Lễ hội Carnival Brazil và khát khao được “mất trí”

Lễ hội Carnival trên phố tại Salvador. (Ảnh: Valter Pontes)

Ngay khi đặt chân đến TP.HN để tiếp đón vai trò Đại sứ, tôi đã cảm thấy ngay rằng người Nước Ta dành sự hứng thú đặc biệt quan trọng so với lễ hội quần chúng được coi là nổi tiếng nhất quốc tế của chúng tôi. Họ muốn tôi kể về nó và tôi kỳ vọng bài viết nhỏ này sẽ đáp lại mong ước đó.

Sự thống trị của âm nhạc hành khúc

Đối với tôi, viết về Carnival Brazil vừa dễ lại vừa khó. Dễ là bởi Rio de Janeiro – thành phố nổi tiếng quốc tế với lễ hội Carnival chính là quê hương tôi. Tuy nhiên, ở quy mô rộng hơn, Carnival Brazil – nhìn từ nhiều góc nhìn khác nhau lại đem đến sự mê hoặc riêng của nó …

Trong ký ức tuổi thơ tôi, lễ hội Carnival luôn hiện diện. Đó là vào những năm 1960, ở thời kỳ này, từ người lớn đến trẻ nhỏ đều nhảy múa và ăn mừng trên khắp các con phố và trong các hộp đêm dưới âm hưởng của các bản hành khúc ngày hội – được gọi là “marchichas”, một thể loại âm nhạc mang tính hài hước và châm biếm. Rất nhiều bản hành khúc vẫn còn được biết đến rộng rãi và được hát tới ngày nay. Những ca khúc của các đội bóng Brazil nổi tiếng là các “marchichas”. Bài hát của Rio de Janeiro – Cidade Maravilhosa (Thành phố diệu kỳ) cũng là một “marchichas”.

Bên cạnh những bản hành khúc, có một vũ điệu mang tên “ frevo ” cùng âm nhạc của nó đã thống trị lễ hội Carnival Pernambuco khét tiếng. Và cả những chiếc xe “ trios elétricos ” – một loại xe tải được lắp ráp thiết bị âm thanh Giao hàng cho trình diễn nhạc sống – cũng đã Open tại lễ hội Carnival ở Salvador, bang Bahia. Cùng với sự Open của samba, âm điệu Brazil – châu Phi nổi tiếng. Trên thực tiễn, lễ diễu hành của những trường học samba trên quốc lộ chính ở Rio de Janeiro đã khởi đầu hình thành từ những năm 1930, nhưng phải đến ba thập niên sau, những trường học này mới khởi đầu lôi cuốn sự quan tâm trong nước và cả quốc tế. Sau đó, cuộc thi diễu hành của những trường học samba đã trở thành màn trình diễn hoành tráng được biết đến như thời nay. Trung bình mỗi trường học samba có khoảng chừng 5.000 người tham gia diễu hành. Vào đầu những năm 1980, sân vận động Sambadrome được kiến thiết xây dựng để dành riêng cho những cuộc diễu hành. Ngày nay, Sambadrome trở thành hình tượng kiến trúc của thành phố Rio de Janeiro. Năm 14 tuổi, lần tiên phong tôi được tận mắt chứng kiến một lễ diễu hành trường samba tại quê hương mình và tôi đã không hề bỏ lỡ toàn bộ những lễ diễu hành được tổ chức triển khai vào những năm sau đó …

Lễ hội Carnival tại Salvador, bang Bahia, Brazil. (Ảnh: Valter Pontes)

“Những người mất trí” trên đường phố

Trên những ngả đường thành phố, một biểu lộ đặc trưng khác của lễ hội Carnival cũng rất nổi tiếng là những đoàn diễu hành đường phố – “ blocos ”, quy tụ một nhóm từ vài chục đến vài nghìn người. Các đoàn diễu hành rất thông dụng ở Rio de Janeiro, họ diễu hành theo cách bán tổ chức triển khai, dưới tiết tấu ban nhạc. Bạn sẽ thuận tiện nhìn thấy những đoàn diễu hành đi qua những thành phố khác nhau trong suốt năm ngày diễn ra lễ hội. Các thành viên đoàn diễu hành hóa trang thành những nhân vật, nhưng cũng có nhiều đoàn không nhất thiết phải hóa trang và ai cũng hoàn toàn có thể đi theo sau đoàn diễu hành. Cùng với những trường samba, những đoàn diễu hành đường phố mang lại sắc tố riêng cho lễ hội Carnival Brazil thời nay. Các nhà sử học cho rằng lễ hội Carnival bắt nguồn từ những lễ hội dân gian La Mã cổ đại, ví dụ như lễ Saturnalia hay Lupercalia. Giai điệu chủ yếu ở cả hai lễ hội này là thứ âm nhạc rộn ràng, náo nhiệt. Nói về lễ Saturnalia, nhà sử học La Mã Suetonius phản hồi : “ Tất cả mọi người đều mất trí ”. Các sử gia khác thì khẳng định chắc chắn Carnival có nguồn gốc từ những lễ hội tôn giáo thời Trung cổ ở châu Âu. Ki-tô giáo thời Trung cổ không phản đối và để lễ hội Carnival diễn ra còn Giáo hội Công giáo đã đề ra pháp luật về nó. Trên thực tiễn, mùa lễ hội Carnival được ấn định diễn ra trước lễ Phục sinh. Từ châu Âu, lễ hội Carnival đã đến với Brazil qua Bồ Đào Nha. Và kể từ cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, lễ hội Carnival Brazil khởi đầu trở thành lễ hội quần chúng hoành tráng, độc lạ trên quốc tế, phối hợp lồng ghép với những nhịp điệu âm nhạc và những điệu nhảy mới lạ, đặc trưng của Brazil. Carnival xuất phát từ Latinh “ carnam levare ”, nghĩa là “ kiêng, tránh xa thịt ”. Việc vô hiệu thịt là nhu yếu trong Mùa Chay, tiến trình kiêng cữ nhằm mục đích mục tiêu thanh luyện do Giáo hội Công giáo đề ra trong vòng 40 ngày trước lễ Phục sinh và những tín hữu, trong thời Trung cổ, buộc phải chú ý quan tâm tuân thủ. Diễn ra trước thềm Mùa chay – sự kiện mở màn với Thứ tư Lễ Tro, Carnival là thời gian tiệc tùng, chuẩn bị sẵn sàng cho một khoảng chừng thời hạn dài kiêng cữ ( thịt ). Ngày nay, lễ hội Carnival là khoảng chừng thời hạn mọi người dành cho đi dạo vui chơi, nhảy múa, vui đùa khoái lạc và tiệc tùng. Carnival chính là thời gian để quên đi những khó khăn, khó khăn vất vả của đời sống thường nhật và kiếm tìm niềm hạnh phúc. Như những ca từ trong khúc nhạc hình tượng “ Felicidade ” ( Niềm niềm hạnh phúc ) của những bậc thầy Bossa Nova vĩ đại, Tom Jobim và Vinicius de Moraes : “ Niềm niềm hạnh phúc của kẻ nghèo hèn có vẻ như Ảo mộng lớn lao Carnival

Chúng ta lao động cả một năm trời

Cho một khoảnh khắc trong mơ Để hoàn toàn có thể hóa trang Trở thành đức vua, cướp biển hay người thợ làm vườn Nhưng rồi toàn bộ sẽ khép lại vào thứ Tư ”.

Trải nghiệm độc nhất vô nhị

Ở lễ hội Carnival Brazil, quốc tế thường ngày có vẻ như đảo lộn trong một bữa tiệc mang sắc thái bình đẳng. Các mối quan hệ xã hội cứng ngắc trở nên tự nhiên, tình cảm và cũng phù hợp hơn … Ví dụ như lễ diễu hành của mỗi ngôi trường samba đều có chủ đề, tức là, luôn có một câu truyện được lựa chọn để truyền tải xuyên suốt cuộc trình diễn, những bộ trang phục hóa trang, những phụ kiện, đạo cụ trang hoàng, phối hợp với âm nhạc và vũ điệu samba được sáng tác đặc biệt quan trọng cho từng cuộc diễu hành mỗi năm, hay còn gọi là samba theo chủ đề ( samba-enredo ) – do những thành viên tưởng tượng, tâm lý, phát minh sáng tạo và kiến thiết xây dựng lên. Hóa trang lộng lẫy, hay trở thành những vũ công đầy hứng khởi … là điểm nhấn điển hình nổi bật trong lễ diễu hành dưới ánh nhìn ngây ngất của công chúng và hành khách. Chẳng còn ai bận tâm người bên cạnh mình là ai, những những tầng lớp cùng hòa chung niềm vui hân hoan. Lễ hội Carnival Rio de Janeiro luôn duy trì nghi thức truyền thống lịch sử, cho ta một tưởng tượng, ý niệm rõ nét về Carnival, đó là : hình ảnh khi thị trưởng trao chìa khóa tượng trưng của thành phố cho Vua lễ hội Carnival, phổ cập nhất là King Momo. Trong truyền thuyết thần thoại Hy Lạp, Momo là một nữ thần hiện thân của sự châm biếm và nhạo báng. Sự vui tươi và bất kính là những yếu tố không hề thiếu, gắn với hình ảnh người đàn ông mập mạp, mà trên trong thực tiễn là một người đàn ông béo phì, được lựa chọn làm Vua Momo. Và khi nhận chìa khóa của thành phố, Vua Lễ hội sẽ đưa ra một mệnh lệnh duy nhất cho những “ thần dân ” của mình : “ Hãy chơi vui tươi nhé ! ”. Lễ hội Carnival khuấy động thị trường kinh doanh thương mại. Chỉ xét riêng thành phố Rio de Janeiro, người ta ước tính rằng lễ hội Carnival tạo ra nguồn thu nhập cao gấp 20 lần cho thành phố so với ngân sách công bỏ ra tương hỗ lễ hội. Lễ hội này còn là một thưởng thức độc nhất vô nhị. Carnival Brazil đã trở thành bữa tiệc hoành tráng, đại quy mô, chính vì điều này, chắc rằng sẽ có những người dân Brazil muốn chạy trốn khỏi những ồn ào và đám đông để dành thời hạn nghỉ ngơi. Dẫu vậy, ai đã từng đến xem lễ diễu hành trường samba, ai từng cảm nhận được tiếng trống vang dội, ai từng tận mắt tận mắt chứng kiến đoàn diễu hành qua những nẻo đường con phố, thì khó lòng hoàn toàn có thể thoát khỏi ảnh hưởng tác động của nó và không trở thành một thành viên nhiệt huyết của bữa tiệc đầy hứng khởi này … Tôi tự xếp mình vào nhóm người này và cảm thấy tự hào khi quốc gia mình là cái nôi của lễ hội lớn nhất và nổi tiếng nhất quốc tế, như đánh giá và nhận định của nhiều người …

… Nhưng rồi tất cả sẽ khép lại vào Ngày lễ Tro.

Dân Brazil chạy đua với thời gian cứu các bãi biển trước mùa du lịch TGVN. Nhiều tháng sau vấn đề váng dầu được phát hiện ở khắp 9 bang phía Đông Bắc Brazil – khu vực nổi tiếng với những …

Bất ngờ với top 10 cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử Brazil do ESPN bình chọn Theo tác dụng khảo sát của ESPN phiên bản Brazil, Neymar nằm ngoài top 10 cầu thủ xuất sắc nhất lịch sử dân tộc đội bóng này.

Brazil “vô địch” về số lần dự World Cup Tính trong 32 đội bóng có vé tranh tài ở vòng chung kết World Cup 2018 thì Brazil là đội bóng có số lần dự …

Source: https://evbn.org
Category: Lễ Hội