Vận dụng quan điểm thực tiễn vào học tập của sinh viên

Ảnh minh họa: internet

1. Quan điểmcủa Hồ Chí Minh về gắn lý luận với thực tiễn, học đi đôi với hành

Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, con người muốn tái tạo được quốc tế cần phải có những hiểu biết về nó, nhưng những hiểu biết ấy không có sẵn trong con người. Muốn có hiểu biết ( tri thức ), con người phải ảnh hưởng tác động vào quốc tế khách quan trải qua hoạt động giải trí thực tiễn. Trên cơ sở đó con người tích góp được những tri thức kinh nghiệm tay nghề. Tuy nhiên, những tri thức kinh nghiệm tay nghề đó mới chỉ đem lại sự hiểu biết về từng mặt riêng không liên quan gì đến nhau, vẻ bên ngoài của sự vật. Ph. Ăngghen đã chỉ rõ : “ Sự quan sát dựa vào kinh nghiệm tay nghề tự nó không khi nào hoàn toàn có thể chứng tỏ được rất đầy đủ tính tất yếu ” ( 1 ). Do đó, để hiểu được tính tất yếu, thực chất của sự vật, con người phải khái quát những tri thức, kinh nghiệm tay nghề thành lý luận. Thực tiễn là cơ sở góp thêm phần rèn luyện giác quan của con người, làm cho chúng tăng trưởng tinh xảo, triển khai xong hơn. Trên cơ sở đó giúp con người nhận thức hiệu suất cao hơn, khái quát lý luận đúng đắn hơn. Thông qua hoạt động giải trí thực tiễn, con người cũng cải biến chính bản thân, tăng trưởng năng lượng, trí tuệ của mình. Ph. Ăngghen viết : “ … chính việc người ta đổi khác tự nhiên chứ không phải một mình giới tự nhiên, với tính cách giới tự nhiên, là cơ sở đa phần nhất và trực tiếp nhất của tư duy con người, và trí tuệ con người tăng trưởng song song với việc người ta đã học cải biến tự nhiên ” ( 2 ).

Vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác, Hồ Chí Minh cho rằng: “Lý luận là sự tổng kết kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích trữ lại trong quá tình lịch sử”(3). Lý luận được hình thành trên cơ sở khái quát kinh nghiệm thực tiễn, nhưng không phải cứ có kinh nghiệm thực tiễn là có được lý luận. Vì vậy, lý luận không thể ra đời một cách tự phát và luôn luôn phải được bổ sung, hoàn thiện, phát triển bằng tổng kết kinh nghiệm thực tiễn mới, phong phú.

Để tránh thực trạng lý luận không phản ánh đời sống thực tiễn, thiếu tính khoa học và cách mạng, Hồ Chí Minh đặc biệt quan trọng nhắc nhở cán bộ đảng viên tránh thực trạng rất dễ mắc phải là lý luận suông, lý luận thuần túy sách vở, xa rời đời sống, không có địa thế căn cứ, giáo điều, kinh viện. Người chỉ rõ : “ Lý luận mà không có liên hệ thực tiễn là lý luận suông ” ( 4 ). Về hoạt động giải trí thực tiễn và vai trò của lý luận với thực tiễn, Hồ Chí Minh cho rằng, thực tiễn đúng đắn phải được chỉ huy, soi đường, dẫn dắt bởi một lý luận khoa học, đúng đắn, nếu không thực tiễn sẽ là thực tiễn mù quáng, mò mẫm, mất phương hướng. Người nhắc nhở : “ Thực tiễn không có lý luận dẫn đường thì thành thực tiễn mù quáng ” ( 5 ). V.I.Lênin đã chỉ rõ : người ta hoàn toàn có thể trở thành người cộng sản khi biết làm giàu trí tuệ của mình bằng cách không ngừng học tập để thâu thái vào đầu óc của mình hàng loạt kho tàng tri thức của trái đất và hiểu biết đó phải dẫn tới đời sống và hành vi. Hồ Chí Minh cho rằng, học để hiểu biết, để thao tác, học để ship hàng cách mạng, Giao hàng nhân dân, học để làm người. Muốn vậy phải có thói quen đem lý luận liên hệ với thực tiễn, đem những lý luận đã tiếp thu được cùng với những kinh nghiệm tay nghề đã tích góp được trong đời sống hàng ngày mà vận dụng vào những việc làm thực tiễn. Với niềm tin đó, Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến tính thực tiễn, bất kể việc gì cũng phải xuất phát từ nhu yếu trong thực tiễn, phải thiết thực. Muốn đạt được hiệu quả đó thì việc học phải xuất phát từ nhu yếu của việc làm và phải học cặn kẽ, thấu đáo. Người mong ước việc học – hành, tức là nhận thức – hành vi phải đạt tới chỗ thấy cho hết, nhìn cho thấu. Vì vậy theo Người, học tập ở trong nhà trường, trong sách vở chưa đủ, phải học cả trong đời sống, học ở người khác … Nội dung học tập cũng phải tổng lực : chương trình học vấn đại trà phổ thông, ĐH, trình độ nhiệm vụ, học tập lý luận Mác – Lênin, đường lối, chủ trương của Đảng, chủ trương, pháp lý của Nhà nước … Trong đó, việc học tập lý luận Mác – Lênin, đường lối chủ trương của Đảng, chủ trương, pháp lý của Nhà nước là nội dung quan trọng. Đề cập đến học tập chủ nghĩaMác – Lênin, Hồ Chí Minh nhấn mạnh vấn đề : Chủ nghĩa Mác-Lênin không phải là những giáo điều, không phải là kinh thánh mà là mục tiêu cho hành vi. Học tập chủ nghĩa Mác-Lênin không phải là thuộc câu, thuộc chữ mà nắm lấy ý thức và hàng loạt giải pháp để ứng xử với con người và thực hành thực tế trong công tác làm việc trong thực tiễn. Do đó, trong nhà trường, những hình thức và chiêu thức tổ chức triển khai hoạt động giải trí dạy và học từ truyền thụ tri thức, tự nghiên cứu và điều tra, bàn luận, xêmina, những hoạt động giải trí ngoại khóa, xâm nhập trong thực tiễn … không phải để cho người học nhận thức được cái hình thức lôgíc của nó là những khái niệm, phạm trù và cái Kết luận lôgíc của nó là những nguyên tắc, quy luật …, không phải chỉ giúp cho người học có tri thức mà quan trọng, quyết định hành động hơn là làm thế nào cho người học nắm được phương pháp luận, giúp người học biết dùng giải pháp một cách phát minh sáng tạo để tự mình sở hữu những tri thức vàcó thể “ sản xuất ” ra những tri thức mới ; biết vận dụng lý luận để xử lý những yếu tố thực tiễn đời sống đặt ra. Như vậy, học tập tư duy Hồ Chí Minh về mục tiêu học song song với hành, lý luận gắn với thực tiễn, tất cả chúng ta càng thấy được vai trò to lớn của lý luận khoa học, trên cơ sở đó mỗi cán bộ, đảng viênphảikhông ngừng học tập, nâng cao trình độ lý luận, thấm nhuần lời dạy của V.I.Lênin “ Học, học nữa, học mãi ”. Tuy nhiên, khi học tập lý luận không được tuyệt đối hóa lý luận mà phải liên hệ với thực tiễn quốc gia và thời đại ; phải thấm nhuần lời dạy của Hồ Chí Minh : “ Lý luận rất thiết yếu nhưng nếu cách học tập không đúng thì sẽ không có tác dụng. Do đó, trong lúc học tập lý luận tất cả chúng ta cần nhấn mạnh vấn đề : lý luận phải liên hệ với thực tiễn ” ( 6 ). Đối với người làm công tác làm việc điều tra và nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị, học tập tư duy Hồ Chí Minh về học song song với hành, lý luận gắn với thực tiễn là phải tự thiết kế xây dựng cho mình chiêu thức thao tác khoa học, hiệu suất cao, trong công tác làm việc điều tra và nghiên cứu cần làm giàu lý luận bằng cách tổng kết thực tiễn và vận dụng lý luận tương thích để xử lý được những yếu tố đơn cử của thực tiễn.

2. Thực trạng công tác nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị hiện nay

Trong thời hạn qua, công tác làm việc giáo dục lý luận chính trị đã đạt được những tác dụng quan trọng. Nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về ý nghĩa, vai trò và những giá trị vững chắc của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được nâng lên. Ðội ngũ cán bộ, đảng viên có bước tăng trưởng về nhận thức, trình độ, bản lĩnh chính trị và năng lượng tư duy. Công tác học tập, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu và điều tra, vận dụng và tăng trưởng lý luận đã và đang giải đáp nhiều yếu tố thực tiễn đặt ra. Song nhìn chung, chất lượng, hiệu suất cao học tập, điều tra và nghiên cứu, vận dụng và tăng trưởng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa cao ; tri thức tầm cỡ chưa được coi trọng đúng mức ; một số ít quan điểm, học thuyết của những nhà tầm cỡ chậm được nghiên cứu và điều tra, nhận thức một cách rất đầy đủ và chậm được bổ trợ, tăng trưởng để cung ứng với nhu yếu, trách nhiệm trong tình hình mới. Chưa kịp thời phát hiện, nghiên cứu và điều tra thấu đáo những yếu tố mới về lý luận và thực tiễn trong nước và quốc tế. Tình trạng suy thoái và khủng hoảng về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu lộ ” tự diễn biến “, ” tự chuyển hóa ” trong nội bộ chưa bị đẩy lùi. Ðấu tranh phòng, chống ” diễn biến tự do ” chưa sắc bén, hiệu suất cao chưa cao ( 7 ).

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu là do chủ thể tham gia quá trình nghiên cứu, giảng dạy, học tập nhận thức chưa đầy đủ về ý nghĩa, vị trí, tầm quan trọng của việc đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy chưa sâu sát, còn có sự chồng chéo, trùng lặp và chậm đổi mới trong nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, học tập trong đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên. Căn nguyên của tình trạng trên là do sự bất cập, hạn chế trong việc gắn lý luận với thực tiễn, giữa học tập lý luận chính trị với tổ chức thực hiện trong hoạt động thực tiễn. Trong giảng dạy lý luận chính trị và một số hệ đào tạo, bồi dưỡng, cả người dạy và người học chưa gắn chặt lý luận với thực tiễn, còn giảng lý luận chung chung hoặc lựa chọn, xác định vấn đề thực tiễn để liên hệ, minh chứng và diễn giải lý luận chưa điển hình, chưa thực sự phù hợp với nội dung bài giảng và đối tượng học nên chưa cung cấp được những vấn đề lý luận và kinh nghiệm thực tế cho học viên.

Một bộ phận cán bộ, đảng viên không liên tục update những thông tin, hiểu biết mới ; chưa có sự trăn trở và phát minh sáng tạo trong quá trình học tập mà chỉ học tập lý luận chính trị một cách thụ động nên chưa hiểu thấu đáo những yếu tố nghiên cứu và điều tra. Tình trạng lý luận xa rời thực tiễn đang diễn ra khá phổ cập ở không ít cán bộ, đảng viên. Trên thực tiễn, đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay có người am hiểu lý luận, nhưng ít hiểu biết thực tiễn ; số khác có hiểu biết thực tiễn, nhưng yếu về lý luận ; hoặc là vừa không am hiểu lý luận, vừa xa rời thực tiễn. Số cán bộ, đảng viên vừa am hiểu lý luận, vừa sâu xa thực tiễn không nhiều. Điều đó dẫn đến 1 số ít chủ trương, nghị quyết của Đảng được kiến thiết xây dựng chưa tương thích với thực tiễn, hoặc tương thích nhưng tiến hành vào thực tiễn chậm và kém hiệu suất cao, thậm chí còn xảy ra những sai phạm nghiêm trọng. Tình trạng này gây những hệ lụy không nhỏ cho Đảng, cho Nhà nước và xã hội, làm tác động ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân vào sự chỉ huy của Đảng và sự quản trị của Nhà nước.

3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, giảng dạy và học tập  lý luận chính trị

Một là, liên tục thay đổi chiêu thức tiếp cận những yếu tố điều tra và nghiên cứu, phương pháp tiến hành triển khai trong công tác làm việc lý luận. Khẳng định can đảm và mạnh mẽ và cụ thể hóa những giá trị của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tương thích với thực tiễn nước ta. Trên nền tảng đó, nghiên cứu và điều tra, kiến thiết xây dựng và tăng trưởng mạng lưới hệ thống lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH của Nước Ta trong thời kỳ mới ; làm rõ những yếu tố cần bổ trợ, tăng trưởng ; tập trung chuyên sâu điều tra và nghiên cứu để xử lý tốt những mối quan hệ lớn phản ánh quy luật thay đổi và tăng trưởng ở nước ta đã được Ðại hội XII của Ðảng chỉ ra. Làm rõ một số ít yếu tố phát sinh trong thực tiễn thay đổi quốc gia, từ đó cung ứng cơ sở khoa học cho việc hoạch định đường lối của Ðảng, chủ trương, pháp lý của Nhà nước. Hai là, phát huy dân chủ trong công tác làm việc điều tra và nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tôn trọng tính phát minh sáng tạo và nâng cao ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm của nhà khoa học, tăng cường trao đổi, đối thoại trong điều tra và nghiên cứu lý luận. Hạn chế thực trạng hành chính hóa, chính sách xin cho, phân chia chỉ tiêu trong hoạt đông điều tra và nghiên cứu khoa học, đặc biệt quan trọng là khoa học lý luận chính trị. Ðổi mới chính sách và tăng cường góp vốn đầu tư cho tổng kết thực tiễn, nghiên cứu và điều tra lý luận. Rà soát, bổ trợ, sửa đổi công dụng, trách nhiệm những cơ quan, đơn vị chức năng nghiên cứu và điều tra, giáo dục, huấn luyện và đào tạo, tu dưỡng lý luận chính trị cho tương thích với nhu yếu, trách nhiệm trong tình hình mới. Trong đó, đặc biệt quan trọng là phát huy vai trò, vị trí của mạng lưới hệ thống trường Đảng ; kiến thiết xây dựng những trường Đảng ( trường Chính trị ) trở thành TT điều tra và nghiên cứu khoa học, góp thêm phần bổ trợ, tăng trưởng đường lối lý luận chính trị cho Đảng. Ba là, thay đổi can đảm và mạnh mẽ về nội dung, phương pháp học tập, điều tra và nghiên cứu chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh theo hướng tương thích với từng đối tượng người tiêu dùng, phát huy tính tự giác, ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm, liên tục tự học tập, tự nghiên cứu và điều tra để nâng cao trình độ, bản lĩnh chính trị và giải pháp công tác làm việc của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ. Tiếp tục thay đổi nội dung giáo trình theo hướng giảng dạy, truyền thụ khá đầy đủ những nội dung cơ bản, cốt lõi của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, update những học thuyết đương đại, vận dụng phát minh sáng tạo, tăng cường liên hệ thực tiễn. Bảo đảm cho người học vận dụng tốt lý luận vào hoạt động giải trí thực tiễn. Cán bộ, đảng viên sau khi học lý luận chính trị phải là những người cán bộ thấm nhuần lý luận và năng động, phát minh sáng tạo trong mọi hoạt động giải trí thực tiễn. Bốn là, từ việc gắn lý luận với thực tiễn, học song song với hành, trong trong thực tiễn hiện nay cần tăng cường chỉ huy, chỉ huy đấu tranh phản bác có hiệu suất cao, kịp thời những quan điểm sai lầm, thù địch. Ða dạng hóa hình thức đấu tranh bảo vệ nền tảng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương chủ trương của Đảng và Nhà nước. Nâng cao chất lượng triển khai chính sách phối hợp và trao đổi thông tin, dữ thế chủ động chớp lấy thủ đoạn, thủ đoạn, phương pháp chống phá của những thế lực thù địch, đối tượng người tiêu dùng thời cơ chính trị ; chú trọng kiến thiết xây dựng luận cứ đấu tranh phản bác những luận điệu sai lầm, xuyên tạc, thù địch. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức nhân cách trong sáng, niềm tin cách mạng triệt để thực thi thành công xuất sắc sự nghiệp cách mạng kiến thiết xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

ThS. Nguyễn Văn Điều – Trường Chính trị Nghệ An

——————————- ( 1 ), ( 2 ) C.Mác và Ph. Ăngghen : Toàn tập, t. 20, Nxb Chính trị vương quốc, TP. Hà Nội, 1994, tr. 781, 720.

(3, (4), (5), (6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.8, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996,  tr.497, 496, 497, 496.

( 7 ) Xem : ĐCSVN : Chỉ thị số 23 – CT / TW, ngày 9-2-2018 của Ban Bí thư về liên tục thay đổi, nâng cao chất lượng, hiệu suất cao học tập, nghiên cứu và điều tra, vận dụng và tăng trưởng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới. Theo : lyluanchinhtri.vn