Dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì? Khái niệm, nội dung

Dạy học theo hướng phát triển năng lực đã phát triển từ những năm 90 của thế kỷ trước và giờ đang trở thành xu hướng giáo dục được cả thế giới quan tâm. Đối với nước ta, dạy học theo hướng phát triển năng lực cũng đã được áp dụng trong chương trình giảng dạy. Để hiểu rõ hơn về khái niệm dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì cũng như nội dung các phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực, chúng ta hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì ?

Để giúp bạn đọc hiểu rõ thực chất khái niệm dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì ? Chúng ta sẽ đi vào khám phá từng khái niệm năng lực, phát triển năng lực, định hướng phát triển năng lực. Cụ thể :

Năng lực

Về nguồn gốc, khái niệm năng lực (Tiếng Anh: Competency) bắt nguồn từ tiếng La tinh “competencia”. Trên thế giới và tại Việt Nam, có rất nhiều các quan điểm về năng lực. Nhưng tựu chung lại, năng lực có thể được hiểu một cách đơn giản là khả năng hoàn thành nhiệm vụ đặt ra, gắn với một loại hoạt động cụ thể nào đó. Năng lực là một yếu tố cơ bản của nhân cách nên mang dấu ấn cá nhân, thể hiện tính chủ quan trong hành động và được hình thành theo quy luật hình thành và phát triển nhân cách, trong đó tính tích cực hoạt động và giao lưu của cá nhân đóng vai trò quyết định. Năng lực ở mỗi con người có được nhờ vào sự kiên trì học tập, rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm của bản thân trong hoạt động thực tiễn.

Phát triển năng lực

Là phát triển những khả năng hoàn thành nhiệm vụ đặt ra, phát triển nhân cách, trong đó tính tích cực hoạt động và giao lưu của cá nhân đóng vai trò quyết định. Phát triển sự kiên trì học tập, rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm của bản thân trong hoạt động thực tiễn. Phát triển khả năng thực hiện thành công hoạt động trong bối cảnh nhất định nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và phát triển các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí… Phát triển các năng lực chung cũng như năng lực đặc thù của học sinh.

Định hướng phát triển năng lực

Định hướng phát triển năng lực là đảm bảo hướng tới phát triển năng lực người học thông qua nội dung giáo dục với những kỹ năng, kiến thức cơ bản, hiện đại và thiết thực; giáo dục hài hòa đức, trí, thể, mỹ ; chú trọng vào việc  thực hành, vận dụng các kiến thức, kỹ năng đã được trang bị trong quá trình học tập để giải quyết các vấn đề trong học tập và đời sống hàng ngày; tích hợp cao ở các lớp học dưới, phân hoá dần ở các lớp học trên. Thông qua hình thức tổ chức giáo dục và các phương pháp giáo dục, phát huy tiềm năng và tính chủ động của mỗi học sinh. Đồng thời có những phương pháp đánh giá phù hợp giá phù hợp với mục tiêu giáo dục đặt ra. Định hướng nhằm phát triển tối đa tiềm năng vốn có của từng đối tượng học sinh khác nhau, dựa trên các đặc điểm tâm – sinh lí, nhu cầu, khả năng, hứng thú và định hướng nghề nghiệp khác nhau của từng học sinh. Giúp học sinh phát triển khả năng huy động tổng hợp các kỹ năng, kiến thức… thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau để giải quyết một cách hiệu quả nhất các vấn đề xảy ra trong học tập và đời sống hàng ngày, được thực hiện ngay trong quá trình lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng sống. 

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Như tất cả chúng ta đều biết và thừa nhận rằng mỗi học viên là một thành viên độc lập, có sự độc lạ về trình độ, năng lực, nhu yếu, sở trường thích nghi và nền tảng xuất thân. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực thừa nhận thực tiễn này và tìm ra được những cách tiếp cận tương thích nhằm mục đích phát triển tổng lực năng lực và phẩm chất với mỗi học viên thay vì giáo dục đa phần trang bị kỹ năng và kiến thức như ở quy mô dạy học truyền thống lịch sử .

Theo đó, dạy học theo hướng phát triển năng lực là mô hình dạy học hướng tới mục tiêu phát triển tối đa phẩm chất và năng lực của người học thông qua cách thức tổ chức các hoạt động học tập độc lập, tích cực, sáng tạo của học sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ hợp lý của giáo viên. Trong mô hình này, người học có thể thể hiện sự tiến bộ bằng cách chứng minh năng lực của mình. Điều đó có nghĩa là người học phải chứng minh mức độ nắm vững và làm chủ các kiến thức và kỹ năng (được gọi là năng lực); huy động tổng hợp mọi nguồn lực (kinh nghiệm, kiến thức, kĩ năng, hứng thú, niềm tin, ý chí,…) trong một môn học hay bối cảnh nhất định, theo tốc độ của riêng mình. 

Khái niệm dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực là đề tài được rất nhiều học viên cao học, đại học lựa chọn cho bài luận văn quản lý giáo dục của mình. Nếu như bạn đọc cũng đang tìm kiếm tài liệu để thực hiện bài luận này, tham khảo dịch vụ hỗ trợ & viết thuê luận văn uy tín của chúng tôi Tại Đây!

Đặc điểm của dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Dạy học phát triển năng lực có 04 đặc thù chính :Thứ nhất, dạy học theo định hướng phát triển năng lực được phong cách thiết kế theo hướng phân hóa dựa trên hứng thú, nhu yếu và nền tảng kỹ năng và kiến thức, sở trường thích nghi cũng như thế mạnh của học viên. Phương pháp này được cho phép người học cá thể hóa, đa dạng hóa việc học để phân phối nhu yếu của bản thân theo hướng có lợi cho họ. Tức là, ngoài số giờ lên lớp theo pháp luật, học viên có quyền lựa chọn môn học, hình thức học ở bất kể đâu và bất kỳ thời gian nào ( học trực tuyến, học nhóm, … ) để giúp học viên phát triển tối đa năng lực vốn có của mình. Phương pháp học này mang đến sự tự do, linh động cho học viên, vô hiệu sự bất bình đẳng trong quy trình học tập. Học sinh được coi là TT của quy trình học và luôn cảm thấy tự do, thoải mái và dễ chịu .

Thứ hai, dạy học theo hướng phát triển năng lực định hướng để học sinh có thể tiếp thu kiến thức cần  thiết và nâng cao khả năng thực hành, vận dụng kiến thức đã học được. Kiến thức, kỹ năng và cách ứng xử là những “tài nguyên” để các em  thực hiện nhiệm vụ cụ thể để hình thành và phát triển năng lực.

Thứ ba, dạy học phát triển năng lực xác lập và đo lường và thống kê năng lực đầu ra của học viên dựa trên mức độ làm chủ kiến thức và kỹ năng môn học. Học sinh biểu lộ sự văn minh của mình trải qua việc chứng tỏ năng lực mà không dựa trên khoảng chừng thời hạn cố định và thắt chặt như học kỳ hay cấp học .Thứ tư, dạy học theo định hướng phát triển năng lực giúp người học hoàn toàn có thể chọn cách đảm nhiệm những tài liệu học tập kể cả thời gian và nhịp độ học tập. Điều này khuyến khích năng lực thao tác độc lập và tự chủ của học viên, phát triển tối đa những kiến thức và kỹ năng để đạt được tiềm năng học tập .

Đặc điểm của dạy học theo hướng phát triển năng lực là gì?

Xem thêm :

→ Dạy học tích hợp là gì? Thế nào là phương pháp dạy học tích hợp?

Ý nghĩa của dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì ?

• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực giúp bảo vệ chất lượng đầu ra của việc dạy học, thực thi tiềm năng phát triển những phẩm chất nhân cách và năng lực của học viên một cách tổng lực .
• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực chú trọng năng lực vận dụng kiến thức và kỹ năng của bài học kinh nghiệm vào việc xử lý những trường hợp thực tiễn từ đó giúp học viên vận dụng được những gì đã học vào trong thực tiễn đời sống. Điều này giúp người học có năng lực xử lý những yếu tố đời sống và nghề nghiệp cũng như giúp học viên thích ứng với những đổi khác của đời sống .
• Với 1 số ít học viên, dạy học theo định hướng phát triển năng lực được cho phép đẩy nhanh tiến trình hoàn thành xong chương trình học, tiết kiệm ngân sách và chi phí thời hạn và sức lực lao động cho việc học .

• Dạy học theo hướng phát triển năng lực tạo ra những giờ học thú vị, sôi động và cuốn hút học sinh vào các hoạt động tìm tòi, khám phá kiến thức.Từ đó phát triển các kỹ năng học tập của học sinh một cách toàn diện để giải quyết vấn đề, tự học và hợp tác cùng tư duy sáng tạo.

• Dạy học theo định hướng phát triển năng lực giúp cách giờ giảng dạy trở nên hiệu suất cao hơn, giáo viên phân phối được nhu yếu học của từng học viên và bảo vệ mọi học viên đề tận dụng giờ học một cách tối đa .

Ý nghĩa của dạy học phát triển năng lực là gì?

Các chiêu thức dạy học theo định hướng phát triển năng lực

Dưới đây, tất cả chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và khám phá một số ít chiêu thức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học viên ở trường thcs, thpt, tiểu học phổ cập :

Dạy học trải qua tổ chức triển khai những hoạt động giải trí

Việc tổ chức triển khai cho học viên tham gia vào những hoạt động giải trí học tập sẽ giúp việc học trở thành tự thân và đạt hiệu suất cao cao nhất. Qua những hoạt động giải trí, học viên sẽ ghi nhớ kỹ năng và kiến thức được tốt hơn và phát triển năng lực học viên tổng lực. Cách dạy này giúp học viên học tập và hoạt động giải trí dưới sự tổ chức triển khai, hướng dẫn và điều khiển và tinh chỉnh của giáo viên trong suốt quy trình tiếp thu kỹ năng và kiến thức, rèn luyện kỹ năng và kiến thức và hình thành hành vi hay thái độ học tập đúng đắn .Cách dạy này cũng giúp môi trường học tập trở nên sôi động, vui tươi và hào hứng hơn cho học viên. Học sinh và giáo viên cùng tham gia học tập và hoạt động giải trí, những hoạt động giải trí dạy học cũng phong phú tùy theo nội dung của bài học kinh nghiệm. Thông thường, giáo viên hoàn toàn có thể vận dụng những hoạt động giải trí cơ bản như : khởi động đầu giờ, hình thành kỹ năng và kiến thức mới qua việc đọc tài liệu, sách giáo khoa, … cho học viên tự điều tra và nghiên cứu, tự học .

Dạy học trải qua tương tác và hợp tác

Trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực sẽ có sự tương tác hai chiều, trong đó có hỏi đáp, tranh luận và phản biện giữa giáo viên và học viên cũng như giữa học viên với nhau. Từ đó sẽ tạo nên mối quan hệ giao lưu, hòa đồng và hợp tác. Học sinh mạnh dạn, tự tin hơn và giáo viên lắng nghe, hướng dẫn học viên vấn đáp những câu hỏi hoặc thôi thúc học viên biết tâm lý, khai thác và lan rộng ra yếu tố. Đôi khi, giáo viên cần đưa ra những thông tin phản hồi kịp thời, đúng mực và đúng thời gian để học viên hoàn toàn có thể tiếp thu kiến thức và kỹ năng mới một cách đúng mực. Trong quy trình dạy học này, giáo viên đóng vai trò là một người thầy, một người bạn để sát cánh cùng học viên .Để việc tương tác đạt hiệu suất cao, giáo viên cần nắm rõ điểm mạnh, điểm yếu của từng học viên để có cách dạy tương thích, tạo điều kiện kèm theo cho những em phát triển tổng lực, đồng đều .

Phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực thông qua tương tác và hợp tác

Dạy học phân hóa

Mỗi học viên đều là một thành viên độc lập có sự độc lạ về năng lực, trình độ và sở trường thích nghi nên không hề dạy học theo kiểu hàng loạt bằng một giải pháp duy nhất để vận dụng cho tổng thể mọi học viên mà cần thực thi dạy học phân hóa và được cho phép học viên học tập theo vận tốc, năng lực riêng của mình. Khi phong cách thiết kế những hoạt động giải trí dạy học, giáo viên phải dựa trên năng lực, nhu yếu và hứng thú của từng cá thể để đạt được tiềm năng dạy học. Trong quy trình dạy học, học viên được nhìn nhận theo những cách khác nhau để bảo vệ việc nhìn nhận được khách quan, công minh và đúng mực với năng lực của từng học viên. Khi học viên được học với năng lực của mình, chúng sẽ làm chủ việc học và học tập có nghĩa vụ và trách nhiệm và hiệu suất cao hơn. Học sinh cũng có thời cơ để thực hành thực tế kỹ năng và kiến thức, kiến thức và kỹ năng đã học vào đời sống .

Dạy học gắn với hướng dẫn tự học

Tự học chính là con đường phát triển nội sinh, phát triển năng lực bản thân. Ngày này, việc dạy học đòi hỏi định hướng cho học sinh cách tư học để học suốt đời. Trong dạy học phát triển năng lực, cần hướng dẫn cho học sinh tự học, tự khám phá để chiếm lĩnh kiến thức là một yêu cầu quan trọng và là cơ sở hình thành và phát triển năng lực tự chủ và tự học cho học sinh.

Để làm được điều này, giáo viên cần định hướng nội dung, giao trách nhiệm và đặt câu hỏi để học viên tâm lý, tò mò và tự sở hữu kỹ năng và kiến thức nhằm mục đích đạt được tiềm năng bài học kinh nghiệm. Kiến thức được lĩnh hội theo cách này sẽ giúp học viên nắm chắc hơn, tránh thực trạng học vẹt, học thuộc lòng. Giáo viên giao trách nhiệm, đặt câu hỏi và gợi mở cách tìm kiếm thông tin là chìa khóa lớp học phát triển theo quy mô phát triển năng lực và cũng biểu lộ năng lực của giáo viên .

Phương pháp dạy học gắn với hướng dẫn tự học

Dạy học đi cùng với nhìn nhận để thôi thúc, kiểm soát và điều chỉnh việc học

Trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực, hoạt động giải trí dạy học và nhìn nhận luôn song hành cùng nhau trong mỗi tiết học. Điều này sẽ giúp giáo viên nhìn nhận học viên từ nhiều nguồn với những hình thức khác nhau, trong đó học viên cũng tự nhìn nhận và nhìn nhận lẫn nhau. Đánh giá sự tân tiến của học viên nhằm mục đích động viên và có những kiểm soát và điều chỉnh để học viên phát triển tốt hơn. Cần thực thi nhìn nhận một cách công minh, khách quan và đúng chuẩn. Giáo viên cần có có những ghi chép riêng để dùng làm hồ sơ vật chứng hay miêu tả sự văn minh hoặc sa sút của học viên trong việc học. Sự phản hồi tiếp tục về tác dụng học tập của học viên và cha mẹ là điều thiết yếu .

Dạy học gắn với thực tiễn

Mục tiêu của dạy học theo định hướng phát triển năng lực là hướng cho học sinh vận dụng kiến thức đã học vào trong cuộc sống. Việc đưa bài học vào cuộc sống là yêu cầu quan trọng trong dạy học phát triển năng lực. Giáo viên ngoài việc giảng dạy các kiến thức trong sách giáo khoa, cần đưa thêm các kiến thức từ thực tiễn vào cuộc sống để học sinh nhận thấy được giá trị thực của học tập. Ngoài ra, giáo viên có thể giao các bài tập vận dụng thực hành, tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh ngoài giờ học để học sinh liên hệ, vận dụng kiến thức với thực tế cuộc sống đang diễn ra tại địa phương, cộng đồng hoặc chính bản thân mình.

Sự độc lạ của dạy học truyền thống lịch sử và dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì ?

Trên đây, Luận Văn 2S đã cùng bạn tìm hiểu khái niệm dạy học theo định hướng phát triển năng lực là gì cũng như các nội dung liên quan khác như đặc điểm, ý nghĩa, các phương pháp dạy học phát triển năng lực. Hy vọng rằng với những chia sẻ của chúng tôi sẽ giúp bạn hoàn thành tốt công việc nói chung và viết luận văn nói riêng.