Ý nghĩa của lễ hội Tết dân tộc

Việt Nam coi trọng tiếng Tết, vì nó đã trở thành ngày quan trọng nhất trong năm. Theo Hán tự, Tết được biến âm từ tiết, có nghĩa gốc là cái “mấu tre”. Rồi dần dà chuyển nghĩa thành sự tiếp nối của 2 giống cây, hai khúc, hai đoạn cây. Từ nghĩa này, nó tiếp tục mở rộng để chỉ thời điểm tiếp xúc giữa hai khoảng thời gian phân chia theo thiên văn – khí tượng trong năm.
Nước Ta coi trọng tiếng Tết, vì nó đã trở thành ngày quan trọng nhất trong năm. Theo Hán tự, Tết được biến âm từ tiết, có nghĩa gốc là cái “ mấu tre ”. Rồi dần dà chuyển nghĩa thành sự tiếp nối của 2 giống cây, hai khúc, hai đoạn cây. Từ nghĩa này, nó liên tục lan rộng ra để chỉ thời gian tiếp xúc giữa hai khoảng chừng thời hạn phân loại theo thiên văn – khí tượng trong năm .Thuở sơ khai, tuy còn sống bằng nghề săn bắt, hái lượm chưa bị thời tiết chi phối nhiều, nhưng con người đã có ý niệm về thời hạn. Ngưỡng mộ vẻ đẹp kỳ ảo của vầng trăng, dân du muốc thuở xưa đã biết tận dụng nguồn sáng êm ả dịu dàng đó để băng qua hoang mạc .
Lâu dần, họ tích góp kính nghiệm bằng cách nhìn trăng đổi khác hình dạng để phân biệt và nhận ra quãng thời hạn đã trôi qua. Đó là cách xác lập mảnh trăng non tiên phong đêm hôm cho đến khi mảnh trăng non ấy lại in trên khung trời ban ngày, gọi là “ một trăng ”. Và con trăng lúc ấy lê dài 29 – 30 ngày .

Hiện tượng một tháng đã xuất hiện trong tâm thức loài người và nó trở nên quan trọng đến nỗi người đạo Hồi gọi trăng là thần Alaka. Dấu ấn ấy còn lưu tồn đến ngày nay trong nhiều lá quốc kỳ của các nước như: Malaysia, Pakistan, Turkey, Singapore, Tunisia, Algeria, Comoros v.v…

Khi con người bước sang thời kỳ trồng trọt, chăn nuôi thì nhu yếu xác lập đúng thời hạn những mùa để tăng trưởng nghề nông đã trở thành bức thiết. Thế là cùng với vầng trăng, năm âm lịch sinh ra. Mỗi năm âm lịch cũng 12 tháng nhưng với 355 ngày. Và khi so với khí hậu lại hụt mất 11 ngày. Cứ ba năm sẽ hụt mất một tháng. Điều này gây trở ngại lớn cho nhà nông. Vì vậy, âm lịch thuần túy ít được sử dụng. Để khắc phục tình hình trên, những nhà khoa học đã xử lý bằng hai cách : một là dùng dương lịch ( sáng tạo độc đáo của người Ai Cập và La Mã cổ đại ), hai là đặt thêm tháng nhuận để cân đối chênh lệch so với chu kỳ luân hồi khí hậu. Đây là phương pháp của người Trung Quốc, Hy Lạp, Do Thái và Babylon …
Thế là ta có năm nhuận. Cứ 3 năm thì đến một năm nhuận. Năm nhuận có 13 tháng, dài 385 ngày. Tuy nhiên, việc làm có đặc thù sửa chữa thay thế này chưa được những vương quốc thống nhất .
Dương lịch Open từ thời cổ La Hy. Một năm thời tiết được tính bằng 365 ngày Đ và người ta gọi lịch này là lịch Julyus. Cứ 4 năm lại đến một năm nhuận. Năm nhuận được cộng thêm 1 ngày vào tháng 2. Đến thời Phục hưng được gọi là lịch Gregorius dùng cho tới thời nay. Bởi dương lịch là thành quả nâng cấp cải tiến của những nhà khoa học phản ánh đúng quy luật quản lý và vận hành của vạn vật thiên nhiên. Sở dĩ âm lịch và dương lịch cùng sống sót là nhằm mục đích phân phối nhu yếu bảo tồn tập quán về thời hạn và để ghi nhớ thời hạn xảy ra những sự kiện lịch sử vẻ vang, những ngày lễ Tết của dân tộc bản địa .
Lễ Tết
Nước Ta coi trọng tiếng Tết, vì nó đã trở thành ngày quan trọng nhất trong năm. Theo Hán tự, Tết được biến âm từ tiết, có nghĩa gốc là cái “ mấu tre ”. Rồi dần dà chuyển nghĩa thành sự tiếp nối của 2 giống cây, hai khúc, hai đoạn cây. Từ nghĩa này, nó liên tục lan rộng ra để chỉ thời gian tiếp xúc giữa hai khoảng chừng thời hạn phân loại theo thiên văn – khí tượng trong năm .
Ví dụ một năm chia làm 24 tiết ( lập xuân, vũ thủy, kinh trập, xuân phân, thanh minh, cốc vũ, lập hạ, tiểu mãn, mang chủng, hạ chí, tiểu thử, đại thử, lập thu, xử thử, bạch lộ, thu phân, hàn lộ, sương giáng, lập đông, tiểu tuyết, đại tuyết, đông chí, tiểu hàn, đại hàn ). Sau đó tiết chuyển thành nghĩa “ dịp nghỉ lễ, cúng lễ, vui mừng ”. Đây chính là nguồn gốc trực tiếp của Tết như Tết khai hạ, Tết Thanh minh, Tết Đoan ngọ, Tết Trùng cửu v.v… Tết đã trở thành rất đặc biệt quan trọng là ngày đầu năm, nên dân gian mới nói ăn Tết, đi Tết, chơi Tết và chúc Tết. Nó là hiệu quả của sự rút gọn và biến âm từ xuân tiết trong tiếng Hán và thành Tết Nguyên đán trong tiếng Việt .
Tết Nguyên đán

Theo gốc Hán, nguyên là đứng đầu, là cả. Đán là buổi sáng. Do đó Tết Nguyên đán là Tết buổi sáng đầu năm. Gọi như thế bởi buổi sáng ngày mồng 1 tháng Giêng, là thời gian mới mẻ nhất trong năm. Năm mới chính thức bắt đầu. Người ta cúng lễ gia tiên, chúc mừng năm mới, mừng tuổi ông bà, chúc thọ v.v…

Tết Nguyên đán là thời gian thuận tiện nhất để nghỉ ngơi, cây cối đâm chồi nảy lộc, khí hậu ấm cúng, quang đãng và đẹp tươi nhất. Con người đã thu hái mọi thành quả lao động, trở nên thư thái tâm hồn, niềm tin vui tươi, cử chỉ nhã nhặn, cởi mở hơn về phong thái, tô điểm hơn về dung nhan. Nghĩa là toàn bộ trong ngoài đều mới. Hiện tượng đó khiến buổi sáng đầu năm trở nên quan trọng, thiêng liêng. Ai cũng tin cậy, mơ ước mọi việc trong năm mới sẽ diễn ra tốt đẹp, như mong muốn như buổi sáng đầu năm. Vì thế, người ta cữ kiêng làm điều xấu để khỏi rủi ro xấu cả năm .
Tết Táo quân
Táo, tiếng Hán có nghĩa là “ nhà bếp ”. Táo quân hay ông Táo là người quản trị bếp núc, còn gọi là “ Vua bếp ” … Theo truyền thuyết thần thoại nước ta, xưa có hai vợ chồng vì nghèo quá nên phải bỏ nhau, mỗi người đi một nơi kiếm sống. Người vợ như mong muốn gặp được chồng giàu. Năm nọ, vào ngày 23 tháng Chạp, người chồng cũ đi ăn xin vô tình vào nhà vợ cũ. Vợ cũ nhận ra chồng, cảm thương quá bèn đem cho nhiều thức ăn, tài lộc. Sự việc đó khiến người chồng mới hoài nghi, đay nghiến vợ. Người vợ cảm thấy khó xử và oan ức trong lòng bèn nhảy vào lửa mà chết. Người chồng cũ đau xót cũng nhảy vào lửa chết theo. Biết là vợ bị oan, người chồng mới hối hận không kịp cũng đành nhảy vào lửa chết luôn. Vì cả ba đều biểu lộ lòng trung nghĩa nên trời phong cho làm vua bếp .
Vì thế, hàng năm cứ vào 23 tháng Chạp, dân gian đều làm lễ Táo quân tiễn ông Táo về trời bằng cá chép vàng, để Táo quân dâng sớ tâu mọi sự ở trần gian. Truyền thuyết này bộc lộ nét đẹp trong hoạt động và sinh hoạt của người Việt .
Đêm trừ tịch
Tịch, gốc tiếng Hán nghĩa là đêm. Trừ nghĩa là qua đi, bỏ đi. Như vậy, trừ tịch là đêm của năm cũ qua đi. Tuy nhiên, theo nguyên tắc thuận ngữ, dân ta vẫn gọi là đêm trừ tịch chứ không ai gọi trống là trừ tịch .

Còn một thuyết khác cho rằng trừ tịch là đêm trừ khử tà ma để cầu điều tốt đẹp cho sáng năm mới.

Giao thừa
Giao, gốc tiếng Hán nghĩa là thay nhau, hoặc tiếp nối đuôi nhau, trao đổi lẫn nhau. Thừa là đảm nhiệm, thi hành hoặc thừa kế, thừa tiếp … Gọi giao thừa vì theo ý niệm tín ngưỡng, lúc 12 giờ đêm 30 tháng Chạp – thời gian tiếp nối đuôi nhau giữa năm cũ và năm mới, là lúc hai vị thần quản lý trần gian ( còn gọi là ông Hành Khiển ) một cũ một mới chuyển giao và đảm nhiệm việc làm của nhau. Vào dịp này, nhân dân hay làm lễ thiên địa để cầu mong những vị thần ấy ban cho như mong muốn và niềm hạnh phúc trong năm mới. Lễ thường đặt lộ thiên vì người xưa ý niệm rằng những vị thần ấy rất bận không tiện vào nhà .
Ngày nay còn dấu ấn để lại trong việc giao ban giữa cũ và mới trong ngành với nhau. Và Tết là thời gian để tất cả chúng ta suy gẫm và làm cho đời sống tốt đẹp và có ý nghĩa hơn. Dù âm hay dương lịch thì tháng ngày vẫn trôi theo đúng quy luật quản lý và vận hành của đất trời. Chúng ta hãy chúc cho nhau mọi điều tốt đẹp, như mong muốn và niềm hạnh phúc nhất .

Source: https://evbn.org
Category : Lễ Hội