Quan điểm dạy học hiện đại – Cấu trúc luận văn – https://leading10.vn

9. Cấu trúc luận văn

1.2. Quan điểm dạy học hiện đại

1.2.1. Vấn đề dạy học.

Quá trình học tập của HS là quy trình nhận thức quốc tế trải qua nhận thức những tri thức khoa học. Việc DH của mỗi GV là hoạt động giải trí đặc trưng của con ngƣời. Trong hoạt động giải trí dạy học GV phải thực sự là chủ thể của hoạt động giải trí dạy, muốn vậy phải TC mê hồn vào đối tƣợng ( HS – tiềm năng, nội dung môn học, HS và PP chuyển nội dung môn học thành tri thức, kỹ xảo … ở HS ) tìm tòi tâm lý phát minh sáng tạo để triển khai những trách nhiệm DH của mình để đạt hiệu quả tối ƣu .
Theo quan điểm về hoạt động giải trí có ý thức của A.N Lêônchiep phải xuất phát từ nhu yếu khách quan và năng lực chủ quan, lựa chọn một đối tƣợng làm mục tiêu của hoạt động giải trí có ý thức của con ngƣời mới thực thi đƣợc. Vì thế GV phải thực thi trách nhiệm của mình là chuyển giao trách nhiệm khách quan thành động cơ học tập của HS.

Theo A.M.Machíukin thì DH là phải làm cho ngƣời học phát triển đƣợc
trí tuệ, động cơ học tập và hứng thú nhận thức. Do vậy sự DH là sự tổ chức,
định hƣớng việc xây dựng, chiếm lĩnh tri thức hình thành và phát triển nhân
cách. DH phải luôn tạo ra sự “mất cân bằng” về mặt tâm lí tạo ra xung.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1.2.2. Thế nào là dạy học hiện đại

Trong bất kỳ quy trình dạy học nào cũng sống sót sự tƣơng tác giữa ba yếu tố : ngƣời dạy, ngƣời học và đối tƣợng dạy học .
Ngày nay ai cũng biết đến đối tƣợng của hoạt động giải trí dạy là hoạt động học của ngƣời học hoặc chính bản thân ngƣời học, là những chủ thể có ý thức, năng động, phát minh sáng tạo, có tâm hồn nhạy cảm và đang trong quy trình tăng trưởng. Đối tƣợng và nội dung hoạt động giải trí dạy học có nhiều điểm khác với những loại lao động khá. Vì thế ảnh hưởng tác động của ngƣời dạy đến ngƣời học trọn vẹn khác với những loại lao động khác. Đây không phải là quan hệ chủ thể – khách thể ( ngƣời lao động – đối tƣợng lao động ) nhƣ vẫn thấy trong những mô hình lao động sản xuất mà là quan hệ chủ thể – chủ thể ( ngƣời dạy và ngƣời học ). Trong mạng lưới hệ thống giáo dục trƣớc đây, với tiềm năng là nhào lặn trẻ nhỏ trở thành những loại sản phẩm theo khuôn mẫu định trƣớc của xã hội ( những chiến binh, ngƣời sản xuất, ngƣời thừa hành …. v.v. ) còn bản thân đứa trẻ đƣợc coi là đối tƣợng của sự nhào lặn đó. Điều này giống nhƣ trong bất kể quy trình sản xuất nào, với mối quan hệ đặc trƣng là chủ thể – đối tƣợng. Trong đó ngƣời thợ cố gắng nỗ lực bằng mọi cách ảnh hưởng tác động nhằm mục đích đƣa hết hiểu biết, kĩ năng và năng lượng của mình vào trong vật tư để biến nó thành loại sản phẩm mong ước. Hiệu quả lao động và chất lƣợng mẫu sản phẩm đƣợc quyết định hành động bởi công sức của con người và kĩ năng của ngƣời thợ, còn vật tư đơn thuân là cái cho trƣớc, thụ động. Dạy học theo quy mô này cũng diễn ra tƣơng tự nhƣ vậy. Ở đó mối quan hệ giữa ngƣời dạy và ngƣời học đƣợc hiểu là chủ thể – đối tƣợng, trong đó giáo viên là gia chủ toàn quyền quyết định hành động tiềm năng, nội dung và phƣơng thức ảnh hưởng tác động đến ngƣời học, còn ngƣời học là vật thụ động trƣớc uy lực của ngƣời thầy. Vì vậy hƣớng ảnh hưởng tác động chính là từ giáo viên đến học viên trải qua kênh hầu hết là truyền giảng và những phƣơng pháp giáo dục độc đoán khác của thầy .
Những ngƣời có hiểu biết về dạy học không còn ý niệm nhƣ vậy. Trẻ em ngay từ nhỏ đến khi trƣởng thành luôn luôn là chủ thể của chính nó, quyết định hành động số phận hiện tại và tƣơng lai của nó. Sự tăng trưởng trƣởng thành

