Di tích đầu cầu tiếp nhận vũ khí Bắc Nam | Biển – Biên giới biển Bến Tre

Là một trong ba huyện duyên hải của tỉnh Bến Tre, Thạnh Phú nằm ở cuối cù lao Minh, phía tây giáp huyện Mỏ Cày Nam, phía nam giáp tỉnh Trà Vinh, phía bắc giáp huyện Ba Tri, có ranh giới chung là con sông Hàm Luông. Thạnh Phú có địa hình gồm những cánh đồng bằng phẳng xen kẽ với những giồng cát, nổng cát và những khu rừng ngập mặn. Với chiều dài bờ biển khoảng chừng 25 km, ở ven biển, ven sông là những dải rừng ráng, chà là, dừa nước, … nên trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Thạnh Phú là địa thế căn cứ bảo đảm an toàn của tỉnh, của Khu 8, với nhiều cơ quan, bệnh viện, trường học, công binh xưởng, … đóng trên địa phận huyện. Nhân dân Thạnh Phú có truyền thống cuội nguồn yêu nước, chống xâm lược .
Từ năm 1946 đến năm 1970, đã có trên 20 chuyến tàu của những đoàn tàu không số, chở hàng ngàn tấn vũ khí từ hậu phương miền Bắc chi viện cho mặt trận miền Nam cập bến vùng địa thế căn cứ Thạnh Phong và được chuyển tiếp đến những mặt trận miền Đông và miền Tây Nam bộ. Vì vậy, khu di tích Đầu cầu đảm nhiệm vũ khí Bắc – Nam ở xã Thạnh Phong được Bộ Văn hóa – tin tức ( nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ) công nhận là di tích lịch sử cấp vương quốc ngày 23-12-1995, và xã Thạnh Phong cũng đã được Nhà nước tuyên dương là đơn vị chức năng Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân .
Khu di tích Đầu cầu tiếp đón chi viện vũ khí Bắc Nam thuộc xã Thạnh Phong, gồm vàm Khâu Băng, cồn Bửng, cồn Lợi, cồn Lớn, nằm cách thị xã Thạnh Phú 25 km, cách thành phố Bến Tre khoảng chừng 70 km. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, nơi đây đã diễn ra hai lần vượt biển của đoàn đại biểu tỉnh Bến Tre từ xã Thạnh Phong ra Thành Phố Hà Nội để gặp Trung ương Đảng và Bác Hồ, báo cáo giải trình tình hình và xin chi viện cho mặt trận miền Nam. Lần thứ nhất là vào đầu tháng 4-1946 và lần thứ hai diễn ra vào ngày 1-6-1961 .

Sau một thời gian chuẩn bị, vào một ngày cuối tháng 3-1946, chiếc thuyền chở đoàn cán bộ tỉnh Bến Tre xuất phát từ Cồn Lợi, xã Thạnh Phong ra Bắc được khởi hành. Sau những ngày vượt biển đầy khó khăn gian khổ, cuối cùng đoàn cũng đến được thị xã Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Đoàn được chính quyền cách mạng địa phương đón tiếp và sau đó đoàn đi xe lửa ra Hà Nội, được gặp Trung ương Đảng và Bác Hồ. Sau một thời gian đến Hà Nội, hai người đi trong đoàn là ông Ca Văn Thỉnh và bác sĩ Trần Hữu Nghiệp được Trung ương quyết định ở lại nhận nhiệm vụ mới, còn bà Nguyễn Thị Định được giao nhiệm vụ trở về Nam bộ. Từ bờ biển tỉnh Phú Yên, bà Ba Ðịnh đã cùng với anh em thủy thủ đưa về Bến Tre một thuyền chở đầy vũ khí do Trung ương chi viện. Chuyến đi thắng lợi này mang ý nghĩa mở đường, cắm một cột mốc lịch sử về một con đường tiếp tế trên biển Đông từ hậu phương miền Bắc vào chiến trường Nam và cũng đã để lại bao nhiêu huyền thoại.

Sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 ký kết, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai thực thi những chiến dịch khủng bố, đánh phá trào lưu cách mạng miền Nam. Nhân dân miền Nam sống dưới ách thống trị tàn tệ của bọn Mỹ-Diệm, nhất là khi Luật 10/59 sinh ra, không còn con đường nào khác nên đồng bào ta phải vùng lên đấu tranh để bảo vệ quyền sống, giải phóng quê nhà, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc .
Cuộc Đồng khởi mà điểm xuất phát tiên phong diễn ra tại xã Định Thủy, huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre vào ngày 17-1-1960, đã mở ra cao trào của cách mạng miền Nam từ năm 1960 và đã đưa đến việc xây dựng Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Nước Ta vào ngày 20-12-1960. Bước vào năm 1961, cách mạng miền Nam đã chuyển từ khởi nghĩa từng phần ở nông thôn lên cuộc chiến tranh cách mạng. Nhu cầu tăng trưởng trào lưu cách mạng của Bến Tre yên cầu cần có sự chi viện về vũ khí để trang bị cho những đội vũ trang mới xây dựng đủ mạnh để đối phó thủ đoạn và thủ đoạn của địch. Cũng lúc này, Tỉnh ủy nhận được thông tư của Trung ương và Xứ ủy Nam bộ cần cử một đoàn cán bộ ra Bắc để báo cáo giải trình với Trung ương Đảng về tình hình của trào lưu Đồng khởi của tỉnh nhà, và đồng thời mở cuộc khảo sát, thăm dò thiết kế xây dựng một hiên chạy chi viện bằng đường thủy Bắc – Nam để tiếp tế vũ khí, đạn dược, phương tiện kỹ thuật cho cách mạng miền Nam .
Vào một ngày đầu tháng 6-1961, chiếc thuyền giương buồm xuất phát từ Cồn Lợi thuộc xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú đưa đoàn cán bộ vượt biển ra miền Bắc. Sau năm ngày đêm lênh đênh trên biển, chiếc thuyền chở đoàn gồm 6 người đã cập bãi biển TP Hà Tĩnh. Hai ngày sau khi liên lạc được với Trung ương, đoàn đến TP.HN bảo đảm an toàn. Đoàn đã báo cáo giải trình với Hồ quản trị, những chiến sỹ trong Bộ Chính trị và Ban Bí thư quy trình diễn biến của trào lưu Đồng khởi cùng những thắng lợi đã giành được, đồng thời nói rõ những nhu yếu của mặt trận để Trung ương nghiên cứu và điều tra, xử lý. Những báo cáo giải trình trong thực tiễn của Đảng bộ và nhân dân Bến Tre đã giúp cho Trung ương có cơ sở để nhìn nhận đúng tình hình, từ đó có những giải pháp, chủ trương chỉ đạo cụ thể, nhằm mục đích tăng nhanh cao trào cách mạng miền Nam lên một bước mới .
Đêm 18-9-1961, chuyến tàu tiên phong từ hậu phương mang 35 tấn vũ khí chi viện cho mặt trận Nam Bộ đã cập bến bảo đảm an toàn tại một vùng ven biển Cà Mau. Trong thủy thủ đoàn của chuyến đi ấy có 1 số ít chiến sỹ trong đoàn của Bến Tre đã ra trước đó. Tiếp theo chuyến đi mở đường thắng lợi ấy, những chuyến tàu chi viện vũ khí cho miền Nam liên tục cập bến nhiều tỉnh ở ven biển, trong đó có Trà Vinh, Bạc Liêu, Bến Tre, Cà Mau … để tăng cường sức chiến đấu cho cách mạng miền Nam .

Chiến tranh đã lùi dần vào quá khứ, những người lính đã hy sinh trên đường làm nhiệm vụ cùng đoàn tàu không số đã trở thành những huyền thoại, huyền thoại về những người anh hùng đã hiến đời mình cho sự nghiệp đấu tranh thống nhất đất nước. Mà giờ đây thịt xương của các anh đã hòa vào biển cả bao la, trên mỗi dòng sông, trên từng nắm đất, trên những bờ bãi mà đoàn tàu các anh đi qua dường như còn lưu giữ một phần thân thể các anh.

Ngày nay, tại Vàm Khâu Băng có một bia lưu niệm do ngành Hải quân kiến thiết xây dựng, và tại ngã ba quốc lộ 57 – đường vào xã Thạnh Hải, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Bến Tre đã kiến thiết xây dựng một bia lưu niệm để tưởng niệm đến những người anh hùng đã quyết tử cho quốc gia. Bia lưu niệm Đường Hồ Chí Minh trên biển tại vàm Khâu Băng được kiến thiết xây dựng trên diện tích quy hoạnh rộng khoảng chừng 1.000 mét vuông. Bia có biểu tượng hình cánh buồm, độ cao 9 m, ngang 3,2 m, gồm 5 bậc cấp đi lên. Cánh buồm vươn lên tượng trưng cho quyển sách được mở ra, ghi lại sự kiện lịch sử luân chuyển vũ khí. Trên đỉnh cánh buồm có ngôi sao 5 cánh vàng 5 cánh tượng trưng cho quốc kỳ, bên dưới khắc chữ : ” Đường Hồ Chí Minh trên biển “. Chính giữa cánh buồm có hình tượng vô-lăng và neo tàu của lực lượng thủy quân Nước Ta .
Còn bia lưu niệm do tỉnh Bến Tre kiến thiết xây dựng vào năm 2002, tại ngã ba, trên trục lộ xã Thạnh Hải. Bia lưu niệm có hình dáng chiếc thuyền chỡ vũ khí, chiều cao 10 m, dài 11 m, mặt trước có nhiều chiếc thuyền nhỏ lần lượt chỡ vũ khí và cách điệu những cơn sóng nhấp nhô đưa thuyền lướt về bến. Cột buồm tượng trưng cho vũ khí được bộc lộ hình khẩu súng, cánh buồm tượng trưng cho lá cờ. Trên lá cờ có bức phù điêu được chia thành hai tầng. Tầng trên miêu tả những chiến sỹ của đoàn tàu không số đang luân chuyển vũ khí từ trên tàu xuống, còn tầng dưới là cảnh sơ tán vũ khí vào khu vực bảo đảm an toàn .
Nhìn chung, hai bia lưu niệm được dựng lên tại Thạnh Phong được thiết kế xây dựng bằng bêtông cốt thép, nhưng đường nét tinh tế, biểu lộ được chất dũng mãnh của những chiến sỹ thủy quân Nước Ta cũng như truyền thống lịch sử yêu nước của người dân Bến Tre trong công cuộc đấu, giành độc lập cho quốc gia .

Để tưởng nhớ và ghi công những chiến sĩ của đoàn tàu không số đã hy sinh trên đường làm nhiệm vụ, tỉnh Bến Tre đang xây dựng Dự án Công viên nghĩa trang – đường Hồ Chí Minh trên biển tại cồn Bửng thuộc xã Thạnh Hải, huyện Thạnh Phú. Đây là công trình có ý nghĩa quan trọng, nối liền quá khứ với hiện tại và tương lai, kết hợp với khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước thu hút du khách và phát triển dịch vụ du lịch, giúp mọi người hiểu được quá khứ oai hùng của ông cha nối tiếp truyền thống của quê hương trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt trong thư chúc mừng 35 năm Đường Hồ Chí Minh trên biển, ngày 23-10-1996 viết rằng : ” … Năm tháng sẽ trôi qua, những chiến công anh hùng và sự quyết tử cao quý của những lực lượng mở đường vận tải đường bộ kế hoạch mang tên Bác Hồ kính yêu trên biển Đông ; của những con tàu không số ; của quân và dân những bến bãi rộng lớn làm trách nhiệm chi viện cho cách mạng miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại sẽ mãi mãi đi vào lịch sử đấu tranh kiên cường của dân tộc bản địa ta … Tổ quốc và nhân dân sẽ đời đời ghi nhớ công lao của những người đã làm nên kỳ tích Đường Hồ Chí Minh trên biển “. Do đó, bến Thạnh Phong trên bờ biển Thạnh Phú mãi mãi được nhắc đến trong lịch sử đấu tranh quả cảm và hào hùng của dân tộc bản địa Nước Ta .
Di tích Đầu cầu đảm nhiệm vũ khí Bắc – Nam ở xã Thạnh Phong là một dẫn chứng về một thời kỳ đấu tranh dũng mãnh, kiên cường quật cường, chống lại những thế lực xâm lược. Việc thiết kế xây dựng Công viên nghĩa trang – Đường Hồ Chí Minh trên biển ở Thạnh Phú góp thêm phần giáo dục truyền thống cuội nguồn yêu nước, tưởng niệm những người đã gan góc quyết tử vì nền độc lập của dân tộc bản địa, đồng thời tăng trưởng đời sống kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội của Thạnh Phú trong thời kỳ công nghiệp hóa, văn minh hóa quốc gia ngày này .
N.D

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh