Thất nghiệp là gì? Đo lường và tác động đến kinh tế xã hội NTN?

Thất nghiệp (unemployment) là một khái niệm quan trọng trong kinh tế học. Trong bài viết này chúng tôi sẽ giúp độc giả có cái nhìn tổng quan về thất nghiệp và ảnh hưởng của nó đến sự phát triển kinh tế xã hội.

1. Khái niệm về thất nghiệp

Người có việc làm là những người trong độ tuổi lao động đang thao tác tại những cơ sở sản xuất kinh doanh thương mại, văn hóa truyền thống, xã hội … hoặc những việc làm mang đặc thù tự tạo khác đem lại thu nhập cho bản thân .
Thất nghiệp là những người trong độ tuổi lao động có năng lực thao tác, mong ước thao tác nhưng lại không tìm được việc làm .

Người trong độ tuổi lao động (dân số trưởng thành): là những người ở độ tuổi được Hiến pháp quy định có nghĩa vụ và quyền lợi lao động.

Lực lượng lao động : là một bộ phận dân số trong độ tuổi lao động ( dân số trưởng thành ) trong thực tiễn có tham gia lao động và những người chưa có việc làm nhưng đang tìm việc làm .

2. Phương pháp giám sát

Lực lượng lao động ( L ) = số người có việc làm ( E ) + số người thất nghiệp ( U )
Tỷ lệ thất nghiệp chính là tỷ suất Xác Suất của lực lượng lao động bị thất nghiệp. Tỷ lệ thất nghiệp cho biết hiệu suất cao sử dụng lao động của nền kinh tế tài chính

Người ta còn dùng thước đo tỷ suất thời hạn lao động được sử dụng
Tỷ lệ thời hạn lao động được sử dụng = ( Tổng số ngày công thao tác thực tiễn ) / Tổng số ngày công có nhu yếu thao tác x 100 %
Thời gian thất nghiệp trung bình : đo lường và thống kê khoảng chừng thời hạn trung bình không có việc làm của một người thất nghiệp

t– = khoảng thời gian thất nghiệp trung bình
N = số người thất nghiệp trong mỗi loại (phân theo thời gian)
T = thời gian thất nghiệp của mỗi loại

Tần số thất nghiệp : giám sát 1 người lao động trung bình bị thất nghiệp bao nhiêu lần trong một thời kỳ nhất định
Ngoài ra để nhìn nhận quy mô của lực lượng lao động người ta sử dụng chỉ số
Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động = Lực lượng lao động / Dân số trưởng thành x 100 %

3. Phân loại thất nghiệp .

3.1 Theo hình thức thất nghiệp

• Thất nghiệp chia theo giới tính ( nam, nữ )
• Thất nghiệp chia theo vùng chủ quyền lãnh thổ ( thành thị, nông thôn )
• Thất nghiệp chia theo dân tộc bản địa, chủng tộc
• Thất nghiệp chia theo lứa tuổi …

3.2 Theo nguyên do thất nghiệp

• Mất việc ( job loser ) : người lao động không có việc làm do những đơn vị chức năng sản xuất kinh doanh thương mại cho thôi việc vì một nguyên do nào đó
• Bỏ việc ( job leaver ) : là những người tự ý xin thôi việc vì những nguyên do chủ quan của người lao động, ví dụ : tiền công không bảo vệ, không hợp nghề nghiệp, không hợp khoảng trống thao tác …
• Nhập mới ( new entrant ) : là những người tiên phong bổ trợ vào lực lượng lao động, nhưng chưa tìm được việc làm, đang tích cực tìm kiếm việc làm .
• Tái nhập ( reentrant ) : là những người đã rời khỏi lực lượng lao động nay muốn quay lại thao tác nhưng chưa tìm được việc làm

3.3 Phân loại theo đặc thù thất nghiệp

• Thất nghiệp tự nguyện ( voluntary unemployment )
• Thất nghiệp không tự nguyện ( involuntary unemployment )

3.4 Phân loại theo nguyên do thất nghiệp

3.4.1 Thất nghiệp tự nhiên ( natural unemployment ) : là mức thất nghiệp thông thường mà nền kinh tế tài chính trải qua, là dạng thất nghiệp không mất đi trong dài hạn, sống sót ngay khi thị trường lao động cân đối .
Thất nghiệp tự nhiên gồm có :

• Thất nghiệp trong thời điểm tạm thời ( frictional unemployment ) : Xuất hiện khi không có sự ăn khớp về nhu yếu trong thị trường lao động ; Chính sách công và thất nghiệp trong thời điểm tạm thời
• Thất nghiệp cơ cấu tổ chức ( structural unemployment ) : Xuất hiện do sự di dời cơ cấu tổ chức giữa những ngành trong nền kinh tế tài chính hoặc sự đổi khác phương pháp sản xuất trong một ngành
• Thất nghiệp mùa vụ ( seasonal unemloyment ) : Xuất hiện do đặc thù mùa vụ của một số ít việc làm như làm nông nghiệp, dạy học, việc làm part time dịp hè, vui chơi theo mùa ( trượt tuyết, khu vui chơi giải trí công viên nước ) …

3.4.2 Thất nghiệp chu kỳ luân hồi ( cyclical unemployment ) : là mức thất nghiệp tương ứng với từng quá trình trong chu kỳ luân hồi kinh tế tài chính, do trạng thái tiền lương cứng ngắc tạo ra, là dạng thất nghiệp sẽ mất đi trong dài hạn .
Thất nghiệp chu kỳ luân hồi là mức thất nghiệp thực tiễn Open cùng với những chu kỳ luân hồi kinh tế tài chính

• Thất nghiệp chu kỳ luân hồi cao ( cao hơn mức thất nghiệp tự nhiên ) khi nền kinh tế tài chính rơi vào suy thoái và khủng hoảng
• Thất nghiệp chu kỳ luân hồi thấp ( thấp hơn mức thất nghiệp tự nhiên ) khi nền kinh tế tài chính đang ở trong trạng thái lan rộng ra ( tăng trưởng nóng )

Chú ý : vì thất nghiệp thường mang nghĩa xấu đi nên khi người ta nói đến thất nghiệp chu kỳ luân hồi thường hàm ý nói về thất nghiệp chu kỳ luân hồi cao
Theo Keynes thực trạng thất nghiệp cao trong cuộc Đại khủng hoảng cục bộ là do thiếu cầu hay mức tổng cầu thấp trong điều kiện kèm theo tiền lương cứng ngắc. Chính thế cho nên thất nghiệp chu kỳ luân hồi khi nền kinh tế tài chính rơi vào suy thoái và khủng hoảng còn gọi là thất nghiệp thiểu cầu hay thất nghiệp kiểu Keynes .
3.4.3 Thất nghiệp theo triết lý cổ xưa : xảy ra khi tiền lương được ấn định không bởi những lực lượng thị trường mà cao hơn mức tiền lương thực tế cân đối của thị trường
Theo triết lý cổ xưa, thất nghiệp xảy ra là do mức lương tối thiểu được pháp luật cao hơn mức lương do quy luật cung-cầu trên thị trường quyết định hành động

Vậy tại sao mức lương tối thiểu lại cao hơn mức cân đối của thị trường ?

• Do luật tiền lương tối thiểu lao lý ( minimum-wage law ) ( cơ quan chính phủ ) : Theo Bộ luật Lao động, lương tối thiểu là một mức lương thấp nhất theo lao lý. Đó là số tiền trả cho người lao động làm việc làm giản đơn nhất trong xã hội với điều kiện kèm theo thao tác và cường độ lao động thông thường, lao động chưa qua giảng dạy nghề. Số tiền đó đủ để người lao động tái sản xuất giản đơn sức lao động, đóng bảo hiểm tuổi già và nuôi con .
• Công đoàn và thương lượng tập thể ( lao động )
• Lý thuyết tiền lương hiệu suất cao ( những hãng )

Lý thuyết tiền lương hiệu suất cao ( theory of efficiency wage ) ( kim chỉ nan lý giải tại sao những hãng trả tiền lương cao thì lại có lợi )

• Sức khỏe công nhân
• Sự luân chuyển công nhân
• Nỗ lực của công nhân
• Chất lượng công nhân

3.4.4 Mở rộng : Các trường hợp đặc biệt quan trọng

• Công nhân vô vọng ( Discouraged workers ) : là những cá thể gần như không còn mong ước tìm việc nữa nhưng sẵn sàng chuẩn bị thao tác nếu có một việc làm nào đó → phải xếp vào loại không nằm trong LLLĐ
• Thất nghiệp trá hình ( Underemployment ) : là những cá thể tìm công việc làm fulltime nhưng ở đầu cuối chỉ làm partime hoặc thao tác dưới năng lực của mình → phải xếp vào thất nghiệp
• Thất nghiệp ảo ( Phantom unemployed ) : là những cá thể không còn mong ước thao tác nhưng “ cố ý ” ở lại đội ngũ những người thất nghiệp để giảm trợ cấp → phải xếp vào loại không nằm trong LLLĐ

4. Tác động của thất nghiệp tới sự tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội

Thất nghiệp gây ra ảnh hưởng tác động xấu đi cho :
+ Hiệu quả kinh tế tài chính
Khi thất nghiệp ở mức cao, thu nhập của dân cư giảm sút, tiêu tốn lãng phí nguồn nhân lực, nền KT đã mất số SL mà lẽ ra hoàn toàn có thể được tạo ra từ những người thất nghiệp .

Quy luật Okun (hay quy luật 2,5 – 1):  Nếu tỷ lệ thất nghiệp tăng 1% thì GDP thực tế sẽ giảm 2,5% và ngược lại.  Tuy vậy, trong một chừng mực nào đó thất nghiệp cũng có những tác động tích cực. (Tình trạng thất nghiệp gia tăng tương quan với áp lực lạm phát giảm. Do tỷ lệ lạm phát và thất nghiệp có mối quan hệ tỷ lệ nghịch, điều này được minh họa bằng đường cong Phillips trong kinh tế học (tìm hiểu ở chương Lạm phát).

+ Xã hội : Những tác dụng tìm hiểu XH học cho thấy rằng thất nghiệp cao luôn gắn với sự ngày càng tăng những tệ nạn XH như cờ bạc, rượu chè, trộm cắp, tự tử, …
+ Cá nhân người thất nghiệp và mái ấm gia đình họ :
Người lao động bị thất nghiệp, tức mất việc làm, sẽ mất nguồn thu nhập. Do đó, đời sống bản thân người lao động và mái ấm gia đình họ sẽ khó khăn vất vả. Điều đó tác động ảnh hưởng đến năng lực tự giảng dạy lại để chuyển dổi nghề nghiệp, trở lại thị trường lao động, thị trường bất động sản ; con cháu họ sẽ khó khăn vất vả khi đến trường ; sức khoẻ họ sẽ giảm sút do thiếu kinh tế tài chính để tu dưỡng, để chăm nom y tế … Có thể nói, thất nghiệp “ đẩy ” người lao động đến bần hàn, đến chán nản với đời sống, với xã hội ; dẫn họ đến những sai phạm đáng tiếc …

5. Giải pháp hạ thấp tỷ suất thất nghiệp

5.1 Đối với thất nghiệp tự nhiên

• Tăng cường hoạt động giải trí của dịch vụ về trình làng việc làm .
• Tăng cường giảng dạy và đào tạo và giảng dạy lại nguồn lực .
• Tạo thuận tiện cho di cư lao động .
• Giảm thuế suất biên so với thu nhập .
• Cắt giảm trợ cấp thất nghiệp .

5.2 Đối với thất nghiệp chu kỳ luân hồi

Thực hiện những chủ trương kích thích tổng cầu, chống suy thoái và khủng hoảng kinh tế tài chính .
—
Nguồn tìm hiểu thêm : Wikipedia – Kinh tế vĩ mô ( NEU, FTU ), Sách NGregory Mankiw

4.8
5
votes

Article Rating

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn