Quần thể di tích Cố đô Huế

Quần thể di tích Cố đô Huế hay Quần thể di tích Huế là những di tích lịch sử – văn hoá do triều Nguyễn chủ trương xây dựng trong khoảng thời gian từ đầu thế kỷ 19 đến nửa đầu thế kỷ 20 trên địa bàn kinh đô Huế xưa.

Vị trí địa lý

Quần thể di tích Cố đô Huế nằm dọc hai bên bờ sông Hương thuộc thành phố Huế và một vài vùng phụ cận thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Thành phố Huế là TT văn hoá, chính trị, kinh tế tài chính của tỉnh, là cố đô của Nước Ta thời phong kiến dưới triều nhà Nguyễn, từ 1802 đến 1945.

Lịch sử

Từ năm 1306, sau cuộc hôn phối giữa công chúa Huyền Trân ( Nhà Trần ) với vua Chàm là Chế Mân, vùng đất Châu Ô, Châu Lý ( gồm Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và một phần của Bắc Quảng Nam ngày này ) được lấy tên là Thuận Hoá. Vào nửa cuối thế kỷ 15, thời vua Lê Thánh Tông, địa điểm Huế lần tiên phong Open ( ? ). Năm 1636 phủ Chúa Nguyễn đặt ở Kim Long ( Huế ), tới năm 1687 dời về Phú Xuân – thành Nội Huế thời nay. Vào những năm đầu của thế kỷ 18, Phú Xuân là TT chính trị, kinh tế tài chính, văn hoá của xứ ” Đàng Trong “. Từ năm 1788 đến 1801, Phú Xuân trở thành kinh đô của triều đại Tây Sơn .Từ 1802 đến 1945, Huế là kinh đô của nước Nước Ta thống nhất dưới sự trị vì của 13 đời vua nhà Nguyễn. Cũng vào thời hạn này, tại đây đã hình thành những khu công trình kiến trúc lịch sử văn hoá có giá trị mà tiêu biểu vượt trội là kinh thành Huế, đặc biệt quan trọng là khu Đại Nội ( có 253 khu công trình ), 7 cụm lăng tẩm của 9 vị vua Nguyễn, đàn Nam Giao, Hổ Quyền, điện Hòn Chén.

Giá trị văn hóa

Bên bờ Bắc của con sông Hương, mạng lưới hệ thống kiến trúc bộc lộ cho quyền uy của chính sách TW tập quyền Nguyễn là ba tòa thành : Kinh thành Huế, Hoàng thành Huế, Tử cấm thành Huế, lồng vào nhau được sắp xếp đăng đối trên một trục dọc xuyên suốt từ mặt Nam ra mặt Bắc. Hệ thống thành quách ở đây là một mẫu mực của sự phối hợp hài hòa thuần thục giữa tinh hoa kiến trúc Đông và Tây, được đặt trong một khung cảnh vạn vật thiên nhiên kỳ tú với nhiều yếu tố hình tượng sẵn có tự nhiên đến mức người ta mặc nhiên xem đó là những bộ phận của Kinh thành Huế – đó là núi Ngự Bình, dòng Hương Giang, cồn Giã Viên, cồn Bộc Thanh …Hoàng thành số lượng giới hạn bởi một vòng tường thành gần vuông với mỗi chiều giao động 600 m với 4 cổng ra vào mà độc lạ nhất thường được lấy làm hình tượng của Cố đô : Ngọ Môn, chính là khu vực hành chính tối cao của triều đình Nguyễn. Bên trong Hoàng thành, hơi dịch về phía sau, là Tử cấm thành – nơi ăn ở hoạt động và sinh hoạt của Hoàng gia.

Xuyên suốt cả ba tòa thành, con đường Thần đạo chạy từ bờ sông Hương mang trên mình những công trình kiến trúc quan yếu nhất của Kinh thành Huế: Nghinh Lương Ðình, Phu Văn Lâu, Kỳ Ðài, Ngọ Môn, điện Thái Hòa, điện Cần Chánh, điện Càn Thành, cung Khôn Thái, lầu Kiến Trung… Hai bên đường Thần đạo này là hàng trăm công trình kiến trúc lớn nhỏ bố trí cân đối đều đặn, đan xen cây cỏ, chập chờn khi ẩn khi hiện giữa những sắc màu thiên nhiên, luôn tạo cho con người một cảm giác nhẹ nhàng thanh thản.

Xa xa về phía Tây của Kinh thành, nằm hai bên bờ sông Hương, lăng tẩm của những vua Nguyễn được xem là những thành tựu của nền kiến trúc cảnh vật hóa. Kiến trúc lăng tẩm ở đây mang một phong thái trọn vẹn riêng không liên quan gì đến nhau của Nước Ta. Mỗi lăng vua Nguyễn đều phản ánh cuộc sống và tính cách của vị gia chủ đang yên nghỉ : lăng Gia Long mộc mạc nhưng hoành tráng giữa núi rừng trùng điệp khiến người xem cảm nhận được hùng khí của một chiến tướng từng trải trăm trận ; lăng Minh Mạng uy nghi bình chỉnh đăng đối giữa rừng núi hồ ao được tôn tạo khôn khéo, hẳn hoàn toàn có thể thấy được hùng tâm đại chí của một chính trị gia có tài và tính cách trang nghiêm của một nhà thơ quy củ ; lăng Thiệu Trị thâm nghiêm, vừa thâm trầm u uẩn giữ chốn đồng không quạnh quẽ, cũng biểu lộ phần nào tâm sự của một nhà thơ siêu việt trên văn đàn tuy nhiên không nối được chí tiền nhân trong chính sự ; lăng Tự Ðức thơ mộng trữ tình được tạo nên hầu hết bằng sự tinh xảo của con người, cảnh sắc nơi đây gợi cho hành khách hình ảnh của một tao nhân mang nặng nỗi niềm trắc ẩn bởi tận tâm của một nhà vua không thực thi được qua tính cách yếu ớt của một nhà thơ … Ngoài ra, những địa điểm tô điểm thêm nét đẹp của quần thể di tích Cố đô Huế hoàn toàn có thể kể đến là : Sông Hương, Núi Ngự, Chùa Thiên Mụ, Bạch Mã, Lăng Cô, Thuận An … Tại phiên họp lần thứ 17 của Uỷ ban Di sản quốc tế, Colombia từ ngày 6 đến 11/12/1993, UNESCO đã quyết định hành động công nhận quần thể di tích Cố đô Huế là di sản văn hoá của quả đât. Một sự kiện trọng đại trong lịch sử vẻ vang văn hoá Nước Ta, gia tài tiên phong của Nước Ta được ghi tên vào hạng mục Di sản quốc tế, chứng minh và khẳng định giá trị mang tính toàn thế giới của quần thể di tích Cố đô Huế .

Quần thể di tích Cố đô Huế là di sản văn hóa thế giới theo tiêu chí số 4, đã hội đủ các yếu tố:

Tiêu biểu cho những thành tựu thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ, những siêu phẩm do bàn tay con người tạo dựng. Có giá trị to lớn về mặt kỹ thuật kiến thiết xây dựng, thẩm mỹ và nghệ thuật kiến trúc trong một kế hoạch tăng trưởng đô thị hay một chương trình làm đẹp cảnh sắc tại một khu vực văn hoá của quốc tế ;

Một quần thể kiến trúc tiêu biểu của một thời kỳ lịch sử quan trọng.

Kết hợp ngặt nghèo với những sự kiện trọng đại, những tư tưởng hay tín ngưỡng có tác động ảnh hưởng lớn, hay với những danh nhân lịch sử dân tộc.

Theo khoahoc.tv

Hải Phong

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh