Xã (Việt Nam) – Wikipedia tiếng Việt

Xã là tên gọi chung của các đơn vị hành chính thuộc cấp thấp nhất ở khu vực nông thôn, ngoại thành, ngoại thị của Việt Nam hiện nay.

Thuật ngữ đơn vị hành chính cấp xã được dùng để chỉ toàn bộ cấp đơn vị hành chính thấp nhất của Việt Nam, nghĩa là bao gồm cả xã, phường và thị trấn. Phân cấp hành chính này có xuất xứ từ Trung Quốc và đã xuất hiện ở Việt Nam từ thời Bắc thuộc. Tại Trung Quốc thời xưa, xã được chia theo diện tích, sáu lý vuông là một xã, hoặc theo hộ khẩu, hai mươi lăm nhà là một xã.

Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2009, Việt Nam có 9.121 xã. Đến ngày 31 tháng 12 năm 2019, cả nước còn lại 8.496 xã.

Quy định trong pháp luật[sửa|sửa mã nguồn]

Phân cấp hành chính Việt Nam theo Hiến pháp 2013

Cấp hành chính[sửa|sửa mã nguồn]

• Trong Hiến pháp 2013, Chương IX: Chính quyền địa phương[1], Khoản 1 Điều 110 có viết:

• Trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015[2] (sửa đổi, bổ sung 2019[3]), quy định tại Điều 2: Đơn vị hành chính, Chương I: Những quy định chung:

Các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm có:

1. Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh);

2. Huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện);

3. Xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã);

4. Đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.

Như vậy, xã nằm ở cấp hành chính thứ ba trong 3 cấp hành chính ( cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ) của Việt Nam .

Tiêu chuẩn của đơn vị chức năng hành chính[sửa|sửa mã nguồn]

Theo Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13[4] của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành năm 2016, tại Điều 3, Mục 1: Tiêu chuẩn của đơn vị hành chính nông thôn, Chương I: Tiêu chuẩn của đơn vị hành chính thì một xã cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn như sau:

Điều 3. Tiêu chuẩn của xã

1. Quy mô dân số:

a) Xã miền núi, vùng cao từ 5.000 người trở lên;

Xem thêm: Chuyện tình của cặp đôi nhỏ bé nhất thế giới, hẹn hò 8 năm mới kết hôn

b) Xã không thuộc điểm a khoản này từ 8.000 người trở lên.

2. Diện tích tự nhiên:

a) Xã miền núi, vùng cao từ 50 km² trở lên;

b) Xã không thuộc điểm a khoản này từ 30 km² trở lên.

Đến ngày 10 tháng 4 năm 2022, Việt Nam có 10.599 đơn vị chức năng hành chính cấp xã, gồm có 1.732 phường, 612 thị xã và 8.255 xã, trong đó có 357 xã thuộc những thành phố thường trực tỉnh, 299 xã thuộc những thị xã và 7.599 xã thuộc những huyện .Tỉnh có nhiều xã nhất là Thanh Hóa với 469 xã, tiếp theo là Nghệ An với 411 xã và TP.HN với 383 xã. Đà Nẵng có ít xã nhất trong những đơn vị chức năng hành chính cấp tỉnh với 11 xã .Số xã tại những đơn vị chức năng hành chính cấp huyện thường biến động từ 10 đến 20 xã. Tuy nhiên, 1 số ít huyện có đến hơn 30 xã, đa phần là do những đợt chia tách xã sau năm 1945. Hiện nay, tại Việt Nam có 19 huyện có từ 30 xã trở lên, gồm có :
Tổng số xã của 19 huyện trên là 632 xã, chiếm gần 9 % số xã tại những huyện trên cả nước .Xã có diện tích lớn nhất cả nước lúc bấy giờ là xã Krông Na ( huyện Buôn Đôn, Đắk Lắk ) với 1.113,79 km², tương tự với diện tích của thành phố Hạ Long ( thành phố thường trực tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước ) và lớn hơn diện tích tỉnh Thành Phố Bắc Ninh .Trước năm 2013, xã có diện tích lớn nhất là xã Mô Rai ( huyện Sa Thầy, Kon Tum ) với diện tích lên đến 1.565,65 km². Toàn bộ huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum lúc bấy giờ khi đó thuộc địa giới hành chính của xã Mô Rai .

Danh sách xã tại Việt Nam[sửa|sửa mã nguồn]

Xã của Việt Nam Cộng hòa[sửa|sửa mã nguồn]

Dưới thời chính phủ Việt Nam Cộng hòa kể từ năm 1957 xã được chia thành thôn, dưới thôn là xóm hay còn gọi là “liên gia”.

Xã là đơn vị hành chính dưới quận, không phân biệt thành thị hay nông thôn. Thí dụ xã Long Châu thuộc quận Châu Thành, tỉnh Vĩnh Long là một xã nằm ngay trung tâm thành phố Vĩnh Long bây giờ. Các xã có mức độ đô thị hóa cao được tách ra để thành lập thị xã và không trực thuộc quận nữa. Chúng được gọi là thị xã tự trị và tương đương cấp tỉnh.

Đứng đầu xã là xã trưởng do quận trưởng chỉ định. Cộng tác với xã trưởng là ” hội đồng xã ” gồm cảnh sát trưởng, thủ quỹ xã, viên chức hành chánh, và viên chức dân vụ. Hội đồng xã còn giám sát ủy viên y tế của xã. Nhiệm vụ của hội đồng xã và xã trưởng là thi hành và kiểm soát và điều chỉnh những sắc lệnh từ cấp trên để hợp với thực trạng của xã [ 5 ] .

Xã của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam[sửa|sửa mã nguồn]

Xã ( hoặc phường, thị xã ) là đơn vị chức năng hành chính cơ sở dưới cấp huyện ( Việt Nam ). Ở ngoại thị thành phố thường trực tỉnh, thị xã thì gọi là xã, ở nội thị thì gọi là phường ; ở những Q. thuộc thành phố thường trực TW thì gọi là phường ; ở những huyện thì gọi là xã hoặc thị xã. Đứng đầu xã ( phường, thị xã ) là quản trị Ủy ban nhân dân xã ( phường, thị xã ) do Hội đồng nhân dân xã ( phường, thị xã ) bầu ra. Hội đồng nhân dân xã được cử tri trong xã ( phường, thị xã ) bầu ra 5 năm một lần, theo nguyên tắc đại trà phổ thông đầu phiếu, dân chủ, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Bên cạnh quản trị, có Phó quản trị đảm nhiệm một số ít việc được giao. Bộ máy thao tác của xã ( phường, thị xã ) gồm có những Ban : Công an, Tư pháp, Tài chính, Thương binh – Xã hôi, Văn hóa …, với những Trưởng ban, Phó ban và 1 số ít nhân viên cấp dưới ( nếu có ). Các công chức xã ăn lương theo chính sách bằng cấp và ngạch bậc do Nhà nước pháp luật. Thuộc cơ quan xã ( phường, thị xã ), còn có những tổ chức triển khai Hội, Đoàn thể, dưới sự chỉ huy trực tiếp của Đảng ủy ( như Hội Nông dân, Phụ nữ, Cựu chiến binh, Khuyến học, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh … )

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://evbn.org
Category: Kỷ Lục Việt Nam