Lễ hội Dinh Thầy Thím trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia | Văn hóa | Vietnam+ (VietnamPlus)

Theo tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký quyết định đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội truyền thống Lễ hội Dinh Thầy Thím của tỉnh Bình Thuận.

Lễ hội Dinh Thầy Thím được đưa vào hạng mục Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể vương quốc là dấu mốc quan trọng, góp thêm phần tăng trưởng du lịch và thôi thúc kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội địa phương. Đồng thời, góp thêm phần nâng cao ý thức ý thức gìn giữ, bảo tồn và phát huy nét văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử của hội đồng, làm đa dạng và phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa truyền thống Nước Ta .

Lễ hội văn hóa Dinh Thầy Thím ở xã Tân Tiến, thị xã La Gi (tỉnh Bình Thuận) được ra đời, duy trì và tồn tại gắn liền với lịch sử hình thành các tập quán liên quan đến tín ngưỡng thờ Thầy Thím của cộng đồng người dân địa phương hơn 130 năm qua.

Thầy Thím là cách gọi bộc lộ sự tôn kính của nhân dân so với hai vợ chồng người đạo sỹ tài đức, giàu lòng nhân ái đã có nhiều công lao tương hỗ người dân nghèo trong đời sống .
Dinh Thầy Thím tọa lạc giữa khu rừng dầu tĩnh mịch trên khu cát trắng, nay thuộc xã Tân Tiến, cách TT thị xã LaGi vào khoảng chừng 12 cây số về hướng Tây Bắc. Di tích dinh Thầy Thím được Bộ Văn hóa-Thông tin ( nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ) công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia vào ngày 27/9/1997 .

[Đề nghị lễ hội Dinh Thầy Thím là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia]

Từ lâu, lễ hội dinh Thầy Thím đã trở thành nơi hội tụ tín ngưỡng của đông đảo người dân. Sự tích Thầy Thím là một truyền thuyết dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Nội dung mang nhiều yếu tố tích cực và có giá trị giáo dục, đề cao tính nhân nghĩa, đạo đức, nhân cách cao cả qua nhân vật Thầy Thím.

Thiết chế lễ hội ở đây tập trung chuyên sâu chính ở 02 nhân vật truyền thuyết thần thoại là Thầy : “ Chí Đức Tiên Sinh ” và Thím : “ Chí Đức nương nương Tôn Thần, ” biểu trưng cho lòng nhân ái, khí tiết, cứu nhân độ thế đã ăn sâu trong lòng người dân địa phương .
Cũng từ lòng sùng kính uy linh Thầy Thím để biểu lộ sự tri ân tiền nhân dày công khai minh bạch mở vùng đất này, người dân địa phương chung tay lập đền thờ tại nơi Thầy Thím tạ thế trong khu rừng dầu Bàu Cái và chọn ngày 15/9 âm lịch hằng năm làm ngày lễ hội Tế Thu kính viếng Thành hoàng .
Lễ hội dinh Thầy Thím ( ảnh tư liệu ). ( Nguồn : baobinhthuan.com.vn )

Hàng năm dinh Thầy Thím tổ chức 2 kỳ lễ lớn: lễ Tảo Mộ (nhằm ngày mồng 5 tháng 1 Âm lịch) và lễ Tế Thu (nhằm ngày 14 đến ngày 16 tháng 9 Âm lịch) thuộc làng Tam Tân, xã Tân Tiến, thị xã LaGi – Bình Thuận diễn ra trong không khí long trọng, tôn vinh nét đẹp văn hóa của vùng đất này.

Lễ hội ôn lại công đức của vị đạo sỹ giàu lòng nhân ái, có nhiều nghĩa cử cao đẹp, giúp dân đóng thuyền, bốc thuốc chữa bệnh, giúp dân chài trong sóng to gió lớn, cảm hóa được cả thú dữ … được dân làng ngưỡng mộ .

Từ lễ hội nhỏ của làng trở thành lễ hội lớn của khu vực, từ lực lượng hội viên chủ yếu là người làng đến những hội viên trong và ngoài tỉnh, từ dinh Thầy Thím xuống cấp trầm trọng sau chiến tranh đến di tích được bảo tồn chu đáo là cả một quá trình.

Quá trình đó đã trải qua bao thăng trầm, bao biến cố của lịch sử dân tộc, tuy nhiên nó đã biểu lộ được một khuynh hướng vĩnh viễn của sự tăng trưởng di tích lịch sử, bộc lộ tư duy thay đổi của những người kế tục .
Tập tục cúng tế là tín ngưỡng dân gian, một hoạt động và sinh hoạt tâm linh truyền thống cuội nguồn, dù có những biến hóa về hình thức cũng nhằm mục đích tương thích với quy trình tăng trưởng của xã hội nhưng vẫn bảo tồn được không khí rất thiêng và ý nghĩa nhân văn .
Trong phần nghi thức lễ có những nội dung cơ bản của nghi lễ cúng tế đình làng. Phần lễ chính là lễ Thỉnh sắc, lễ Tĩnh sanh, lễ Túc yết, lễ Tiền hiền hậu hiền … Nhưng với dinh Thầy Thím, lễ Thỉnh sắc được thay bằng lễ Nghinh thần với nghi thức thỉnh linh Thầy Thím từ mộ cách dinh theo đường vòng khoảng chừng 7 cây số .
Trước khi nhập điện thờ tại dinh, đoàn xe kiệu hoa, hương án đi qua làng Tam Tân nơi xưa Thầy Thím đã có thời hạn sinh sống và làm việc thiện tương hỗ dân nghèo .
Lễ Nhập điện an vị không riêng gì diễn ra với những nghi lễ sang trọng và quý phái mà còn có những tiết mục màn biểu diễn nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian như chèo bả trạo, tuồng cổ, hò vè. Tiếp theo là những nghi lễ khác rất quan trọng như : Cúng ngọ, phát lộc, phóng chim, giỗ tiền hiền …
Đêm khai hội đầy sắc màu văn hóa truyền thống dân gian, trở thành một phần hội hoành tráng nhất trong chuỗi lễ hội. Nghi thức lễ sang chảnh mở màn từ lễ dâng hương tri ân công đức Thành hoàng, tiền hiền hậu hậu hiền, với mục tiêu giáo dục lòng yêu quê nhà, sống đạo nghĩa, tỏ lòng biết ơn những bậc tiền bối cũng như tạo điểm nhấn văn hóa truyền thống lôi cuốn hành khách .
Chương trình sân khấu hóa về sự tích Thầy Thím ; quy mô trình làng cuộc sống và công đức của Thầy-Thím ; quầy khám chữa bệnh và cấp phép thuốc Đông y không tính tiền ; ra mắt những kỹ năng và kiến thức đóng thuyền đi biển của Thầy ; những địa điểm gắn liền với truyền thuyết thần thoại như : Bàu Cát, tượng Bạch Hổ, Hắc Hổ, nhà ông Hai Hộ … được miêu tả bằng những nội dung, hình thức mang ý nghĩa nhân đạo .
Rạng ngày 16/9 âm lịch lễ Thỉnh sanh khởi đầu ( thực ra là lễ Tĩnh sanh bởi tĩnh có nghĩa là trong sáng, tinh khiết ) bằng một con heo sống thường là heo có bộ lông trắng tuyền đễ làm lễ vật. Qua ngày hôm sau thì những phẩm vật cúng lễ được làm bằng món mặn cho đến hết chiều 16/9 với nghi thức lễ sanh “ Tạ thần cúc cung bái ” và cũng là lễ “ Tiền hiền hậu hiền ” để tưởng niệm những vị có công với làng mang ý nghĩa “ Tiền hiền khai khẩn, hậu hiền khai cơ. ”

Ngoài các nghi thức truyền thống như lễ nghinh Thần, rước sắc phong, lễ nhập điện an vị, thỉnh thực, giỗ Tiền Hiền và cúng binh gia…Lễ hội dinh Thầy Thím còn tổ chức các trò chơi dân gian đậm nét xứ biển như khiêng thúng ra khơi, hội thi gánh cá, đan lưới, kéo co, đánh cờ người.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận, lễ hội dinh Thầy Thím đã trở thành “ điểm đến ” có sức lôi cuốn hành khách. Không chỉ đến dịp Lễ hội mà bất kỳ thời gian nào trong năm cũng có hàng nghìn lượt khách đến hành hương tích hợp du lịch .
Trong những năm gần đây, lượng hành khách đến dinh Thầy Thím ngày càng tăng lên, ước khoảng chừng 600.000 khách mỗi năm. / .

(Vietnam+)

Source: https://evbn.org
Category: Lễ Hội