Phong tục Tết cổ truyền Việt Nam

Tết Cổ truyền là ngày lễ được người Việt Nam dùng để chào mừng thời gian chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Ngày lễ này được tính theo Âm lịch và tuy rằng thời gian chuyển giao giữa hai năm chỉ có vài phút nhưng người Việt ăn Tết truyền thống trong nhiều ngày. Xưa kia, Tết truyền thống có khi lê dài từ tháng 12 tới hết tháng 3 âm lịch .
Ngày nay, thời hạn ăn Tết truyền thống ở Việt Nam phần đông đã thu ngắn lại, chỉ còn khoảng chừng 7 – 10 ngày. Một số vùng vẫn giữ tập tục ăn Tết lâu hơn, khoảng chừng nửa tháng hoặc hơn một chút ít. Ngoài ý nghĩa tiễn năm cũ đi, đón năm mới đến, Tết Cổ truyền của người Việt còn có ý nghĩa của sự đoàn viên, đoàn viên và gặp gỡ trong vui mừng hân hoan .
Vào dịp Tết Cổ truyền, người Việt dù làm ăn xa đến đâu cũng cố gắng nỗ lực quay về quê nhà để quây quần bên mái ấm gia đình đón năm mới. Sau đó, vào những ngày Tết, người Việt bỏ hết việc làm, để tâm hồn được tự do, thư giãn giải trí và đi dạo, đi chúc Tết lẫn nhau. Rất nhiều liên hoan được tổ chức triển khai vào dịp Tết Cổ truyền tùy theo đặc trưng của từng địa phương .

Tết Cổ truyền là dịp lễ lớn của người Việt Nam
Bên cạnh đó, Tết Cổ truyền còn là dịp để người Việt bày tỏ lòng tôn kính so với Trời Đất, những vị thần linh và lòng hiếu đạo so với tổ tiên, những người đã khuất. Do đó, vào dịp lễ này, người Việt có nhiều nghi lễ và phong tục, tập quán cúng bái khá rực rỡ. Tùy theo từng tôn giáo, tín ngưỡng mà những nghi lễ và phong tục này có sự khác nhau riêng .

Hơn nữa, Tết Cổ truyền cũng là dịp để mọi người trút bỏ những muộn phiền, thất bại, âu lo của năm cũ và tin tưởng, hi vọng vào năm mới sẽ may mắn, thành công hơn. Với tất cả các ý nghĩa trên, người Việt chuẩn bị Tết Cổ truyền rất công phu, trang hoàng nhà cửa đẹp đẽ, nấu nhiều món ăn ngon và thực hiện các phong tục truyền thống để cầu may. 

Tết Cổ truyền của người Việt lê dài trong tối thiểu 7 ngày, do đó, dịp lễ này được chia thành những tiến trình khác nhau :

– Giai đoạn 1: Chuẩn bị trước Tết

Đây là quy trình tiến độ thường lê dài từ ngày 22 tới ngày 30 âm lịch. Trong tiến trình này, người Việt sẽ quét dọn nhà cửa, vứt bỏ những vật dụng đã cũ hoặc không còn sử dụng nữa, sơn sửa lại nhà để nhìn ngôi nhà mới đẹp hơn. Sau đó, người Việt sẽ mua hoa lá cây cảnh, hoa tươi về trang trí trong nhà. Tiếp theo là lễ cúng tiễn ông Táo về Trời. Theo quan điểm người Việt, ông Táo là vị thần quản lý nhà cửa và bếp núc, đem lại bình an cho gia chủ .

Trước Tết, người Việt sẽ mua hoa lá cây cảnh, hoa tươi về để trang hoàng nhà cửa
Mỗi năm, ông Táo sẽ về Trời bẩm báo với Ngọc Hoàng một lần về thực trạng trong năm của gia chủ. Vì thế, trước khi ông Táo về Trời, nhiều người Việt sẽ làm lễ cúng. Bên cạnh đó, trong tiến trình chuẩn bị sẵn sàng trước Tết, người Việt cũng sẽ làm nhiều món ăn đặc trưng của Tết như gói bánh chưng, bánh tét, làm những loại mứt Tết, bánh Tết …
Những món này được dùng để ăn vào dịp Tết. Qua ngày giao thừa, người Việt ít khi làm những món ăn truyền thống cuội nguồn này nữa nên phần lớn đây đều là những món để được lâu, không dễ bị hỏng. Trong những ngày này, mọi người cũng thường đi khuyến mãi ngay quà Tết cho nhau. Đó hoàn toàn có thể là những món quà được mua sẵn hoặc là những món do tự tay người Tặng Kèm làm ra. Tục Tặng quà Tết này là để người Việt bày tỏ lòng quý mến, đùm bọc lẫn nhau .

Một số món ăn ngày Tết tiêu biểu của người miền Trung

Tiệc tất niên cuối năm cũng được tổ chức triển khai trong quy trình tiến độ này. Đây là bữa tiệc mà gia chủ làm nhiều món ăn ngon và mời họ hàng, bè bạn, làng xóm đến cùng ẩm thực ăn uống vui tươi. Mọi người sẽ hàn huyên chuyện trò về những việc đã xảy ra trong năm cũ và hoàn toàn có thể nói về những dự tính, kế hoạch sẽ làm trong năm mới .

– Giai đoạn 2: Tết Nguyên đán

Giai đoạn này khởi đầu từ thời gian giao thừa lê dài tới tối thiểu là mùng 6 Tết âm lịch. Vào thời gian giao thừa ( tức 24 h ngày 30 đến 1 h ngày mùng 1 âm lịch ), người Việt sẽ hân hoan nghênh đón năm mới. Nhiều người sẽ làm lễ cúng giao thừa, nhiều người lại đi xem bắn pháo hoa, đi nhà thời thánh, đi chùa hoặc đến những nơi công cộng đông đúc để cùng chào mừng năm mới .
Bắt đầu bước sang những ngày tiên phong của năm mới, người Việt sẽ có rất nhiều tập tục đại kị để hạn chế rủi ro xấu và mong cầu may mắn đến. Chẳng hạn, mọi người sẽ nỗ lực để không nói những lời tệ hại, những chuyện không tốt. Thay vào đó, người Việt sẽ nói với nhau một cách nhẹ nhàng, với nhiều câu truyện vui tươi hơn, để mong năm mới cũng sẽ được vui tươi như vậy .
Ngoài ra còn rất nhiều tập tục đại kị khác như không quét nhà và đổ rác, không làm vỡ đồ vật và bát đĩa, không vay mượn hay trả nợ, không cho người khác nước và lửa, không lượm tiền rơi ngoài đường, không ăn 1 số ít món như thịt chó, thịt mèo, thịt vịt, tôm vì sợ rủi ro xấu … trong những ngày đầu năm .
Theo tục lệ cũ, vào ngày mùng 1 Tết, người Việt sẽ đi chúc Tết ông bà, cha mẹ, họ hàng bên nội. Ngày mùng 2 là những người thân trong gia đình bên ngoại. Ngày mùng 3 là chúc Tết những thầy cô giáo đã dạy học mình. Từ ngày mùng 4, người Việt mở màn đi chúc Tết bè bạn, đồng nghiệp hoặc đi chơi xuân, du ngoạn một cách tự do hơn .
Trong tiến trình này của Tết Cổ truyền, người Việt sẽ làm nhiều việc để mong năm mới được như mong muốn, niềm hạnh phúc và phát lộc. Chẳng hạn như đi hái lộc, xuất hành vào ngày tốt, mở bán khai trương, khai nghề, lì xì / mừng tuổi cho nhau … Ngày xưa, người Việt thường chỉ ăn Tết tại quê nhà, ít khi đi đâu xa. Nhưng lúc bấy giờ, những phong tục truyền thống lịch sử không còn được chú trọng nhiều như xưa, người Việt so với Tết truyền thống cũng thoáng hơn nhiều .

Lì xì / mừng tuổi là phong tục truyền kiếp của Tết Cổ truyền Việt Nam
Do đó, nhiều người chọn du lịch ở nơi xa để tận dụng hết thời hạn nghỉ lễ cho việc nghỉ ngơi một cách riêng tư nhất. Đó hoàn toàn có thể là những khu vực du lịch nổi tiếng ở trong nước hoặc quốc tế. Vì lịch nghỉ Tết Cổ truyền thường lê dài tối thiểu 7 ngày nên với nhiều mái ấm gia đình, đây là dịp khan hiếm trong năm họ hoàn toàn có thể đi du lịch dài ngày cùng nhau .

– Giai đoạn 3: Kết thúc Tết

Đây là giai đoạn ngắn nhất của Tết Cổ truyền, tùy từng gia đình và từng địa phương mà giai đoạn này có sự khác nhau. Giai đoạn này bắt đầu từ ngày cuối cùng của giai đoạn 2, tức là sau khi ăn Tết, người Việt sẽ làm lễ cúng đốt Tết (kết thúc Tết), dọn dẹp lại nhà cửa, bỏ bớt cây cảnh và các đồ trang trí trong nhà, sắp xếp lại đồ đạc trở lại như ngày thường.

Sau đó, mọi người sẽ quay lại với việc làm và đời sống thường ngày. Nhiều tập tục đại kị không cần phải giữ nữa. Các tiệc tùng cũng kết thúc, những người đi làm ăn xa sẽ lại rời quê nhà đến nơi mình thao tác .
Như vậy hoàn toàn có thể thấy, Tết Cổ truyền là dịp lễ thiêng liêng và rất quan trọng so với người Việt. Ngoài Việt Nam, 1 số ít nước khác ở châu Á cũng có Tết Cổ truyền vào dịp cuối năm như Trung Quốc, Nước Hàn, Nước Singapore …

Source: https://evbn.org
Category : Lễ Hội