MSD – một thập kỷ hợp tác giải quyết vấn đề kháng kháng sinh tại Việt Nam – Bệnh viện Bãi Cháy

MSD – một thập kỷ hợp tác giải quyết vấn đề kháng kháng sinh tại Việt Nam

Việt
Nam chứng kiến mối đe dọa ngày càng tăng của kháng kháng sinh. Trên toàn cầu,
MSD (được biết đến như là Merck & Co., ở Mỹ và Canada) cam kết đầu tư
chuyên môn và nguồn lực cùng các đối tác để cung cấp những loại kháng sinh cần
thiết.

Tại Việt Nam, năm nay đánh dấu
hành trình 10 năm chương trình Quản lý kháng sinh được MSD triển khai, minh chứng
cho nỗ lực bền bỉ hợp tác giải quyết vấn đề này.

Gia
tăng kháng kháng sinh tại Việt Nam

Với dân số gần 99 triệu người, Việt Nam là một trong những quốc gia có
tỷ lệ đề kháng kháng sinh đáng báo động ở Châu Á và trong những năm gần đây đã
phải chứng kiến mối đe dọa ngày càng gia tăng của kháng kháng sinh, do việc sử
dụng kháng sinh không hợp lý tại các cấp của hệ thống chăm sóc sức khỏe, trong
nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi và trong cộng đồng. Thống kê tính đến ngày
21/11/2020 cho thấy tỉ lệ sử dụng kháng sinh không đúng đơn lên tới 91% ở khu
vực nông thôn, 88% ở khu vực thành thị.

Hầu hết các cơ sở y tế đang phải đối mặt với sự gia tăng các chủng vi
khuẩn đa kháng, kháng với nhiều loại kháng sinh, đặc biệt ở nhóm cephalosporin
thế hệ 3, 4 và nhóm aminosid và fluoroquinolon. Trong Hội thảo “Kháng kháng sinh: cơ hội và thách
thức” diễn ra tại Hà Nội ngày 20 tháng 9 do Viện Sức khoẻ Môi
trường và Phát triển bền vững (IEHSD) phối hợp cùng MSD Việt Nam tổ chức, các
diễn giả cho biết ngoài gánh nặng tài chính do điều trị kéo dài, chúng ta còn
phải đối mặt với khả năng của một tương lai không có thuốc kháng sinh điều trị
hiệu quả đối với một số bệnh nhiễm khuẩn, nhất là đối với phẫu thuật và cấy
ghép mô.

Kháng kháng sinh là một vấn đề phức tạp mang tính toàn cầu và không thể
giải quyết được nếu không có hợp tác chặt chẽ đa ngành. Tổ chức Y tế Thế giới
(WHO) khuyến nghị cách tiếp cận Một Sức
Khỏe (hay còn gọi là “One
Health” gồm sức khỏe con người, vật nuôi và môi trường) và nhấn mạnh
thông điệp này trong tuần lễ Nhận thức về Kháng kháng sinh toàn cầu từ ngày 18
đến 24 tháng 11 năm nay. WHO kêu gọi phối hợp hành động liên ngành nhằm làm
chậm việc gia tăng và lan rộng của kháng kháng sinh để các kháng sinh hiện có
vẫn phát huy hiệu quả lâu nhất có thể.

Hợp
tác công – tư nhằm giải
quyết “đại dịch thầm lặng”

Việt Nam là một trong những nước tiên phong trong khu vực khi từ năm
2013, Bộ Y tế đã kết hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đưa ra
Chương trình hành động quốc gia về phòng chống kháng kháng sinh nhằm kêu gọi sự
hợp tác trong các lĩnh vực y tế, chăn nuôi thủy hải sản và thú y cùng hành động
để sử dụng kháng sinh hợp lý và dần cải thiện tình trạng đề kháng thuốc kháng
sinh. Để quản lý sử dụng kháng sinh hiệu quả, đặc biệt các tình trạng kháng
kháng sinh nghiêm trọng đòi hỏi cần nhiều nguồn lực và sự hợp tác chặt chẽ từ
nhiều bên. Hợp tác công – tư trong quản lý sử dụng kháng sinh, vì thế, được xem
là cách hiệu quả để chung tay quản lý và giảm thiểu sự gia tăng đề kháng kháng
sinh trong y tế cũng như chăn nuôi.

