Nhân sinh quan của tôi :: Suy ngẫm & Tự vấn :: https://leading10.vn

Rải rác trong những tác phẩm của tôi thường đưa ra những suy tư, quan điểm của tôi về nhiều yếu tố, dưới đây tôi lựa và gom lại một số ít thuộc về nhân sinh quan :1. Đời sống tự nó vô ý nghĩa, trừ ý nghĩa truyền chủng, nhưng mình phải cho nó một ý nghĩa. Từ hồi ăn lông ở lỗ đến nay, trái đất quả đã tiến rất nhiều phương diện. Chúng ta được hưởng công lao, di sản của biết bao thế hệ, thì phải duy trì di sản đó và cải tổ nó tuỳ theo năng lực mỗi người .2. Chúng ta làm điều phải vì tin nó là điều phải, chứ không phải vì ý muốn của Thượng Đế hay một thần linh nào, cũng không phải vì mong chết rồi được lên Niết Bàn hay Thiên Đàng .

3. Quan niệm thiện ác, thay đổi tuỳ thời, tuỳ nơi, cái gì ích lợi cho một xã hội vào một thời nào đó thì được xã hội cho là thiện: cũng cái đó qua thời khác không còn ích lợi nữa mà hoá ra có hại thì bị coi là ác. Ví dụ như đạo tòng phu, tòng tử của phụ nữ có lợi cho gia đình, xã hội ở thời nông nghiệp, tới thời kỹ nghệ không có lợi cho gia đình, xã hội nữa, nên mất giá trị. Khi sản xuất được ít, đức tiết kiệm được đề cao: ngày nay ở Âu Mỹ, sản xuất vật dụng thừa thãi quá, nên sự phung phí gần thành một bổn phận đối với xã hội. Tuy nhiên, vẫn có một số giá trị vĩnh cửu, dân tộc nào văn minh cũng trọng, như đức nhân, đức khoan hồng, công bình, sự tự do, tự chủ….

4. Đạo nào cũng phải hợp tình, hài hòa và hợp lý thì mới gọi là đạo được. Tôi không tin rằng hết thảy loài người chỉ thấy đời toàn là khổ thôi ; cũng không tin rằng hết thảy loài người thích sống tập thể, không có của riêng .5. Đạo Khổng thực tiễn nhất, hợp tình hài hòa và hợp lý nhất, vừa đủ nhất, xét cả về việc tu thân, tề gia trị quốc. Vậy mà tới nay lý tưởng của ông quả đât vẫn chưa theo được. Về tu thân, ba đức nhân, trí, dũng luyện được đủ tình cảm, trí tuệ và nghị lực của con người .

Nguyễn Hiến Lê ( 1912 – 1984 ) là một nhà văn, học giả, dịch giả, nhà giáo dục và hoạt động giải trí văn hóa truyền thống độc lập, với 120 tác phẩm sáng tác, biên soạn và dịch thuật thuộc nhiều nghành nghề dịch vụ khác nhau như giáo dục, văn học, ngữ học, triết học, lịch sử vẻ vang, du ký, gương danh nhân, chính trị, kinh tế tài chính …>> Xem trang tác giả : Nguyễn Hiến Lê

6. Nên trọng dư luận nhưng không nên nhắm mắt theo dư luận. Biết đắc nhân tâm, cũng có lúc phải tỏ nỗi bất bình của mình mà không sợ thất nhân tâm .7. Mỗi người đã phải đóng một vai trò trong xã hội thì tôi lựa vai trò thư sinh. Sống giữa sách vở và hoa, lấy được lòng quý mến, an toàn và đáng tin cậy của 1 số ít bạn và fan hâm mộ, tôi cho là sướng hơn làm một chính khách được hằng vạn người hoan hô, mà có phần giúp ích cho xã hội được nhiều hơn chính khách nữa. Nhưng làm nhà văn thì phải độc lập, không nên nhận một chức tước gì của chính quyền sở tại .8. Ghi được một vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên, của tâm hồn và tả được một nỗi khổ của con người khiến cho đời sau cảm động, bấy nhiêu cũng đủ mang danh nghệ sĩ rồi .9. Văn thơ cũng phải tự nhiên, cảm động, có tư tưởng thì mới hay. Ở Trung Quốc thơ Lý Bạch, văn Tô Đông Pha hay nhất. Ở nước ta, thơ Nguyễn Du tự nhiên, đơn giản và giản dị mà bài nào cũng giọng buồn man mác .

10. Tôi khuyên con cháu đừng làm chính trị, nhưng nếu làm thì luôn luôn phải đứng về phía nhân dân.

11. Một xã hội văn minh thì nhà cầm quyền không đàn áp trái chiều ; cùng lắm chỉ hoàn toàn có thể ngăn cản họ để họ đừng gây rối thôi, tuyệt nhiên không được tra tấn họ. Phải tuyệt đối tôn trọng quan điểm của mọi người .12. Một xã hội mà nghề cầm bút, nghề luật sư, không phải nghề tự do thì không hề gọi là một xã hội tự do được .13. Khi nghèo thì phải tận lực chiến đấu với cảnh nghèo vì phải đủ ăn mới giữ được sự độc lập tư cách của mình. Nhưng khi đã đủ ăn rồi thì đừng nên làm giàu, phải để thì giờ làm những việc có ích mà không vì danh vì lợi. Giá trị của ta ở chỗ làm được nhiều việc như vậy hay không .14. Chỉ nên hưởng cái phần xứng danh với tài đức của mình thôi. Nếu tài đức tầm thường mà được giàu sang hoặc được nhiều người ngưỡng mộ thì thế nào cũng sẽ mang hoạ vào thân .15. Hôn nhân khi nào cũng là một sự may rủi. Dù sáng suốt và chịu tốn công thì cũng không chắc gì kiếm được người trọn vẹn hợp ý mình ; phải sống chung năm ba năm mới biết rõ được tính tình của nhau. Từ xưa tới nay tôi chỉ mới thấy cuộc hôn nhân gia đình của ông bà Curie là đẹp nhất, thành công xuất sắc nhất cả cho cá thể ông bà lẫn cho xã hội. Hiện nay ở Mỹ có trào lưu kết hôn thử, tôi cho rằng chưa chắc đã có lợi cho cá thể mà còn hoàn toàn có thể gây nhiều trộn lẫn trong xã hội .16. Có những hoa hữu sắc vô hương mà ai cũng quý như hoa hải đường, hoa đào ; nhưng đàn bà nếu chỉ có vẻ đẹp thôi, mà không được một nét gì thì là hạng rất tầm thường. Chơi hoa tôi thích loại cây cao ; có bóng mát, dễ trồng và có hương quanh năm như ngọc lan, hoàng lan. Ở đâu tôi cũng trồng hai loại đó .17. Rất ít khi con người rút được kinh nghiệm tay nghề của người trước. Ai cũng phải tự rút kinh nghiệm tay nghề của mình rồi mới khôn, vì thế mà thường vấp té. Nhưng phải như vậy thì loài người mới tiến được .

18. Cơ hồ không thể thay đổi được bản tính con người: người nóng nảy thì tới già vẫn nóng nảy, người nhu nhược thì tới già cũng vẫn nhu nhược. Nhưng giáo dục vẫn có ích lợi.
Không nên cho trẻ sung sướng quá. Phải tập cho chúng quy củ, kỷ luật, biết tự chủ và hiểu rằng ở đời có những việc mình không thích làm nhưng vẫn phải làm ngay, và làm thì phải làm ngay, làm đàng hoàng, làm cho xong.

19. Thay đổi bản tính loài người như Mặc Tử, như Karl Marx muốn làm chuyện không dễ một sớm một chiều. Thế giới còn những nước nhược tiểu có nhiều tài nguyên thì còn bọn thực dân họ chỉ đổi khác chủ trương thôi. Thực dân nào cũng vậy. Khi họ khai thác hết trên mặt đất, trong lòng đất thì họ sẽ khai thác biển, đáy biển. Họ còn sống lâu. Tuy nhiên, cũng phải nhận rằng sự bóc lột trong một nước tân tiến thời nay đã giảm nhiều, thì sau này sự bóc lột những dân tộc bản địa nhược tiểu cũng sẽ giảm đi lần lần .20. Xã hội khi nào cũng có kẻ tốt và kẻ xấu. Như Kinh Dịch nói lúc thì âm ( xấu ) thắng, lúc thì dương ( tốt ) thắng ; mà việc đời khi xử lý xong thì lại sinh ra việc khác liền sau, quẻ kí tế ( đã xong ) tiếp ngay tới quẻ vị tế ( chưa xong ). Mình cứ làm rất là mình thôi còn thì để lại cho những thế hệ sau .21. Hồi trẻ, ý niệm của tôi về niềm hạnh phúc là được tự do, độc lập, làm một việc làm có ích mà mình thích, mái ấm gia đình ấm cúng, con cháu học được, phong phú một chút ít đừng giàu. Nhưng hồi 50 tuổi, tôi thấy bấy nhiêu chưa đủ, cần thêm điều kiện kèm theo này nữa : sống trong một xã hội lành mạnh, không thay đổi và tương đối thịnh vượng .

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn