Kitô hữu – Wikipedia tiếng Việt

Kitô hữu hay Cơ Đốc nhân, tín hữu Cơ Đốc (tiếng Anh là Christian), là người theo niềm tin giáo lý của Kitô Giáo, một tôn giáo thuộc Các tôn giáo khởi nguồn từ Abraham, với đức tin rằng Chúa Giê-su Ki-tô (Giê-su Cơ Đốc/Christ) với niềm xác tín rằng Chúa Giê-su là Con Thiên Chúa, ngài sống cuộc đời trọn vẹn, không hề phạm tội và đầy dẫy tình yêu thương. Ngài chịu đóng đinh trên thập tự giá, đến ngày thứ ba ngài sống lại từ kẻ chết, sau đó ngài về nước trời.

Do đó, Cơ Đốc Nhân nên được hiểu là người tiếp đón Chúa Giê-su là Cứu Chúa của cuộc sống mình. Vì giá chuộc tội của chính bản thân người ấy đã được trả bằng cái chết, bằng huyết vô tội của Chúa Giê-su .

Thuật ngữ “Kitô hữu” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Koine Christós (Χριστός), một bản dịch thuật ngữ của tiếng Hebrew trong Kinh thánh sử dụng từ mashiach (Kinh thánh Hebrew: מָשִׁיחַ).[7]

Tín hữu Cơ Đốc tin rằng Chúa Giê-su là con đường duy nhất dẫn đến sự cứu rỗi. Trong thư gởi tín hữu thành Ê-phê-sô, Sứ đồ Phao-lô viết, ” Quả vậy, chính do ân sủng và nhờ lòng tin mà anh em được cứu độ: đây không phải bởi sức anh em, mà là một ân huệ của Thiên Chúa; cũng không phải bởi việc anh em làm, để không ai có thể hãnh diện (Ê-phê-sô 2:8-9). Như vậy, việc lành được xem là kết quả tất yếu của nếp sống mới được soi dẫn bởi Lời Thiên Chúa.

Tín hữu Cơ Đốc xem đức tin của mình là thuộc Độc thần giáo, xác tín rằng chỉ có một Thiên Chúa duy nhất, ngoài Ngài không có thần linh nào khác. Theo đức tin Cơ Đốc, Thiên Chúa có ba ngôi : Chúa Cha ( Nguồn của thiên hà, Đấng Tể trị Vĩnh cửu ) ; Chúa Con ( Ngôi Lời, hóa thân thành người là Giê-su người Nazareth ) ; và Chúa Thánh Linh ( Đấng An ủi hoặc Đấng Biện hộ ) .

Theo ước tính của một khảo sát năm 2011 của tổ chức điều tra dân số nhân khẩu học Pew Research Center, ngày nay có khoảng 2,2 tỉ tín hữu Cơ Đốc trên khắp thế giới vào năm 2010 phát triển từ 600 triệu tín đồ Cơ Đốc từ năm 1910,[2] chiếm 33% dân số toàn cầu thế giới. Vào năm 2050, dân số Kitô hữu dự kiến sẽ vượt hơn 3 tỷ người.[2] Theo một cuộc khảo sát của Trung tâm nghiên cứu Pew Research Center năm 2012, Kitô giáo sẽ vẫn là tôn giáo đông đúc lớn nhất thế giới vào năm 2050, nếu xu hướng này vẫn hiện tại tiếp tục phát triển.