Từ năm 2012, MSD đã triển khai chương trình Quản lý kháng sinh tại bệnh viện
Chợ Rẫy, cho thấy mức độ tuân thủ sử dụng kháng sinh tăng 14,5% và lượng sử
dụng kháng sinh giảm đáng kể, giảm 1,3% chi phí cho kháng sinh vào năm 2015 so
với các năm trước. Năm 2020, hợp tác với Bộ Y tế, MSD đã mở rộng chương trình
này ra 36 bệnh viện. Tới nay, sau hơn 10 năm triển khai, đã có hơn 46 bệnh viện
tham gia vào chương trình.

Bên cạnh sự thiếu hợp lý trong sử dụng kháng sinh tại các cơ sở chăm sóc
y tế, kháng sinh còn đang bị sử dụng không hợp lý, thiếu trách nhiệm trong chăn
nuôi dẫn đến nhiều rủi ro như tạo ra vi khuẩn kháng thuốc trong môi trường tự
nhiên, tồn dư kháng sinh trong thực phẩm, gián tiếp khiến cho các vi khuẩn phơi
nhiễm với kháng sinh từ rất sớm và hình thành sự đề kháng kháng sinh.

Vi khuẩn kháng thuốc xuất hiện ngay trong môi trường tự nhiên khiến việc
chữa bệnh cho vật nuôi trở nên khó khăn, thậm chí tồn dư kháng sinh gây nguy
hiểm đến tính mạng con người. Với định hướng Một
Sức Khỏe, MSD đã mở rộng chương trình Quản lý kháng sinh đến cả các bệnh
viện ở tuyến cơ sở, kết hợp với các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức
cho người dân về nguy cơ đề kháng kháng sinh và sử dụng kháng sinh hợp lý. MSD
Việt Nam còn hợp tác với IEHSD tổ chức các hội thảo với sự tham gia của các cơ
quan liên ngành trong lĩnh vực y tế, nông nghiệp cũng như các hoạt động truyền
thông giáo dục cho các công ty chuỗi thức ăn (công ty 3F: Feed-Farm-Food) nhằm
kêu gọi chung tay hành động trong việc sử dụng kháng sinh hợp lý. Chuỗi hội
thảo và các hoạt động truyền thông giáo dục thường xuyên có ý nghĩa quan trọng
khi mức độ kháng thuốc ở Việt Nam ngày càng trầm trọng và gây áp lực lớn lên
sức khoẻ cộng đồng.

Bà Jenifer Cox – Tổng Giám đốc MSD Việt Nam cho
biết: “Kháng kháng sinh đang là thách thức y tế nghiêm trọng khiến những
bệnh nhiễm trùng thông thường trở nên khó điều trị hoặc không thể điều trị và
làm gia tăng gánh nặng bệnh tật, chi phí điều trị cũng như tử vong. MSD đã và
đang phấn đấu không ngừng để tạo nên sự khác biệt cho người dân trong hơn 25
năm hoạt động tại Việt Nam thông qua những sáng kiến hợp tác công – tư nhằm
giải quyết vấn đề chăm sóc sức khỏe cấp thiết, bao gồm Quản lý sử dụng kháng
sinh. Chúng tôi cam kết chung tay với các cơ quan ban ngành, bệnh viện và các
tổ chức xã hội nhằm giải quyết vấn đề này bằng những chương trình có ý nghĩa
thiết thực.”

Bên cạnh đó, việc cam kết tiếp tục nghiên cứu và phát triển kháng sinh
mới là vô cùng cấp thiết khi ngày càng ít kháng sinh mới được tìm ra trên thế giới.
Trên toàn cầu, MSD tự hào đầu tư 100 triệu USD trong 10 năm vào Quỹ Hành động
AMR, dành riêng cho nghiên cứu và phát triển thuốc kháng sinh, với mục tiêu là
sẽ đưa hai đến bốn loại kháng sinh mới tới bệnh nhân và bác sĩ vào cuối thập kỷ
này.

MSD đã duy trì cam kết nghiên cứu và phát triển thuốc kháng sinh trong
hơn 80 năm qua và đã đưa ra sớm hơn dự kiến các phương pháp điều trị mới qua
mỗi thập kỷ. Ngoài ra, sự quan tâm và nỗ lưc từ Bộ Y tế là rất cần thiết trong
việc rút ngắn thời gian xem xét, phê duyệt các kháng sinh mới vào danh mục bảo
hiểm y tế chi trả để đảm bảo người bệnh trong những trường hợp nhiễm vi khuẩn
đa kháng tại bệnh viện được điều trị và cứu sống kịp thời.

Theo SKĐS