Lễ hội đình Trà Cổ ở TP Móng Cái (Quảng Ninh): Những chú lợn khổng lồ “biến” thành “ông Voi”

CLIP : Những chú lợn trở thành ” ông Voi ” được rước kiệu trong lễ hội đình Trà CổLễ hội đình Trà Cổ được nhìn nhận là lễ hội có quy mô và giá trị bậc nhất, tiêu biểu vượt trội nhất trong những lễ hội dân gian ở vùng biên ải, địa đầu Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh .Nét độc lạ của lễ hội đình Trà Cổ là lễ rước thần trên biển và hội thi ” ông Voi ” .

Hội thi “ông Voi” này là cuộc thi giữa 12 chú lợn được 12 “cai đám” nuôi và chăm sóc – đại diện cho 12 vị tiên công đã có công tìm ra Trà Cổ xưa.

Mỗi “ông Voi” nặng từ 150 đến 250kg, được nuôi khoảng 6 – 8 tháng. (Ảnh: Nguyễn Quý)

Theo lệ xưa, trước khi vào lễ hội, làng Trà Cổ lại họp chọn ra 12 người, gọi là ” cai đám “, để chuẩn bị sẵn sàng nuôi lợn cho lễ hội năm sau .” Cai đám ” phải là những người trung tuổi, khoẻ mạnh, biết làm ăn, có đạo đức và lối sống lành mạnh, mái ấm gia đình thuận hoà, không vướng tang ma .Những ” cai đám ” được làng chọn cũng rất vinh dự và tự hào. Vì theo ý niệm của người xưa, mái ấm gia đình nào làm tốt việc làm ” cai đám ” thì sẽ được lộc, mạnh khỏe, ăn nên làm ra …Từ đầu năm, mỗi ” cai đám ” sẽ nuôi một con lợn. Sau khi mua về nhà, chú lợn này không gọi là lợn nữa mà được gọi là ” ông Voi “, được coi như linh vật trong nhà và của làng .” Ông Voi ” được chăm nom chu đáo, ăn ngủ ở 1 chuồng riêng không liên quan gì đến nhau, thật sạch, nóng có quạt mát, ngủ được mắc màn chống muỗi …

12 “ông Voi” xếp hàng ngay ngắn trước sân đình, thực hiện nghi lễ chầu thần tại lễ hội đình Trà Cổ (TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh). (Ảnh: Nguyễn Quý)

Chiều 30/5 âm lịch, sau lễ tế gia tiên, ” ông Voi ” được những ” cai đám ” tắm rửa thật sạch và cho nằm trong những chiếc cũi sơn đỏ có mái rèm che .Sau đó, 12 ” ông Voi ” được những ” cai đám ” rước ra sân đình xếp thành hai hàng để chầu thần. Các ” ông Voi ” được xếp theo thứ tự, Trưởng ” cai đám ” đứng đầu bên phải, Phó ” cai đám ” đứng đầu bên trái. Mỗi bên 6 ông, xếp theo hàng dọc trước cửa đình để chầu thần .Theo tục lệ, những ” ông Voi ” phải chầu thần tại đình một đêm. Các ” cai đám ” sẽ phải túc trực ở đình, cùng ban tổ chức triển khai lo những việc cúng lễ, đèn nhang cho đến khi xong hội mới thôi .” Ông Voi ” của ” cai đám ” Lê Văn Lượng được trao giải Nhất, với không thiếu phẩm chất hình thể và khối lượng. ( Ảnh : Nguyễn Quý ) .” Cai đám ” Lê Văn Lượng ( tổ 13, khu Tràng Lộ, phường Trà Cổ, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh ) cho biết, ” ông Voi ” mà anh rước ra lễ đình năm nay được nuôi từ 8 tháng trước .

Theo phong tục, mỗi người đàn ông chỉ được làm “cai đám” một lần trong đời. Bởi vậy, anh Lượng ý thức ngay từ đầu trọng trách chăm sóc “ông Voi”.

” Không giống như chăn lợn thông thường đâu, chuồng của ‘ ông Voi ‘ khi nào cũng thật sạch. Mùa đông có chăn làm đệm, mùa hè có quạt mát. ‘ Ông Voi ‘ mà hắt hơi sổ mũi là phải mời bác sỹ thăm khám ngay, vì ông mà xảy ra chuyện gì thì sẽ là điềm rất gở ” – anh Lượng kể .Sáng 1/6 âm lịch – chính hội, làng Trà Cổ tổ chức triển khai đám rước thần. ( Ảnh : Nguyễn Quý ) .Trong lễ hội đình Trà Cổ năm 2021, ông Khổng Minh Nguyên, Phó Bí thư Đảng ủy, quản trị HĐND phường Trà Cổ, một người con của vùng đất giàu văn hóa truyền thống này, cũng vinh dự được giao trách nhiệm là 1 trong số 12 ” cai đám ” .” Dù việc làm bận rộn, tôi vẫn dành một thời hạn nhất định để chăm nom ‘ ông Voi ‘. Có đêm mưa gió bão bùng, việc tiên phong là phải kiểm tra chuồng của ‘ ông Voi ‘ xem có yếu tố gì không đã. Dù vậy năm nay ‘ ông Voi ‘ của tôi chỉ được 135 kg, được trao giải Khuyến khích ” – ông Nguyên cười nói .Dù có phần hạn chế vì phòng, chống dịch Covid-19, nhưng lễ hội Đình Trà Cổ 2021 vẫn lôi cuốn phần đông người dân tham gia. ( Ảnh : Nguyễn Quý ) .Sau lễ tế cáo yết thần, ban tổ chức triển khai lễ hội sẽ thực thi chấm giải. ” Ông Voi ” nào có thân dài nhất, vòng cổ to, đẹp, nặng hơn cả sẽ giành giải Nhất .Ngay sau phần chấm giải, những ” ông Voi ” trở lại là những chú lợn thông thường, mái ấm gia đình cai Đám hoàn toàn có thể bán luôn cho thương lái ngay tại cổng đình hoặc đưa về nhà giết thịt khao họ hàng .Riêng ” ông Voi ” đoạt giải Nhất được giữ lại để mổ tế thần .Trong mâm lễ tế, ngoài thủ lợn không hề thiếu túm lông vai của ” ông Voi “. Cúng xong, túm lông vai này được đưa ra đặt ở gốc đa cạnh sân đình Trà Cổ. Đây là một nghi thức rất thiêng liêng, quan trọng trong lễ hội đình Trà Cổ .Với những kiến trúc và nghi thức độc lạ, Đình Trà Cổ là di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp vương quốc. ( Ảnh : Nguyễn Quý )Lễ trao thưởng cho cai đám có ” ông Voi ” giải cao nhất sẽ được tổ chức triển khai vào sáng ngày chính hội hôm sau .Mùa lễ hội Đình Trà Cổ năm 2021, ” ông Voi ” của anh Lê Văn Lượng, có khối lượng 184 kg, đã vinh dự giành giải Nhất – lễ hội đình Trà Cổ năm 2021 .

Vào sáng mùng 1/6 âm lịch – ngày chính hội, làng tổ chức đám rước thần. Đám rước xuất phát từ đình ra miếu Đôi, làm lễ cáo yết thành hoàng rồi quay trở lại đình.

Dọc hai bên đường đám rước đi qua, những mái ấm gia đình bày những mâm quả, sản vật biển, thắp hương tôn kính để tỏ lòng biết ơn trời đất, thần linh và tổ tiên phù hộ con cháu mạnh khỏe, đời sống ấm no, đi khơi đánh bắt cá được nhiều tôm cá trong năm qua .Lễ hội Đình Trà Cổ bộc lộ hào khí tự chủ, tự cường dân tộc bản địa, ngời sáng truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa ở vùng biển biên cương Đông Bắc của Tổ quốc. ( Ảnh : Nguyễn Quý ) .Theo ông Khổng Minh Nguyên, Phó Bí thư Đảng ủy phường Trà Cổ, trong điều kiện kèm theo thông thường, lễ hội truyền thống lịch sử đình Trà Cổ lôi cuốn rất nhiều hành khách trong và ngoài tỉnh Quảng Ninh. Nhưng năm 2021, llễ hội đình Trà Cổ hạn chế khách du lịch do tương quan tới công tác làm việc phòng, chống dịch Covid-19. Người tham gia lễ hội đa phần là dân trong vùng Trà Cổ và TP.Móng Cái …

Source: https://evbn.org
Category: Lễ Hội