SƯU TẦM, VẬN DỤNG CA DAO, TỤC NGỮ VÀO GIẢNG DẠY – SƯU TẦM, VẬN DỤNG CA DAO, TỤC NGỮ VÀO GIẢNG DẠY – StuDocu

SƯU TẦM, VẬN DỤNG CA DAO, TỤC NGỮ VÀO GIẢNG DẠY

HỌC PHẦN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN 1

Lương Thị Lan Huệ 1 1 Trường Đại học Quảng Bìnhtin tức chung : Ngày nhận bài : 08/10 / Ngày nhận hiệu quả bình duyệt : 01/12 / Ngày gật đầu đăng : 04 /Title : Applying folk songs and proverbs into Marxism – Leninism teaching

Keywords:
Folk songs, proverbs, applying
folk songs and proverbs into
Marxism – Leninism teaching,
philosophy teaching, collect
folk songs

Từ khóa : Ca dao, tục ngữ, vận dụng ca dao tục ngữ trong dạy học triết học, dạy học triết học, sưu tầm ca dao

ABSTRACT

Teaching philosophy by giving specific examples plays an important role in helping the learners combine philosophy’s principles closely with practical arguments. It is suggested that the lectures are becoming vivid and convinced among the learners through specific illustrations. As a result, students are becoming enjoyable to learn the subject and can enhance abilities to communicate, analyze, and manipulate philosophical thoughts into their real life. Regarding the issue, the paper aims to collect and apply folk songs and proverbs to improve the quality of philosophy teaching currently .TÓM TẮT Lấy ví dụ minh họa trong dạy học Triết học đóng vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng trong việc kết nối ngặt nghèo những quy luật triết học với những luận cứ thực tiễn. Thông qua những ví dụ minh họa làm cho bài giảng sinh động, có tính thuyết phục cao hơn. Qua đó, khơi dậy niềm mê hồn học tập cũng như rèn luyện cho sinh viên năng lực liên hệ, nghiên cứu và phân tích, vận dụng tư tưởng triết học vào thực tiễn đời sống. Trên cơ sở đó, bài viết sưu tầm và vận dụng ca dao, tục ngữ vào giảng dạy triết học nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học Triết học lúc bấy giờ .

1. MỞ ĐẦU

Ca dao, tục ngữ Nước Ta là một kho tàng lý luận đa dạng và phong phú của nhân dân ta trên tổng thể những nghành nghề dịch vụ. Nó được ví như là cẩm nang, là mục tiêu cho cuộc đấu tranh vì sự sống sót và tăng trưởng của người Nước Ta khi ánh sáng khoa học chân chính chưa đến với họ. Ở thời kỳ đó, tục ngữ, ca dao đã có tính năng nhất định trong lao động sản xuất, trong đấu tranh chống thiên tai, địch họa, khơi dậy niềm tin đoàn kết, góp thêm phần hình thành và tăng trưởng nhân cách con người Nước Ta. Cho đến nay, trong vốn tục ngữ, ca dao của dân tộc bản địa vẫn còn nhiều góc nhìn bị coi là lỗi thời, lỗi thời nhưng không phải là hầu hết. Nhiều câu ca dao, tục ngữ vẫn còn nguyên giá trị ,nhân dân ta vẫn sử dụng chúng như những phương tiện đi lại để nhận thức về quốc tế, về đời sống, coi đó là chân lý, là lẽ sống mặc dầu đời sống hiện tại đã là thời đại mới, thời đại văn minh nhất của lịch sử vẻ vang quả đât. Trong những năm qua, dạy học lý luận chính trị đã có chuyển biến tích cực tuy nhiên vẫn còn nhiều yếu tố chưa ổn cần phải liên tục điều tra và nghiên cứu và xử lý. Một trong những chưa ổn, hạn chế của việc giảng dạy Triết học lúc bấy giờ là có một bộ phận không nhỏ giảng viên chưa có thói quen lấy ví dụ minh họa để làm cho bài giảng sinh động, thuyết phục hơn. Thực tiễn giảng dạy cho thấy, khi bài giảng không có sự kết nối kim chỉ nan với thực tiễn trải qua những tư liệu, dẫn chứng, ítví dụ minh họa dẫn đến bài giảng đơn điệu, sáo rỗng, nhàm chán. Mặc dù, triết học là mạng lưới hệ thống những quy luật chung nhưng những quy luật chung đó phải được bộc lộ trong những cái đơn cử. Vì vậy cần phải gắn triết học với những chuyên ngành bằng những ví dụ, dẫn chứng đơn cử. Giảng viên phải là người đi đầu trong tự học, tự nghiên cứu và điều tra, sưu tầm, tra cứu tài liệu và sử dụng những phương tiện đi lại dạy học. Văn học dân gian nói chung và ca dao, tục ngữ nói riêng là kho tư liệu quý, tiềm ẩn những tư tưởng triết học, tư duy biện chứng rất thâm thúy dễ tìm kiếm nhưng giảng viên chưa để tâm khai thác .Với mong ước làm sáng tỏ thêm yếu tố triết học trong ca dao, tục ngữ Nước Ta cũng như vận dụng vào giảng dạy Triết học, bài viết đã sưu tầm, tuyển chọn ca dao, tục ngữ bộc lộ tư tưởng triết học của người Nước Ta. Hy vọng bài viết sẽ là tài liệu tìm hiểu thêm hữu dụng cho những ai chăm sóc đến yếu tố này .

2. NỘI DUNG
   2 Vận dụng ca dao, tục ngữ vào giảng dạy
   môn Những nguyên lý cơ bản của Chủ
   nghĩa Mác – Lênin 1 (phần Triết học)

Dựa trên những nội dung kiến thức và kỹ năng cơ bản của chương trình Những nguyên tắc cơ bản của Chủ nghĩa Mác – Lênin ( phần Triết học ) dành cho sinh viên hệ cao đẳng, ĐH khối không chuyên ngành Mác – Lênin vận dụng từ năm học 2007 – 2008, chúng tôi sưu tầm một số ít câu ca dao, tục ngữ để vận dụng vào giảng dạy Triết học. Cụ thể :2.1 Vận dụng ca dao, tục ngữ minh họa về quan điểm duy vật, quan điểm duy tâm trong triết họcNước Ta cũng giống như những dân tộc bản địa phương Đông khác, về mặt triết học thường ít bàn về thế giới quan mà hầu hết bàn về nhân sinh quan. Do đó, yếu tố duy vật và duy tâm khá mờ nhạt so với triết học phương Tây. Một số câu ca dao, tục ngữ đã chứng tỏ rằng, từ rất lâu rồi, người Việt ta đã có những câu hỏi và lý giải mang tính triết học rất cao. Những câu hỏi mà người Việt đặt ra trong quy trình tác động ảnh hưởng vào quốc tế khách quan thường là ngoài hành tinh này do đâu mà có ? Tại sao cómưa, nắng, lũ lụt, biển cả ? Tại sao sinh ra được muôn loài ? Ví dụ như : Ai là người sinh ra mặt đất ? Ai là người tạo ra khung trời ? Bà Chày sinh ra trời đất Ông Chày sinh ra khung trời Từ xưa, ông cha ta đã có ý niệm mang tính duy vật thâm thúy, không viện dẫn đến thần linh khi cho rằng nguồn gốc của trời đất, muôn loài là do có sự hòa hợp, tích hợp giữa hai mặt trái chiều độc lạ nam, nữ, âm, dương hợp thành. Non cao ai đắp mà cao ? Sông kia ai bới, ai đào mà sâu ? Nước non là nước non trời Ai ngăn được nước ai dời được sông ? Mặc dù người dân chưa lý giải được nguồn gốc của ngoài hành tinh nhưng có quan điểm duy vật khi cho rằng quốc tế vật chất sống sót khách quan, không do thần linh nào tạo ra, độc lập với ý thức con người. Mệnh do ngã lập, khúc do kỷ cầu. ( Khẳng định vai trò làm chủ bản thân, làm chủ vận mệnh của mình. Số mình do mình tự tạo ra, niềm hạnh phúc do mình tự tìm đến ). Thức đêm mới biết đêm dài Lội sông mới biết sông nào cạn sâu. ( Khuyên con người trong nhận thức và hoạt động giải trí cần phải bám sát thực tiễn, phải xuất phát từ thực tiễn khách quan ). Bên cạnh những ý niệm mang tính duy vật chất phác, người Việt xưa cũng có ý niệm mang tính duy tâm rõ nét khi thần thánh hóa sức mạnh của Trời. Đối với họ, Trời là một lực lượng siêu tự nhiên hoàn toàn có thể thông hiểu đời sống con người, có sức mạnh vạn năng, chi phối đời sống con người. Theo ý niệm của người Việt thì Trời không phải là “ đấng phát minh sáng tạo ” mà chỉ là “ bao công ” luôn trừng trị kẻ xấu. Trời đóng vai trò phân xử, chi phối đời sống con người mà thôi .tính, đặc thù mang tính thực chất, quy luật hoạt động và tăng trưởng của sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Người Nước Ta đã phản ánh được 1 số ít góc nhìn, bộc lộ của những phạm trù, quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật như quy luật lượng chất, quy luật xích míc, quy luật phủ định của phủ định .Xấu chữ nhưng lành nghĩa .( Nói về mối quan hệ trái chiều, xích míc giữa thực chất và hiện tượng kỳ lạ. Bề ngoài xấu xí, ăn nói không khéo nhưng thực chất tốt ) .Tốt gỗ hơn tốt nước sơn, Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người .( Nói về mối quan hệ giữa nội dung và hình thức. Trong mối quan hệ đó người Việt coi trọng vẻ đẹp tâm hồn – nội dung hơn là vẻ đẹp bên ngoài – hình thức ) .Con người có cố có ông, Như cây có cội như sông có nguồn .( Nói về mối quan hệ nhân quả. Hệ thống mái ấm gia đình từ tổ, tông, cố ông … như cây có gốc như sông có nguồn nên cần phải biết ơn dòng họ, tổ tông, ông bà ) .Nguồn đục, dòng cũng đục .( Giải thích sự hoạt động của vật chất có nguyên do và tác dụng ) .

Nước chảy chỗ trũng.

( Nói về phạm trù tất yếu, nước khi nào cũng chảy xuống chỗ sâu ) .Tích tiểu thành đại ; Kiến tha lâu đầy tổ ; Có công mài sắt có ngày nên kim ; Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại thành hòn núi cao .( Quá trình tích tụ về lượng dẫn đến sự đổi khác về chất ) .Tức nước vỡ bờ. Con giun xéo lắm cũng oằn .( Khi xích míc lên đến đỉnh điểm sẽ dẫn đến đấu tranh để xử lý xích míc ) .Được người mua, thua người bán ; Được lòng ta xót xa lòng người. ( Quan hệ xích míc, được cái này thì mất cái kia ). Trách người một, trách ta mười, Bởi ta tệ trước nên người bạc sau. ( Cách nhìn nhận nguyên do dẫn đến xích míc, không nên vội đổ lỗi cho người khác, hãy xem lại bản thân mình ). Tiên trách kỷ, hậu trách nhân. ( Cần thấy rõ sai sót, khuyết điểm của mình rồi mới nói đến khuyết điểm, sai sót của người khác. Tự phê bình rồi mới phê bình người khác ). Hậu sinh khả úy. ( Thế hệ sau giỏi giang hơn thế hệ trước. Câu này nói lên quy luật hoạt động và tăng trưởng của quốc tế vật chất. Cái mới sinh ra khi nào cũng văn minh hơn cái cũ do nó thừa kế những yếu tố hài hòa và hợp lý, văn minh của cái cũ và vô hiệu đi yếu tố lỗi thời của cái cũ ). Tre già măng mọc. ( Nói đến sự phủ định trong tự nhiên và phủ định trong xã hội ). Không thầy đố mày tạo ra sự ; Con nhà tông chẳng giống lông cũng giống cánh ; Cha nào con nấy ; Giỏ nhà ai quai nhà nấy. ( Nói về tính thừa kế trong sự tăng trưởng của sự vật hiện tượng kỳ lạ ). 2.1 Vận dụng ca dao, tục ngữ minh họa về nhận thức và thực tiễn Anh tưởng giếng nước sâu, Anh nối sợi gầu dài, Ai ngờ giếng nước cạn, Anh tiếc hoài sợi dây. ( Nhận thức phải là một quy trình, đôi lúc con người mắc phải sai lầm đáng tiếc trong nhận thức ). Học khôn học đến chết, học nết học đến già ; Ông bảy mươi học ông bảy mốt. ( Người Việt ý niệm học là để làm người nên việc học tập phải xảy ra suốt đời ) .Dốt đến đâu học lâu cũng biết .( Quan niệm văn minh về nhận thức cho rằng, nếu tất cả chúng ta chịu khó chịu khó, miệt mài học tập sẽ hiểu biết được nhiều kỹ năng và kiến thức ) .Thánh cũng có khi nhầm .( Người Việt ý niệm nhận thức của con người mang tính tương đối, do đó không nên nhìn nhận con người một cách toàn bích ) .Non cao cũng có người trèo, Đường dẫu hiểm nghèo cũng có lối đi .( Không có cái gì là con người không làm được ) .Ai ơi đã quyết thi hành, Đã đẵn thì vác cả cành lẫn cây .( Khi đã làm thì nhất quyết không xê dịch, quyết làm cho bằng được ) .Lên non mới biết non cao, Lội sống mới biết sông nào cạn sâu .( Trong nhận thức phải lấy thực tiễn làm thước đo chân lý ) .Có thực mới vực được đạo ; Có bột mới gột nên hồ .( Quan niệm duy vật, tôn trọng thực tiễn, nhận thức phải dựa vào thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo chân lý ) .Trăm hay không bằng tay quen ; Đi một ngày đàng, học một sàng khôn .( Mối quan hệ giữa thực tiễn và nhận thức, trong mối quan hệ đó, thực tiễn đóng vai trò quyết định hành động ) .

Học hay cày giỏi

( Mục đích của nhận thức là để Giao hàng thực tiễn, trong nền nông nghiệp lúa nước, học tập là để có tri thức ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp nhằm mục đích nâng cao hiệu suất lao động ) .2.1 Vận dụng ca dao, tục ngữ minh họa về vai trò của sản xuất vật chất, lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất Có làm thì mới có ăn, Không dưng ai dễ đem phần đến cho .( Tầm quan trọng của sản xuất vật chất, của lao động ; lao động làm ra mẫu sản phẩm phân phối nhu yếu sống sót và tăng trưởng của con người, xã hội loài người ). Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống. ( Nói về thứ tự tầm quan trọng của những yếu tố tham gia trong quy trình sản xuất trong nền nông nghiệp lúa nước ). Muốn ăn cá cả, phải thả câu dài. ( Trong lao động sản xuất muốn nâng cao chất lượng loại sản phẩm cần phải góp vốn đầu tư công cụ lao động ). Khi khó thì chẳng ai nhìn, Đến khi đỗ trạng chín nghìn đồng đội. ( Mối quan hệ giữa con người với con người trong xã hội, mối quan hệ này bị yếu tố vật chất, kinh tế tài chính chi phối ). 2.1 Vận dụng ca dao, tục ngữ minh họa về yếu tố con người, vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử vẻ vang Từ xưa ông cha ta cũng ý niệm rằng, con người luôn nằm trong vòng sinh, tử, có quy trình sinh ra, sống sót và mất đi. Tre già, măng mọc. Hoặc là : Rắn già rắn lột, người già, người tọt vô xăng. Khi bàn về số phận con người, người Nước Ta có hai ý niệm trái ngược nhau. Có ý niệm giàu, nghèo, sống, chết của con người là do trời sắp xếp. Họ tin con người có số phận, phận do trời phú, sống chết có mệnh giàu sang tại trời : Sống chất có mệnh, giàu sang tại trời. Đối lập với quan điểm “ mệnh trời ”, “ số trời đã định ” là ý niệm cho rằng, sống chết là việc của con người, không tương quan gì đến trời. Thậm chí con người còn thắng cả sự khắc nghiệt của trời, của quốc tế tự nhiên “ nhân định thắng thiên ”. Theo ý niệm này, trời chỉ là hiện tượng kỳ lạ tự nhiên mà thôi, số phận con người do chính con người tạo ra : Ai cũng tạo nên số phận của mình .

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn