Lễ hội Hoa Ban Điện Biên từ góc nhìn văn hóa dân tộc Thái – Hội Nhà Văn Việt Nam

Vanvn- Lễ hội Hoa Ban Ðiện Biên được tổ chức lần đầu năm 2014. Qua 8 mùa ban nở và 6 lần tổ chức, đến nay Lễ hội Hoa Ban đã trở thành 1 sản phẩm đặc trưng của du lịch Điện Biên.

Cho đến nay, Lễ hội Hoa Ban đã dần trở thành “ tên thương hiệu ” của du lịch Điện Biên và được nhiều hành khách trong và ngoài nước biết đến .
Thế nhưng không nhiều người biết rằng, Lễ hội Hoa Ban đã có nguồn gốc từ thời xưa và mang yếu tố văn hóa truyền thống tâm linh, tín ngưỡng của dân tộc bản địa Thái cùng với 1 số ít dân tộc bản địa có sự giao thoa với nền văn hóa truyền thống Thái. Nó không chỉ diễn ra ở mảnh đất Ðiện Biên mà còn hiện hữu ở nhiều địa phương thuộc khu vực Tây Bắc như Sơn La, Lai Châu, Yên Bái …

Chuyên đề Văn học Điện Biên:

>> Con chim lam về rừng – Truyện ngắn của Phan Đức Lộc
>> Nhân bản hoang vu – Truyện ngắn của Nguyễn Đức Lợi
>> Ba cây bút ở vùng văn Điện Biên thời điểm ngày hôm nay
>> Văn chương nơi góc trời Tây Bắc

Những người già ở Mường Lay, Tuần Giáo (Điện Biên) kể rằng: Lễ hội Hoa Ban xưa còn được gắn với lễ hội Xên Mường hay lễ hội Cầu mùa tổ chức vào dịp tháng 2 âm lịch hàng năm, khi hoa ban bắt đầu nở trắng khắp các sườn đồi. Ðây là dịp để người dân thể hiện tấm lòng tôn kính tri ân với tổ tiên và các vị thần núi, thần sông và cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt…

Riêng so với đồng bào dân tộc bản địa Thái, Lễ hội Hoa Ban còn gắn với thần thoại cổ xưa về nàng Ban hay “ Sự tích hoa ban trắng ”. Ðó là một người con gái Thái xinh đẹp, nết na và rất mực thủy chung trong tình yêu đôi lứa. Sau khi trải qua nhiều trắc trở, sóng gió, nàng đã chết trên sườn đồi và hóa thành cây hoa ban trắng tỏa hương thơm ngọt ngào, dịu nhẹ …
Theo ông Tòng Văn Hân – nhà nghiên cứu và điều tra văn hóa truyền thống dân tộc bản địa Thái ở Điện Biên thì Lễ hội Hoa Ban của người Thái thường gắn với lễ Xên Páng ( cúng hội vui ). Lễ này thường diễn ra vào mùa hoa ban nở và do một thầy mo tổ chức triển khai, cả hội đồng đều được tham gia .
Trong lễ Xên Páng người ta buộc rất nhiều lễ vật là những loạt nông sản lên cây nêu như ngô, lúa, khoai, sắn, rau rừng … trong đó không hề thiết những bông hoa ban được hái về trên những sười đồi .

Lễ hội Hoa Ban xưa được diễn ra trong nhiều ngày, bên cạnh các nghi thức tâm linh và các trò chơi dân gian được tổ chức ở khắp bản làng thì buổi tối là thời gian cho các điệu xòe bên ánh lửa hồng ấm áp. Ðêm cuối cùng của những ngày lễ hội là đêm đặc biệt dành cho các đôi nam nữ tỏ tình yêu nhau, hàn huyên tâm sự đến khi trời sáng. Họ tin rằng, tỏ tình trong đêm hội Hoa Ban thì sẽ có được một tình yêu chung thủy như trong chuyện tình của nàng Ban…

Ngày nay, Lễ hội Hoa Ban được nâng tầm lên thành sự kiện văn hóa truyền thống, du lịch. Nó không chỉ là ngày hội của riêng dân tộc bản địa Thái mà đã trở thành ngày hội của hội đồng những dân tộc bản địa tỉnh Ðiện Biên. Lễ hội Hoa Ban là mẫu sản phẩm du lịch mê hoặc với nhiều hoạt động giải trí văn hóa truyền thống, thể thao đa dạng chủng loại, phong phú và lôi cuốn sự chăm sóc của phần đông người dân và khách du lịch .
Từ khi phục dựng và coi là loại sản phẩm du lịch đặc trưng, tỉnh Ðiện Biên đã chọn ngày 13.3 dương lịch hàng năm là ngày khai mạc Lễ hội Hoa Ban vì đó cũng chính là ngày quân đội ta nổ phát súng tiên phong mở màn Chiến dịch Ðiện Biên Phủ vào ngày 13.3.1954. Ðây cũng là thời gian hoa ban không riêng gì nở trắng những sườn đồi, mà ngày này hoa ban còn nở trắng trên từng con phố …

VĂN THÀNH CHƯƠNG

Source: https://evbn.org
Category : Lễ Hội