Bài thuyết trình lễ hội truyền thống ở việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.11 MB, 20 trang )

Nhóm 11

Chủ đề: Lễ hội truyền thống
ở Việt Nam.
GVHD: Nguyễn Thị Thu Hà

• Danh sách thành viên nhóm
• Trương Thị Trang

587811

• Nguyễn Thị Thanh

598930

• Nguyễn Đức Vũ

Phụ lục
• I. Đặt vấn đề
• II. Nội dung
• 1. Khái niệm
• 2. Phân loại
• 3. Cấu trúc lễ hội
• 4. So sánh
• 5. Ý nghĩa
• III. Kết luận

I. Đặt vấn đề

• Lễ hội là hiện tượng lịch sử, hiện tượng văn hóa có mặt ở Việt Nam từ lâu đời và có vai trò không nhỏ trong đời
sống xã hội. Những năm gần đây, trong bối cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế của nước ta,
văn hóa truyền thống nói chung, trong đó có lễ hội truyền thống đã được phục hồi và phát huy, làm phong phú
hơn đời sống văn hóa của Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, tốt đẹp trong phục hồi và phát huy
lễ hội cổ truyền trong đời sống xã hội đương đại, thì cũng không ít các vấn đề nảy sinh khiến xã hội cần phải nhìn
nhận lại và tìm cách khắc phục để những mặt tinh hoa của lễ hội cổ truyền được đẩy mạnh và phát huy, khắc
phục dần các hạn chế, tiêu cực. Và bao giờ cũng thế, mọi hành động của con người đều bắt đầu từ nhận thức, chỉ
khi chúng ta có nhận thức đúng về lễ hội cổ truyền thì việc phục hồi và phát huy nó trong đời sống xã hội đương
đại mới mang lại hiệu quả mong muốn

II. NỘI DUNG
• 1. Khái niệm
• Lễ hội là sự kiện văn hóa được tổ chức mang
tính cộng đồng. “Lễ” là hệ thống những hành vi,
động tác nhằm biểu hiện sự tôn kính của con
người với thần linh, phản ánh những ước mơ
chính đáng của con người trước cuộc sống mà
bản thân họ chưa có khả năng thực hiện. “Hội”
là sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, nghệ thuật của
cộng đồng, xuất phát từ nhu cầu cuộc sống

2. Phân loại lễ hội
• + Hội lễ nông nghiệp: là loại hội mô tả nhưng lễ nghi
liên quan đến chu trình sản xuất nông nghiệp hoặc biểu
dương các sản vật làm từ nông nghiệp như hội tịch
điền, trò rước lúa, lễ hội trình nghề
• + Hội lễ phồn thực giao duyên: là lễ hội gắn với quan
niệm tín ngưỡng phồn thực cầu mong cho sự sinh sôi

nảy nở của con người và vạn vật, chẳng hạn như : Việc
rước thờ các hình ảnh sinh thực khí, chơi các trò chơi
mang tính phồn thực giữa nam và nữ như kéo còn..

Lễ hội Tịch điền ở Đọi sơn

Lễ hội đánh đu

+ Lễ hội văn nghệ: là các hội thi hát các làn điệu
dân ca, như hội Lim ở Bắc Ninh
• .

Lễ hội thi tài: là các hội thi thể hiện tàinăng như thi nấu cơm, thi bắn nỏ, thi kéo co, bơi
chải…

Hội lịch sử: là hội có các trò diễn nhắc lại công ơn của các vị Thành hoàng là những người
có công với nước, diễn tả các trận đánh lịch sử như Hội Gióng..

3. CẤU TRÚC LỄ HỘI

Lễ

Lễ hội
Hội

Phần lễ: là phần chính thức
Phần hội: là phân phát sinh

LỄ

HỘI

Hoạt động tế lễ

Sinh hoạt văn hóa, giải trí, nghệ
thuật, dân gian, tín ngưỡng..

– Tự hào: tôn thờ, đề cao

Thăm thú, vui chơi nơi đông
ngừoi

– sợ hãi: tôn, cúng tế né tránh

Mang tính vui vẻ

– tế lễ thần linh để cầu phúc.

Ăn uống sau những ngày làm
việc vất vả trong 1 năm

– mang tư tưởng giáo dục
– sự tu dưỡng và rèn luyện

Quy tắc phần lễ
Quy tắc rất nghiêm ngặt
• Vd: Hội Gióng
• Kết thúc ‘trận đánh’ ở Soi Bia, đại quân Thánh Gióng đã đập tan giặc, bắt sống
hàng binh. Trở về Ðại bản doanh (Ðền Thượng), đoàn quân thất trận của các Nữ
Tướng đi theo Ðại quân Gióng nhưng không được bước vào trong Ðền. Chỉ
người đóng vai Thiên Vương (Thánh Gióng) được vào bái tạ trước ban thờ, tiếp
đó ra gặp phường mục đồng chăn trâu, cùng bái tạ Thiên Vương, rồi ca hát. Sau
đó mới sai người cầm cờ ‘Lệnh’ ra ngoài sân Ðền, dẫn Chánh, Phó Ðốc tướng
‘giặc’ vào giữa Ðền. Hai Ðốc tướng giặc phục lễ lạy Thiên Vương. Sau đấy, hai
người Thủ Ðền, mỗi người cầm một chiếc kiếm, làm động tác giả vờ chém đầu
hai Nữ Tướng, coi mũ là đầu, coi áo là da, cầm mũ – áo vào nội cung lưu giữ,
cạnh đó, ra lệnh tha bổng các Tướng còn lại và gọi người chuẩn bị dọn cỗ (như
cỗ khao quân) mời các Nữ Tướng giặc thất trận cùng ăn uống trong Ðền…

Gía trị lễ hội
• Giá trị hướng về cội nguồn:
Tất cả mọi lễ hội cổ truyền đều hướng về nguồn. Đó là
nguồn cội tự nhiên mà con người vốn từ đó sinh ra và
nay vẫn là một bộ phận hữu cơ; nguồn cội cộng đồng
như dân tộc, đất nước, xóm làng, tổ tiên, nguồn cội văn
hoá

Giá trị cân bằng đời sống tâm linh
Bên cạnh đời sống vật chất, đời sống tinh thần,
tư tưởng còn hiện hữu đời sống tâm linh. Đó là
đời sống của con người hướng về cái cao cả

thiêng liêng – chân thiện mỹ – cái mà con người
ngưỡng mộ, ước vọng, tôn thờ, trong đó có
niềm tin tôn giáo tín ngưỡng

Giá trị sáng tạo và hưởng thụ văn hóa:
• Lễ hội là một hình thức sinh hoạt tín ngưỡng – văn
hoá cộng đồng của nhân dân ở nông thôn cũng như
ở đô thị. Trong các lễ hội đó, nhân dân tự đứng ra tổ
chức, chi phí, sáng tạo và tái hiện các sinh hoạt văn
hoá cộng đồng và hưởng thụ các giá trị văn hoá và
tâm linh, do vậy, lễ hội bao giờ cũng thấm đượm tinh
thần dân chủ và nhân bản sâu sắc.

Ý nghĩa của lễ hội đối với đời sống
– Là dịp con người được trở về cội nguồn của
dân tộc, mang ý nghĩa thiêng liêng trong tâm
trí mỗi người.
– Thể hiện sức mạnh cộng đồng làng xã, địa
phương rộng hơn là quốc gia dân tộc. Họ thờ
chung một vị thần, có chung một mục tiêu
đoàn kết để vượt qua khó khăn

• Lễ hội là dịp con người được giải tỏa, giãi bày
phiền muộn lo âu với thần linh và mong được
giúp đỡ chở che để hướng tới cuộc sống tốt
đẹp hơn.
• Là nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ những giá

trị vật chất và tinh thần, là hình thức giáo dục
các thế hệ sau giữ gìn và phát huy truyền
thống quý báu.

So sánh
Xưa

Nay

Chú trong vào phần lễ

Chú trọng vào phần hội
nhiều hơn

Lễ hội xưa có nhiều quy Nhiều quy tắc đã đơn
tắc
giản hóa
Tổ chức trong quy mô
làng xã

Quy mô được mở rộng
ra

Không mang nặng yếu
tố thương mại

Dần thương mại hóa

III. Kết luận
• Lễ hội là loại hình văn hóa không thể thiếu
trong đời sống tâm linh của con người. Có
những lễ hội mang tính vui chơi giải trí và
những lễ hội mang tính truyền thống lâu đời
nhưng chúng đều có ý nghĩa nhất định đối với
con người. Cần bảo vệ và phát huy những lễ
hội truyền thống tốt đẹp và bài trừ những nghi
lễ cổ hủ mang lại đời sống tâm linh tốt đẹp
hơn

• Lễ hội là hiện tượng kỳ lạ lịch sử vẻ vang, hiện tượng văn hóa xuất hiện ở Nước Ta từ truyền kiếp và có vai trò không nhỏ trong đờisống xã hội. Những năm gần đây, trong toàn cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế của nước ta, văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn nói chung, trong đó có lễ hội truyền thống lịch sử đã được hồi sinh và phát huy, làm phong phúhơn đời sống văn hóa truyền thống của Nước Ta. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, tốt đẹp trong phục sinh và phát huylễ hội truyền thống trong đời sống xã hội đương đại, thì cũng không ít những yếu tố phát sinh khiến xã hội cần phải nhìnnhận lại và tìm cách khắc phục để những mặt tinh hoa của lễ hội truyền thống được tăng cường và phát huy, khắcphục dần những hạn chế, xấu đi. Và khi nào cũng thế, mọi hành vi của con người đều mở màn từ nhận thức, chỉkhi tất cả chúng ta có nhận thức đúng về lễ hội truyền thống thì việc hồi sinh và phát huy nó trong đời sống xã hội đươngđại mới mang lại hiệu suất cao mong muốnII. NỘI DUNG • 1. Khái niệm • Lễ hội là sự kiện văn hóa truyền thống được tổ chức triển khai mangtính hội đồng. ” Lễ ” là mạng lưới hệ thống những hành vi, động tác nhằm mục đích biểu lộ sự tôn kính của conngười với thần linh, phản ánh những ước mơchính đáng của con người trước đời sống màbản thân họ chưa có năng lực triển khai. ” Hội ” là hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống, tôn giáo, thẩm mỹ và nghệ thuật củacộng đồng, xuất phát từ nhu yếu cuộc sống2. Phân loại lễ hội • + Hội lễ nông nghiệp : là loại hội miêu tả nhưng lễ nghiliên quan đến quy trình sản xuất nông nghiệp hoặc biểudương những sản vật làm từ nông nghiệp như hội tịchđiền, trò rước lúa, lễ hội trình nghề • + Hội lễ phồn thực giao duyên : là lễ hội gắn với quanniệm tín ngưỡng phồn thực cầu mong cho sự sinh sôinảy nở của con người và vạn vật, ví dụ điển hình như : Việcrước thờ những hình ảnh sinh thực khí, chơi những trò chơimang tính phồn thực giữa nam và nữ như kéo còn .. Lễ hội Tịch điền ở Đọi sơnLễ hội đánh đu + Lễ hội văn nghệ : là những hội thi hát những làn điệudân ca, như hội Lim ở Thành Phố Bắc Ninh •. Lễ hội thi tài : là những hội thi biểu lộ tàinăng như thi nấu cơm, thi bắn nỏ, thi kéo co, bơichải … Hội lịch sử dân tộc : là hội có những trò diễn nhắc lại công ơn của những vị Thành hoàng là những ngườicó công với nước, miêu tả những trận đánh lịch sử vẻ vang như Hội Gióng .. 3. CẤU TRÚC LỄ HỘILễLễ hộiHộiPhần lễ : là phần chính thứcPhần hội : là phân phát sinhLỄHỘIHoạt động tế lễSinh hoạt văn hóa truyền thống, vui chơi, nghệthuật, dân gian, tín ngưỡng .. – Tự hào : tôn thờ, đề caoThăm thú, đi dạo nơi đôngngừoi – sợ hãi : tôn, cúng tế né tránhMang tính vui tươi – tế lễ thần linh để cầu phúc. Ăn uống sau những ngày làmviệc khó khăn vất vả trong 1 năm – mang tư tưởng giáo dục – sự tu dưỡng và rèn luyệnQuy tắc phần lễQuy tắc rất khắt khe • Vd : Hội Gióng • Kết thúc ‘ trận đánh ‘ ở Soi Bia, đại quân Thánh Gióng đã đập tan giặc, bắt sốnghàng binh. Trở về Ðại bản doanh ( Ðền Thượng ), đoàn quân thất trận của những NữTướng đi theo Ðại quân Gióng nhưng không được bước vào trong Ðền. Chỉngười đóng vai Thiên Vương ( Thánh Gióng ) được vào bái tạ trước ban thờ, tiếpđó ra gặp phường mục đồng chăn trâu, cùng bái tạ Thiên Vương, rồi ca hát. Sauđó mới sai người cầm cờ ‘ Lệnh ‘ ra ngoài sân Ðền, dẫn Chánh, Phó Ðốc tướng’giặc ‘ vào giữa Ðền. Hai Ðốc tướng giặc phục lễ lạy Thiên Vương. Sau đấy, haingười Thủ Ðền, mỗi người cầm một chiếc kiếm, làm động tác giả vờ chém đầuhai Nữ Tướng, coi mũ là đầu, coi áo là da, cầm mũ – áo vào nội cung lưu giữ, cạnh đó, ra lệnh tha bổng những Tướng còn lại và gọi người sẵn sàng chuẩn bị dọn cỗ ( nhưcỗ khao quân ) mời những Nữ Tướng giặc thất trận cùng siêu thị nhà hàng trong Ðền … Gía trị lễ hội • Giá trị hướng về cội nguồn : Tất cả mọi lễ hội truyền thống đều hướng về nguồn. Đó lànguồn cội tự nhiên mà con người vốn từ đó sinh ra vànay vẫn là một bộ phận hữu cơ ; nguồn cội cộng đồngnhư dân tộc bản địa, quốc gia, xóm làng, tổ tiên, nguồn cội vănhoáGiá trị cân đối đời sống tâm linhBên cạnh đời sống vật chất, đời sống ý thức, tư tưởng còn hiện hữu đời sống tâm linh. Đó làđời sống của con người hướng về cái cao cảthiêng liêng – chân thiện mỹ – cái mà con ngườingưỡng mộ, ước vọng, tôn thờ, trong đó cóniềm tin tôn giáo tín ngưỡngGiá trị phát minh sáng tạo và tận hưởng văn hóa truyền thống : • Lễ hội là một hình thức hoạt động và sinh hoạt tín ngưỡng – vănhoá hội đồng của nhân dân ở nông thôn cũng nhưở đô thị. Trong những lễ hội đó, nhân dân tự đứng ra tổchức, ngân sách, phát minh sáng tạo và tái hiện những hoạt động và sinh hoạt vănhoá hội đồng và tận hưởng những giá trị văn hoá vàtâm linh, do vậy, lễ hội khi nào cũng thấm đượm tinhthần dân chủ và nhân bản thâm thúy. Ý nghĩa của lễ hội so với đời sống – Là dịp con người được trở lại cội nguồn củadân tộc, mang ý nghĩa thiêng liêng trong tâmtrí mỗi người. – Thể hiện sức mạnh hội đồng làng xã, địaphương rộng hơn là vương quốc dân tộc bản địa. Họ thờchung một vị thần, có chung một mục tiêuđoàn kết để vượt qua khó khăn vất vả • Lễ hội là dịp con người được giải tỏa, giãi bàyphiền muộn lo âu với thần linh và mong đượcgiúp đỡ chở che để hướng tới đời sống tốtđẹp hơn. • Là nhu yếu phát minh sáng tạo và tận hưởng những giátrị vật chất và ý thức, là hình thức giáo dụccác thế hệ sau giữ gìn và phát huy truyềnthống quý báu. So sánhXưaNayChú trong vào phần lễChú trọng vào phần hộinhiều hơnLễ hội xưa có nhiều quy Nhiều quy tắc đã đơntắcgiản hóaTổ chức trong quy môlàng xãQuy mô được mở rộngraKhông mang nặng yếutố thương mạiDần thương mại hóaIII. Kết luận • Lễ hội là mô hình văn hóa truyền thống không hề thiếutrong đời sống tâm linh của con người. Cónhững lễ hội mang tính đi dạo vui chơi vànhững lễ hội mang tính truyền thống cuội nguồn lâu đờinhưng chúng đều có ý nghĩa nhất định đối vớicon người. Cần bảo vệ và phát huy những lễhội truyền thống cuội nguồn tốt đẹp và tiêu diệt những nghilễ cổ hủ mang lại đời sống tâm linh tốt đẹphơn

Source: https://evbn.org
Category: Lễ Hội