Lễ hội Gầu Tào – nơi gắn tình đoàn kết cộng đồng của người Mông Hà Giang

Đồng bào Mông ở Hà Giang có nhiều lễ hội và nghi lễ truyền thống lịch sử rực rỡ, trong đó phải kể đến ” Hội chơi đồi hay hội chơi núi mùa xuân ” mà tiếng Mông gọi là ” Gầu Tào ” ( gruôv taox ). Đây là một hình thức hoạt động và sinh hoạt tín ngưỡng mang đậm truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa Mông qua những hoạt động và sinh hoạt hội đồng khi Tết đến, xuân về .
Già làng cúng cảm tạ trời đất.Gầu Tào là lễ hội tiêu biểu vượt trội của người Mông Hà Giang mỗi dịp Tết đến xuân về. Lễ hội thường được tổ chức triển khai từ mồng 3 đến mồng 6 Tết âm lịch để cúng tạ trời đất, thần linh phù hộ, ban cho mái ấm gia đình sức khỏe thể chất, cầu phúc, cầu lộc cho người dân trong bản Mông một năm mới mùa màng bội thu, gia s ( úc, gia cầm đầy chuồng. Đặc biệt là những cặp vợ chồng hiếm muộn đến đây để mong cầu về đường con cháu .
Ông Vàng Chẩn Giáo, một người am hiểu về văn hóa truyền thống dân tộc bản địa Mông ở xã Thanh Vân, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang cho biết : “ Lễ hội này thời xưa thường là do những cặp vợ chồng hiếm muộn đứng ra tổ chức triển khai để cầu lộc con cháu. Nếu 1-2 năm sau có con có cái thì sẽ tổ chức triển khai lễ hội Gầu Tào nhằm mục đích cảm tạ trời đất, thần linh đã ban cho mái ấm gia đình lộc con cháu và thứ 3 là tổ chức triển khai mời dân bản đến chung vui, chúc phúc cho những cặp vợ chồng, cho bản làng ấm no, niềm hạnh phúc. Quan trọng nhất là ý nghĩa đó ” .
Già làng buộc bó lúa, ngô lên ngọn cây nêu.

Lễ hội Gầu Tào gồm có phần Lễ và phần Hội. Để bắt đầu lễ hội Gầu Tào,  đầu tiên là phải chọn được ngày đẹp, đốn một cây nêu về dựng ở bãi đất trống. Thường thì sẽ dựng trước khoảng một tuần để báo cho bà con biết địa điểm sẽ tổ chức Lễ hội. “ Khi tổ chức lễ hội thứ nhất phải chọn được người đứng ra tổ chức. Thứ hai là chặt cây nêu để dựng ở bãi đất trống nơi tổ chức Lễ hội. Cây nêu được chọn phải đảm bảo không bị cụt ngọn, khi chặt phải đổ về hướng mặt trời mọc, có độ dài khoảng 7 mét, sau đó treo đèn thật đẹp để bà con biết nơi tổ chức Hội. Thứ ba, trước khi dựng cây nêu, phải nhờ già làng trưởng bản đến cúng, chuẩn bị gà, rượu để cúng cảm tạ trời đất, sau đó buộc lên ngọn cây nêu một chai rượu hoặc nước, một bó lúa hoặc ngô tượng chưng cho sự sung túc, một tấm vải đỏ tượng chưng cho sự may mắn và bắt đầu dựng cây nêu”.- Ông Vàng Chẩn Giáo cho biết thêm về tiêu chuẩn chọn cây nêu.

Sau khi cúng và dựng xong cây nêu là đến phần Hội. Các thanh niên trai tráng trong bản  sẽ cùng nhau thi leo lên cây nêu này, ai leo giỏi lấy được chai rượu, bó lúa và tấm vải đỏ buộc trên ngọn cây nêu nghĩa là hái được lộc trời cho cả năm mạnh khoẻ, sung túc. Chính vì thế, tất cả thanh niên trong các bản Mông đều rất háo hức tham gia hoạt động này. “ Vì năm nay do tình hình dịch bệnh Covid-19 phức tạp nên không tổ chức lễ hội. Tuy nhiên nói về Hội Gầu Tào thì đây là Lễ hội tiêu biểu và rất có ý nghĩa của người Mông, đến đây thanh niên chúng tôi  được vui chơi, thi tài cùng nhau…Mong rằng lễ hội này sẽ tiếp tục được gìn giữ và tổ chức hàng năm để bà con cùng đến cầu may, cùng vui hội mừng một năm mới nhiều tài lộc”. Anh Vàng Minh Thề, một thanh niên ở xã Thanh Vân, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã nhiều lần tham gia lễ hội Gầu Tào chia sẻ.

Lễ hội Gầu Tào là nơi để mọi người tụ họp, cùng nhau múa khèn, giao lưu thắt chặt tình làng nghĩa xóm. Quan trọng hơn, đây là dịp để cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, con người ngày càng sung túc, mạnh khỏe, niềm hạnh phúc. Những năm gần đây, Lễ hội Gầu Tào được tổ chức triển khai như một điểm nhấn lôi cuốn khách du lịch đến với tỉnh Hà Giang. Trong phương pháp tổ chức triển khai lúc bấy giờ không còn giữ được nguyên bản Lễ hội truyền thống lịch sử của rất lâu rồi .
Lễ hội Gầu Tào thu hút sự tham gia của rất đông đồng bào.Năm nay do tác động ảnh hưởng của dịch Covid-19, những lễ hội xuân trên địa phận sẽ tạm dừng không tổ chức triển khai, nhưng ông Vàng Chẩn Giáo vẫn mong ước lễ hội phải được phục dựng, gìn giữ nguyên bản để lớp trẻ hiểu kỹ hơn về văn hóa truyền thống dân tộc bản địa. “ Tôi đi xem Lễ hội ở 1 số ít nơi tổ chức triển khai thì thấy cũng làm khác đi nhiều, không còn giống như thời xưa những cụ tổ chức triển khai. Theo tôi thì cần tổ chức triển khai sao cho bà con công nhận và yêu quý, giữ được nguyên bản Lễ hội rất lâu rồi thì mới lôi cuốn được khách du lịch đến khám phá. Cần liên tục khám phá, gìn giữ và phát huy thì mới lưu giữ được văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc bản địa Mông ”. – Ông Vàng Chẩn Giáo mong ước .
Từ ý nghĩa khởi đầu là lễ tạ ơn, chúc tụng con đàn cháu đống trở thành một Lễ hội lớn của bà con dân tộc bản địa Mông Hà Giang, lễ hội Gầu Tào thật sự là nơi để thắt chặt thêm tình đoàn kết hội đồng làng bản. / .

Source: https://evbn.org
Category: Lễ Hội