Thuật ngữ văn học là gì? Khái niệm và một số thuật ngữ cơ bản

Khi nhắc tới văn học, đây là một thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong đời sống cũng như hoạt động nghiên cứu. Tuy nhiên, không phải bất kỳ ai cũng nắm được thuật ngữ văn học là gì cũng như những đặc trưng của loại hình nghệ thuật này. Vậy thuật ngữ văn học là gì, nó được hiểu như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu khái niệm này với chúng tôi nhé.

Tìm hiểu thuật ngữ văn học là gì

Thuật ngữ văn học nhắc tới một loại hình nghệ thuật. Mà tại đây tái hiện những vấn đề trong đời sống xã hội và con người. Phương thức sáng tạo của văn học được thông qua hư cấu. Và cách thể hiện nội dung của các đề tài được biểu hiện thông qua ngôn ngữ. Bởi văn học cũng là một loại hình sáng tác nghệ thuật- nghệ thuật ngôn từ

Thuật ngữ văn học đôi khi được sử dụng tương tự như thuật ngữ văn chương và thường hay dùng lẫn lộn. Tuy nhiên, khi xét về mặt tổng quát. Thuật ngữ văn học thường có nghĩa rộng hơn thuật ngữ văn chương. Nhắc tới văn chương, chúng ta  thường nhấn mạnh vào tính thẩm mĩ. Hay nhấn mạnh vào sự sáng tạo của văn học. Về phương diện ngôn ngữ, nghệ thuật ngôn từ.

Một số khái niệm sử dụng với thuật ngữ văn học

Bên cạnh thuật ngữ văn học là gì thì còn có nhiều khái niệm được sử dụng phổ biến trong văn học. Cụ thể như sau:

Đề tài: là khái niệm dùng để chỉ những hiện tượng đời sống được phản ánh trực tiếp trong các tác phẩm văn học. Đây là phương diện khách quan của nội dung tác phẩm.

Chủ đề: là những vấn đề trung tâm được tác giả nêu lên. Chủ đề được đặt ra qua nội dung cụ thể của các tác phẩm văn học.

Tư tưởng của tác phẩm văn học: Qua tư tưởng thể hiện, lí giải đối với toàn bộ nội dung của tác phẩm văn học.

Nhân vật trong văn học: Con người cụ thể được nhắc tới trong các tác phẩm văn học. Nhân vật văn học có thể có tên riêng hoặc không có tên riêng.

Kết cấu văn bản: là toàn bộ tổ chức của tác phẩm. Khái niệm kết cấu thường hay bị nhầm với bố cục của tác phẩm. Thuật ngữ bố cục nhằm chỉ sự sắp xếp, phân bố của các chương hay các đoạn. Phân bố của các bộ phận trong tác phẩm theo một trình tự nhất định. Còn thuật ngữ kết cấu thể hiện một nội dung phức tạp hơn. Bố cục là một phương diện của kết cấu văn bản.

Một số đặc trưng cơ bản của văn học

Để có thể giúp các bạn hiểu rõ hơn về thuật ngữ văn học là gì, sau đây, chúng tôi xin chia sẻ tới các bạn một số đặc trưng cơ bản của văn học.

Đối tượng phản ánh trong văn học

Có nhiều quan niệm khác nhau về những đối tượng phản ánh trong văn học. 

Theo những nhà duy tâm, văn học hướng nhận thức về thế giới vĩnh hằng cái ý niệm có trước loài người. Sự chiêm nghiệm, sự hồi tưởng và miêu tả cái đẹp của ý niệm tuyệt đối là đối tượng của văn học. Đối tượng phản ánh trong văn học là tất cả mọi vấn đề của con người

Theo một quan niệm khác cho rằng đối tượng của văn học nằm ngay trong những cảm giác của người nghệ sĩ. Đó là cái tôi bề sâu không liên quan gì tới đời sống hiện thực của con người.

Còn các nhà duy vật chủ nghĩa cho rằng: Đối tượng phản ánh của văn học chính là hiện thực khách quan và đối tượng đó phải mang tính thẩm mĩ. Khái niệm này được xem là đúng đắn và đầy đủ nhất.

Nội dung phản ánh của thuật ngữ văn học là gì

Nội dung phản ánh của văn học chính là đối tượng đã được ý thức, tái hiện có chọn lọc. Và khái quát trong các tác phẩm, được thể hiện trong tác phẩm như một tư tưởng về đời sống hiện thực. Đặc điểm cần chú ý của nội dung văn học chính là khát vọng tha thiết của nhà văn thể hiện quan niệm chân lý của đời sống.

Nội dung của văn học được thể hiện trong cuộc sống được ý thức về mặt tư tưởng, giá trị. Nó không những gắn với một quan niệm với chân lí mà còn gắn liền với cảm hứng thẩm mĩ và thiên hướng đánh giá.

Phương tiện phản ánh của văn học

Phương tiện phản ánh của văn học là đặc trưng về ngôn từ nghề thuật. Việc sử dụng ngôn từ trong văn học cần chính xác và điêu luyện. Khi đó sẽ tạo ra được cái hồn của sự vật, hiện tượng. Chỉ ra đúng bản chất của các đối tượng được nhắc tới trong tác phẩm.

Không những thế, ngôn từ trong văn học đòi hỏi tính chính xác cao. Vì vậy đòi hỏi cả người viết lần người đọc phải có sự tinh tế.

Về phương diện phản ánh của văn học cũng cần có tính hình tượng. Đây là một đặc trưng vô cùng quan trọng của văn học. Nó cũng là yếu tố hiện thực, trạng thái của con người trong tác phẩm.

Nhắc tới hình tượng văn học thì cũng có thể là con người hay toàn bộ sự vật, hiện tượng đời sống. Tính hình tượng về cuộc sống, về con người hay về thiên nhiên được các nhà văn sáng tạo qua liên tưởng, tưởng tượng. Qua đó thể hiện tư tưởng, tình cảm và khái quát hiện thực một cách thẩm mỹ. Khi ta cảm nhận được những hình tượng đó thì sẽ cảm nhận được cái đẹp và ý nghĩa của văn học.

Tính phi vật thể của ngôn từ nghệ thuật trong văn học

Văn học phải cảm nhận bằng tâm hồn. Chúng ta phải sử dụng trí tưởng tượng, liên tưởng với tất cả mọi giác quan mới có thể hình dung được. Điều đó nói lên rằng ngôn từ mang tính chất phi vật thể. Nhờ đó văn bản có thể diễn tả được những sự việc theo dòng chảy lịch sử trên một không gian hữu hạn hoặc vô hạn.

Trên đây là phần chia sẻ thuật ngữ văn học là gì cũng như một số nét khái quát về đặc trưng của văn học. Chúng tôi hi vọng bài viết này đem đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích.