Chuyên đề : Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn độc lập
A. NGUYỄN ÁI QUỐC – HỒ CHÍ MINH
1. Cuộc đời ( 1890 – 1969 ) + Quê quán : Nam Đàn, Nghệ An > Giàu truyền thống cuội nguồn yêu nước. + Xuất thân : mái ấm gia đình nhà nho yêu nước. + Học vấn : thủa bé học chữ Hán sau đó học chữ quốc ngữ và tiếng Pháp > Am hiểu văn hóa truyền thống, văn học phương Đông ( Trung Quốc ) và văn hóa truyền thống, văn học phương Tây ( Pháp ) > hai dòng phương Đông và Phương Tây quyện chảy trong huyết mạch văn chương. + Quá trình hoạt động giải trí cách mạng : • 1911 : ra đi tìm đường cứu nước. • 1918 – 1922 : hoạt động giải trí Cách mạng trên đất Pháp, tích cực viết báo, viết sách tuyên truyền chống chủ nghĩa thực dân và đoàn kết những dân tộc bản địa thuộc địa. • 1923 – 1941 : đa phần hoạt động giải trí ở Liên Xô, Trung Quốc, Đất nước xinh đẹp Thái Lan. • 1942 – 1943 : bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch bắt và giam giữ ở những nhà ngục Quảng Tây, Trung Quốc. • 2 – 9 – 1945 : đọc bản Tuyên ngôn độc lập … – Vị lãnh tụ vĩ đại đồng thời là nhà văn, nhà thơ lớn với di sản văn học quí giá. 2. Sự nghiệp sáng tác a. Quan điểm sáng tác + Văn học là một thứ vũ khí lợi hại phụng sự cách mạng, nhà văn là người chiến sỹ xung phong trên mặt trận văn hoá tư tưởng ( “ Nay ở trong thơ nên có thép / Nhà thơ cũng phải biết xung phong, “ Văn hoá thẩm mỹ và nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sỹ trên mặt trận ấy. ” … ) + Coi trọng tính chân thực và tính dân tộc bản địa : – Tính chân thực : cảm hứng chân thực, phản ánh hiện thực xác nhận. – Tính dân tộc bản địa : nội dung hướng vào đời sống cách mạng toàn dân tộc bản địa, hình thức ngôn từ trong sáng, phát huy “ cốt cách dân tộc bản địa ”, đồng thời tôn vinh sự phát minh sáng tạo. + Sáng tác xuất phát từ mục tiêu, đối tượng người dùng tiếp đón để quyết định hành động nội dung và hình thức tác phẩm. Bác luôn đặt 4 câu hỏi : Viết cho ai ( Đối tượng ) ? Viết đề làm gì ( Mục đích ) ? Viết cái gì ( Nộidung ) ? Viết như thế nào ( Hình thức ) ? – Tóm lại + Quan điểm sáng tác được thực thi, bộc lộ thuần thục, linh động trong tổng thể những tác phẩm của Người. + Hệ thống quan điểm thẩm mỹ và nghệ thuật đúng đắn, có giá trị, bộc lộ tầm vóc tủ tưởng của một nhà văn lớn. b. Sự nghiệp văn học và phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật + Nhận định chung về phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ Hồ Chí Minh : – Độc đáo, phong phú – Bắt nguồn từ : • Truyền thống mái ấm gia đình, thực trạng sống, quy trình hoạt động giải trí cách mạng, chịu ảnh hưởng tác động và dữ thế chủ động tiếp thu tinh hoa văn hoá quốc tế. • Quan điểm sáng tác. + Văn chính luận : – Cơ sở : khát vọng giải phóng dân tộc bản địa khỏi ách nô lệ. – Mục đích : đấu tranh chính trị, tiến công trực diện quân địch, giác ngộ quần chúng, biểu lộ những trách nhiệm cách mạng của dân tộc bản địa qua những chặng đường lịch sử dân tộc. – Phong cách : ngắn gọn, tư duy tinh tế, lập luận ngặt nghèo, lí lẽ đanh thép, vật chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến và phong phú về bút pháp. – Tác phẩm tiêu biểu vượt trội : • Bản án chính sách thực dân Pháp ( 1925 ) tố cáo đanh thép tội ác của thực dân Pháp ở thuộc địa, lay động người đọc bởi tính chân thực của những vấn đề ; tính chân xác của những dẫn chứng ; chất tinh tế, trí tuệ của thẩm mỹ và nghệ thuật châm biếm, đả kích ; tính mãnh liệt của tình cảm. • Tuyên ngôn độc lập ( 1945 ) : công bố với toàn thể dân tộc bản địa và quốc tế sự sinh ra của nước Nước Ta độc lập ; bố cục tổng quan ngắn gọn, súc tích ; lập luận ngặt nghèo ; lí lẽ đanh thép ; dẫn chứng xác nhận ; ngôn từ hùng hồn, giàu tính biểu cảm ; bộc lộ những tình cảm cao đẹp của Bác với dân tộc bản địa, nhân dân, trái đất … • Các tác phẩm khác : Lời lôi kéo toàn nước kháng chiến ( 1946 ), Không có gì quí hơn độc lập tự do ( 1966 ) … + Truyện và kí : – Mục đích : • Vạch trần bộ mặt gian ác, xảo trá, bịp bợm của chính quyền sở tại thực dân, châm biếm sâu cay vua quan phong kiến hèn nhát liếm giầy xâm lược. • Lòng yêu nước nồng nàn và ý thức tự hào về truyền thống lịch sử gan góc quật cường của dân tộc bản địa. – Phong cách : Chất trí tuệ và tính tân tiến trong nghệ thuật và thẩm mỹ trào phúng vùa sắc bén thâm thuý của phương Đông vừa vui nhộn hóm hỉnh của phương Tây. – Tác phẩm : Lời than vãn của bà Trưng Trắc ( 1922 ), Vi hành ( 1923 ), Những trog lố hay là Varen và Phan Bội Châu ( 1925 ) … + Thơ ca : biểu lộ thâm thúy nhất phong thái phong phú độc lạ của Hồ Chí Minh. – Nhật kí trong tù : • Mục đích : sáng tác trong thời hạn bị cầm tù trong nhà giam Tưởng Giới Thạch từ ngày thu 1942 – mùa thu 1943 > “ ngày dài ngâm nguội cho khuây ”. • Nội dung : ghi chép chân thực, chi tiết cụ thể những điều mắt thấy tai nghe trong nhà tù và trên đường đi đày ; bức chân dung tự hoạ về con người ý thức Hồ Chí Minh ( nghị lực khác thường ; tâm hồn khao khát hướng về Tổ quốc ; vừa nhạy cảm trước vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên, dễ xúc đông trước nỗi đau con ngươi vừa tinh tường phát hiện những xích míc của xã hội mục nát để tạo tiếng cười đầy chất trí tuệ … ) – Sáng tác ở Việt Bắc ( 1941 – 1945 ) : Mục đích : tuyên truyền và biểu lộ những tâm sự “ nỗi nước nhà ” của vị lãnh tụ ưu nước ái dân. – Phong cách : • Thơ tuyên truyền : ngôn từ giản dị và đơn giản, mộc mạc, dễ thuộc, dễ nhớ • Thơ thẩm mỹ và nghệ thuật : viết theo hình thức cổ thi hàm súc, có sự tích hợp hài hoà giữa sắc tố cổ xưa và ý thức văn minh, chất thép và chất tình. B. TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 1. Khái quát về tác phẩm a. Hoàn cảnh sinh ra + Bối cảnh trong nước : – Cách mạng tháng Tám thành công xuất sắc – 8/1945 : tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, Bác soạn thảo bản Tuyên ngôn độc lập. – 2 – 9 – 1945 : đọc bản tuyên ngôn tại trung tâm vui chơi quảng trường Ba Đình. + Bối cảnh quốc tế : – Miền Bắc : quân Tưởng mà đứng sau là Mĩ đang nhăm nhe. – Miền Nam : quân Anh cũng sẵn sàng chuẩn bị nhảy vào. – Pháp : dã tâm xâm lược Nước Ta lần thứ 2. b. Ý nghĩa lịch sử dân tộc và giá trị văn học + Ý nghĩa lịch sử dân tộc – Mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa : ghi lại sự sụp đổ trọn vẹn của ách phong kiến, mở ra kỉ nguyên độc lập tự do cho đất nuớc và con người Nước Ta. – Vạch trần luận điệu xảo trá bịp bợm của bọn thực dân, đế quốc, vạch trần dã tâm xâm lược và thực chất đê hèn của chúng trước nhân dân Nước Ta và dư luận quốc tế. – Với nội dung khái quát thâm thúy cùng tầm vóc lớn lao của tư tưởng giải phóng dân tộc bản địa, nó chứng minh và khẳng định giá trị của lập trường tư tưởng chính nghĩa, nâng cao vị trí Nước Ta trên trường quốc tế. + Giá trị văn học Áng văn chính luận mẫu mực – Nội dung : Bản cáo trạng đanh thép kết tội quân xâm lược, nêu những vấn đề cơ bản về quyền con người và quyền độc lập dân tộc bản địa. – Nghệ thuật : mạng lưới hệ thống lập luận ngặt nghèo, lí lẽ đanh thép, dẫn chứng hùng hồn, ngôn từ đúng chuẩn, tình cảm mãnh liệt > văn bản ngắn gọn, khúc chiết, trong sáng. c. Bố cục : tuân thủ bố cục tổng quan ngặt nghèo của một tuyên ngôn – Đoạn 1 ( từ đầu – không ai hoàn toàn có thể chối cãi được ) : nguyên lí chung của Tuyên ngôn độc lập. – Đoạn 2 ( tiếp – dân tộc bản địa đó phải được độc lập ) : Cơ sở trong thực tiễn của bản Tuyên ngôn ( Tội ác của thực dân Pháp và thực tiễn đấu tranh giành độc lập của nhân dân ) – Đọan 3 ( còn lại ) : Lời tuyên ngôn và những công bố về ý chí bảo vệ nền độc lập tự do của dân tộc bản địa. 2. Phân tích văn bản a. Đoạn 1 + Mở đầu bằng cách trích dẫn 2 bản tuyên ngôn của Pháp và Mĩ + Ý nghĩa cách khởi đầu : – 2 bản tuyên ngôn nổi tiếng trong lịch sử vẻ vang tư tưởng trái đất – Vừa khôn khéo ( tỏ ra tôn trọng tư tưởng đúng đắn của cha ông kẻ xâm lược ), vừa nhất quyết ( gậy ông đập sống lưng ông, lấy chính lí lẽ thiêng liêng của tổ tiên chúng để phê phán chúng ) – Ngầm gửi gắm lòng tự hào tự tôn dân tộc bản địa ( sánh ngang bản tuyên ngôn khai sinh dân tộc bản địa Nước Ta với những bản tuyên ngôn bất hủ trên quốc tế ) + Trích dẫn phát minh sáng tạo – Mĩ và Pháp : “ con người ” – Hồ Chí Minh : nâng thành khoanh vùng phạm vi “ dân tộc bản địa ” Đóng góp quan trọng nhất trong tư tưởng giải phóng dân tộc bản địa của Hồ Chí Minh. Mở đầu logic, ngắn gọn, lập luận ngặt nghèo, cách trích dẫn phát minh sáng tạo để đi đến một phản hồi khôn khéo, nhất quyết “ Đó là những lí lẽ không ai chối cãi được ” b. Đoạn 2 + Tố cáo tội ác của thực dân Pháp – Câu khởi đầu : Câu chuyển tiếp tương phản với những lí lẽ đoạn 1 > Thực daâ Pháp đã phản bội tuyên ngôn thiêng liêng của tổ tiên chúng, pản bội tinh thần nhân đạocủa trái đất – Tố cáo trên 2 phương diện : gây ra tội ác trên mọi mặt dời sống ( chính trị, kinh tế tài chính … ), gây ra cho mọi đối tượng người tiêu dùng những tầng lớp ( dân cày, dân buôn, tư sản … ) – Nghệ thuật : thủ pháp liệt kê, điệp từ ( chúng ), động từ mạnh > Tội ác chồng chất, tiếp nối khó rửa hết. Tố cáo đanh thép kinh khủng làm hiên hiện tội ác của thực dân Pháp. + Vạch trần thực chất hèn nhát để đập lại luận điệu bảo lãnh xảo trá của Pháp – Chỉ ra : những việc Pháp làm ở Nước Ta không phải là công mà là tội. – Dẫn chứng đơn cử, chi tiết cụ thể ( để 2 triệu người chết đói, lê gối đầu hàng, ta lấy nước từ Nhật chứ không phải từ Pháp … )
– Khẳng định: “thoát li hẳn”, “xóa bỏ hết” sợi dây ràng buộc Việt – Pháp
+ Phản ánh quy trình đấu tranh bền chắc giành độc lập của dân tộc bản địa : – Sự sinh ra của nước Nước Ta như một tất yếu lịch sử dân tộc ( Pháp chạy, Nhật Hàng, vua Bảo đại thoái vị > 9 chữ ngắn gọn khái quát cả trăm năm lịch sử vẻ vang, mang âm vang sử thi hào hùng ). – Buộc những nước liên minh phải công nhận độc lập ( Chúng tôi tin rằng ) c. Đoạn 3 + Kết luận đơn giản và giản dị nhưng chắc như đinh về quyền độc lập của việt nam > quyền bất khả xâm phạm, có đặc thù chân lí. + Kêu gọi tha thiết toàn dân đoàn kết chống lại thủ đoạn quân địch. III. CỦNG CỐ KIẾN THỨC Đề 1 : Nêu và nghiên cứu và phân tích ngắn gọn quan điểm sáng tác của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh. Đề 2 : Trình bày tóm tắt phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh. Đề 3 : Phân tích ý nghĩa cách khởi đầu của Tuyên ngôn độc lập. Đề 4 : Phân tích cơ sở thực tiễn của Tuyên ngôn độc lập. Đề 5 : Phân tích Tuyên ngôn độc lập để làm rõ mạng lưới hệ thống lập luận ngặt nghèo của tác phẩm. Đề 6 : Phân tích phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ văn chính luận Hồ Chí Minh qua Tuyên ngôn độc lập. Gợi ý giải đề Đề 1 : + Phân tích đề – Nội dung : quan điểm sáng tác của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh – Hình thức : nêu và nghiên cứu và phân tích ngắn gọn. + Hướng dẫn : – Quan điểm nghệ thuật và thẩm mỹ là gì ? • Quan : quan sát, nhìn nhận. Điểm : chỗ đứng > Chỗ đứng để nhìn nhận thẩm mỹ và nghệ thuật. • Vai trò của quan điểm thẩm mỹ và nghệ thuật : o Chi phối hàng loạt sáng tác của nhà văn .. o Phần nào xác lập tầm vóc tư tưởng người nghệ sĩ. – Quan điểm thẩm mỹ và nghệ thuật của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh ( trọng tâm ) : trình diễn theo 3 ý trong phần kỹ năng và kiến thức cơ bản. • Văn học là một thứ vũ khí lợi hại phụng sự cách mạng, nhà văn là người chiến sỹ xung phong trên mặt trận văn hoá tư tưởng. • Coi trọng tính chân thực và tính dân tộc bản địa. • Sáng tác xuất phát từ mục tiêu, đối tượng người tiêu dùng đảm nhiệm để quyết định hành động nội dung và hình thức tác phẩm. Lưu ý : Phân tích ngắn gọn một dẫn chứng để thấy rõ dấu ấn của quan điểm nghệ thuật và thẩm mỹ trong tác phẩm ( Tuyên ngôn độc lập, Vi hành, Nhật kí trong tù, … : giá trị chiến đấu, tính chân thực và tính dân tộc bản địa bộc lộ như thế nào ? Đối tượng và mục tiêu sáng tác đã quyết định hành động thế nào tới việc lựa chọn nội dung và hình thức của tác phẩm ? … ) – Nhận xét : • Quan điểm sáng tác được thực thi, biểu lộ thuần thục, linh động trong tổng thể những tác phẩm của Người. • Hệ thống quan điểm nghệ thuật và thẩm mỹ đúng đắn, có giá trị, bộc lộ tầm vóc tư tưởng của một nhà văn lớn. Chính quan điểm đó là nền tảng cho một sự nghiệp văn chương giàu giá trị. Đề 2 : + Phân tích đề : – Nội dung : phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh. – Hình thức : trình diễn tóm tắt. + Hướng dẫn : – Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ là gì ? • Nói một cách ngắn gọn : là đặc thù riêng không liên quan gì đến nhau của sáng tác. • Nghiêng về hình thức ( mạng lưới hệ thống những yếu tố hình thức độc lạ ) • Thống nhất trong mọi tác phẩm, mọi quy trình tiến độ sáng tác của nhà văn. Tuy nhiên, nó vẫn có sự hoạt động. • Nhà văn lớn là nhà văn có phong thái. – Phong cách thẩm mỹ và nghệ thuật của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh ? Trình bày theo những ý đã có trong phần kiến thức và kỹ năng cơ bản • Khái quát • Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ của từng thể loại. Lưu ý : Cách lấy dẫn chứng ở từng đặc thù : điểm tên tác phẩm ( khoảng chừng 3 tác phẩm ), dẫn chứng đơn cử ( nghiên cứu và phân tích ngắn gọn 1 ví dụ bộc lộ đặc thù phong thái ) – Đánh giá : • Khẳng đinh lại : phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật phong phú và độc lạ. • Phong cách nghệ thuật và thẩm mỹ đó tạo nên tầm vóc của một nhà văn lớn. Đề 3 : + Phân tích đề – Nội dung : ý nghĩa cách khởi đầu của Tuyên ngôn độc lập – Hình thức : nghiên cứu và phân tích đơn cử. + Hướng dẫn : – Ý nghĩa phần khởi đầu trong một tuyên ngôn : nêu những nguyên lí chung, cơ sở pháp lí của tuyên ngôn. – Ý nghĩa cách khởi đầu của Tuyên ngôn độc lập : • Mô tả ( khởi đầu như thế nào ) • Ý nghĩa ( trọng tâm ) • Trích dẫn phát minh sáng tạo – Đánh giá : • Khẳng định : cách mở màn súc tích, khôn khéo, phát minh sáng tạo. • Mở đầu cho mạng lưới hệ thống lập luận ngặt nghèo của tác phẩm. Đề 4 : + Phân tích đề – Nội dung : cơ sở thực tiễn của Tuyên ngôn độc lập. – Hình thức : nghiên cứu và phân tích đơn cử. + Hướng dẫn : Đề 5 : + Phân tích đề – Nội dung : Tuyên ngôn độc lập để làm rõ mạng lưới hệ thống lập luận ngặt nghèo của tác phẩm – Hình thức : nghiên cứu và phân tích đơn cử. + Hướng dẫn : – Khái quát : giá trị văn chính luận Hồ Chí Minh nói chung và Tuyên ngôn độc lập nói riêng. Hệ thống lập luận ngặt nghèo là một trong những giá trị điển hình nổi bật của tác phẩm. – Phân tích mạng lưới hệ thống lập luận : Phân tích theo 3 phần của bản tuyên ngôn, chỉ ra tính logic trong trình tự tiến hành những vấn đề ( mạng lưới hệ thống luận cứ ) – Tổng hợp : • Hệ thống lập luận ngặt nghèo là một đặc thù điển hình nổi bật không chỉ ở Tuyên ngôn độc lập mà trong tổng thể những tác phẩm văn chính luận của Bác. • Hệ thống lập luận ngặt nghèo tích hợp với lí lẽ tinh tế, dẫn chứng chân xác, hùng hồn … tạo nên vị trí áng văn chính luận xuất sắc cho Tuyên ngôn độc lập. Đề 6 : + Phân tích đề – Nội dung : phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật văn chính luận Hồ Chí Minh qua Tuyên ngôn độc lập. – Hình thức : nghiên cứu và phân tích đơn cử. + Hướng dẫn : – Phong cách văn chính luận Hồ Chí Minh ? – Phân tích những đặc thù • Ngắn gọn • Lập luận ngặt nghèo ( nêu mạng lưới hệ thống lập luận và sự logic trong trình tự tiến hành qua những luận cứ ) • Lí lẽ đanh thép. • Bằng chứng thuyết phục, giàu tính luận chiến. • Ngôn ngữ : hùng hồn, giàu tính biểu cảm Tất cả xuất phát từ tình cảm nồng nàn, mãnh liệt với nhân dân, dân tộc bản địa. – Tổng hợp : • Tuyên ngôn độc lập biểu lộ rõ đặc thù phong thái văn chính luận Hồ Chí Minh.
• Vị trí văn học sử: áng văn chính luận xuất sắc.
Chuyên đề sau: KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn
![Toni Kroos là ai? [ sự thật về tiểu sử đầy đủ Toni Kroos ]](https://evbn.org/wp-content/uploads/New-Project-6635-1671934592.jpg)