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

của mỗi đứa trẻ phụ thuộc vào vào việc nó sở hữu và sử dụng đối tƣợng nhƣ thế nào. Tuy nhiên do đặc trưng là trẻ thơ trƣớc quốc tế tự nhiên và xã hội đầy phức tạp, bí hiểm nên trẻ nhỏ thƣờng xuyên đứng trƣớc xích míc giữa một bên là phải tự mình trực tiếp tiếp xúc và sở hữu những yếu tố thiết yếu cho đời sống và tăng trưởng của mình, mà những yếu tố đó vốn đã có trong quốc tế đối tƣợng phong phú và đa dạng, với một bên là hạn chế trong việc định hƣớng sự lựa chọn và năng lực ảnh hưởng tác động vào đối tƣợng học tập để tách ra những điều có ích cho sự tăng trưởng của riêng mình. Muốn xử lý đƣợc xích míc này trẻ nhỏ nhất thiết cần sự trợ giúp của ngƣời lớn. Đây chính là thực chất của dạy học văn minh. Hoạt động dạy đƣợc quy về hoạt động giải trí định hƣớng, trợ giúp tổ chức triển khai kiểm soát và điều chỉnh và động viên những hoạt động giải trí học tập của học viên. Các cung bậc hoạt động giải trí của ngƣời dạy tuỳ thuộc vào năng lực ngƣời học .
Trƣờng hài hòa và hợp lý tƣởng nhất, ngƣời dạy chỉ đóng vai trò hƣớng đạo, đa phần là định hƣớng cho ngƣời học hoạt động giải trí trong môi trƣờng đối tƣợng, còn ngƣời học tự mình xử lý nội dung việc làm. Sự định hƣớng của ngƣời dạy đƣợc triển khai thong qua việc tạo ra môi trƣờng sƣ phạm, trong đó bao hàm những yếu tố cần có so với sự tăng trưởng của ngƣời học mà xã hội đặt ra và những cách để xử lý chúng .
Ở mức thấp hơn, ngƣời học vừa cần có sự định hƣớng vừa cần có sự trợ giúp của ngƣời dạy trong quy trình thực thi. Trong trƣờng hợp này, ngƣời học không hề tự mình hoạt động giải trí có hiệu suất cao trong môi trƣờng sƣ phạm. Vì vậy để giảm bớt sai lầm đáng tiếc cho họ, một mặt giáo viên tạo ra môi trƣờng sƣ phạm, định hƣớng cho ngƣời học hoạt động giải trí trong đó, mặt khác thƣờng xuyên ở bên cạnh họ để trợ giúp khi thiết yếu .
Ở mức thứ ba, ngƣời học chƣa thể tự mình xử lý việc tự học tập và tu dƣỡng. Trong trƣờng hợp này cần có sự can thiệp trực tiếp của ngƣời dạy, với tƣ cách là ngƣời tổ chức triển khai cho ngƣời học hoạt động giải trí trong môi trƣờng sƣ phạm. Quá trình này bao hàm cả hướng dẫn, tổ chức triển khai và tinh chỉnh và điều khiển hoạt động giải trí của ngƣời học bằng nhiều phƣơng pháp khác nhau. Trong cả ba mức độ, ngƣời

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

học cần có sự kiểm soát và điều chỉnh và động viên kịp thời của ngƣời dạy trải qua những ảnh hưởng tác động ngƣợc. Điều cần nhấn mạnh vấn đề là theo ý niệm dạy học văn minh, trong mọi trƣờng hợp ngƣời dạy không phải là ngƣời đại diện thay mặt đa phần ( càng không phải là duy nhất ) của nền văn hoá mà ngƣời học phải tiếp đón. Ngƣợc lại, ngƣời học phải trực tiếp đương đầu với đối tƣợng học tập ( những hiện tƣợng, những khái niệm, những định luật, những ứng dụng … ), còn ngƣời dạy chỉ là tác nhân, giúp ngƣời học khắc phục những trở ngại chủ quan và khách quan phát sinh trên con đƣờng chinh phục đối tƣợng. Nói đơn cử, đối tƣợng tác động ảnh hưởng của hoạt động giải trí học chính là nội dung học vấn đƣợc hoạch định trong chƣơng trình, nội dung môn học và đƣợc hiện thực hoá trong SGK, sách bài tập và trong những tài liệu học tập khác .
Nhƣ vậy, đang có sự chuyển biến trong nhận thức và thực tiễn về vai trò của giáo viên : ngƣời truyền đạo sang ngƣời tham vấn, ngƣời trợ giúp .
Có thể mô hình hoá hai sơ đồ quan hệ ngƣời dạy – ngƣơi học và đối tƣợng dạy học trong quy trình dạy học truyền thống lịch sử và dạy học văn minh nhƣ sau :
Dạy học truyền thống cuội nguồn Dạy học tân tiến
Giáo viên Học sinh
Đối tƣợng học
Giáo viên Học sinh
Đối tƣợng học Vai trò của ngƣời giáo viên truyền
thống : Đối tƣợng học của ngƣời học đƣợc khúc xạ qua thầy và tác động ảnh hưởng một chiều lên ngƣời học. Còn sự ảnh hưởng tác động của ngƣời học lên đối tƣợng và lên thầy là thứ yếu, phụ. Đây là tác động ảnh hưởng một chiều .
Vai trò của ngƣời giáo viên văn minh : Đối tƣợng học của ngƣời học là đối tƣợng thao tác của cả ngƣời dạy và ngƣời học. sự tác động ảnh hưởng của ngƣời dạy đến ngƣời học thong qua sự ảnh hưởng tác động của ngƣời học đến ngƣời dạy. Sự tác động ảnh hưởng giữa đối tƣợng học với ngƣời học là trực tiếp, hai chiều. Đây là quy trình tƣơng tác đa phƣơng .

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1.2.3. Những vấn đề cần lƣu ý trong hoạt động dạy học hiện đại

1.2.3.1. Vai trò quan trọng của sự dạy là thực hiện được việc tổ chức, kiểm
tra, định hướng hữu hiệu hoạt động học.

Nói chung, sự học là sự thích ứng của ngƣời học với những trường hợp thích đáng, làm phát sinh và tăng trưởng ở ngƣời học những dạng hoạt động giải trí xác lập, tăng trưởng ở ngƣời học những năng lượng sức khỏe thể chất, niềm tin và nhân cách cá thể. Nói riêng, sự học có chất lƣợng một tri thức khoa học mới nào đó phải là sự thích ứng của ngƣời học với những trường hợp học tập thích đáng. Chính quy trình thích ứng này là hoạt động giải trí của ngƣời học kiến thiết xây dựng nên tri thức mới với tính cách là phƣơng tiện tối ƣu xử lý trường hợp mới. Đồng thời đó là quy trình góp thêm phần làm tăng trưởng những năng lượng nhận thức, thực tiễn và nhân cách của ngƣời học .

1.2.3.2. Sự cần thiết tổ chức tình huống vấn đề trong dạy học.

Tri thức khoa học đƣợc xây dựng khi nhà khoa học có động cơ giải quyết
một vấn đề, tìm lời giải đáp cho một câu hỏi đặt ra mà việc tìm tòi lời giải đáp
cho câu hỏi đó chính là phải tìm tòi một cái mới, chứ không chỉ đơn thuần là
việc tái hiện, lặp lại các kiến thức và cách thức hoạt động quen thuộc có sẵn.

Bởi vậy trong việc dạy học môn khoa học, giáo viên cần tổ chức triển khai đƣợc những trường hợp yếu tố. Đó chính là việc tổ chức triển khai những trường hợp trong đó có Open yếu tố cần xử lý mà học viên tự thấy mình có năng lực tham gia xử lý và do đó sẽ tâm lý và đƣa ra giải pháp riêng của mình, tự tìm tòi cách xử lý thích hợp. Chính trong điều kiện kèm theo đó, với sự trợ giúp định hƣớng của giáo viên, học viên sẽ thiết kế xây dựng đƣợc cho mình những tri thức khoa học thâm thúy, vững chãi và vận dụng đƣợc, đồng thời qua quy trình đó năng lượng trí tuệ của học viên sẽ đƣợc tăng trưởng .

1.2.3.3. Sự cần thiết thiết lập được sơ đồ biểu đạt lôgíc của tiến trình nhận
thức khoa học đối với tri thức cần dạy.

Nhận thức thực tiễn khách quan ( nhận thức một trường hợp vật lý ) là diễn đạt nó bằng một quy mô hợp thức ( một quy mô có hiệu lực hiện hành ). Quá trình nhận

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

thức khoa học trong thực tiễn khách quan, xét cho cùng là một quy trình hoạt động vô tận của việc kiến thiết xây dựng quy mô, hợp thức hoá quy mô và triển khai xong quy mô. Tiến trình xử lý yếu tố, kiến thiết xây dựng tri thức vật lý là tiến trình “ từ yêu cầu yếu tố nghiên cứu và điều tra suy đoán giải pháp, khảo sát kim chỉ nan / thực nghiệm, rồi xem xét nhìn nhận năng lực gật đầu đƣợc của những tác dụng tìm đƣợc, trên cơ sở vận dụng chúng để lý giải / tiên đoán những sự kiện và xem xét sự tương thích giữa kim chỉ nan và thực nghiệm ” ( chứ không phải chỉ theo con đƣờng kinh nghiệm tay nghề cảm tính, trực quan ghi nhận, quy nạp chủ nghĩa ). Việc vận dụng tri thức mới vào thực tiễn đồng thời cũng là việc liên tục kiểm tra để bổ trợ tăng trưởng tri thức khoa học .
Bởi vậy trong dạy học, hoạt động giải trí nhận thức khoa học của học viên cần đƣợc định hƣớng tương thích với tiến trình kiến thiết xây dựng tri thức nhƣ thế. Việc này yên cầu sự nghiên cứu và phân tích thâm thúy cấu trúc nội dung tri thức cần dạy và xác lập đƣợc sơ đồ “ từ trường hợp xuất phát thế nào, phát sinh yếu tố gì ; tìm tòi xử lý yếu tố và đi tới hiệu quả nhƣ thế nào ”, một cách tương thích với trình độ HS và xét trong quy trình kiến thiết xây dựng, kiểm tra, vận dụng tri thức mới. Trong đó xác lập điều kiện kèm theo thiết yếu và những câu hỏi định hƣớng hữu hiệu cho hành vi tìm tòi xử lý yếu tố, một cách tương thích với phƣơng pháp nhận thức khoa học .

1.2.3.4. Sự cần thiết sử dụng những quan niệm vốn có của học sinh trong
việc tổ chức tình huống và định hướng hành động giải quyết vấn đề của
học sinh trong quá trình xây dựng kiến thức mới.

Tri thức mới đƣợc kiến thiết xây dựng dùa trên những tri thức đã có và đồng thời còn phải đối chọi lại với những quan điểm đã có nhƣng lại là trở lực so với sự hình thành tri thức mới. Tri thức mới, với ý nghĩa đúng đắn của nó, chỉ hoàn toàn có thể thực sự đƣợc xác lập, hoà nhập vào vốn hiểu biết riêng của học viên, khi mà nó đƣợc kiến thiết xây dựng trên cơ sở tri thức đã có của học viên, đồng thời làm biến hóa và khắc phục đƣợc những quan điểm cũ, cách hiểu cũ sai lầm, trái ngƣợc với nó .
Bởi vậy, trong dạy học cần điều tra và nghiên cứu những ý niệm hoặc cách hiểu sai lầm đáng tiếc vốn có của học viên có tương quan tới tri thức cần thiết kế xây dựng. Chúng là chỗ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

dùa, đồng thời là trở lực tất yếu cần khắc phục so với quy trình thiết kế xây dựng tri thức mới cho học viên. Cần sử dụng những ý niệm vốn cã đó của học viên vào việc kiến thiết xây dựng trường hợp yếu tố và định hƣớng xử lý yếu tố một cách hữu hiệu sao cho tạo đƣợc điều kiện kèm theo cho những ý niệm đó đƣợc học viên vận dụng, đƣợc thử thách trong quy trình kiểm tra hợp thức hoá, khiến cho ngƣời học tự nhận thấy chỗ sai lầm đáng tiếc ( không hợp thức ), thấy cần biến hóa ý niệm, khắc phục sai lầm đáng tiếc để kiến thiết xây dựng tri thức mới tương thích .

1.2.3.5. Sự cần thiết phát huy tác dụng của sự trao đổi và tranh luận của
học sinh trong quá trình chiếm lĩnh tri thức.

Sự thiết kế xây dựng tri thức khoa học là quy trình mang tính xã hội. Nhận thức của mỗi cá thể, thành viên xã hội, tiến triển trong sự tƣơng tác xã hội và xung đột xã hội – nhận thức. Trong nghiên cứu và điều tra khoa học, hiệu quả nghiên cứu và điều tra của những nhà khoa học có sự góp phần của hội đồng những nhà khoa học. Kết quả nghiên cứu và điều tra của mỗi cá thể nhà khoa học có sự tương hỗ của ngƣời khác. Kết quả đó đƣợc trình diễn, đƣợc thông tin và trải qua tranh luận phản bác, bảo vệ trong cộng đồng khoa học. Khi đó mới có những tri thức khoa học có khá đầy đủ giá trị .
Sự học tập, thiết kế xây dựng tri thức của học viên sẽ đƣợc tạo thuận tiện và có hiệu suất cao hơn nhờ trao đổi và sự tranh luận với những ngƣời ngang hàng. Trong điều kiện kèm theo đó sẽ phát huy đƣợc ảnh hƣởng của sự môi giới, tương hỗ của những ngƣời trong hội đồng đối mỗi cá thể qua vùng tăng trưởng gần nhất của cá thể .

1.2.3.6. Sự cần thiết tổ chức tiến trình dạy học phỏng theo tiến trình nghiên
cứu xây dựng, bảo vệ tri thức khoa học

Để phát huy tổng hợp các nhân tố tác động: vai trò của học sinh trong sự
tự chủ hành động xây dựng kiến thức, vai trò của giáo viên trong việc tổ chức
tình huống học tập và định hƣớng hành động tìm tòi xây dựng tri thức của học
sinh, vai trò tƣơng tác của xã hội (của tập thể học sinh) đối với quá trình nhận
thức của mỗi cá nhân học sinh và đồng thời cho học sinh tập quen với quá

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

trình kiến thiết xây dựng và bảo vệ cái mới trong điều tra và nghiên cứu khoa học thì cần tổ chức triển khai tiến trình dạy học phỏng theo tiến trình kiến thiết xây dựng, bảo vệ tri thức mới trong nghiên cứu và điều tra khoa học .

1.3. Vấn đề thiết kế tiến trình dạy học. [10], [11]

Source: https://evbn.org
Category: Góc Nhìn