Mục Lục

Các lễ hội đặc sắc tại Sapa

Sa Pa

Các lễ hội đặc sắc tại Sapa ( Cập nhật 03/2022 )

Bạn đang đọc: Các lễ hội đặc sắc tại Sapa | Lễ hội vùng cao ở Sapa

Cùng Phượt – Sapa với 7 nhóm dân tộc bản địa chính là H’Mông, Dao, Tày, Kinh, Dáy, Xã Phó ( Phù Lá ) và Hoa cùng với đó là những nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi dân tộc bản địa. Cùng Phượt xin ra mắt với những bạn 1 số ít lễ hội chính của đồng bào những dân tộc bản địa tại Sapa .

Lễ hội “Nào Cống”

Du khách thích thú với lễ hội Nào Cống ở Tả Van

Từ thập kỷ 50 về trước, Tả Van có một ngôi miếu thờ 3 gian. Ngôi miếu dựng ở ngay đầu cầu treo sang làng Tả Van Giáy. Ngôi miếu trở thành khu vực tổ chức triển khai lễ “ Nào Cống ” của cả vùng thung lũng Mường Hoa .
Hàng năm vào ngày Thìn, tháng 6 âm lịch, những làng người Mông, người Dao, người Giáy ở Mường Hoa đều tập trung chuyên sâu về miếu thờ làm lễ “ Nào Cống ”. Mỗi mái ấm gia đình cử một người đại diện thay mặt ( hoàn toàn có thể là chồng hoặc vợ ), không phân biệt nam, nữ, già, trẻ. Lễ “ Nào Cống ” có 3 phần : Phần nghi lễ cúng thần, phần công bố quy ước chung cả vùng và phần ẩm thực ăn uống .
Ngôi miếu thờ được người Mông gọi là “ Chế đáng ” ( Tsêr đăngz ). Miếu thờ có 3 gian, gian giữa thờ hai viên quan họ Đào, họ Nguyễn đã có công an dân và thiết kế xây dựng Mường Hoa. Một gian bên trái thờ thần núi ( Sơn thần ), thần Suối Hoa ( Long Vương ), người Giáy gọi là “ Sía po ”, “ Sía ta ”, người Mong gọi là “ Thủ Ti ”, “ Lùng Vàng ”. Một gian bên phải thờ những bà nàng vợ hai ông quan họ Đào, họ Nguyễn. Lễ Vật dân cúng là trâu đen, lợn đen và gà vịt do những làng góp phần mua. Làng Tả Van Giáy còn có nghĩa vụ và trách nhiệm sẵn sàng chuẩn bị vàng hương, bát đĩa dâng cúng .
Trước đây, người chủ lễ phải mời thầy mo người Tày của Mường Bo. Từ thập kỷ 40 – 50 của thế kỷ này, chủ lễ là thầy mo của người Giáy ở Tả Van. Thầy mo ăn mặc áo dài, quần thụng ( kiêng đội mũ, khăn ) trịnh trọng đọc lời cúng những thần kinh. Nọi dung bài cúng là mời những thần về dự lễ, cầu mong những thần phù hộ người yên vật thịnh, được mùa .
Sau lễ cúng, chức dịch Mường Hoa lên đọc quy ước chung của cả Mường … Nội dung bản quy ước đề cập đến 4 yếu tố :

Vấn đề trị an của các làng: không được trộm cắp, có biện pháp phòng ngừa kẻ xấu nơi khác đến trộm cắp.
Vấn đề bảo vệ rừng: Các làng người Mông, người Dao, người Giáy, phải chú ý làm rẫy, cấm lấy củi hái măng ở khu rừng cấm thờ thổ thần và khu rừng chung đầu nguồn nước của làng…
Vấn đề chăn dắt gia súc : Quy ước có quy định cụ thể thời gian cấm thả rông gia súc. Hàng năm từ ngày 15 tháng chuột (tháng 10 âm lịch) đến này Thìn tháng giêng (ngày mở hội xuống đồng) người dân mới được thả gia súc. Ngoài khoảng thời gian trên, cấm mọi người thả rông gia súc để tránh bị phá hoại mùa màng.
Vấn đề ứng xử xã hội: Các quy ước của cả vùng đều đề cập đến quan hệ tương trợ giúp đỡ lẫn nhau, giúp gia đình có tang… đồng thời phê phán quan hệ nam nữ không lành mạnh, “Cấm kéo đàn bà, con gái vào trong núi”…

Kết thúc phần đọc những quy ước, người chức dịch còn nhấn mạnh vấn đề “ Hôm nay, tôi nói cho mọi người biết như vậy, từ đây mọi người quay trở lại nhà phải tuân theo những lý lối này và kể cho cả nhà được biết để tuân theo ” .
Khác với lễ “ Nhặn sồng ”, “ Nào sồng ”, lễ “ Nào Cống ” không tổ chức triển khai đàm đạo bàn luận quy ước, mọi người đến dự chỉ có nghĩa vụ và trách nhiệm tuân theo quy ước do chức dịch đã phổ cập .
Kết thúc phần phổ cập quy ước, mọi người dự lễ “ Nào cống ” đều vui tươi ngồi vào mâm nhà hàng cộng cảm. Dân làng nào tự nấu lấy thức ăn cho làng ấy và cùng ăn với nhau ở ngoài miếu. Trong miếu, chỉ có những chức dịch ( lý trưởng, phó lý, thầy mo ) được ngồi ăn. Trong làng, mái ấm gia đình nào không có người đến dự, người khác sẽ dành phần thức ăn mang về .

Lễ Tết nhảy

Điệu nhảy dâng gà của người Dao đỏ

Tết nhảy là lễ hội quan trọng và được sẵn sàng chuẩn bị khá công phu của người Dao ở Tả Van. Trước Tết, nam người trẻ tuổi ôn luyện những điệu nhảy múa. Các thiếu nữ lo nhuộm chàm, thêu áo mới. Lễ Tết nhảy thường diễn ra ở nhà ông trưởng họ và những thành viên trong họ đều sinh động đến giúp trưởng họ chuẩn bị sẵn sàng Tết. Bàn thờ tổ tiên “ Chụ chông ” thường nằm ở gian giữa hướng về nhà bếp chính được trang trí bùng cháy rực rỡ sắc màu hoa văn. Cửa bàn thờ cúng dán tranh cắt giấy hình tượng mào gà trống và Tam thanh. Nóc bàn thờ cúng phía trước điển hình nổi bật sắc đỏ rực của hoa văn “ Mặt trời ”. Hai bên bàn thờ cúng đều dán câu đối trên giấy hồng điều với nội dung cầu mong “ Người yên vật thịnh ”, “ Uống nước nhớ nguồn ” .
Sáng sớm ngày mùng một, khi sương đêm vẫn còn đọng trên cành lá, những bông hoa đào hoa mận chưa kịp đón ánh nắng mặt trời, cả mái ấm gia đình ông trưởng họ đều tệ tựu quanh bàn thờ cúng. Sau khi làm lễ báo tổ tiên, tổng thể người trong mái ấm gia đình cầm dao, cầm cuốc ra cửa chính, vượt khỏi khuôn viên, đến trước cây đào ( hoặc cây mận ). Gia chủ vung dao khó chịu nói với cây : “ Mày là cây đào được người vun trồng, chăm nom, sao mày không sinh hoa, sinh quả, giờ đây tao phải chặt mày đi ”. Dứt lời, gia chủ dứ dứ con dao vào gốc cây. Một người hấp tấp vội vàng van nài : “ Tôi xin ông, lậy ông đừng chặt tôi, năm nay thế nào tôi cũng đẻ hoa, đẻ quả ” .

Tốp thanh niên Dao đỏ nhảy theo sự hướng dẫn của thầy cả

Tuỳ theo từng dòng họ, Tết nhảy hoàn toàn có thể tổ chức triển khai vào ngày mùng một hoặc mùng hai tết. Khi tổ chức triển khai, cả dòng họ tập trung chuyên sâu tại nhà trưởng họ. Nam giới phụ lễ, tham gia nhảy đồng, gọi là “ sài cỏ ”. Chỉ có một số ít phái mạnh có năng lực mới làm được “ Sài cỏ ”. Còn những người khác phụ bếp, giúp việc .
Trước bàn thờ cúng tổ tiên, thầy cúng chính “ Chói peng pi ” trịnh trọng và nghiêm khắc điều khiển và tinh chỉnh hướng dẫn những “ sài cỏ ” ( người mới tập nhảy ) lắc và rung body toàn thân. “ Chói peng pi ” chảy trước, những “ sài cỏ ” nhảy sau. Vừa nhảy vừa đọc bài khấn trình thưa với tổ tiên mục tiêu ý nghĩa tổ chức triển khai lễ Tết nhảy. Thầy mo rúc tù và, “ Chải peng pi ” ra giữa sân dùng chiếc sừng trâu hướng về bốn phương tám hướng rúc 3 hồi gọi chư thần thượng giới xuống dự lễ. Một số “ sài cỏ ” hú lên một hồi dài lao vào nhà bếp lửa tắm than. Than đỏ rực và có vẻ như họ có phép màu nên không một ai có cảm xúc bỏng. Tắm than nhằm mục đích làm cho người “ trong sáng ” sẵn sàng chuẩn bị đón rước tổ tiên về. Tiếng hú lại vang lên, những chàng trai lại lao vào nhà bếp than cả vai, tay chân vững vàng trong than lửa. Bếp than thì tàn còn những “ sài cỏ ” vẫn khoẻ mạnh .
Sau lễ trình báo tổ tiên, thầy cúng và những phụ lễ nhảy 14 điệu nhảy. Mỗi điệu nhảy lại biểu lộ những động tác khác nhau và đều có tính hình tượng cao. Điệu nhảy “ Plây Thiên Tả Vàng ” nhằm mục đích nghênh đón những vị thần trên thượng giới về dự lễ nhảy theo điệu cò bay “ Pê họ ”. Điệu nhảy luôn cúi đầu, hai bàn tay xoè ra và chỉ xuống đất. Điệu nhảy chào cha mẹ đã khuất nhảy một chân, ngòn tay trỏ bên phải luôn chỉ ngược cùng chiều với nhịp nhấc của chân phải. Điệu nhảy chào sư phụ, nhảy một chân nhưng hai tay đặt lên đùi, đầu cúi chào trịnh trọng. Điệu nhảy mời tiên nữ xuống dự khá uyển chuyển, mềm mịn và mượt mà, hai cánh tay múa theo cánh hạc bay … v.v. Các điệu nhảy mở đường, xua tà ma, người nhảy biểu lộ sự can đảm và mạnh mẽ và hùng dũng .
Khi nhảy khi nào cũng phải nhảy lò cò một chân. Nhảy hết một vòng tròn, nhảy quay lại bàn thờ cúng để lạy tạ. Kết thúc những điệu nhảy, cả dòng họ làm lễ rước tổ tiên .

Trai gái hát giao duyên trong ngày Tết

Tết nhảy diễn ra từ cuối giờ Thìn đến giờ Dậu với tổng hợp những mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian. Đó là thẩm mỹ và nghệ thuật múa nhảy xen kẽ với nghệ thuật và thẩm mỹ âm nhạc. Đó là nghệ thuật và thẩm mỹ ngôn từ kể về sự tích dòng họ, công lao tổ tiên. Đó là thẩm mỹ và nghệ thuật tạo hình với những loại tranh thờ, tranh cắt giấy, điêu khắc tượng gỗ … hoạt động và sinh hoạt tết của người Dao đỏ Tả Van giầu truyền thống, độc lạ nhưng đều thấm đậm tính nhân văn .
Trong Lễ hội còn có hội hát giao duyên của trai gái trong bản và những game show mang đậm nét văn hóa truyền thống của đồng bào những dân tộc thiểu số như : ném còn, bịt mắt bắt dê, đẩy gậy, leo cột mỡ, đi cầu tre … lôi cuốn rất nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế đến tham gia và mày mò

Lễ hội “Nhặn Sồng” & “Nào Sồng”

Đây là Lễ hội của người Dao đỏ ở làng Giàng Tả Chải ( Tả Van – Sa Pa ). Trước đây, vào những ngày tốt của tháng đầu năm hàng năm, người Dao ở Giàng Tả Chải thường tổ chức triển khai lễ “ Nhặn Sồng ” ( 1 ) ở khu rừng cấm của làng. Từ đầu thập kỷ 50, do sự ngày càng tăng dân số, nạn phá rừng làm nương rẫy cũng tăng trưởng, nên chỉ năm nào rừng bị phá nhiều, trâu ngựa thả rông phá vườn tược hoa mầu, người Dao mới tổ chức triển khai lễ “ Nhặn Sồng ”. Đồ cúng lễ là một con lợn ( to hay nhỏ tuỳ thuộc số người đến dự nhiều hay ít ). Con lợn này luân phiên hàng năm từng hộ mái ấm gia đình trong làng nuôi dưỡng. Lợn dâng cúng phải là lợn có lông đen tuyền, khoẻ mạnh, béo tròn .
Ngày làm lễ, mỗi hội mái ấm gia đình cử từ một hay hai người phái mạnh đi dự. Người đi dự lễ đều mặc quần áo đẹp, mang theo nửa lít rượu và một bát gạo, nét mặt hồ hởi tiến vào khu rừng hay bị phá nhất. Địa điểm họp có khi cũng chọn ngôi nhà gần khu rừng bị phá ( vì theo ý niệm của đồng bào, nhà ở gần rừng hay thả rông gia súc và hay phá rừng nhiều hơn ) .
Khi mọi người đến đông đủ, dân làng bầu ra một người làm gốc, “ Chẩu chiếu ” – người đứng đầu trông coi rừng trong năm. Người “ Chẩu chiếu ” phải là người có sức khoẻ, giỏi lý lẽ, hiểu biết lệ tục. Sau khi được bầu “ Chẩu chiếu ” làm lễ cúng thần thổ địa “ Thủ Ti ” – Vị thần quản lý hội đồng làng. Sau đó ông ta trịnh trọng đọc quy ước của làng :

Bà con trong làng đã bầu tôi làm “Chẩu chiếu”, tôi nói điều gì bà con phải tuân theo. Rừng của làng ta bị phá nhiều rồi, cây trúc cây vầu không mọc kịp. Từ nay, ta phải giữ gìn bảo vệ cây cối trong rừng này. Trong vòng ba năm tới không ai được đến đây chặt cây chém vầu, bẻ măng.
Nếu có ai cần cây gỗ cây vầu, cây trám về làm việc gì thì phải xin với người “Chẩu chiếu”. Xin một cây chỉ được lấy một cây, xin làm việc gì thì dùng việc đó không chặt cây về làm củi. Ai xin từ 1 đến 5 cây thì “Chẩu chiếu” tôi giải quyết. Nếu ai xin từ 6 cây trở lên, “Chẩu chiếu” phải hỏi ý kiến dân làng. Dân làng cho phép mới đến chặt. Nếu ai tự ý chặt 1 cây thì phải phạt gấp 3 con lợn cúng hôm nay.

Sau khi “ Chẩu chiếu ” đọc xong một điều lao lý, đại diện thay mặt những mái ấm gia đình bàn luận. Cuối cùng, “ Chẩu chiếu ” tổng hợp những quan điểm thành quy ước riêng của làng về bảo vệ rừng, mọi người dân trong làng Giàng Tả Chải đều có nghĩa vụ và trách nhiệm triển khai. Quy ước của làng đã được “ Thiêng ” hoá vì có sự tận mắt chứng kiến, công nhận của thần thổ địa. Quy ước của làng là nguyện vọng của cả làng, trở thành “ luật lệ ” của làng, mọi dân làng đều tự giác tuân theo. Trong niềm vui thống nhất được quy ước, mọi người đều ăn chung một bữa ăn hội đồng. Thịt, cơm bầy ra lá rừng, rượu uống bằng ống bương nhưng mọi người đều hân hoan trong niềm vui chung của cả làng .

Người Mông ở Séo Mí Tỷ, ở Dền Thàng Tả Van cũng như ở Lao Chải, Hầu Thào, trước kia đều tổ chức triển khai lễ ăn ước tương tự như như lễ “ Nhặn Sồng ” của người Dao. Nhưng ngày cúng thường là ngày Thìn của tháng giêng ( với ý niệm mong mưa thuận gió hoà ) .
Địa điểm cúng thường tổ chức triển khai ở khu rừng cấm của cả làng – nơi thờ thần thổ địa, thần thường ngự ở một gốc cây to hoặc một hòn đá lớn trong rừng cấm. Sau khi ông “ Chứ lồng ” – người chủ lễ dâng cúng thần, đọc lời quy ước. Người dân đến dự đều có quyền tự do đàm đạo, bàn luận .
Nội dung quy ước của lễ “ Nào Sồng ” tại những làng dân tộc bản địa H’Mông có sự lan rộng ra khoanh vùng phạm vi kiểm soát và điều chỉnh hơn làng người Dao. Bên cạnh việc bảo vệ rừng, chống thả rông gia súc, quy ước còn đề cập đến những vấn đề phòng chống trộm cắp, bảo vệ mùa màng, tương hỗ giúp sức lẫn nhau ..

Lễ hội Roóng Poọc của người Giáy

Lễ hội Roóng Poọc hay còn gọi là lễ hội xuống đồng

Hàng năm vào ngày Thìn tháng Giêng âm lịch người Giáy ở Tả Van ( huyên SaPa ) lại mở hội Roóng Poọc để cầu mùa màng bội thu, người yên vật thịnh, mưa thuận, gió hoà .

Từ nhiều năm nay, đây được coi là lễ hội chung của cả thung lũng Mường Hoa

Tuy vốn là lễ hội dân tộc bản địa truyền thống lịch sử của người Giáy ở Tả Van, nhưng nhiều năm nay đã lan rộng, trở thành lễ hội chung của cả vùng thung lũng Mường Hoa. Từ sáng sớm, làn sương còn giăng mù mịt từng đoàn người tíu tít nói cười trong mây, hồ hởi về dự hội. Người Mông từ Hầu Thào, Lao Chải dồn xuống, người Dao từ Bản Hồ, Bản Phùng ngược lên, hành khách từ thị xã SaPa cũng tới dự làm cho lễ hội đông vui tới vài nghìn người .

Địa điểm mở hội là một khu ruộng tương đối phẳng phiu phía đầu bản. Trung tâm hội dựng cây còn cao ráo bằng cây mai có một vòng tròn trên ngọn. Vòng tròn đó một mặt dán giấy đỏ tượng trưng cho mặt trời, một mặt dán giấy vàng tượng trưng cho mặt trăng. Mâm cúng của thầy mo gồm những lễ vật tượng trưng cho sự no ấm như : vải, trứng, măng, bạc trắng và 6 qủa còn của những cô gái chưa chồng. Mở đâu lễ hội là cúng thần linh cầu cho người yên, vật thịnh. Khi lễ cúng kết thúc là dàn nhạc trống, chiêng điệu kèn pí lè tấu lên thông tin những chò chơi mang tính nghi lễ tượng trưng khởi đầu .

Mở đầu là chò chơi ném còn. Những người cao tuổi ( nam một bên, nữ một bên ) lấy 6 quả còn cùng ném tượng trưng 3 lần khai mạc, rồi sau đó mọi người vào cuộc chơi. Những quả còn tua xanh đỏ vun vút lao len phông còn. tiếng xuýt xoa hò reo cổ vũ rền vang. Phông còn bị ném thủng là báo hiệu cho một năm mùa màng xanh tươi .
Cùng với ném còn là chơi kéo co cũng khởi đầu bằng hình thức kéo nghi lễ. Tốp nam đứng phía đông cầm phần gốc dây tuy nhiên ( dây kéo co ). Tốp nữ đứng phía tây cầm phần ngọn. Hồi trống kèn nổi nên thùc giục. Bên nam ( đằng đông tượng trưng cho dương, mặt trời ) luôn kéo thắng. Bên nữ ( tượng trưng cho âm ) vờ vịt thua. Và như vậy, năm đó cả làng sẽ được mùa. Phần nghi lễ kết thúc, phần đông nam nữ người trẻ tuổi cùng ùa vào chia phe thi kéo, kể cả hành khách cũng hoàn toàn có thể tham gia .

Sau khi chuẩn bị các lễ vật xong thầy cúng khấn cúng, đọc tên các lễ vật và xin vị thần bản phù hộ cho dân bản một mùa bội thu, gia súc đầy chuồng, làm được của ăn của để.

Các trò chơi đang tiếp diễn, thì những đôi nam nữ lặng lẽ rút khỏi cuộc chơi tìm góc vắng tâm tình qua đàn môi, tiếng khèn, lời hát. Ngày hội rồi cũng đến hồi kết thúc, các già làng làm lễ khấn và hạ cột còn. Hai thanh niên khoẻ mạnh cùng 2 con trâu mộng được chọn cầy 5 đường “xuống đồng” tượng trưng cho vụ mùa mới bắt đầu.

Xem thêm: Cách vẽ tranh đề tài lễ hội lớp 9 đơn giản mà đẹp – https://evbn.org

Hội Gầu Tào của người Mông ở Sapa

Hội thi múa khèn của các nghệ nhân người Mông cũng được tổ chức trong lễ hội Gầu Tào

Lễ hội Gầu Tào ở San Sả Hồ chỉ khai hội vào đầu mùa xuân. Nếu như ở nơi khác, lễ hội Gầu Tào do một mái ấm gia đình có nhu yếu sinh con được dân bản chọn ra làm chủ hội thì ở xã San Sả Hồ lâu nay lễ hội Gầu Tào do chính quyền sở tại xã đứng ra tổ chức triển khai nên lôi cuốn đông người tới dự hơn .

Xen lẫn trong lễ hội là rất nhiều các tiết mục vui chơi

… cũng như các hoạt động văn nghệ

Thi leo cột mỡ

Thi đẩy gậy

múc nước bằng tay

Lễ hội Gầu Tào và 1 số ít lễ hội truyền thống cuội nguồn khác do bà con những dân tộc bản địa ít người ở Sa Pa tổ chức triển khai vào dịp đầu xuân cũng là loại sản phẩm du lịch độc lạ của vùng núi Sa Pa dành cho hành khách .

Bịt mắt bắt dê

Trò chơi đi thăng bằng

Đây cũng là hoạt động giải trí nhằm mục đích tôn vinh bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa và trình làng với hành khách những nét văn hoá truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa Mông San Sả Hồ .

Lễ hội Xuống đồng Sapa

Lễ hội xuống đồng đầu xuân của đồng bào dân tộc bản địa Tày, Dao xã Bản Hồ – Sapa ( Tỉnh Lào Cai ) khai hội sáng ngày mồng 8 Tết thường lôi cuốn rất đông nhân dân địa phương và hành khách thập phương, có rất nhiều khách du lịch quốc tế đã đến dự vui và mày mò nét văn hoá rực rỡ của đồng bào vùng núi cao phía bắc .

Phần lễ được mở màn từ tục rước đất, rước nước. Đoàn rước khi nào cũng đi từ rất sớm khi trời còn chưa rõ mặt người. Trong đoàn gồm có : thầy cúng, đội trống, đội khèn, hai đôi nam nữ chưa vợ chưa chồng khiêng kiệu rước. Kiệu rước được trang trí sặc sỡ nhiều mầu theo hình tượng âm khí và dương khí ngũ hành. Đi đầu đoàn rước là thầy cúng, người được dân bản giao nghĩa vụ và trách nhiệm là sứ giả để tiếp xúc với thần linh, trên tay thầy cầm cây nêu hình tượng của sự sinh sôi, nảy nở. Đi sau là kiệu rước nước, nước được đựng trong hai ống bương to một ống bố và một ống mẹ. Tiếp đến là kiệu rước đất, đất thiêng được lấy từ trên núi cao gọi là đất mẹ .
Sau đó là những mâm lễ để dâng những vị thần linh. Lễ vật gồm một mâm quả còn ( bên trong những quả còn có đựng những hạt giống ), mâm xôi 7 màu, bánh dày ngũ sắc và thủ lợn, gà luộc, hoa quả … Đội chiêng trống đi hai bên thầy cúng nổi chiêng trống để thầy cúng giao linh với thần linh. Khi đoàn rước về đến khu vực làm lễ, thầy cúng ra hiệu cho đội nhạc lễ tấu lên ba hồi kèn trống vang vọng cả núi rừng, trời đất, tiếp đó thầy cúng triển khai nghi lề cúng. Thầy khấn và phun nước làm phép để xua đuổi ma quỉ, xua đuổi điều không may, rồi thầy tung lộc ( là những hạt giống ) của thần linh cho dân bản .
Phần hội được khởi đầu bằng những điệu múa và những tiết mục văn nghệ dân gian rực rỡ của người Tày, người Dao. Nhưng điển hình nổi bật nhất, vui nhất, nhiều người tham gia nhất là những màn xoè, khi tiếng kèn trống vang lên những cô gái Tày mở màn màn xoè với những động tác xoè duyên dáng, điệu nghệ mời mọi người tham gia, vòng xoè cứ rộng mãi đi đều trong tiếng kèn, tiếng trống dập dìu .

Khi những màn xoè kết thúc mọi người lại đổ tới khu chơi game show. Các game show ở đây hầu hết là game show dân gian. Đầu tiên là game show ném còn, hai đôi nam thanh nữ tú được vinh dự ném quả còn tiên phong, sau đó tổng thể mọi người đều được tham gia. Trò chơi ném còn được liên tục cho đến khi quả còn được ai đó ném qua vòng. Tiếp theo là những game show như đẩy gậy, kéo co, đánh quay, đánh bóng, bịt mắt bắt dê, leo cột mỡ …
Hội xuống đồng Bản Hồ – Sapa tiếp thêm sinh lực mới cho người dân trong sản xuất và kiến thiết xây dựng, gìn giữ truyền thống văn hoá .

Lễ hội Hoa chuối của người Xá Phó

Hội hoa chuối của người Xa Phó, Tỉnh Lào Cai được tổ chức triển khai vào ngày 9.9 hằng năm để cầu mùa màng tốt tươi, gia súc, gia cầm tăng trưởng, nhà nhà ấm no, niềm hạnh phúc .
Trong ngày hội, độc lạ nhất là những điệu múa truyền thống cuội nguồn, những động tác múa miêu tả khung cảnh tăng gia sản xuất và đời sống hoạt động và sinh hoạt hằng ngày được bà con mang đến lễ hội với mong ước có được một đời sống an vui .
Trong buổi lễ, người ta dựng một cây chuối rừng phải có cả hoa và quả tại TT nơi làm lễ, sau đó cắm những loài hoa vào thân cây chuối. Mọi người đi vòng quanh cây chuối để múa cầu mùa, dâng cúng cơm mới và những món đặc sản nổi tiếng của núi rừng quê nhà. Điệu múa còn được diễn đạt những động tác như : gặt lúa, săn bắn, bắt cá …
Hội hoa chuối là nơi tụ họp đi dạo, cầu chúc, múa hát, biểu lộ ý thức đoàn kết, nhớ ơn tổ tiên, cùng phấn đấu vươn lên trong đời sống, lao động của người dân tộc bản địa Xa Phó .
Trước khi tổ chức triển khai hội hoa chuối, những mái ấm gia đình tham gia mang lễ vật đến góp cho mái ấm gia đình chủ hội gồm : Gạo, gà, rượu, 3 con chim nướng, mắm cá ủ chua, muối ớt … Khi những món ăn đã chế biến xong, chủ nhà bày toàn bộ lên một chiếc mâm đan bằng mây và đem đặt thành từng dãy theo thứ tự trên khu đất đầu làng nơi tổ chức triển khai hội .
Trước khi chủ hội hành lễ, những mái ấm gia đình thắp hương tại mâm lễ của mình và khấn tận mắt chứng kiến tấm lòng của gia chủ với thần linh và những người đã khuất ”. Khi hương tàn, chủ hội vái lạy rồi xin phép hóa vàng và ra hiệu cho những mái ấm gia đình hạ lễ. Các món ăn được chia làm 2 mâm, mâm dành riêng cho đàn ông, những người họ hàng, khách mời là đàn ông và một mâm phụ nữ .

Khi đã nhà hàng siêu thị no say, chủ hội và 1 số ít nam người trẻ tuổi triển khai nghi lễ trồng cây chuối trong khu vực hành lễ, xung quanh cây chuối cắm những loại hoa rừng, có cả hoa chuối đỏ biểu lộ cho sự suôn sẻ. Khi đã sẵn sàng chuẩn bị xong, từng đôi người trẻ tuổi nam, nữ thực thi những nghi lễ múa cầu mùa, miêu tả động tác cày, bừa, cấy, hái, gặt lúa, săn bắn … dâng cúng cơm mới và những đặc sản nổi tiếng : Cá suối sấy khô, thịt chuột sấy khô, thịt chim rừng, khoai sọ …
Trong ngày hội hoa chuối, những mái ấm gia đình Xa Phó kiêng không cho ai mang bất kỳ thứ gì ra khỏi nhà. Những mái ấm gia đình ở làng khác chưa tổ chức triển khai hội hoa chuối không được mời đến dự .

Tết đón hồn lúa mới (Tết cơm mới)

Nghi thức “ đón hồn lúa mới ” của người Xa Phó cũng mang truyền thống rất riêng. Ngày mái ấm gia đình ăn tết cơm mới, hàng loạt thóc gạo cũ của mái ấm gia đình đều được đem cất đi, nhà cửa quét dọn thật sạch với ý nghĩa để đón hồn lúa mới về đầy nhà, sửa chữa thay thế mùa vụ cũ. Khi đó, mái ấm gia đình sẽ cử những người phụ nữ xinh xắn, khỏe mạnh đi cắt lúa mới, thường là người vợ và con gái của chủ nhà .
Người được “ vinh dự ” chọn đi cắt lúa sẽ dậy sớm hơn mọi khi, mặc bộ quần áo mới lặng lẽ đi ra ruộng, nương cắt lúa, họ kiêng để cho người khác biết và đặc biệt quan trọng là kiêng gặp người cùng làng trên đường đi. Nếu thấy ai thì họ thường phải tránh, bởi việc đi cắt lúa mới không chỉ đơn thuần là cắt lúa mang về nhà mà đây là nghi thức đón hồn lúa về nhà, nên mọi việc làm đều diễn ra một cách bí hiểm. Khi cắt lúa, người cắt phải quay mặt về hướng đông có ánh bình minh với ý nghĩa của sự sinh sôi nảy nở mùa tiếp mùa. Đến sáng hôm sau, họ mới mang những cum lúa mới xuống giã thành gạo, nấu cơm mới để cúng tổ tiên .
Lễ vật trong lễ cơm mới được bày thành hai mâm, một mâm cúng thần ông thổ ông địa được đặt ở gần cửa chính ra vào và một mâm cúng trời đất được đặt ở ngoài sàn ngoài trời. Trên mâm cúng tổ tiên, mái ấm gia đình đặt một gói xôi, một gói cơm tẻ, một đĩa thịt gà, một gói cát, một gói hoa chuối, một gói cà xanh. Rượu cúng được đựng trong ống nứa và chén rót rượu bày tại mâm lễ cúng làm bằng ống nứa tươi .
Trong phần lễ cúng cơm mới không hề thiếu được hai cuộn chỉ dùng để buộc vào tay những thành viên trong mái ấm gia đình với ý nghĩa cầu chúc sức khỏe thể chất, suôn sẻ và kết nối, cùng về ăn tết với mái ấm gia đình. Nhưng bộ quần áo mới, cùng khăn, những đồ trang sức đẹp, vòng bạc có trong mái ấm gia đình cũng được bày treo gần mâm lễ .

Trong bữa cơm ngày lễ, chủ nhà rót ba lần rượu, mọi người đều phải uống hết ba lần để làm “lý” rồi được tự do mời, chúc tụng nhau. Mọi người cầm tay nhau xòe quanh bếp lửa rồi cùng nhau nâng chén rượu, cầu chúc cho gia đình những lời tốt đẹp nhất, chúc cho cây trồng, mùa vàng bội thu, gia đình có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Tìm trên Google :