ, đả kích chính quyền tay sai (tức Việt Nam Cộng hòa) và Nguyễn Khánh, người thanh niên hô lớn lời chào vĩnh biệt dành cho Hồ Chí Minh, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trỗi đã từ chối bịt mắt trước khi bị bắn, tuy nhiên đến phút chót, đội thi hành án quyết định bịt mắt anh lại.

Sau khi bị xử bắn, thi hài Nguyễn Văn Trỗi được chôn cất tại nghĩa trang Văn Giáp ở Giồng Ông Tố ( nay thuộc phường Bình Trưng Đông, thành phố Quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh ). Ngày 15 tháng 4 năm 2018, phần mộ Nguyễn Văn Trỗi được chuyển từ nghĩa trang Văn Giáp ( Q. 2 ) về khu vực những phần mộ tiêu biểu vượt trội Nghĩa trang liệt sĩ Thành phố Hồ Chí Minh ( Q. 9 ) theo nguyện vọng của mái ấm gia đình anh. [ 16 ]Hai ngày sau khi hi sinh, Nguyễn Văn Trỗi được truy tặng thương hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào ngày 17 tháng 10 năm 1964. [ 17 ] Ngoài ra còn có những thương hiệu Đảng viên Nhân dân Cách mạng miền Nam và Huân chương Thành đồng hạng nhất của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Nước Ta .Tại Hội nghị Ban Chấp hành Thành đoàn TP Hồ Chí Minh khóa II ( năm 1982 ), những đại biểu đã nhất trí chọn ngày 15/10 – Ngày liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi quyết tử là Ngày truyền thống cuội nguồn người trẻ tuổi công nhân TP Hồ Chí Minh .Năm 2012, kỷ niệm 48 năm ngày mất, nhà tưởng niệm Nguyễn Văn Trỗi được khánh thành trong khuôn viên nghĩa trang liệt sĩ huyện Điện Bàn ( Quảng Nam ). Tên Nguyễn Văn Trỗi được đặt cho nhiều con đường, nhiều trường học trên khắp Nước Ta .
Trong văn học, hình tượng Nguyễn Văn Trỗi trở thành cảm hứng, cũng là nhân vật chính trong :

• Bài thơ “Hãy nhớ lấy lời tôi” của nhà thơ Tố Hữu
• Bài thơ “Nguyễn Văn Trỗi” của nhà thơ Lê Anh Xuân
• Tập bút ký “Sống như anh” của Trần Đình Vân.
• Bài hát “Lời anh vọng mãi ngàn năm” với câu hát “Ôi tên anh truyền khắp hoàn cầu, vọng về nơi Venezuela, cuồn cuộn sôi trong muôn con tim người du kích châu Mỹ Latinh” (lấy cảm hứng từ sự kiện du kích Venezuela đã bắt sống trung tá Mỹ để mong trao đổi với Nguyễn Văn Trỗi).
• Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi – phim tài liệu, đạo diễn Bùi Đình Hạc.
• Nguyễn Văn Trỗi (1966) – phim truyện, đạo diễn Bùi Đình Hạc, Lý Thái Bảo.[18]

Chủ tịch Hồ Chí Minh sau đó đã ghi trong bức ảnh chụp Nguyễn Văn Trỗi trước pháp trường: “Vì Tổ quốc, vì nhân dân, liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi đã anh dũng đấu tranh chống đế quốc Mỹ đến hơi thở cuối cùng. Chí khí lẫm liệt của Anh hùng Trỗi là một tấm gương cách mạng sáng ngời cho mọi người yêu nước – nhất là cho các cháu thanh niên học tập!”

Sau khi anh bị Mỹ xử bắn, nhà thơ Tố Hữu sáng tác bài thơ “Hãy Nhớ Lấy Lời Tôi”:

Có những phút làm nên lịch sử

Có cái chết hoá thành bất tử

Có những lời hơn mọi bài ca

Có con người từ chân lý sinh ra.

Nguyễn Văn Trỗi!

Anh đã chết rồi

Anh còn sống mãi

Chết như sống, anh hùng, vĩ đại.

Một giải thưởng của Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh và một sân vận động ở Cuba cũng chính là SVĐ cùng tên (Sân vận động Nguyễn Văn Trỗi). Ca sĩ Jane Fonda, biệt danh Jane Hà Nội và chồng mình là Tom Hayden đã đặt tên cho con mình là Troy Garity sau này cũng là một diễn viên nổi tiếng, trong đó Troy được lấy theo tên danh dự của Nguyễn Văn Trỗi[19].

• Khu tưởng niệm liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi ở gần cầu Công Lý, đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q. 3, Thành phố Hồ Chí Minh
• 

  Con đường mang tên Nguyễn Văn Trỗi, quận Phú Nhận, TP. HCM

  Xem thêm: Vén màn bí ẩn những thành cổ chìm dưới đáy biển

• Công viên Nguyễn Văn Trỗi nằm trên đường Đoàn Thị Điểm, TP. Huế
• Phù điêu về liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi ở Q. 3, TP TP HCM
• Tượng Nguyễn Văn Trỗi

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh