Các quan điểm tiếp cận trong phát triển chương trình đào tạo đại học

Học vụ sinh viên	Học tập trực tuyến	Thư viện điện tử	Ký túc xá

I. GIỚI THIỆU

Giáo dục và đào tạo và giảng dạy là quốc sách số 1, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là góp vốn đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong những chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế tài chính – xã hội. Sự sinh ra của những văn kiện, tài liệu của UNESCO về bốn trụ cột của giáo dục quốc tế thế kỷ XXI. Đó là : Học để biết, học để làm, học để chung sống và học để chứng minh và khẳng định bản thân. Chính trong văn kiện này đã xác lập những năng lượng xuyên vương quốc mà giáo dục quốc tế cần phải hướng tới hình thành cho thế hệ trẻ thế kỷ XXI .Giáo dục và đào tạo và giảng dạy theo hướng phát triển những năng lượng của người học đã và đang trở thành một xu thế tất yếu, phổ quát trong nền giáo dục ĐH trên quốc tế. Xu hướng chung này được cho phép là chuyển từ dạy học ” tập trung chuyên sâu vào kiến thức và kỹ năng ” sang ” tập trung chuyên sâu vào năng lượng ” .Chất lượng đào tạo và giảng dạy phụ thuộc vào vào rất nhiều yếu tố trong đó có chương trình giảng dạy ( CTĐT ). CTĐT vừa là công cụ, vừa là thước đo trình độ phát triển kinh tế-xã hội và khoa học-kỹ thuật của mỗi vương quốc cũng như của mỗi nhà trường. Việc thiết kế xây dựng CTĐT phụ thuộc vào vào tầm nhìn và thiên chức của cơ sở giáo dục trong một tiến trình lịch sử vẻ vang nhất định. Vì vậy, những nhà khoa học, nhà giáo dục, cơ sở đào tạo và giảng dạy cần hiểu rõ thực chất của CTĐT để thiết kế xây dựng phân phối nhu yếu huấn luyện và đào tạo của xã hội .
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Nghi quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
Mục tiêu tổng quát: Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.
Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hoá, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực.
Mục tiêu cụ thể: Đối với giáo dục đại học, tập trung đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài, phát triển phẩm chất và năng lực tự học, tự làm giàu tri thức, sáng tạo của người học. Hoàn thiện mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học, cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo phù hợp với quy hoạch phát triển nhân lực quốc gia; trong đó, có một số trường và ngành đào tạo ngang tầm khu vực và quốc tế. Đa dạng hóa các cơ sở đào tạo phù hợp với nhu cầu phát triển công nghệ và các lĩnh vực, ngành nghề; yêu cầu xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.
Nhiệm vụ: Đổi mới mạnh mẽ nội dung giáo dục đại học và sau đại học theo hướng hiện đại, phù hợp với từng ngành, nhóm ngành đào tạo và việc phân tầng của hệ thống giáo dục đại học. Chú trọng phát triển năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, đạo đức nghề nghiệp và hiểu biết xã hội, từng bước tiếp cận trình độ khoa học và công nghệ tiên tiến của thế giới.Mục tiêu tổng quát : Tạo chuyển biến cơ bản, can đảm và mạnh mẽ về chất lượng, hiệu suất cao giáo dục, đào tạo và giảng dạy ; cung ứng ngày càng tốt hơn công cuộc kiến thiết xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu yếu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Nước Ta phát triển tổng lực và phát huy tốt nhất tiềm năng, năng lực phát minh sáng tạo của mỗi cá thể ; yêu mái ấm gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào ; sống tốt và thao tác hiệu suất cao. Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản trị tốt ; có cơ cấu tổ chức và phương pháp giáo dục hài hòa và hợp lý, gắn với thiết kế xây dựng xã hội học tập ; bảo vệ những điều kiện kèm theo nâng cao chất lượng ; chuẩn hóa, hiện đại hoá, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế mạng lưới hệ thống giáo dục và huấn luyện và đào tạo ; giữ vững xu thế xã hội chủ nghĩa và truyền thống dân tộc bản địa. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Nước Ta đạt trình độ tiên tiến và phát triển trong khu vực. Mục tiêu đơn cử : Đối với giáo dục ĐH, tập trung chuyên sâu huấn luyện và đào tạo nhân lực trình độ cao, tu dưỡng nhân tài, phát triển phẩm chất và năng lượng tự học, tự làm giàu tri thức, phát minh sáng tạo của người học. Hoàn thiện mạng lưới những cơ sở giáo dục ĐH, cơ cấu tổ chức ngành nghề và trình độ huấn luyện và đào tạo tương thích với quy hoạch phát triển nhân lực vương quốc ; trong đó, có một số trường và ngành giảng dạy ngang tầm khu vực và quốc tế. Đa dạng hóa những cơ sở giảng dạy tương thích với nhu yếu phát triển công nghệ tiên tiến và những nghành nghề dịch vụ, ngành nghề ; nhu yếu thiết kế xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế. Nhiệm vụ : Đổi mới can đảm và mạnh mẽ nội dung giáo dục ĐH và sau đại học theo hướng văn minh, tương thích với từng ngành, nhóm ngành huấn luyện và đào tạo và việc phân tầng của mạng lưới hệ thống giáo dục ĐH. Chú trọng phát triển năng lượng phát minh sáng tạo, kỹ năng và kiến thức thực hành thực tế, đạo đức nghề nghiệp và hiểu biết xã hội, từng bước tiếp cận trình độ khoa học và công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển của quốc tế .

2. Bản chất của chương trình đào tạo

Một số người quan niệm rằng: CTĐT là sự thể hiện của nội dung đào tạo. Đây là quan niệm đúng nhưng chưa đủ, chưa thể hiện rõ quan điểm mới trong đào tạo. Wentling.T (1993) cho rằng: CTĐT là một bản thiết kế tổng thể cho một hoạt động đào tạo (có thể là một khóa học kéo dài vài giờ, một ngày, một tuần hoặc một năm). Bản thiết kế tổng thể đó cho biết toàn bộ nội dung cần đào tạo, chỉ rõ những gì trông đợi ở người học sau khóa học. CTĐT phác họa ra quy trình cần thực hiện nội dung đào tạo, cho biết phương pháp đào tạo và cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, tất cả những cái đó được sắp xếp theo một thời gian biểu chặt chẽ.
Về cấu trúc của một CTĐT, Tyler (1949) cho rằng: CTĐT phải bao gồm 4 thành tố cơ bản, đó là: 1) Mục tiêu đào tạo; 2) Nội dung đào tạo; 3) Phương pháp và quy trình đào tạo; 4) Cách thức đánh giá kết quả đào tạo. Dựa theo cấu trúc của CTĐT, chúng ta thấy rõ quan điểm đào tạo, thể hiện được mối quan hệ giữa CTĐT với các nhân tố khác của quá trình đào tạo. Vì vậy, việc xây dựng và phát triển CTĐT của mỗi nhà trường trong một giai đoạn nhất định cần được tiến hành đồng bộ các nhân tố mục tiêu, nội dung, phương pháp, quy trình và cách thức đánh giá kết quả đào tạo.
Như vậy, CTĐT được hiểu là bản kế hoạch được trình bày một cách có hệ thống toàn bộ hoạt động đào tạo với thời gian xác định trong đó mô tả mục tiêu (chuẩn đầu ra), nội dung, phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học, cách thức đánh giá kết quả đào tạo (đối chiếu với chuẩn đầu ra).Một số người ý niệm rằng : CTĐT là sự biểu lộ của nội dung giảng dạy. Đây là ý niệm đúng nhưng chưa đủ, chưa bộc lộ rõ quan điểm mới trong giảng dạy. Wentling. T ( 1993 ) cho rằng : CTĐT là một bản thiết kế tổng thể và toàn diện cho một hoạt động giải trí huấn luyện và đào tạo ( hoàn toàn có thể là một khóa học lê dài vài giờ, một ngày, một tuần hoặc một năm ). Bản thiết kế toàn diện và tổng thể đó cho biết hàng loạt nội dung cần giảng dạy, chỉ rõ những gì trông đợi ở người học sau khóa học. CTĐT phác họa ra quy trình tiến độ cần thực thi nội dung giảng dạy, cho biết chiêu thức giảng dạy và phương pháp kiểm tra, nhìn nhận hiệu quả học tập, toàn bộ những cái đó được sắp xếp theo một thời hạn biểu ngặt nghèo. Về cấu trúc của một CTĐT, Tyler ( 1949 ) cho rằng : CTĐT phải gồm có 4 thành tố cơ bản, đó là : 1 ) Mục tiêu huấn luyện và đào tạo ; 2 ) Nội dung huấn luyện và đào tạo ; 3 ) Phương pháp và tiến trình huấn luyện và đào tạo ; 4 ) Cách thức nhìn nhận tác dụng đào tạo và giảng dạy. Dựa theo cấu trúc của CTĐT, tất cả chúng ta thấy rõ quan điểm giảng dạy, bộc lộ được mối quan hệ giữa CTĐT với những tác nhân khác của quy trình huấn luyện và đào tạo. Vì vậy, việc thiết kế xây dựng và phát triển CTĐT của mỗi nhà trường trong một quy trình tiến độ nhất định cần được triển khai đồng nhất những tác nhân tiềm năng, nội dung, chiêu thức, tiến trình và phương pháp nhìn nhận hiệu quả giảng dạy. Như vậy, CTĐT được hiểu là bản kế hoạch được trình diễn một cách có mạng lưới hệ thống hàng loạt hoạt động giải trí giảng dạy với thời hạn xác lập trong đó diễn đạt tiềm năng ( chuẩn đầu ra ), nội dung, giải pháp, phương tiện đi lại và hình thức tổ chức triển khai dạy học, phương pháp nhìn nhận hiệu quả giảng dạy ( so sánh với chuẩn đầu ra ) .

3. Các cách tiếp cận trong việc xây dựng chương trình đào tạo

Trong lịch sử phát triển giáo dục có 3 cách tiếp cận khác nhau trong việc xây dựng CTĐT: Tiếp cận nội dung, tiếp cận mục tiêu và tiếp cận phát triển (tiếp cận năng lực). Tại mỗi thời điểm của lịch sử phát triển giáo dục, các quốc gia cũng như mỗi nhà trường cần có cách tiếp cận riêng phù hợp với sứ mệnh của riêng mình. Vì vậy, các nhà quản lý giáo dục, nhà sư phạm cần hiểu bản chất của từng cách tiếp cận CTĐT.
3.1. Cách tiếp cận nội dung (content approach)
Theo cách tiếp cận này: CTĐT chỉ là bản phác thảo nội dung đào tạo. Đây là cách tiếp cận kinh điển trong việc xây dựng CTĐT, mục tiêu đào tạo chính là nội dung đào tạo, phương pháp dạy học nhằm truyền đạt nội dung dạy học. Như vậy, bản chất của quá trình dạy học là quá trình truyền thụ nội dung dạy học.
Ưu điểm: Xác định rõ nội dung dạy học, CTĐT chẳng khác gì mục lục của cuốn sách giáo khoa; dễ dàng truyền thụ tri thức sẵn có của người dạy cho người học.
Hạn chế: Do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật, sự bùng nổ thông tin như vũ bão, kiến thức gia tăng theo cấp số nhân, cách tiếp cận nội dung CTĐT đào tạo không còn phù hợp vì thiếu thời gian học tập trên lớp, người học trở nên thụ động, khó đánh giá được mức độ nông sâu của kiến thức.Trong lịch sử dân tộc phát triển giáo dục có 3 cách tiếp cận khác nhau trong việc thiết kế xây dựng CTĐT : Tại mỗi thời gian của lịch sử dân tộc phát triển giáo dục, những vương quốc cũng như mỗi nhà trường cần có cách tiếp cận riêng tương thích với thiên chức của riêng mình. Vì vậy, những nhà quản trị giáo dục, nhà sư phạm cần hiểu thực chất của từng cách tiếp cận CTĐT.Theo cách tiếp cận này : CTĐT chỉ là bản phác thảo nội dung huấn luyện và đào tạo. Đây là cách tiếp cận tầm cỡ trong việc thiết kế xây dựng CTĐT, tiềm năng đào tạo và giảng dạy chính là nội dung giảng dạy, giải pháp dạy học nhằm mục đích truyền đạt nội dung dạy học. Như vậy, thực chất của quy trình dạy học là quy trình truyền thụ nội dung dạy học. Ưu điểm : Xác định rõ nội dung dạy học, CTĐT chẳng khác gì mục lục của cuốn sách giáo khoa ; thuận tiện truyền thụ tri thức sẵn có của người dạy cho người học. Hạn chế : Do sự phát triển can đảm và mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật, sự bùng nổ thông tin như vũ bão, kiến thức và kỹ năng ngày càng tăng theo cấp số nhân, cách tiếp cận nội dung CTĐT đào tạo và giảng dạy không còn tương thích vì thiếu thời hạn học tập trên lớp, người học trở nên thụ động, khó nhìn nhận được mức độ nông sâu của kỹ năng và kiến thức .

3.2. Cách tiếp cận mục tiêu (objective approach)

Vào giữa thế kỷ 20, cách tiếp cận mục tiêu được sử dụng ở Mỹ. Theo cách tiếp cận này, CTĐT phải được xây dựng xuất phát từ mục tiêu đào tạo. Dựa vào mục tiêu đào tạo mà người thiết kế chương trình lựa chọn nội dung, phương pháp và cách thức đánh giá kết quả học tập thích hợp. Cách tiếp cận này chú ý đến đầu ra (out put), chú trọng sản phẩm (những thay đổi về hành vi của người học về các lĩnh vực kiến thức, kỹ năng, thái độ. B.Loom đã xây dựng được mục tiêu về các lĩnh vực kiến thức, kỹ năng, thái độ. Cách tiếp cận này coi đào tạo là công cụ để tạo nên các sản phẩm theo các tiêu chuẩn định sẵn. Mục tiêu đào tạo phải được xây dựng rõ ràng sao cho có thể định lượng được và dùng nó làm tiêu chí để đánh giá hiệu quả của quá trình đào tạo. Với cách tiếp cận mục tiêu có thể chuẩn hóa quy trình xây dựng CTĐT cũng như quy trình đào tạo theo một công nghệ nhất định. Vì thế, có khái niệm “Công nghệ giáo dục” và CTĐT được xây dựng theo kiểu này gọi là “CTĐT kiểu công nghệ”.
Ưu điểm: Mục tiêu đào tạo cụ thể và chi tiết, thuận lợi cho việc đánh giá hiệu quả và chất lượng CTĐT; người dạy và người học biết rõ mình phải làm gì trong quá trình dạy học để đạt mục tiêu; xác định rõ hình thức và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập; dễ dàng cho việc quản lý hoạt động dạy học.
Hạn chế: Sản phẩm đào tạo phải đồng nhất ở đầu ra (out put) trong khi nguyên liệu đầu vào (in put) là những con người rất khác nhau; rèn đúc người học theo một khuôn mẫu nhất định làm người học bị thụ động, thiếu tính sáng tạo…; khả năng tiềm ẩn, nhu cầu, sở thích của cá nhân người học không được quan tâm đúng mức; chỉ dừng lại ở một quá trình học tập mà chưa định hướng rõ ràng phương hướng phấn đấu trong tương lai của người học.Vào giữa thế kỷ 20, cách tiếp cận tiềm năng được sử dụng ở Mỹ. Theo cách tiếp cận này, CTĐT phải được kiến thiết xây dựng xuất phát từ tiềm năng huấn luyện và đào tạo. Dựa vào tiềm năng giảng dạy mà người phong cách thiết kế chương trình lựa chọn nội dung, giải pháp và phương pháp nhìn nhận tác dụng học tập thích hợp. Cách tiếp cận này chú ý quan tâm đến đầu ra ( out put ), chú trọng mẫu sản phẩm ( những biến hóa về hành vi của người học về những nghành nghề dịch vụ kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức, thái độ. B.Loom đã thiết kế xây dựng được tiềm năng về những nghành nghề dịch vụ kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức, thái độ. Cách tiếp cận này coi giảng dạy là công cụ để tạo nên những mẫu sản phẩm theo những tiêu chuẩn định sẵn. Mục tiêu huấn luyện và đào tạo phải được kiến thiết xây dựng rõ ràng sao cho hoàn toàn có thể định lượng được và dùng nó làm tiêu chuẩn để nhìn nhận hiệu suất cao của quy trình huấn luyện và đào tạo. Với cách tiếp cận tiềm năng hoàn toàn có thể chuẩn hóa tiến trình thiết kế xây dựng CTĐT cũng như tiến trình huấn luyện và đào tạo theo một công nghệ tiên tiến nhất định. Vì thế, có khái niệm “ Công nghệ giáo dục ” và CTĐT được kiến thiết xây dựng theo kiểu này gọi là “ CTĐT kiểu công nghệ tiên tiến ”. Ưu điểm : Mục tiêu huấn luyện và đào tạo đơn cử và cụ thể, thuận tiện cho việc nhìn nhận hiệu suất cao và chất lượng CTĐT ; người dạy và người học biết rõ mình phải làm gì trong quy trình dạy học để đạt tiềm năng ; xác lập rõ hình thức và chiêu thức kiểm tra, nhìn nhận hiệu quả học tập ; thuận tiện cho việc quản trị hoạt động giải trí dạy học. Hạn chế : Sản phẩm giảng dạy phải như nhau ở đầu ra ( out put ) trong khi nguyên vật liệu nguồn vào ( in put ) là những con người rất khác nhau ; rèn đúc người học theo một khuôn mẫu nhất định làm người học bị thụ động, thiếu tính phát minh sáng tạo … ; năng lực tiềm ẩn, nhu yếu, sở trường thích nghi của cá thể người học không được chăm sóc đúng mức ; chỉ dừng lại ở một quy trình học tập mà chưa xu thế rõ ràng phương hướng phấn đấu trong tương lai của người học .

3.3. Cách tiếp cận phát triển (developmental approach)

Với quan điểm: Giáo dục là một quá trình, mức độ làm chủ bản thân tiềm ẩn ở mỗi người được phát triển một cách tối đa hay nói cách khác, đào tạo theo hướng phát triển (tiếp cận) năng lực của người học. Theo Kelly.A.V (1977), “CTĐT là một quá trình và giáo dục là một sự phát triển”. Theo quan điểm này, giáo dục phải phát triển tối đa mọi tiềm năng trong mỗi con người, giúp họ làm chủ được những tình huống, đương đầu với những thách thức sẽ gặp phải trong cuộc sống và hoạt động nghề nghiệp một cách chủ động và sáng tạo. Giáo dục là quá trình tiếp diễn liên tục trong suốt cuộc đời mỗi con người, như vậy nó không chỉ được đặc trưng chỉ bằng một mục đích cuối cùng nào.Với quan điểm : Giáo dục là một quy trình, mức độ làm chủ bản thân tiềm ẩn ở mỗi người được phát triển một cách tối đa hay nói cách khác, huấn luyện và đào tạo theo hướng phát triển ( tiếp cận ) năng lượng của người học. Theo Kelly. A.V ( 1977 ), “ CTĐT là một quy trình và giáo dục là một sự phát triển ”. Theo quan điểm này, giáo dục phải phát triển tối đa mọi tiềm năng trong mỗi con người, giúp họ làm chủ được những trường hợp, đương đầu với những thử thách sẽ gặp phải trong đời sống và hoạt động giải trí nghề nghiệp một cách dữ thế chủ động và phát minh sáng tạo. Giáo dục là quy trình tiếp nối liên tục trong suốt cuộc sống mỗi con người, như vậy nó không chỉ được đặc trưng chỉ bằng một mục tiêu ở đầu cuối nào .

Trên cơ sở nghiên cứu các quan điểm về năng lực, chúng tôi đưa ra định nghĩa chung về năng lực như sau: Năng lực là hệ thống khả năng của con người đã được phát triển và được hiện thực hoá thể hiện trong việc con người thực hiện linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả một loại hoạt động nào đó. Thành tố cơ bản của năng lực là tri thức, kỹ năng và động cơ thực hiện, trong đó tri thức đóng vai trò nền tảng, kỹ năng là mặt thực hiện của năng lực trong thực tiễn, động cơ là động lực thúc đẩy con người vận dụng tri thức và kỹ năng vào thực tiễn.

Nhìn chung,  các tác giả thường gặp nhau ở cách phân chia năng lực ra làm hai  nhóm. Đó là những năng lực chung và năng lực cụ thể, chuyên biệt.Nhìn chung, những tác giả thường gặp nhau ở cách phân loại năng lượng ra làm hai nhóm. Đó là những năng lượng chung và năng lượng đơn cử, chuyên biệt .

Năng lực chung là năng lực cơ bản, thiết yếu để con người có thể sống và làm việc bình thường trong xã hội. Năng lực này được hình thành và phát triển do nhiều môn học, liên quan đến nhiều môn học. Năng lực này có nhiều tên gọi khác nhau, ví dụ như : năng lực xuyên chương trình,  năng lực chính hay là năng lực nền tảng, năng lực chủ yếu.

Năng lực cụ thể, chuyên biệt là những năng lực riêng được hình thành và phát triển trong một lĩnh vực hay một môn học nào đó
Ưu điểm: Sản phẩm đào tạo đa dạng, giúp người học thích ứng với cuộc sống và hoạt động nghề nghiệp; mang tính nhân văn vì cách tiếp cận này chú trọng đến lợi ích, nhu cầu của từng cá nhân người học, chú trọng đến những giá trị mà chương trình mang lại; CTĐT  đáp ứng được nhu cầu của người học, quá trình đào tạo giúp người học phát triển được tính tự chủ, khả năng sáng tạo trong việc giải quyết vấn đề. Việc xây dựng CTĐT theo môđun cho phép người học với sự giúp đỡ của người dạy có thể tự mình xác định lấy CTĐT cho riêng mình.
Hạn chế: Cách tiếp cận này quá chú trọng đến nhu cầu và sở thích của cá nhân mà ít quan tâm đến lợi ích của cộng đồng. Trong thực tế, nhu cầu và sở thích của các cá nhân thường đa dạng và hay thay đổi nên CTĐT khó thỏa mãn.
Như vậy, mỗi cách tiếp cận CTĐT có những đặc điểm riêng, có ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy, các nhà quản lý và các nhà sư phạm cần hiểu được bản chất của CTĐT để xây dựng cho phù hợp.là những năng lượng riêng được hình thành và phát triển trong một nghành nghề dịch vụ hay một môn học nào đó Ưu điểm : Sản phẩm đào tạo và giảng dạy phong phú, giúp người học thích ứng với đời sống và hoạt động giải trí nghề nghiệp ; mang tính nhân văn vì cách tiếp cận này chú trọng đến quyền lợi, nhu yếu của từng cá thể người học, chú trọng đến những giá trị mà chương trình mang lại ; CTĐT phân phối được nhu yếu của người học, quy trình đào tạo và giảng dạy giúp người học phát triển được tính tự chủ, năng lực phát minh sáng tạo trong việc xử lý yếu tố. Việc kiến thiết xây dựng CTĐT theo môđun được cho phép người học với sự giúp sức của người dạy hoàn toàn có thể tự mình xác lập lấy CTĐT cho riêng mình. Hạn chế : Cách tiếp cận này quá chú trọng đến nhu yếu và sở trường thích nghi của cá thể mà ít chăm sóc đến quyền lợi của hội đồng. Trong thực tiễn, nhu yếu và sở trường thích nghi của những cá thể thường phong phú và hay biến hóa nên CTĐT khó thỏa mãn nhu cầu. Như vậy, mỗi cách tiếp cận CTĐT có những đặc thù riêng, có ưu điểm và hạn chế riêng, thế cho nên, những nhà quản trị và những nhà sư phạm cần hiểu được thực chất của CTĐT để kiến thiết xây dựng cho tương thích .

III. XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN

1. Mục tiêu trọng tâm là hình thành năng lực (sinh viên làm trung tâm)
           Giảng viên tổ chức các hoạt động đa dạng nhằm giúp sinh viên lĩnh hội tri thức khoa học, hình thành kỹ năng, kỹ xảo thông qua việc trải nghiệm giải quyết các tình huống; tạo cơ hội cho sinh viên được thử thách trước những thách thức khác nhau của hoạt động nghề nghiệp. Giảng viên không chỉ quan tâm sau khi học sinh viên đạt được gì mà quan trọng hơn là sinh viên được tham gia những hoạt động gì, được phát triển những năng lực gì. Vì vậy, giảng viên phải hướng dẫn sinh viên tìm kiếm và thu thập thông tin, gợi mở giải quyết vấn đề, tạo điều kiện cho sinh viên được thực hành, tiếp xúc với thực tiễn, học cách phát hiện và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo. Cách tiếp cận này cần quan tâm đến vấn đề giá trị-vấn đề đáng giá của mọi hoạt động đào tạo. Các năng lực cần hình thành cho sinh viên sư phạm là năng lực cá nhân (xác định mục tiêu và định hướng giá trị, giải quyết vấn đề, ra quyết định, làm chủ bản thân, làm việc độc lập, tin học, ngoại ngữ…), năng lực chuyên môn (hiểu biết về chuyên ngành được đào tạo, mối quan hệ liên môn, khả năng vận dụng vào cuộc sống và hoạt động nghề nghiệp…), năng lực phương pháp (dạy học, giáo dục, phát triển chương trình, nghiên cứu khoa học, tự học, tự bồi dưỡng…), năng lực xã hội (giao tiếp, ứng xử, lãnh đạo, hợp tác, hoạt động xã hội…).Giảng viên tổ chức triển khai những hoạt động giải trí phong phú nhằm mục đích giúp sinh viên lĩnh hội tri thức khoa học, hình thành kỹ năng và kiến thức, kỹ xảo trải qua việc thưởng thức xử lý những trường hợp ; tạo thời cơ cho sinh viên được thử thách trước những thử thách khác nhau của hoạt động giải trí nghề nghiệp. Giảng viên không chỉ chăm sóc sau khi học sinh viên đạt được gì mà quan trọng hơn là sinh viên được tham gia những hoạt động giải trí gì, được phát triển những năng lượng gì. Vì vậy, giảng viên phải hướng dẫn sinh viên tìm kiếm và tích lũy thông tin, gợi mở xử lý yếu tố, tạo điều kiện kèm theo cho sinh viên được thực hành thực tế, tiếp xúc với thực tiễn, học cách phát hiện và xử lý yếu tố một cách phát minh sáng tạo. Cách tiếp cận này cần chăm sóc đến yếu tố giá trị-vấn đề đáng giá của mọi hoạt động giải trí huấn luyện và đào tạo. Các năng lượng cần hình thành cho sinh viên sư phạm là năng lượng cá thể ( xác lập tiềm năng và xu thế giá trị, xử lý yếu tố, ra quyết định hành động, làm chủ bản thân, thao tác độc lập, tin học, ngoại ngữ … ), năng lượng trình độ ( hiểu biết về chuyên ngành được đào tạo và giảng dạy, mối quan hệ liên môn, năng lực vận dụng vào đời sống và hoạt động giải trí nghề nghiệp … ), năng lượng chiêu thức ( dạy học, giáo dục, phát triển chương trình, nghiên cứu và điều tra khoa học, tự học, tự tu dưỡng … ), năng lượng xã hội ( tiếp xúc, ứng xử, chỉ huy, hợp tác, hoạt động giải trí xã hội … ) .

2. Chỉ học những vấn đề cốt lõi

          CTĐT được thiết kế dưới dạng môđun, trong đó giảng viên phải thiết kế các hoạt động đa dạng, các hoạt động đó không chỉ đóng khung trong nhà trường mà còn mở rộng trong phạm vi gia đình và ngoài xã hội. Bởi vì, việc hình thành và phát triển năng lực cần phải trải qua thời gian dài, được trải nghiệm trong những điều kiện, môi trường và hoàn cảnh khác nhau. Vì thế, chỉ nên tập trung vào số lượng năng lực chọn lọc để sinh viên có đủ thời gian rèn luyện, kiến tạo và phát triển năng lực đó. Mặt khác, giảng viên phải định hướng cho sinh viên kiến tạo những kiến thức và kỹ năng để hình thành năng lực mới, thích ứng với môi trường sống và hoạt động nghề nghiệp luôn thay đổi. Việc thiết kế CTĐT phải định hướng cho sinh viên con đường mà các em sẽ hướng tới trong tương lai trên cơ sở những kết quả mà sinh viên được đào tạo trong thời gian học ở trường sư phạm. Vì vậy, dạy học phải được tiến hành thông qua 3 hoạt động, trong đó có hoạt động cơ bản (sinh viên chiếm lĩnh kiến thức mới trên cơ sở kiến thức đã học), hoạt động thực hành (sinh viên củng cố, luyện tập kiến thức, kĩ năng đã chiếm lĩnh) và hoạt động ứng dụng (sinh viên tích hợp, mở rộng và vận dụng kiến thức kĩ năng đã học vào thực tế cuộc sống và thực hành nghề nghiệp).CTĐT được phong cách thiết kế dưới dạng môđun, trong đó giảng viên phải phong cách thiết kế những hoạt động giải trí phong phú, những hoạt động giải trí đó không chỉ đóng khung trong nhà trường mà còn lan rộng ra trong khoanh vùng phạm vi mái ấm gia đình và ngoài xã hội. Bởi vì, việc hình thành và phát triển năng lượng cần phải trải qua thời hạn dài, được thưởng thức trong những điều kiện kèm theo, thiên nhiên và môi trường và thực trạng khác nhau. Vì thế, chỉ nên tập trung chuyên sâu vào số lượng năng lượng tinh lọc để sinh viên có đủ thời hạn rèn luyện, kiến thiết và phát triển năng lượng đó. Mặt khác, giảng viên phải khuynh hướng cho sinh viên xây đắp những kiến thức và kỹ năng và kiến thức và kỹ năng để hình thành năng lượng mới, thích ứng với môi trường tự nhiên sống và hoạt động giải trí nghề nghiệp luôn đổi khác. Việc phong cách thiết kế CTĐT phải khuynh hướng cho sinh viên con đường mà những em sẽ hướng tới trong tương lai trên cơ sở những tác dụng mà sinh viên được huấn luyện và đào tạo trong thời hạn học ở trường sư phạm. Vì vậy, dạy học phải được triển khai trải qua 3 hoạt động giải trí, trong đó có hoạt động giải trí cơ bản ( sinh viên sở hữu kỹ năng và kiến thức mới trên cơ sở kiến thức và kỹ năng đã học ), hoạt động giải trí thực hành thực tế ( sinh viên củng cố, rèn luyện kỹ năng và kiến thức, kĩ năng đã sở hữu ) và hoạt động giải trí ứng dụng ( sinh viên tích hợp, lan rộng ra và vận dụng kỹ năng và kiến thức kĩ năng đã học vào thực tiễn đời sống và thực hành nghề nghiệp ) .

3. Học tích hợp (học liên môn)

            Trong đào tạo sinh viên các ngành kỹ thuật, các trường cần xây dựng CTĐT theo hướng tích hợp. Trong đó đảm bảo có một môn học được đào tạo chuyên sâu, mang tính chủ đạo.  Bên cạnh đó, cần đào tạo chuyên sâu cả về tin học và ngoại ngữ, bởi lẽ đây là hai công cụ trọng yếu để giúp sinh viên nâng cao trình độ chuyên môn- nghiệp vụ và đảm bảo cho hoạt động thực hành nghề nghiệp có hiệu quả. Có như vậy, sinh viên mới thích ứng được công việc của mình sáu khi ra trường.Trong huấn luyện và đào tạo sinh viên những ngành kỹ thuật, những trường cần thiết kế xây dựng CTĐT theo hướng tích hợp. Trong đó bảo vệ có một môn học được huấn luyện và đào tạo nâng cao, mang tính chủ yếu. Bên cạnh đó, cần đào tạo và giảng dạy sâu xa cả về tin học và ngoại ngữ, bởi lẽ đây là hai công cụ trọng điểm để giúp sinh viên nâng cao trình độ trình độ – nhiệm vụ và bảo vệ cho hoạt động giải trí thực hành nghề nghiệp có hiệu suất cao. Có như vậy, sinh viên mới thích ứng được việc làm của mình sáu khi ra trường .

4. Đa dạng hóa môi trường học tập

          CTĐT cần được xây dựng theo hướng rèn sinh viên tổ chức dạy học trong môi trường mở nghĩa là không chỉ đóng khung trong học đường (trường sư phạm) mà còn tiếp cận với cuộc sống đa dạng, phong phú với nhiều hoạt động tích hợp (thực tế và tự học, tự rèn luyện). Các hình thức  tổ chức dạy học đa dạng như: cá nhân, nhóm, toàn lớp được thực hiện trong lớp học, vườn trường, xưởng trường, trải nghiệm thực tế, tham quan học tập. Các hoạt động học tập được thực hiện thông qua các phương pháp khác nhau như: học theo dự án, thực hành, workshop, trực quan, hợp đồng, tự học, tự nghiên cứu. Chính vì vậy, hoạt động quản lý giáo dục cần được thực hiện linh hoạt, mềm dẻo thiên về chất lượng công việc hơn là việc quản lý về thời gian.CTĐT cần được thiết kế xây dựng theo hướng rèn sinh viên tổ chức triển khai dạy học trong môi trường tự nhiên mở nghĩa là không chỉ đóng khung trong học đường ( trường sư phạm ) mà còn tiếp cận với đời sống phong phú, đa dạng chủng loại với nhiều hoạt động giải trí tích hợp ( thực tiễn và tự học, tự rèn luyện ). Các hình thức tổ chức triển khai dạy học phong phú như : cá thể, nhóm, toàn lớp được triển khai trong lớp học, vườn trường, xưởng trường, thưởng thức trong thực tiễn, du lịch thăm quan học tập. Các hoạt động giải trí học tập được triển khai trải qua những giải pháp khác nhau như : học theo dự án Bất Động Sản, thực hành thực tế, workshop, trực quan, hợp đồng, tự học, tự nghiên cứu và điều tra. Chính thế cho nên, hoạt động giải trí quản trị giáo dục cần được triển khai linh động, mềm dẻo thiên về chất lượng việc làm hơn là việc quản trị về thời hạn .

5. Đa dạng hóa cách thức kiểm tra, đánh giá người học

            Đánh giá sinh viên bằng nhiều phương pháp và hình thức khác nhau trong đó phải bộc lộ được năng lực học tập trong đó có năng lực chuyên môn và năng lực nghiệp vụ. Việc đánh giá không chỉ dừng lại ở việc kết thúc các học phần hay khóa học mà còn đánh giá thường xuyên, đánh giá quá trình; có sự nhận xét cụ thể và lượng hóa, định hướng sự thay đổi cho sinh viên trong thời gian tới. Vì vậy, giảng viên cần có sổ theo dõi, phiếu kiểm kê, thang xếp hạng về sự tiến bộ của sinh viên trong mỗi thời điểm cụ thể đồng thời rèn cho sinh viên năng lực tự đánh giá. Đánh giá sinh viên bằng nhiều phương pháp khác nhau: quan sát, vấn đáp, tự luận được sử dụng tài liệu, thực hành, hồ sơ học tập, thuyết trình, báo cáo sản phẩm học tập…sao cho thể hiện được tính sáng tạo, tính thực tiễn và tính hiệu quả của hoạt động đào tạo.Đánh giá sinh viên bằng nhiều chiêu thức và hình thức khác nhau trong đó phải thể hiện được năng lượng học tập trong đó có năng lượng trình độ và năng lượng nhiệm vụ. Việc nhìn nhận không chỉ dừng lại ở việc kết thúc những học phần hay khóa học mà còn nhìn nhận tiếp tục, nhìn nhận quy trình ; có sự nhận xét đơn cử và lượng hóa, xu thế sự biến hóa cho sinh viên trong thời hạn tới. Vì vậy, giảng viên cần có sổ theo dõi, phiếu kiểm kê, thang xếp hạng về sự tân tiến của sinh viên trong mỗi thời gian đơn cử đồng thời rèn cho sinh viên năng lượng tự nhìn nhận. Đánh giá sinh viên bằng nhiều chiêu thức khác nhau : quan sát, phỏng vấn, tự luận được sử dụng tài liệu, thực hành thực tế, hồ sơ học tập, thuyết trình, báo cáo giải trình mẫu sản phẩm học tập … sao cho biểu lộ được tính phát minh sáng tạo, tính thực tiễn và tính hiệu suất cao của hoạt động giải trí huấn luyện và đào tạo .

IV. KẾT LUẬN

          Tóm lại, có 3 cách tiếp cận CTĐT theo hướng nội dung, mục tiêu và năng lực. Trong giai đoạn hiện nay, đứng trước yêu cầu của đổi mới giáo dục, các trường đại học cần định hướng xây dựng CTĐT theo hướng tiếp cận năng lực người học. Vì vậy, các nhà quản lý, nhà sư phạm, giảng viên cần hiểu bản chất của việc tiếp cận CTĐT theo hướng tiếp cận năng lực người học một cách thấu đáo, sâu sắc và toàn diện.Tóm lại, có 3 cách tiếp cận CTĐT theo hướng nội dung, tiềm năng và năng lượng. Trong tiến trình lúc bấy giờ, đứng trước nhu yếu của thay đổi giáo dục, những trường ĐH cần xu thế kiến thiết xây dựng CTĐT theo hướng tiếp cận năng lượng người học. Vì vậy, những nhà quản trị, nhà sư phạm, giảng viên cần hiểu thực chất của việc tiếp cận CTĐT theo hướng tiếp cận năng lượng người học một cách thấu đáo, thâm thúy và tổng lực .

V. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị lần thứ 8 BCHTW Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
2. Nguyễn Thị Phương Loan, 2015- Các cách tiếp cận xây dựng chương trình đào tạo ở các trường sư phạm (Phòng QLKH – CTĐN).
3. Nguyễn Thanh Sơn, 2015 – Phát triển năng lực người học đáp ứng yêu cầu xã hội tại các trường đại học Việt Nam – Bản tin khoa học giáo dục.
4. Đặng Bá Lãm, 2015 – Chương trình giáo dục hướng tới phát triển năng lực người học – Tạp chí Quản lý Giáo dục (Học viện Quản lý Giáo dục), Số đặc biệt tháng 4/2015.

5. Lâm Quang Thiệp, Lê Viết Khuyến, 2010 – Chương trình và tiến trình đào tạo và giảng dạy ĐH trong học chế tín chỉ – Một số yếu tố về giáo dục ĐH ( Tài liệu tìm hiểu thêm ship hàng kỳ thi ngạch giảng viên lên giangr viên chính .

 Từ khóa: cơ sở, đào tạo, xây dựng, ưu điểm, yêu cầu, chương trình, báo cáo, trình bày, tiếp cận, nhược điểm, định hướng