Mặc dù có những diễn giải phong phú về Kitô giáo mà nhiều lúc xung đột với nhau, [ 8 ] [ 9 ] họ thống nhất với niềm tin rằng Chúa Giê-su có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng. [ 8 ] Thuật ngữ ” Kitô ” cũng được sử dụng như một tính từ để diễn đạt bất kể điều gì tương quan đến Cơ đốc giáo, hoặc trong một ý nghĩa tục ngữ ” tổng thể những gì cao quý và tốt đẹp, và giống như Đấng Kitô. [ 10 ] Đại thể, hội đồng Cơ Đốc giáo chia thành ba nhánh chính : Giáo hội Công giáo Rôma, Chính Thống giáo, và Kháng Cách .Ngày nay, khoảng chừng 37 % trong số toàn bộ những Kitô hữu sống ở châu Mỹ, khoảng chừng 26 % Fan Hâm mộ Kitô giáo sống ở châu Âu, 24 % giáo dân sống ở vùng cận Sahara Châu Phi, khoảng chừng 13 % tín hữu sống ở Châu Á Thái Bình Dương và Thái Bình Dương, và 1 % người Kitô sống ở Trung Đông và Bắc Phi. [ 2 ] Khoảng 50% số người Kitô hữu trên quốc tế là giáo dân Công giáo, trong khi hơn một phần ba là Fan Hâm mộ Tin lành ( 37 % ), [ 2 ] Sự hiệp thông Chính thống giáo gồm có 12 % tổng dân số Kitô hữu trên quốc tế. [ 2 ] Các nhóm Kitô hữu khác chiếm phần còn lại. Giáo dân Kitô hữu chiếm hầu hết trong 158 vương quốc và những vùng chủ quyền lãnh thổ. [ 2 ] 280 triệu Kitô hữu sống trong thực trạng là người thiểu số .Kitô hữu đã ảnh hưởng tác động đáng kể và góp phần rất nhiều vào sự tăng trưởng tân tiến của quả đât trong nhiều nghành khác nhau gồm có từ thiện, triết học, [ 11 ] luân lý, văn học, [ 12 ] kinh doanh thương mại kinh tế tài chính thương mại kinh tế tài chính, [ 13 ] [ 14 ] kiến trúc và hội họa, [ 15 ] âm nhạc, [ 16 ] sân khấu kịch nghệ và y học, [ 17 ] công nghệ tiên tiến khoa học kỹ thuật, [ 18 ] [ 19 ] [ 20 ] trong quá khứ lịch sử dân tộc cho đến thời đại đương đại thời nay .

Thuật từ Cơ Đốc nhân hoặc Kitô hữu có nguồn gốc từ một danh hiệu của Chúa Giê-su, Cơ Đốc hoặc Kitô (Christos), nghĩa là đấng chịu xức dầu để làm vua. Danh xưng này được tìm thấy trong Tân Ước, sách Công vụ Các Sứ đồ 11, 26: “Chính tại An-ti-ô-khi-a mà lần đầu tiên các môn đệ được gọi là Ki-tô hữu.” (Hi văn Χριστιανός hoặc Χρηστιανός, Strong’s G5546). Thuật từ này được dùng để chỉ những người được xem là môn đồ của Chúa Cơ Đốc.

Cơ Đốc nhân nghĩa là người thuộc về Chúa Cơ Đốc, bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Χριστός Khristós nghĩa là “Đấng chịu xức dầu”, có nguồn gốc từ tiếng Hebrew Moshiach (tiếng Hebrew משיח, cũng được viết là “Messiah”) nghĩa là Đấng Cứu thế. Tiếng Hebrew là ngôn ngữ duy nhất không sử dụng thuật từ Cơ Đốc nhân, nhưng thay thế thuật từ này bằng danh xưng người Nazareth (tiếng Hebrew:נוצרי Notzri), bởi vì Chúa Giê-su đến từ xứ Nazareth, vì vậy ngài thường được gọi là Giê-su người Nazareth (ישוע הנצרת, Yeshua Ha-Natzerat).

Trong Anh ngữ, Xian hoặc Xtian là hai thuật từ khác được dùng để gọi người theo Chúa Giê-su; tương tự, nhiều người dùng thuật từ Xmas thay thế cho Christmas; Mẫu tự X hoặc Xt là viết tắt cho “Christ” (“X” từ mẫu tự X (Chi) trong tiếng Hy Lạp, là mẫu tự đầu tiên của danh hiệu Χριστός (Christos) của Chúa Giê-su.

Thuật từ ” Cơ Đốc nhân ” được sử dụng trong những nhóm khác nhau, do đó có sự độc lạ đôi chút trong ý nghĩa của thuật từ so với mỗi nhóm. Tín hữu thuộc Phong trào Tin Lành sử dụng thuật ngữ này theo một định nghĩa hẹp. Họ tin rằng Cơ Đốc nhân là người toàn tâm toàn ý theo Chúa Giê-su, đức tin của người ấy phải được bộc lộ trong đời sống vâng phục và hết lòng tuân giữ những giáo huấn của Kinh Thánh .

Tín hữu Cơ Đốc thường gia nhập một trong số những cộng đồng các giáo hội gọi là giáo phái, mỗi giáo phái có những nét đặc thù trong đức tin, thần học và tổ chức. Các giáo phái chú trọng đến giáo nghi gồm có Chính Thống giáo, Giáo hội Công giáo Rôma và Công giáo phương Đông, Anh giáo và cộng đồng các giáo hội Luther. Những giáo phái khởi nguồn từ cuộc Cải cách Kháng Cách gồm có Trưởng Lão, Giám Lý, Moravia, Baptist…, với niềm xác tín rằng danh xưng Cơ Đốc nhân là niềm vinh dự cho những người tuân giữ mạng lịnh của Chúa Giê-su “Ai muốn theo tôi, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo” (Mc 8, 34). Đó là dấu chứng công khai họ là Cơ Đốc nhân, được thể hiện qua việc nhận lễ Báp têm trong danh của Cha, Con và Thánh Linh.

Thiên niên kỷ thứ nhất[sửa|sửa mã nguồn]

Từ năm 64 đến 313 CN, Cơ Đốc giáo bùng phát mạnh mẽ trong lãnh thổ Đế quốc La Mã bất kể những nỗ lực từ giới cầm quyền cố trấn áp tôn giáo mới này. Ký thuật đầu tiên về thuật từ Cơ Đốc nhân là của Tacitus, khi ông thuật lại sự kiện Nero qui trách nhiệm cho các “Cơ Đốc nhân” trong vụ hỏa hoạn lớn tàn phá thành La Mã năm 64. Khoảng năm 200, một nhà lãnh đạo Cơ Đốc giáo, Tertullian, đã tuyên bố, “Huyết của những người tử đạo là hạt giống [của Hội thánh]”, khi ông nói về hiện tượng săn đuổi và bách hại các tín hữu Cơ Đốc. Năm 313, Chiếu chỉ Milan chính thức chấm dứt sự bách hại. Dưới thời trị vì của Hoàng đế Constantine, giáo hội giành được nhiều ảnh hưởng chính trị. Năm 390, Hoàng đế Theodosius I tuyên bố Cơ Đốc giáo là quốc giáo của Đế quốc La Mã (Codex Theodosianus). Từ đó giáo hội bắt đầu xây dựng hệ thống tăng lữ nhằm củng cố cấu trúc tổ chức của giáo hội trải qua nhiều thế kỷ.

Thời kỳ Trung Cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Tại Âu châu trong thời kỳ Trung Cổ, Giáo hội Công giáo Rôma đạt đến đỉnh điểm sức mạnh trong giáo quyền và thế quyền. Giáo hội và những tổ chức triển khai của giáo hội không riêng gì hoạt động giải trí tích cực nhằm mục đích truyền bá thông điệp và những giá trị Cơ Đốc giáo qua nỗ lực của những nhà truyền giáo, mà còn sử dụng ảnh hưởng tác động thống trị của giáo hội tại Âu châu để trở nên một thế lực chính trị cạnh tranh đối đầu với những vương quyền. Hầu hết người dân thời ấy đều tỏ ra sùng tín, nhiều người dâng hiến đất đai, tài lộc và những hình thức chiếm hữu khác cho giáo hội. Thời ấy, Giáo hoàng là nhân vật rất là quan trọng tại châu Âu .

Sự giàu có của giáo hội được biểu thị qua những công trình kiến trúc như các đại giáo đường, trong khi các tu viện trở nên những trung tâm nghiên cứu và học thuật, được xem là tiền thân của các viện đại học đương đại. Tu viện cũng là nơi người dân thường tìm đến để có được những chăm sóc y tế.

Ở phương Tây, cuộc Cải cách Kháng Cách mang đến cho hội đồng Cơ Đốc giáo ý niệm về quyền tự do lý giải Kinh Thánh và những giá trị Cơ Đốc khác, cũng như bác bỏ tính đại trà phổ thông của hội thánh hữu hình. Trong khi Giáo hội Công giáo Rôma tin rằng giáo hội là thánh thiện, duy nhất, công giáo và tông truyền, thì tín hữu Kháng Cách xác tín rằng đặc thù của hội thánh chung là vô hình dung, nghĩa là chỉ gồm có những người được chuộc bởi huyết của Chúa Giê-su, và tên của họ được ghi trong ” sách sự sống “, ý niệm một sự phân biệt rạch ròi giữa hội thánh vô hình dung và hội thánh hữu hình ( những tổ chức triển khai giáo hội với những đặc thù bất toàn của con người ) .Phản ứng trước những áp lực đè nén cả từ bên trong ( lòng sùng tín bị suy giảm và quên lãng ), và từ bên ngoài ( Phong trào Khai sáng gây tai hại đáng kể cho hội thánh ) là tác nhân khởi phát những cuộc phục hưng tôn giáo tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ tại những khu định cư ở Bắc Mỹ – được gọi là cuộc Đại Tỉnh thức – đã tạo những dấu ấn sâu đậm trên đức tin và sống đạo của những giáo hội thuộc hội đồng Kháng Cách tại Bắc Mỹ cho đến ngày này .

Phong trào truyền giáo bùng phát mạnh mẽ trong tất cả các giáo phái thuộc Cơ Đốc giáo nhằm thực thi sứ mạng Chúa Giê-su phó thác cho hội thánh, được ký thuật trong Phúc âm Mátthêu 28, 19-20 (“Vậy, anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em. Và đây, Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế.”), đã giúp kiến tạo thế giới đương đại với sự hiện diện của tín hữu Cơ Đốc ở khắp mọi nơi trên đất.

Bên trong Cơ Đốc giáo phát sinh những hội đồng có những thành viên tham gia tích cực vào hiện tượng kỳ lạ ” nói tiên tri “, và thực hành thực tế chữa bệnh bằng phép lạ ( cùng những hiện tượng kỳ lạ khác mà họ gọi là ” ân tứ thuộc linh ” ), như đã ký thuật trong Kinh Thánh về thời kỳ hội thánh tiên khởi ( sách Công vụ những Sứ đồ ), và những năng lực đặc biệt quan trọng của những nhà tiên tri trong Cựu Ước. Những người này được xem là thuộc Phong trào Ân tứ .Những người sự không tương đồng cho rằng những ân tứ này ( được biểu lộ bởi sự quản lý và vận hành của Chúa Thánh Linh ) đã chấm hết kể từ khi vị sứ đồ ở đầu cuối từ trần, trong khi nhiều người khác tin rằng sự ban cho ân tứ vẫn liên tục nhưng chỉ xảy ra trong những trường hợp đặc biệt quan trọng, và chỉ ra những lạm dụng tiếp tục xảy ra trong vòng những người tự nhận mình ” có ân tứ ” như là vật chứng cho lập luận của họ .

Theo dòng lịch sử của hội thánh, tín hữu Cơ Đốc thường xuyên chịu đựng nhiều sự bách hại. Ngay từ khi hội thánh mới thành lập, Stephen (Tê-pha-nô hoặc Ê-tiên), Phao-lô và mười trong số mười hai sứ đồ (theo những ký thuật ngoài Kinh Thánh) có tên trong số những người tử đạo đầu tiên. Cơ Đốc giáo bị xem là bất hợp pháp tại Đế quốc La Mã cho đến thế kỷ thứ ba, các hoàng đế La Mã buộc mọi thần dân (ngoại trừ người Do Thái) phải tham dự các nghi lễ sùng bái hoàng đế, và hiến dâng sinh tế cho các thần linh La Mã cũng như cho Hoàng đế. Đây là điều đi ngược lại đức tin độc thần của Cơ Đốc giáo. Khước từ tham gia cúng tế đồng nghĩa với tội phản quốc, và án phạt dành cho hành động này là tử hình. Một sự bách hại kéo dài có tổ chức lên đến đỉnh điểm trong thời trị vì của Diocletian và chỉ chấm dứt khi Chiếu chỉ Milan (năm 313) được ban hành.

Nhân khẩu học[sửa|sửa mã nguồn]

Vào đầu thế kỷ XXI, Cơ đốc giáo có khoảng chừng 2,4 tỷ Fan Hâm mộ. [ 21 ] [ 22 ] [ 23 ] Đức tin Kitô giáo chiếm khoảng chừng một phần ba dân số quốc tế và là tôn giáo lớn nhất trên quốc tế. Kitô hữu đã chiếm khoảng chừng 33 Tỷ Lệ dân số quốc tế trong khoảng chừng 100 năm. Nhánh Kitô giáo lớn nhất là Giáo hội Công giáo Rôma, với 1,17 tỷ giáo dân, chiếm 50% trong số tổng thể Kitô hữu. [ 24 ]Kitô giáo vẫn là tôn giáo chiếm lợi thế trong quốc tế phương Tây, nơi có 70 % tổng dân số là Kitô hữu. [ 2 ] Theo điều tra và nghiên cứu của Trung tâm nghiên cứu và điều tra Pew Research Center năm 2012 nếu những khuynh hướng lúc bấy giờ liên tục, thì Kitô giáo sẽ vẫn là tôn giáo lớn nhất quốc tế vào năm 2050. Đến năm 2050, dân số Kitô giáo dự kiến sẽ vượt qua 3 tỷ người. Trong khi người Hồi giáo có trung bình 3,1 con một phụ nữ – tỷ suất cao nhất của tổng thể những nhóm tôn giáo. Kitô hữu đứng thứ hai, với 2.7 đứa con một phụ nữ. Tỷ lệ sinh đẻ cao và cải đạo đã được trích dẫn như là nguyên do cho sự ngày càng tăng dân số Kitô giáo. Một điều tra và nghiên cứu năm năm ngoái cho thấy khoảng chừng 10,2 triệu người Hồi giáo đã theo đạo Cơ đốc. [ 25 ]Ki tô giáo đang tăng trưởng ở Châu Phi, [ 26 ] [ 27 ] Châu Á Thái Bình Dương, [ 27 ] [ 28 ] Châu Mỹ Latinh, [ 29 ] Thế giới Hồi giáo, [ 30 ] và Châu Úc .
Phần trăm Kitô hữu trên toàn quốc tế, 2011

Kinh tế xã hội[sửa|sửa mã nguồn]

Theo một điều tra và nghiên cứu từ năm năm ngoái, Kitô hữu chiếm nhiều gia tài lớn nhất ( 55 % tổng số gia tài quốc tế ), theo sau là người Hồi giáo ( 5,8 % ), Hindu ( 3,3 % ) và người Do Thái ( 1,1 % ). Theo nghiên cứu và điều tra tương tự như, người ta thấy rằng những người vô tôn giáo hay những tôn giáo khác chiếm khoảng chừng 34,8 % tổng tài sản toàn thế giới quốc tế. [ 34 ] Một điều tra và nghiên cứu do công ty nghiên cứu và điều tra sự phong phú quốc tế New World Wealth đã triển khai cho thấy 56,2 % trong số 13,1 triệu triệu phú triệu phú trên quốc tế là người Kitô hữu. [ 35 ]Một điều tra và nghiên cứu của Trung tâm Pew về tôn giáo và giáo dục trên toàn quốc tế vào năm năm nay cho thấy những Kitô hữu xếp hạng là nhóm tôn giáo được giáo dục học tập nhiều thứ hai trên khắp quốc tế chỉ sau người Do Thái với số năm trung bình là 9,3 năm đi học cắp sách đến nhà trường, [ 36 ] và số năm học tập cao nhất trong số những Fan Hâm mộ Kitô hữu được phát hiện thấy ra rằng là ở nước Đức ( 13.6 ), [ 36 ] New Zealand ( 13.5 ) [ 36 ] và Estonia ( 13.1 ). [ 36 ] Các Kitô hữu cũng được tìm thấy có số lượng sinh viên tốt nghiệp và sau đại học cao thứ hai trong khi số lượng tuyệt đối được xếp hạng ở vị trí tiên phong ( 220 triệu ). [ 36 ] Giữa những hội đồng Kitô hữu khác nhau, người Kitô hữu Nước Singapore vượt ra ngoài những vương quốc khác về những Kitô hữu có bằng ĐH trong những cơ sở giáo dục ĐH ( 67 % ), [ 36 ] theo sau là những Kitô hữu ở Israel ( 63 % ), [ 37 ] và Kitô hữu ở Georgia ( 57 % ). [ 36 ]

Theo nghiên cứu này, các Kitô hữu ở Bắc Mỹ, Châu Âu, Trung Đông, Bắc Phi và khu vực Châu Á Thái Bình Dương được đào tạo rất cao vì có nhiều trường đại học trên thế giới được xây dựng bởi các nhà thờ Thiên Chúa Giáo trong lịch sử,[36] ngoài các bằng chứng lịch sử cho thấy các linh mục tu sĩ Cơ Đốc đã xây dựng các thư viện, và trong những ngày trước thời đại in ấn, đã bảo quản những bài viết quan trọng trước đây được sản xuất bằng tiếng Latin, Hy Lạp và tiếng Ả Rập.[36] Theo một nghiên cứu tương tự, các tín đồ Kitô hữu có một số lượng đáng kể về sự bình đẳng giới tình trong trình độ học vấn,[36] và nghiên cứu cho thấy một trong những lý do là sự khuyến khích của những tín đồ Cải cách Tin Lành trong việc thúc đẩy giáo dục cho phụ nữ, dẫn đến xoá bỏ bệnh mù chữ giữa các nữ giới trong các cộng đồng Tin Lành.[36]

Người nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]

Kitô hữu đã góp phần vô số những thành tựu to lớn và phong phú trong những nghành nghề dịch vụ khác, gồm có khoa học, nghệ thuật và thẩm mỹ, chính trị, văn học và kinh doanh thương mại. [ 38 ] [ 39 ] [ 40 ] [ 41 ] [ 42 ] [ 43 ] Theo 100 năm của Trao Giải Nobel, việc thanh tra rà soát những phần thưởng Nobel trong năm 1901 và 2000 cho thấy ( 65,4 % ) những người đoạt giải Nobel đã xác lập là Fan Hâm mộ Kitô giáo dưới nhiều hình thức khác nhau như là tôn giáo ưu tiên của họ. [ 44 ]Các Kitô hữu phương Đông ( đặc biệt quan trọng là Kitô giáo Nestorian ) đã góp thêm phần vào nền văn minh Hồi giáo Ả Rập trong suốt thời kỳ Ummayad và Abbasid bằng cách dịch những tác phẩm của những triết gia Hy Lạp sang Syriac và sau đó là tiếng Ả Rập. [ 45 ] [ 46 ] [ 47 ] Họ cũng xuất sắc tài giỏi trong lạnh vực triết học, khoa học, thần học và y học. [ 48 ] [ 49 ]

Ngữ nguyên học

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://evbn.org
Category : Lễ Hội