NHỮNG PHÁT KIẾN VÀ NGHIÊN CỨU CHỨNG MINH HÌNH DẠNG CỦA TRÁI ĐẤT

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.71 MB, 31 trang )

ĐỀ TÀI

NHỮNG PHÁT KIẾN VÀ NGHIÊN CỨU
CHỨNG MINH HÌNH DẠNG CỦA TRÁI ĐẤT

Giới thiệu về Trái Đất
Trái Đất là hành tinh thứ ba trong hệ mặt trời tính từ mặt trời ra. Đồng thời cũng là hành tinh lớn nhất trong các hành tin đất đá
của hệ mặt trời về bán kính, khối lượng và mật độ vật chất. Trái Đất còn được biết đến bởi các tên gọi như “ hành tinh xanh”, “
thế giới” hay “ địa cầu”, là cửa hàng của hàng triệu sinh vật, trong đó có con người và cho đến nay đây là nơi duy nhất trong vũ
trụ tồn tại sự sống.

Trái Đất có hình gì ?

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

Quan niệm của các vùng và qua

01

các thời kỳ

02
Trái Đất có hình khối cầu

03
Trái Đất là một hình tựa cầu

04

Trái Đất có hình dạng đặc biệt Geoid

NHẬN THỨC VỀ HÌNH DẠNG TRÁI ĐẤT CỦA CÁC VÙNG:

Bắc Âu : Trái Đất có dạng mâm tròn, dẹt nằm trên lưng ba con cá voi.

Ấn Độ : Cũng có quan niệm rằng Trái Đất nằm trên lưng ba con cá voi.

Quan niệm của Phương Đông và Việt Nam thì Mặt trời tròn còn Trái đất vuông.

Babylon:
Babylon: Trái
Trái Đất
Đất có
có hình
hình lõm
lõm xuống,
xuống, để
để có
có không
không gian
gian cho
cho thế
thế giới
giới âm
âm ty
ty của

của họ.
họ.

Ai
Ai Cập:
Cập: Trái
Trái Đất
Đất có
có hình
hình vuông,
vuông, (có
(có bốn
bốn góc)
góc) với
với những
những dãy
dãy núi
núi chắn
chắn tại
tại chân
chân trời
trời chống
chống đỡ
đỡ
vòm
vòm trời
trời

Vũ trụ quan của người Babylon

Vũ trụ quan của người Ai Cập

Nhận thức về hình dạng Trái Đất qua mỗi thời kỳ

 Từ thế kỷ thứ IV trước công nguyên cho đến thế kỷ thứ XVII cho rằng Trái Đất có



hình khối cầu.
Từ thế kỷ thứ XVII đến thế kỷ XIX cho rằng Trái Đất là một hình tựa cầu hay hình
elip tròn xoay – Elipxoit.
Từ thế kỉ XIX cho rằng Trái Đất có hình dạng đặc biệt – Geoid.

1. Trái Đất có hình khối cầu

Ngày xưa, con người quan niệm rằng mặt đất là bằng phẳng “ đất vuông, trời tròn”.
Tức là quan niệm Trái Đất như một cái mâm được bầu trời bao trùm như một chiếc
lòng bàn. Sau đó nhờ khoa học và giao thông phát triển, người ta đi mãi về các hướng
mà không thấy góc cạnh của mặt đất. Từ đó con người có cho rằng Trái Đất có dạng
hình cầu vì chỉ có hình cầu mới không có góc cạnh.

Trái đất phẳng:

Pythagoras (nhà thiên văn học người Hy Lạp sống ở thế kỷ thứ VI trước Công
nguyên) là người đầu tiên cho rằng Trái đất không giống một đĩa phẳng, mà nó có
hình cầu.

Đến thế kỉ VI trước công nguyên, Aristotle đã đưa ra chứng cớ đầu tiên về khoa
học hình cầu của Trái Đất khi quan sát bóng của nó trên Mặt Trăng khi có nguyệt
thực là hình tròn.

Vào thế kỷ thứ III trước công nguyên Eratosphen một nhà toán học, địa lý và thiên
văn người Hy Lạp đã tính kích thước của Trái Đất khi nó là hình cầu.

Trái đất hình cầu theo Pythagoras

Hiện tượng nguyệt thực chứng minh quan điểm của
Aristotle

Không chỉ những nhà khoa học, ngay cả những thủy thủ không có
kiến thức gì về thiên văn và địa lý cũng biết được rằng Trái Đất
không có hình đĩa phẳng. Chỉ bởi đơn giản là họ quan sát thấy những
con thuyền biến mất ở đường chân trời, ban đầu là phần thân tàu sẽ
biết mất rồi sau đó đến cả cột buồm cũng không thể nhìn thấy.

NHỮNG CUỘC PHÁT KIẾN ĐỊA LÝ LỊCH SỬ TRÊN THẾ GIỚI

BỒ
ĐÀO
NHA

B.Đi a xơ

Vịnh Ghi nê

1487

Chú giải
Những cuộc phát kiến
của Bồ Đào Nha
Hành trình của Đi a xơ

Hành trình của Vaxcô đơ Gama

Những cuộc phát kiến
của Tây Ban Nha
Hành trình của C.Côlômbô

Hành trình của F.Ma gien lan

3

TÂY
BAN
NHA

1492
Đ.Xan xanvano

QĐ. Canari

C. Côlômbô

Chú giải
Những cuộc phát kiến
của Bồ Đào Nha
Hành trình của Đi a xơ

Hành trình của Vaxcô đơ Gama

Những cuộc phát kiến
của Tây Ban Nha
Hành trình của C.Côlômbô

Hành trình của F.Ma gien lan

4

BỒ
ĐÀO
NHA

1497

Vaxcô Đơ Gama

Chú giải
Những cuộc phát kiến
của Bồ Đào Nha

Mũi Hảo Vọng

Hành trình của Đi a xơ

Hành trình của Vaxcô đơ Gama

Những cuộc phát kiến
của Tây Ban Nha
Hành trình của C.Côlômbô

Hành trình của F.Ma gien lan

5

TÂY
BAN
NHA

1519

F. Ma gien lang
PHILIPPIN

06-3-1521

BRAXIN

Chú giải

Mũi
Hảo Vọng

Những cuộc phát kiến
của Bồ Đào Nha

13-2-1522

Hành trình của Đi a xơ

Hành trình của Vaxcô đơ Gama

Những cuộc phát kiến

11-1519

của Tây Ban Nha
Hành trình của C.Côlômbô

Hành trình của F.Ma gien lan

6

Ý nghĩa :

Do Trái Đất có dạng hình cầu nên Mặt trời
không thể chiếu sáng một lúc cho mọi nơi trên
Trái Đất mà chỉ một nửa được chiếu sáng là ban
ngày và một nửa chìm trong bóng tối là ban

đêm cùng với sự tự quay quanh trục của Trái
Đất làm cho nhịp điệu ngày đêm liên tục xảy ra,
lớp vỏ địa lí đã điều hoà nhiệt độ.

2.Trái Đất là một hình tựa cầu hay hình elip tròn xoay – elipxoid

Trong thế kỷ XVII, nhờ những phát hiện mới, người ta đi đến kết luận rằng Trái Đất dẹt ở hai cực và lồi ra ở
xích đạo.

Khối cầu dẹt ở hai đầu

Năm 1672, nhà Vật lý học Ricer thí nghiệm về quả lắc đồng hồ, nhận thấy ở nước Guyan( Nam Mỹ) gần xích
đạo mỗi ngày đồng hồ chậm hơn ở Paris( vĩ độ cao hơn) 2 phút 28 giây



Tốc độ quả lắc tỷ lệ thuận với cường độ trọng lực.



Cường độ trọng lực phụ thuộc vào tốc độ tự quay của Trái Đất ở mỗi nơi.



Trọng lực kém ở xích đạo là do khoảng cách từ mặt đất đến trung tâm Trái Đất lớn hơn hai cực.

Từ thí nghiệm trên nhà bác học người Anh Niuton đưa kết luận rằng Trái Đất không phải là một

khối cầu đều đặn mà dẹt ở hai cực và phình ra ở xích đạo, sự phình ra như thế do chịu ảnh hưởng
của lực ly tâm.

=> Như vậy, cung chắn góc một độ kinh tuyến ở gần phải dài hơn ở xích đạo.

Tính toán của các nhà toán học đã khẳng định độ dẹt của Trái Đất biểu thị theo công thức:

α = (a’-b’)\ a
(a’ – bán kính trục lớn a; b’ – bán kính trục nhỏ b)



Kết luận: khối cầu của Trái Đất không phải là khối cầu hoàn hảo mà là một khối cầu dẹt ở hai cực
(Elipxoit).

Thế kỉ thứ XIX Su-bent (nga) đã phát hiện hình e-lip của trái đất không chỉ dẹt ở hai cực mà còn
dẹt ở xích đạo. Độ dẹt ở xích đạo rất nhỏ khoảng 1/30000 đường kính của trái đất.
Các số liệu đo tính chính xác nhất về kích thước của Trái Đất đã được nhà trắc địa học xô viết
F.N.Kraxôpxki công bố năm 1942 là :
– bán kính xích đạo a: 6378,160 km
– bán kính cực b: 6356,777 km
– độ dẹt ở cực: (a’- b’) \ a = 1/ 298 hay 21,36 km
– độ dẹt ở xích đạo: 1/ 30000 hay 213 m

3. Trái Đất có hình dạng đặc biệt – Geôid

Từ thế kỷ thứ XIX, sau nhiều lần đo kinh độ ,vĩ độ và trọng lực, các nhà toán học và vật lý đã xác nhận rằng

Trái Đất không phải hình tựa cầu mà là một khối rất phức tạp và đặc biệt.

 Hình dạng thực tế của Trái Đất rất phức tạp, không có dạng tương tự với bất kỳ một hình học nào và vì
vậy được gọi là Geôid, nghĩa là hình có dạng Trái Đất .

Sự chênh lệch giữa 2 địa hình geoid và elipsoid đối với bề cao mặt biển

Trái Đất có hình dạng đặc biệt quan trọng GeoidNHẬN THỨC VỀ HÌNH DẠNG TRÁI ĐẤT CỦA CÁC VÙNG : Bắc Âu : Trái Đất có dạng mâm tròn, dẹt nằm trên sống lưng ba con cá voi. Ấn Độ : Cũng có ý niệm rằng Trái Đất nằm trên sống lưng ba con cá voi. Quan niệm của Phương Đông và Nước Ta thì Mặt trời tròn còn Trái đất vuông. Babylon : Babylon : TráiTrái ĐấtĐất cócó hìnhhình lõmlõm xuống, xuống, đểđể cócó khôngkhông giangian chocho thếthế giớigiới âmâm tyty củacủa họ. họ. AiAi Cập : Cập : TráiTrái ĐấtĐất cócó hìnhhình vuông, vuông, ( có ( có bốnbốn góc ) góc ) vớivới nhữngnhững dãydãy núinúi chắnchắn tạitại chânchân trờitrời chốngchống đỡđỡvòmvòm trờitrờiVũ trụ quan của người BabylonVũ trụ quan của người Ai CậpNhận thức về hình dạng Trái Đất qua mỗi thời kỳ  Từ thế kỷ thứ IV trước công nguyên cho đến thế kỷ thứ XVII cho rằng Trái Đất cóhình khối cầu. Từ thế kỷ thứ XVII đến thế kỷ XIX cho rằng Trái Đất là một hình tựa cầu hay hìnhelip tròn xoay – Elipxoit. Từ thế kỉ XIX cho rằng Trái Đất có hình dạng đặc biệt quan trọng – Geoid. 1. Trái Đất có hình khối cầuNgày xưa, con người ý niệm rằng mặt đất là phẳng phiu “ đất vuông, trời tròn ”. Tức là ý niệm Trái Đất như một cái mâm được khung trời bao trùm như một chiếclòng bàn. Sau đó nhờ khoa học và giao thông vận tải tăng trưởng, người ta đi mãi về các hướngmà không thấy góc cạnh của mặt đất. Từ đó con người có cho rằng Trái Đất có dạnghình cầu vì chỉ có hình cầu mới không có góc cạnh. Trái đất phẳng : Pythagoras ( nhà thiên văn học người Hy Lạp sống ở thế kỷ thứ VI trước Côngnguyên ) là người tiên phong cho rằng Trái đất không giống một đĩa phẳng, mà nó cóhình cầu. Đến thế kỉ VI trước công nguyên, Aristotle đã đưa ra chứng cớ tiên phong về khoahọc hình cầu của Trái Đất khi quan sát bóng của nó trên Mặt Trăng khi có nguyệtthực là hình tròn trụ. Vào thế kỷ thứ III trước công nguyên Eratosphen một nhà toán học, địa lý và thiênvăn người Hy Lạp đã tính size của Trái Đất khi nó là hình cầu. Trái đất hình cầu theo PythagorasHiện tượng nguyệt thực chứng minh quan điểm củaAristotleKhông chỉ những nhà khoa học, ngay cả những thủy thủ không cókiến thức gì về thiên văn và địa lý cũng biết được rằng Trái Đấtkhông có hình đĩa phẳng. Chỉ bởi đơn thuần là họ quan sát thấy nhữngcon thuyền biến mất ở đường chân trời, khởi đầu là phần thân tàu sẽbiết mất rồi sau đó đến cả cột buồm cũng không hề nhìn thấy. NHỮNG CUỘC PHÁT KIẾN ĐỊA LÝ LỊCH SỬ TRÊN THẾ GIỚIBỒĐÀONHAB.Đi a xơVịnh Ghi nê1487Chú giảiNhững cuộc phát kiếncủa Bồ Đào NhaHành trình của Đi a xơHành trình của Vaxcô đơ GamaNhững cuộc phát kiếncủa Tây Ban NhaHành trình của C.CôlômbôHành trình của F.Ma gien lanTÂYBANNHA1492Đ. Xan xanvanoQĐ. CanariC. CôlômbôChú giảiNhững cuộc phát kiếncủa Bồ Đào NhaHành trình của Đi a xơHành trình của Vaxcô đơ GamaNhững cuộc phát kiếncủa Tây Ban NhaHành trình của C.CôlômbôHành trình của F.Ma gien lanBỒĐÀONHA1497Vaxcô Đơ GamaChú giảiNhững cuộc phát kiếncủa Bồ Đào NhaMũi Hảo VọngHành trình của Đi a xơHành trình của Vaxcô đơ GamaNhững cuộc phát kiếncủa Tây Ban NhaHành trình của C.CôlômbôHành trình của F.Ma gien lanTÂYBANNHA1519F. Ma gien langPHILIPPIN06-3-1521BRAXINChú giảiMũiHảo VọngNhững cuộc phát kiếncủa Bồ Đào Nha13-2-1522Hành trình của Đi a xơHành trình của Vaxcô đơ GamaNhững cuộc phát kiến11-1519của Tây Ban NhaHành trình của C.CôlômbôHành trình của F.Ma gien lanÝ nghĩa : Do Trái Đất có dạng hình cầu nên Mặt trờikhông thể chiếu sáng một lúc cho mọi nơi trênTrái Đất mà chỉ 50% được chiếu sáng là banngày và 50% chìm trong bóng tối là banđêm cùng với sự tự quay quanh trục của TráiĐất làm cho nhịp điệu ngày đêm liên tục xảy ra, lớp vỏ địa lí đã điều hoà nhiệt độ. 2. Trái Đất là một hình tựa cầu hay hình elip tròn xoay – elipxoidTrong thế kỷ XVII, nhờ những phát hiện mới, người ta đi đến Kết luận rằng Trái Đất dẹt ở hai cực và lồi ra ởxích đạo. Khối cầu dẹt ở hai đầuNăm 1672, nhà Vật lý học Ricer thí nghiệm về quả lắc đồng hồ đeo tay, nhận thấy ở nước Guyan ( Nam Mỹ ) gần xíchđạo mỗi ngày đồng hồ đeo tay chậm hơn ở Paris ( vĩ độ cao hơn ) 2 phút 28 giâyTốc độ quả lắc tỷ suất thuận với cường độ trọng tải. Cường độ trọng tải phụ thuộc vào vào vận tốc tự quay của Trái Đất ở mỗi nơi. Trọng lực kém ở xích đạo là do khoảng cách từ mặt đất đến TT Trái Đất lớn hơn hai cực. Từ thí nghiệm trên nhà bác học người Anh Niuton đưa Kết luận rằng Trái Đất không phải là mộtkhối cầu đều đặn mà dẹt ở hai cực và phình ra ở xích đạo, sự phình ra như vậy do chịu ảnh hưởngcủa lực ly tâm. => Như vậy, cung chắn góc một độ kinh tuyến ở gần phải dài hơn ở xích đạo. Tính toán của các nhà toán học đã khẳng định chắc chắn độ dẹt của Trái Đất biểu lộ theo công thức : α = ( a ’ – b ’ ) \ a ( a ’ – nửa đường kính trục lớn a ; b ’ – nửa đường kính trục nhỏ b ) Kết luận : khối cầu của Trái Đất không phải là khối cầu tuyệt vời và hoàn hảo nhất mà là một khối cầu dẹt ở hai cực ( Elipxoit ). Thế kỉ thứ XIX Su-bent ( nga ) đã phát hiện hình e-lip của trái đất không chỉ dẹt ở hai cực mà còndẹt ở xích đạo. Độ dẹt ở xích đạo rất nhỏ khoảng chừng 1/3000 0 đường kính của trái đất. Các số liệu đo tính đúng mực nhất về size của Trái Đất đã được nhà trắc địa học xô viếtF. N.Kraxôpxki công bố năm 1942 là : – nửa đường kính xích đạo a : 6378,160 km – nửa đường kính cực b : 6356,777 km – độ dẹt ở cực : ( a ’ – b ’ ) \ a = 1 / 298 hay 21,36 km – độ dẹt ở xích đạo : 1 / 30000 hay 213 m3. Trái Đất có hình dạng đặc biệt quan trọng – GeôidTừ thế kỷ thứ XIX, sau nhiều lần đo kinh độ, vĩ độ và trọng tải, các nhà toán học và vật lý đã xác nhận rằngTrái Đất không phải hình tựa cầu mà là một khối rất phức tạp và đặc biệt quan trọng.  Hình dạng trong thực tiễn của Trái Đất rất phức tạp, không có dạng tựa như với bất kể một hình học nào và vìvậy được gọi là Geôid, nghĩa là hình có dạng Trái Đất. Sự chênh lệch giữa 2 địa hình geoid và elipsoid so với bề cao mặt biển

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn