Mục Lục

Soạn bài Ca dao than thân và ca dao yêu thương, tình nghĩa

Bạn đang đọc: Soạn bài Ca dao than thân và ca dao yêu thương, tình nghĩa | Soạn văn 10 hay nhất

Soạn bài Ca dao than thân và ca dao yêu thương, tình nghĩa

Bài giảng: Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa (Tiết 1) – Cô Trương Khánh Linh (Giáo viên VietJack)

Câu 1 (trang 84 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Hai lời ca dao than thân có hình thức khởi đầu “ thân em như … ”

Quảng cáo

+ Âm điệu ngậm ngùi, xót xa .+ Người than thân ở đây được hiểu là cô gái đang độ xuân thì, ngậm ngùi xót xa khi vẻ đẹp của họ không được trân trọng .+ Họ không có quyền tự quyết cuộc sống của mình .- Bài ca 1 : người phụ nữ – tấm lụa đào .+ Thân phận trôi nổi, không tự quyết định hành động được tương lai ( phất phơ giữa chợ biết vào tay ai )- Bài ca 2 : người phụ nữ – củ ấu gai ( xấu ngoài, đẹp trong )+ Lời bộc bạch tha thiết của cô gái ý thức được giá trị bản thân+ Khát khao muốn khẳng định chắc chắn giá trị chân thực vẻ đẹp .+ Nỗi ngậm ngùi, chua xót cho thân phận người phụ nữ xưa .

Quảng cáo

Câu 2 (trang 84 sgk ngữ văn 10 tập 1)

a ) – Sử dụng từ “ ai ” – đại từ phiếm chỉ để mở đầu bài ca dao, chỉ chung toàn bộ mọi người – để mở đầu bài ca để chỉ những thế lực ngăn cản tình cảm nam nữ Open nhiều lần+ Gợi ra sự than trách nghe xót xa, ngậm ngùib, Cặp ẩn dụ Sao Hôm – sao Mai và mặt Trăng – mặt Trời ( để chỉ hai người xứng đôi vừa lứa )- Biện pháp so sánh “ Ta như sao Vượt chờ trăng giữa trời ” : tình duyên bị ngăn cách nhưng lòng người đơn phương vẫn chờ đón, mong mỏi ngày gặp- Sử dụng hình ảnh vạn vật thiên nhiên, thiên hà ( tính bền vững và kiên cố ) gắn với đời sống của con người, để dễ liên tưởng, cũng là để khẳng định tính thủy chung, son sắt của lòng người .- Hình ảnh vạn vật thiên nhiên thân thiện đời sống, có vẻ như đẹp riêng, ý niệm, diễn đạt tâm hồn

Quảng cáo

c, Câu cuối sử dụng giải pháp so sánh nhằm mục đích biểu lộ dù mình không nhớ ta thì ta+ Sao Vượt tên gọi cổ của sao Hôm, đặc tính, mọc sớm vào buổi chiều, sao lên tới đỉnh của khung trời thì trăng mới mọc+ Câu thơ khẳng định chắc chắn tấm lòng chung thủy, nghĩa tình son sắt và ý chí vượt qua những rào cản của tình yêu .

Câu 3 (trang 84 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Các thủ pháp diễn đạt tình thương nhớ trong bài ca dao và công dụng :- Ẩn dụ và hoán dụ+ Chiếc khăn ẩn dụ cho việc gửi gắm nỗi lòng, tình cảm của cô gái tới chàng trai, chiếc khăn còn là hiện thân của cô gái+ Đôi mắt : hoán dụ nỗi lòng thao thức vì thương nhớ .

– Phép điệp ( lặp từ ngữ )+ “ Khăn thương nhớ ai ” : được lặp nhiều lần, nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề, tô đậm nỗi nhớ .+ Nỗi nhớ có nhiều trạng thái, cung bậc khác nhau .c, Câu hỏi tu từ “ khăn thương nhớ ai – khăn rơi xuống đất ? / Đèn thương nhớ ai – Mà đèn chẳng tắt ? / Mắt thương nhớ ai – Mà mắt không yên ?- Tình cảm, sự nhớ nhung, bồn chồn vì tình nhân bộc lộ trong mọi hoạt động giải trí, mọi khung cảnh .d, Những câu thơ ngắn gồm 4 tiếng : thôi thúc, miêu tả tâm trạng bồn chồn .Kết hợp với câu lục bát nhằm mục đích làm điển hình nổi bật sự mong ngóng, trông chờ tới khắc khoải của người con gái .

Câu 4 (trang 84 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Chiếc cầu : hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho sự nối kết khoảng cách tình cảm giữa con người với con người .+ Chiếc cầu – dải yếm là hình tượng độc lạ, lạ mắt trong ca dao, biểu lộ khát vọng tình cảm mặn nồng của nam nữ+ Chiếc cầu phản ánh tham vọng chính đáng của những cặp đôi yêu nhau, đó cũng là ý tưởng sáng tạo táo bạo của cô gái .Những bài ca dao Open hình ảnh chiếc cầu cũng với ý nghĩa tựa như :

Ước gì sông rộng một gang

Xem thêm: Đặt tên miền Blog cá nhân như thế nào?

Để em ngắt ngọn mồng tới bắc cầu

Câu 5 (Trang 84 sgk ngữ văn 10 tập 1)

– Cặp hình ảnh ẩn dụ quen thuộc trong ca dao truyền thống cuội nguồn gừng cay – muối mặn+ Được kiến thiết xây dựng từ hình ảnh thực chỉ gia vị trong bữa ăn hằng ngày .+ Hình ảnh nghệ thuật và thẩm mỹ có tính sóng đôi, biểu trưng cho mùi vị của tình người trong đời sống – tình nghĩa thủy chung gắn bó son sắt+ Bài ca dao nói về tình nghĩa thủy chung, hướng nhiều tới tình nghĩa vợ chồng son sắt, thủy chung- Ba năm, chín tháng : sự bền vững, vĩnh cửuBa vạn, sáu ngàn ngày là 100 năm : trọn kiếp, suốt đời, vĩnh hằng→ Bài ca dao là câu hát thủy chung, nghĩa tình hướng tới tình cảm vợ chồng mặn nồng, son sắtMột số câu ca dao có hình tượng muối gừng :

Tay nâng chén muối đĩa gừng

Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau

Câu 6 (Trang 84 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ được sử dụng trong ca dao :+ Nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, điệp, nói quá- Đặc điểm độc lạ : Lấy những sự vật thân thiện đơn cử với người lao động để gọi tên, trò chuyện, so sánh : khăn, con sông, chiếc cầu, vườn hồng …- Trong khi đó thơ bác học trong văn học sử dụng sang chảnh hơn, có nhiều nét phức tạp hơn

Luyện tập

Bài 1 (Trang 85 sgk ngữ văn 10 tập 1)

– Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày

– Thân em như hạt mưa rào

Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa

– Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu

– Thân em như miếng cau khô

Kẻ thanh tham mỏng, người thô tham dày

– Thân em như giếng giữa đàng

Người khôn rửa mặt, người phàn rửa chân.

Các bài ca dao nói về thân em có sắc thái biểu cảm :+ Than thân, hờn trách người không biết trân trọng vẻ đẹp của người con gái+ Sự ý thức cao về giá trị của bản thân của người con gái .

Bài 2 (trang 85 sgk ngữ văn 10 tập 1)

– Nhớ ai như nhớ thuốc lào

Đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên

– Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ

Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai?

– Đêm qua ra đứng bờ ao

Trông cá cá lặn trông sao sao mờ

Buồn trông con nhện giăng tơ

Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai

Buồn trông chênh chếch sao mai

Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ.

– Gửi khăn, gửi áo, gửi lời

Gửi đôi chàng mạng cho người đàng xa

– Nhớ khi khăn mở trầu trao

Miệng chỉ cười nụ biết bao nhiêu tình.

Bài ca dao Khăn thương nhớ ai nằm trong mạng lưới hệ thống những bài ca dao nỗi nhớ tình nhân .Câu thơ : “ Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm ” ( Nguyễn Khoa Điềm ) lấy ý từ ca dao nhưng phát minh sáng tạo vượt bậc khi tình cảm nam nữ hòa quyện vào tình yêu quốc gia .

Bài giảng: Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa (Tiết 2) – Cô Trương Khánh Linh (Giáo viên VietJack)

Xem thêm những bài Soạn văn lớp 10 ngắn gọn, hay khác :
Đã có giải thuật bài tập lớp 10 sách mới :

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 10 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .