Sự kiện Vũng Rô – Wikipedia tiếng Việt

Sự kiện Vịnh Vũng Rô diễn ra từ ngày 16 đến ngày 24 tháng 02 năm 1965 tại vịnh Vũng Rô (tỉnh Phú Yên), nói về việc phá hủy tàu C-143 (thuộc đoàn tàu Không số) của Lữ đoàn 125 Hải quân Nhân dân Việt Nam trong lúc bốc dỡ khí tài chi viện miền Nam thì bị máy bay tải thương của Quân đội Mỹ phát hiện.[2]

Sự kiện này chấm hết bí hiểm của đường mòn Hồ Chí Minh trên biển [ 3 ], đồng thời thôi thúc phía Mỹ tiến hành Chiến dịch Market Time ngăn ngừa tiếp tế phục vụ hầu cần và chiến binh theo đường thủy từ miền Bắc vào miền Nam Nước Ta [ 4 ] .

Bối cảnh sự kiện[sửa|sửa mã nguồn]

Vịnh Vũng Rô là ranh giới tự nhiên giữa hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hoà. Vì nằm ngay sát rìa dãy núi Đèo Cả và có thế nước sâu (tàu có trọng tải lớn di chuyển dễ dàng) nên Vũng Rô được chọn để trở thành một bến tiếp nhận chi viện của tuyến đường mòn Hồ Chí Minh trên biển[5].

Bằng những yếu tố thuận tiện, Lữ đoàn 125 Hải quân Nhân dân Nước Ta luân chuyển thành công xuất sắc 3 chuyến bằng tàu C-41 ( có tải trọng 50 tấn ) trong vòng hơn 2 tháng :
Lợi dụng quy trình tiến độ xảy ra nhiều giao tranh với Quân lực Nước Ta Cộng hòa tại vùng Nam Trung Bộ, đồng thời là dịp xuân Ất Tỵ, Lữ đoàn 125 liên tục cho luân chuyển chuyến thứ tư ngày 02 tháng 02 năm 1965 bằng tàu C-143 với 63,114 tấn vũ khí rời cảng Bính Động vào bến Lộ Diêu ( tỉnh Tỉnh Bình Định ) [ 6 ]. Tàu có thuyền trưởng là Lê Văn Thêm, chính trị viên là Phan Văn Bảng cùng 18 thủy thủ đoàn. Tuy nhiên tàu đổi khác lộ trình, không đến Lộ Diêu mà cập bến Vũng Rô lúc 23 giờ ngày 15 tháng 02 và được lực lượng tiếp đón ( gồm những đại đội du kích Hòa Hiệp, K. 60, K. 64 và tiểu đoàn 83 ) bốc dỡ khí tài đến 03 giờ sáng hôm sau thì neo gặp sự cố giật mình khiến tàu không hề rời bến. Khi tờ mờ sáng, thuyền trưởng Lê Văn Thêm cho chặt cây lá để ngụy trang, đồng thời ép sát tàu C-143 vào chân núi tại bãi Chùa và ở lại trong ngày .
Cùng khoảng chừng thời hạn đầu tháng 02 năm 1965, giao tranh giữa Quân Giải phóng miền Nam và Quân lực Nước Ta Cộng hòa tại trận Dương Liễu – Đèo Nhông thuộc huyện Phù Mỹ ( tỉnh Tỉnh Bình Định ) [ 7 ] gây ra nhiều thương vong. Suốt tuần lễ sau đó, máy bay tải thương của Quân đội Mỹ liên tục bay qua khu vực Vũng Rô để chở thương bệnh binh vào những bệnh viện Tỉnh Quảng Ngãi, Quy Nhơn và Nha Trang. [ 3 ]
Khoảng 10 giờ ngày 16 tháng 2 năm 1965 ( tính theo giờ Nước Ta ), trong lúc lái một chiếc máy bay tải thương UH-1B bay dọc đường số 1 ven biển từ Quy Nhơn về Nha Trang, Trung úy James S. Bowers của Quân đội Mỹ phát hiện ” một mỏm đá lạ nhô ra trên vách núi phía tây Vũng Rô ” mà những ngày trước chưa có. Ngay lập tức, trung úy James báo cáo giải trình những gì nhìn thấy cho Harvey P. Rodgers – Thiếu tá Hải quân Mỹ, Cố vấn cấp cao Bộ tư lệnh Vùng II giải pháp đóng tại Nha Trang [ 8 ]. Harvey báo lại cho Thiếu tá Hồ Văn Kỳ Thoại – Tư lệnh Quân chủng Hải quân khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ của Nước Ta Cộng hòa. [ 9 ] Một tiếng sau, ông Thoại điều một số ít máy bay thám thính đến khu vực Vũng Rô chụp ảnh và xác định hoài nghi .Đến 14 giờ cùng ngày, 2 máy bay A-1 Skyraider của Không lực Nước Ta Cộng hòa bắn phá bãi Môn bằng tên lửa Rocket ( tài liệu Lữ đoàn 125 viết thả bom xăng ), cây lá ngụy trang cháy rụi và tàu tàu C-143 bị lộ. Chi huy trưởng đội du kích K. 60 – Hồ Thanh Bình lệnh cho hai khẩu DShK-38 ở bãi lau nhả đạn 12,7 mm vào những máy bay. Thủy thủ tàu và bộ binh dưới bến bắn trả binh lính Nước Ta Cộng hòa trên đồn Đèo Cả tràn xuống, thuyền trưởng Lê Văn Thêm bị thương .

Thống nhất cuộc họp lúc 16 giờ, nhằm xóa bỏ dấu vết và không để tàu bị Quân đội Việt Nam Cộng hòa chiếm dụng, Nguyễn Long An và một thủy thủ khác được ban chỉ huy lệnh xuống tàu đánh bộc phá 500 ki-lô-gam thuốc nổ. Tuy nhiên, do không tiếp cận được khoang máy nên phương án thất bại, 2 người bơi lại vào bờ.

Đêm ngày 16 tháng 2 năm 1965, Không lực Nước Ta Cộng hòa thả pháo sáng khu Vũng Rô .Ngày 17 tháng 2 năm 1965, tướng Nguyễn Phúc Vĩnh Lộc chỉ huy Trung đoàn 46 Nước Ta Cộng hòa tiến công bãi Bàng và bãi Chính của khu Vũng Rô. Tối cùng ngày, Ban chỉ huy bến Vũng Rô cử một tiểu đội Công binh xuống và dùng 01 tấn thuốc nổ để hủy hoại tàu C-143. Tuy nhiên sau khi giật nổ, tàu không tan xác mà chỉ xẻ làm đôi [ 10 ] .Từ ngày 18 đến ngày 24 tháng 02 năm 1965, hai bên tham chiến liên tục giao tranh. Phía Nước Ta Cộng hòa tiến hành kế hoạch đánh từ trên cao xuống nhằm mục đích siết chặt vòng vây. Tối ngày 24, quân lực hai bên chênh lệch, phía Quân Giải phóng miền Nam dùng mìn hủy những hang đá chứa khí tài, đồng thời phá vòng vây rồi rút về dãy Trường Sơn, theo đường 559 trở lại miền Bắc. [ 11 ]
Áp phích tuyên truyền về sự kiện Vũng Rô tại Châu Á Thái Bình Dương

Sự kiện vịnh Vũng Rô kết thúc cùng bí mật của đường mòn Hồ Chí Minh trên biển, 12 lính du kích thuộc đại đội K.60 của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam tử vong. Tàu C-143 cùng khoảng 100 tấn khí tài được cất giấu trên tàu và ven vịnh bị phá hủy[12].

Phía Quân đội Mỹ và Nước Ta Cộng hòa ước tính thiệt hại về ngân sách hỏa lực rất lớn, trong đó có 2 xe bọc thép M-113 bị bắn cháy. Đồng thời có một trung đội trưởng và 100 binh lính tử trận [ 13 ]. Chính quyền TP HCM và cố vấn Hải quân Mỹ, Đại úy Franklin W. Anderson lập tức tổ chức triển khai dò tìm vũ khí [ 14 ], khoảng chừng 100 tấn khí tài cuộc chiến tranh nguồn gốc Liên Xô và Trung Quốc được phát hiện, gồm có 4.000 khẩu súng trường và súng máy, 1 triệu viên đạn cỡ nhỏ, 1.500 quả lựu đạn, 2000 quả đạn súng cối và khoảng chừng 245 ki-lô-gam thuốc nổ [ 15 ] .
Xác C-143 dài 39 m cũng được cho trục vớt, tuy nhiên chỉ tháo gỡ được một số ít bộ phận tàu rồi đưa về Hồ Chí Minh mở triển lãm và công bố trước báo chí truyền thông [ 16 ]. Điều này gây tranh cãi không riêng gì trong nội bộ Quân đội Mỹ mà còn ở quốc tế về số lượng vũ khí được chuyển vào miền Nam Nước Ta .Tại tờ Naval Institute Press, Đại tá Mỹ R. Schrosbay đánh giá và nhận định :

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh