Tìm hiểu Văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên

Cồng chiêng Tây Nguyên một mô hình văn hóa truyền thống trải dài suốt 5 tỉnh : Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng. Chủ nhân của mô hình văn hóa truyền thống rực rỡ này là những dân tộc bản địa Tây Nguyên : Bana, Xê Đăng, Mnông, Cơ Ho, Rơmăm, Ê Đê, Gia Rai … Cồng chiêng là lời nói tâm linh, tâm hồn con người, miêu tả niềm vui nổi buồn trong đời sống và gắn liền với đời sống trong lao động, hoạt động và sinh hoạt hằng ngày của người dân Tây Nguyên .

I. Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên

Cồng chiêng Tây Nguyên có tiếng anh là gong. Về nguồn gốc cồng chiên hoàn toàn có thể là “ hậu duệ ” của đàn đá trước khi có sự Open của đồng thì người xưa đã chế tác ra những nhạc cụ bằng đá, tre như đàn đá, cồng đá, chiên đá, tre …

Đến thời kì đồ đồng thì các nhạc cụ cồng chiêng đồng cũng theo đó mà ra đời. Từ thuở sơ khai tiếng cồng chiên được xuất hiện trong tất cả các lễ hội trong năm từ lễ thổi tai cho trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm mới, lễ đóng cửa kho, lễ đâm trâu, xuống đồng, mừng lúa mới, hay trong một số buổi nghe khan tiếng chiên dài hơn đời người, âm thanh khi ngân nga sâu lắng, khi thôi thúc trầm hùng, hòa quyện với tiếng suối, tiếng gió và với tiếng lòng người như là phương tiện giao tiếp với siêu nhiên hay kết nối các thế hệ.

Cồng chiêng Tây Nguyên biểu lộ cho sự quyền lực tối cao và giàu sang. Theo ý niệm của người dân Tây Nguyên thì đằng sau mỗi chiếc Cồng chiêng điều chứa đựng một vị thần chiếc Cồng chiêng càng cổ thì quyền lực tối cao vị thần đó càng cao .
Đã có thời một chiếc chiêng có giá trị ngan bằng 2 con voi hay 20 con trâu. Vào những ngày hội, hình ảnh những vòng người nhảy múa quanh ngọn lửa thiêng, bên những vò rượu cần trong tiếng cồng chiêng vang vọng núi rừng, tạo cho Tây Nguyên một khoảng trống lãng mạn và huyền ảo .
Cồng chiêng Tây Nguyên đã gióp phần tạo nên những sử thi đi vào những áng thơ ca đậm chất tây nguyên vừa lãng mạng vừa hùng tráng chứng minh và khẳng định giá trị sống sót trên mãnh đất Tây Nguyên từ hàng ngàn đời nay .
Sau Nhã nhạc cung đình Huế, vào ngày 25-11-2005 Cồng chiêng tây nguyên đã được UNESCO công nhận là siêu phẩm di sản phi vật thể quả đât. Điều đó khẳng định chắc chắn Nước Ta là một quốc gia có bề dày truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống, có nhiều thẩm mỹ và nghệ thuật truyền thống lịch sử cần được bảo tồn, gìn giữ và phát huy .

• Lễ hội cồng chiêng Tây Nguyên

Lễ hội Cồng chiêng là một lễ hội được tổ chức triển khai hằng năm và luân phiên giữa những tỉnh có văn hóa truyền thống Cồng chiên ( Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng ) .
Lễ hội được tổ chức triển khai nhằm mục đích tiếp thị hình ảnh Không gian văn hóa truyền thống Cồng Chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là di sản truyền khẩu và phi vật thể quả đât. Tại đây, những lễ hội dân gian rực rỡ của những dân tộc bản địa Tây Nguyên sẽ được dựng lại, nhằm mục đích lôi kéo hội đồng cùng chung sức bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào những dân tộc bản địa. Cồng Chiêng Tây Nguyên là nơi tiết tấu và giai điệu gặp nhau. Mỗi nhạc công chơi một nốt và một quy mô tiết tấu, phối hợp lại thành bè, thành giai điệu .
Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ đơn thuần là một hoạt động giải trí văn hóa truyền thống mà còn mang ý nghĩa tâm linh rất lớn so với người dân Tây Nguyên .
Đến với lễ hội Cồng chiêng ngoài chiêm ngưỡng và thưởng thức những nghệ nhân trình diễn những vũ điệu phối hợp với tiếng Cồng chiêng mà còn được tham gia những hoạt động giải trí văn hóa truyền thống khác như phục dựng nghi lễ, lễ hội truyền thống cuội nguồn của những dồng bào dân tộc bản địa, hoạt động và sinh hoạt văn nghệ dân gian, nhà hàng Tây Nguyên .
Vào từng năm tùy vào đơn vị chức năng tổ chức triển khai mà thời hạn diễn ra lễ hội văn hóa truyền thống cồng chiêng khác nhau. Cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ có ý nghĩa về mặt vật chất cũng như những giá trị về nghệ thuật và thẩm mỹ đơn thuần mà nó còn là ” lời nói ” của con người và của thần linh theo ý niệm ” vạn vật hữu linh ” .

• Giá trị văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên

Ở phần nhiều những tộc người như : Gia Rai, Ê Đê Kpah, Ba Na, Xơ Đăng, Brâu, Cơ Ho … Thì cồng chiên là nhạc cụ dành riêng cho phái mạnh. Song có những dân tộc bản địa thì cả nam lẫn nữ đều hoàn toàn có thể sử dụng như Mạ, M’Nông. Riêng 1 số ít ít tộc người như Ê Đê Bih thì chỉ có phái đẹp mới được chơi cồng chiêng .
Mỗi giai điệu mỗi bản nhạc cồng chiêng đều có một ý nghĩa khác nhau cho mỗi sự kiện quan trọng những tiếng cồng chiên phối hợp với những tiếng hò reo tạo nên không khí sung sướng những giai điệu đi theo họ từ lúc sinh ra ( lễ thổi tay ) gắn liền đời sống hằng ngày qua những lễ hội đến khi họ mất ( lễ bỏ mả ) .
Thanh âm của cồng chiêng là lời nói kết nối giữa con người với thần linh. Mỗi sự kiện khác nhau thì giai điệu, bước múa cũng khác nhau .

• Cách đánh Cồng Chiêng

Người Tây Nguyên có hai cách đánh cồng chiêng. Một cách đánh bằng dùi, một cách đánh bằng cườm tay. Dùi chiêng có hai loại, một loại dùi mềm và một loại dùi cứng .
Loại dùi mềm thường làm bằng gốc cây dứa dại khô hoặc làm bằng gỗ có bọc vải. Lọa dùi cứng thường làm bằng nhánh gỗ khô hoặc thân cây sắn tươi. Mỗi loại dùi chiêng khi tác động ảnh hưởng lên mặt chiêng tạo ra âm sắc chiêng khác nhau. Loại dùi mềm cho âm thanh tròn trĩnh, vang ngân, trầm hùng .
Loại dùi cứng cho âm thanh sắc nhọn, nghe có tiếng va chạm của kim khí và sự mãnh liệt của âm thanh. Còn cách đánh bằng cườm tay cho ta một cảm xúc âm thanh xa xăm, huyền bí .
Khi đánh chiêng, tay phải cầm dùi, hoặc cườm tay kích vào mặt chiêng tạo âm thanh, tay trái lúc chặn vào mặt chiêng, lúc rời khỏi mặt chiêng sẽ tạo ra âm chiêng ( nốt nhạc chiêng ) .
Sự tích hợp thuần thục hai tay phải và trái của người đánh chiêng sẽ tạo ra một âm chiêng hoàn hảo. Nhưng để hoàn toàn có thể tham gia diễn tấu được một bài chiêng thì yếu tố còn phức tạp hơn rất nhiều. Mỗi thành viên tham gia vào dàn chiêng giữ vị trí một cao độ và tiết tấu khác nhau .
Do vậy họ phải nắm rất chắc thời gian gõ chiêng của mình làm thế nào cho đúng thời gian tiết tấu, đúng gai điệu, đúng âm sắc. Và điều kì diệu của bản nhạc chiêng chính là sự đồng cảm, sự tập trung chuyên sâu, sự hào hứng của những ” tâm thức chiêng ” khi cùng nhau trình diễn một bản nhạc cồng chiêng .

• Những bài nhạc Cồng Chiêng

Tiếng chiêng là tiếng nói của con người giao tiếp với thần linh. Để thỏa mãn tiếng nói giao tiếp ấy, các dân tộc ở Tây Nguyên đã sáng tạo ra rất nhiều các bài nhạc chiêng khác nhau. Mỗi bài nhạc chiêng ứng với một lễ thức, một tiết lễ trong lễ thức, mỗi lễ thức ứng với một dàn chiêng.

Lễ đâm trâu dân cư tây nguyên sẽ chơi dàn chiêng honh chơi những bài Cheng, Spo, Pru là những bài chiêng hùng tráng như muốn miêu tả những cuộc chiến đấu gan góc của những vị tù trưởng và dân buôn khi xảy ra cuộc chiến tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ .
Lễ bỏ mả chơi dàn chiên Arap Vào đếm cuổi cùng khi mọi việc đã hoàn tất, con cháu, người thân trong gia đình quỳ lại trước Pnang thút thít linh hồn người đã khuất và nói lời từ biệt linh hồn và mong linh hồn đừng quay về quấy rầy con cháu. Khi ông thầy lễ dứt bài khấn, những chàng trai đánh bài chiêng Xoang. Bài chiêng có tiết tấu rộn ràng hấp dẫn mọi người vào vòng Xoang sôi động và vui tươi .
Ngoài những bài chiêng đánh trong những lễ thức lớn như lễ Đâm trâu, lễ Bỏ mả, những dân tộc bản địa Tây Nguyên có có rất nhiều những bài chiêng đánh trong lễ Cúng bên nước, lễ Cúng cơm mới, lễ Dựng nhà, lễ Thổi tai, lễ Rước kpan, lễ Cúng đất v.v… Người Mnông Gar có những bài chiêng : Booc-ngăn, Rơ-le, Bar-đăn, Đol-rơ-la, Goong-Yowl, Táp-tốp, Tiêng, Par-mây. Người Ê-đê có những bài chiêng : Chiêng gọi buôn làng, Chiêng gọi hồn lúa, Chiêng ngày mùa, Chiêng Chi-ria, Chiêng thác đổ, chiêng Tông-gát. Người Cơ-ho có những bài chiêng : Voa-nắc ( chiêng đón khách ), Bắc-đơn, Pép-ê-zun ( săn nai ), Ti-tắp-tắp, Dăn pắc – Dăn Điếp, Chinh boch, Po-trim-po. Người Ba-na Rơngao có những bài chiêng : Kă-kơ-pô, Pơ juăr ( đuổi ma ) …

• Giao lưu văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên

  • Giao lưu văn hóa cồng chiêng Đà Lạt

Hiện nay một trong những nơi tổ chức triển khai chương trình giao lưu văn hóa truyền thống Cồng chiêng tây nguyên là Đà Lạt một nét văn hóa truyền thống rực rỡ lôi cuốn khách du lịch nhất .
Tọa lạc dưới chân núi Lang Biang hùng vĩ nhất ở Đà Lạt. Một buôn làng dân tộc bản địa ở Đà Lạt thuộc xã Lát thuộc huyện Lạc Dương. Đây là nơi sinh sống của người dân tộc bản địa Lạch ( dân tộc bản địa tiên phong của phố núi Đà Lạt ). Và đây cũng là nơi để những hành khách dừng chân trong chương trình Tour giao lưu cồng chiêng. Đến đây hành khách hoàn toàn có thể tò mò tìm hiểu và khám phá nhiều điều mê hoặc về cách hoạt động và sinh hoạt cũng như những văn hóa truyền thống từ thời cha ông để lại cho người dân địa phương nơi đây .

Chương trình giao lưu gồm 2 phần

• Phần nghi lễ

Ban đầu hành khách sẽ được nghe thuật lại ra mắt về buôn làng của người dân nơi đây. Và 1 số ít phong tục văn hóa truyền thống từ xưa cho đến nay. Những nghi thức trong chương trình công chiêng. Và sau cuối là đời sống của người đồng bào dân tộc bản địa Chil, người Lạch và núi rừng .
Trong phần nghi lễ của chương trình giao lưu văn hóa truyền thống cồng chiêng Đà Lạt. Điều quan trọng nhất là nghi lễ cầu thần lửa, đây là một phong tục không thể nào thiếu. Và rất có ý nghĩa với người dân nơi đây. Trưởng làng sẽ lên đốt lửa và cầu nguyện cho chương trình diễn ra toàn vẹn .
Sau 2 nghi thức trên hành khách sẽ được tận mắt chứng kiến điệu nhảy ching Wă kwằng. Của những thanh nam nữ tú để nghênh đón những vị thần linh
Sau đó là múa Mừng Lúa Mới, đây là điệu múa mừng ngày hội lúa mới của mỗi đồng bào dân tộc bản địa. Điệu múa này mang một ý nghĩa nhằm mục đích cầu cho vụ mùa trồng trọt mới của mình thành công xuất sắc gặt hái nhiều hơn nữa .
Tiếp đến hành khách hoàn toàn có thể xem điệu múa “ A ráp mồ ô ”. Du khách sẽ được thấy diễn cảnh thiếu nữ mang bầu lên rừng lấy nước. Một cảnh tượng thuần khiết được trình diễn bởi những cô nàng người dân tộc bản địa Lạch. Và còn những chàng người trẻ tuổi thì diễn tả cảnh đánh ching tre .
Tiếp đến là nhóm múa ‘ Ngày hội rông chiêng ’ của dân làng. Đây là một điệu múa truyền thống lịch sử truyền kiếp trong những ngày hội nhà mồ theo phong tục của dân tộc bản địa đồng bào Tây Nguyên .
Sau đó mọi người sẽ được nghe 6 chàng trai của làng đánh ching K’Ràm .
Và ở đầu cuối là chiêm ngưỡng và thưởng thức thịt rừng và rượu cần thơm ngon .

• Phần lễ hội

Khi hết phần nghi lễ cùng lúc đến phần lễ hội. Điều mà những hành khách rất mong đợi. Từng hồi chiêng tiếng trống được gióng lên. Và trình làng cho quý hành khách về đời sống gắn với núi rừng của dân làng. Và sự sinh ra của Cồng chiêng, lễ hội đâm trâu, mừng lúa mới …
Tiếp theo, cả hành khách và dân làng sẽ cùng nhau hòa mình vào trong điệu múa của vùng đất Tây Nguyên
Trong tiếng cồng chiêng sôi động, những điệu múa uyển chuyển uyển chuyển. Của những người trẻ tuổi, nữ tú sẽ hấp dẫn mọi người cùng vào vòng, để cùng nhảy cùng múa với nhau. Và tiếp nối là rất nhiều điệu múa khác .

• Một số hình ảnh Công Chiêng Tây Nguyên

Dưới đây là một số ít hình ảnh về cồng chiên Tây Nguyên và văn hóa truyền thống cồng chiêng Tây Nguyên .

Festival Cồng Chiêng sắp được diễn ra hằng năm. Mong các bạn sẽ đến TP Pleiku – Gia Lai tham dự ❤️ Các hoạt động chính tại Festival cồng chiêng gồm có: lễ hội đường phố diễn ra trên các đường phố chính ở TP. Pleiku; phục dựng một số lễ hội truyền thống của các dân tộc bản địa như: mừng lúa mới, mừng nhà rông mới, phục dựng nghi lễ của các dân tộc; trình diễn nghệ thuật chỉnh chiêng, tạc tượng gỗ dân gian, đan lát, dệt thổ cẩm; sinh hoạt văn nghệ dân gian như diễn xướng sử thi Tây Nguyên, hát dân ca; triển lãm ảnh không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên; triển lãm và trình diễn nhạc cụ các dân tộc…

Trên đây chúng tôi đã san sẻ cụ thể với bạn về Cồng Chiêng Tây Nguyên và văn hóa truyền thống Tây Nguyên Bạn xem Kinh nghiệm du lịch Tây Nguyên tự cung tự túc ?
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho bạn đi Tây Nguyên nên chọn tháng nào có lễ hội Tây Nguyên. Nếu có bất kể vướng mắc về điểm đến hay khách sạn, vui mắt liên hệ fanpage Gonatour hoặc hotline 0784.849.849 tư vấn 24/7 trọn vẹn không lấy phí

>> Xem Thêm:

• Kinh nghiệm du lịch Tây Nguyên
• Du lịch Tây Nguyên có gì hay? Sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng Tây Nguyên

Source: https://evbn.org
Category: Lễ Hội