Khu tưởng niệm thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa

Khu tưởng niệm thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa được xem là một trong những khu công trình mang ý nghĩa lịch sử dân tộc được thiết kế xây dựng rất hoành tráng ở thành phố Cần Thơ. Mộ thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa là một trong những điểm du lịch Cần Thơ đáng để hành khách ghé đến tham quan .
Khu tưởng niệm tọa lạc tại đường Huỳnh Mẫn Đạt, phường Bùi Hữu Nghĩa, Q. Bình Thủy, cách TT thành phố Cần Thơ khoảng chừng 5 km. Đây là nơi yên nghỉ của Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa – một nhà thơ yêu nước, tác gia tiên phong của sân khấu tuồng Nước Ta, người được ca tụng là anh hùng tứ kiệt hay một trong bốn Rồng vàng của Nam Bộ .
Bùi Hữu Nghĩa, hiệu Nghi Chi, sinh ra tại thôn Bình Thủy, tổng Vĩnh Định, châu Định Viễn, dinh Vĩnh Trấn ( nay thuộc Q. Bình Thủy, TP.Cần Thơ ) trong một mái ấm gia đình ngư dân nghèo. Năm Ất Mùi ( 1835 ) ông đỗ Giải Nguyên ( Thủ khoa ) trong khoa thi Hương Trường Gia Định, do đó người đời thường gọi ông là Thủ khoa Nghĩa. Ông được triều đình nhà Nguyễn bổ làm Tri huyện Phước Chánh, phủ Phước Long, tỉnh Biên Hòa ( nay là tỉnh Đồng Nai ) ; rồi Tri huyện phủ Trà Vang ( nay thuộc tỉnh Trà Vinh ). Năm 1848, vì bênh vực cho dân nghèo trong vụ án “ Rạch Láng Thé ”, ông bị quan lại, cường hào vu oan và bị triều đình kết tội chết. Vợ ông – bà Nguyễn Thị Tồn đã ra tận kinh đô Huế kêu oan cho chồng. Bùi Hữu Nghĩa được tha chết nhưng bị đày ra trấn thủ biên giới Vĩnh Thông ( Châu Đốc ). Năm 1862, ông từ quan về Long Tuyền – Cần Thơ mở trường dạy học, bốc thuốc chữa bệnh cho dân nghèo, rồi tham gia trào lưu yêu nước chống thực dân Pháp. Ông mất ngày 21 tháng Giêng năm Nhâm Thân ( 1872 ), thọ 65 tuổi .

Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa là tấm gương sáng về sự công minh, chính trực, hết lòng vì dân, vì nước..Vở tuồng nổi tiếng Kim Thạch Kỳ Duyên của ông được coi là cổ nhất Việt Nam, đã được trình diễn khắp đất nước và cũng là vở tuồng đầu tiên của Việt Nam được dịch ra tiếng Pháp.

Ông là một trong những danh nhân văn hóa của đất Cần Thơ được nhân dân tin yêu, trọng phục. Tên tuổi ông tỏa sáng về niềm tin đấu tranh chống xâm lược, chống áp bức, bất công ; nghĩa khí và những góp sức to lớn cho nền văn học nước nhà là niềm tự hào không riêng gì của người dân Cần Thơ mà là cả vùng Nam bộ .

Khâm phục tài năng và phẩm giá của ông, nhân dân làng Bình Thủy đã đưa hình ảnh vào thờ trong đình Bình Thủy; các học trò lập bài vị thờ ông tại chùa Nam Nhã. Phần mộ của Thủ khoa xây dựng bằng đá ong luôn được các thế hệ người Cần Thơ chăm sóc và thường xuyên được tu bổ, tôn tạo.

Khu tưởng niệm có khuôn viên khoảng chừng 10.000 mét vuông với tổng kinh phí đầu tư kiến thiết xây dựng hơn 50 tỷ đồng. Công trình đã khánh thành vào ngày 1/3/2013 – dịp kỷ niệm 141 năm ngày mất của ông .
Kiến trúc chủ yếu của Khu Di tích là phong thái giả cổ với những cột cái đường kính khoảng chừng 1 m được sơn màu nâu đỏ ; vách ngăn, ban thờ bằng gỗ được trạm trổ công phu ; mái lợp ngói xanh mát mắt .

Đỉnh mái nhấn mạnh bằng biểu tượng đôi cá hóa long, bốn góc mái được điểm tô bằng những cánh chim phượng đang bay lên.

Bên trong khu tưởng niệm có khuôn viên vườn rộng thoáng mát, đầy cây xanh. Khu tưởng niệm có bốn khu công trình chính gồm ba tòa nhà lớn trong đó chính giữa là nhà thời thánh, bên trái nhà tọa lạc, bên phải nhà khách và một nhà bia ngay cổng vào để lược ghi kĩ năng, công đức của ông và một số ít công trình phụ khác để Giao hàng hành khách xa gần đến tham quan kính viếng .
Vùng đất Phương Nam phong phú và hào phóng, có lắm người tài đức ; Song, tài đức vẹn toàn và được những thế hệ đời sau ngưỡng mộ, ghi ơn, tôn kính và tự hào như Bùi Hữu Nghĩa có lẽ rằng không nhiều. Bởi vậy, người Cần Thơ mong ước ra mắt, truyền tải sự tôn kính và đạo lý truyền thống cuội nguồn không chỉ cho con cháu sống trên vùng đất đẹp giàu này mà cho những thế hệ người Nước Ta biết đến để lưu tâm …
Hàng năm, vào dịp kỷ niệm ngày mất của Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa, chính quyền sở tại địa phương và nhân dân trong vùng tổ chức triển khai Lễ giỗ rất sang trọng và quý phái để tưởng niệm một nhà thơ khí phách, một nhân cách lớn được người đời hâm mộ ; đồng thời Quận Bình Thủy và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Cần Thơ còn phối hợp tổ chức triển khai chương trình thẩm mỹ và nghệ thuật, những hoạt động giải trí tọa lạc, triển lãm sách, trình diễn thẩm mỹ và nghệ thuật thư pháp, thi chưng kết trái cây, những game show dân gian … lôi cuốn sự tham gia của phần đông nhân dân và hành khách gần xa. / .

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh