Đồng đăng có phố kỳ lừa có nàng tô thị, có chùa tam thanh giờ đưa cành trúc la đà

Đề bài : Bình giảng bài ca dao : ” Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa”

Bài làm

         “Đồng Đăng có phố Kì Lừa” là một bài ca dao cổ. Có điều kì diệu là hầu như người Việt Nam nào, ngay từ thủa ấu thơ cũng đều thuộc và hát bài ca dao này. Trong tập thơ chữ Hán “Quế Sơn thi tập”, Nguyễn Khuyến đã dịch bài ca dao nào ra thơ chữ Hán, theo thể hành trường thiên, gồm 28 câu thứ tự :

Đồng Đăng hữu phố Kỳ Lừa quyết danh Thạch hữu Tô Thị Tự hữu Tam Thanh Dư giã giai hĩ Vô thiếm sơ sinh …. Đối chiếu thơ chữ Hán của Tam Nguyên Yên Đổ, ta hoàn toàn có thể xác lập được diện mạo bài ca dao gồm có 14 câu lục bát. Bài ca dao là lời nhắn gửi bạn tình phương xa, cùng anh lên xứ Lạng, nói như thi sĩ Tản Đà, đó là ” Thư đưa người tình không quen biết ” nghe mênh mang. Hai câu cuối máng như một lời sấm kí truyền kì : Bao giờ chùa lở xuống sông Đá tảng trôi mất, ngô đồng chơ vơ Bốn câu trong đoạn đầu là hay nhất, dễ hiểu nhất : Đồng Đăng có phố Kì Lừa Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh Ai lên xứ Lạng cùng anh Bõ công bác mẹ sinh thành ra em … Hai câu đầu với cách ngắt nhịp 2/4/4 / 4 / bằng 3 nét vẽ, nhà thơ dân gian đã ra mắt một cách khái quát cảnh sắc Đồng Đăng thuộc tỉnh Thành Phố Lạng Sơn của quốc gia ta : Đồng Đăng / có phố Kì Lừa Có nàng Tô Thị / có chùa Tam Thanh Phố Kỳ Lừa có chợ Kỳ Lừa nổi tiếng phồn hoa đô hội. Đó là một chợ biên giới Việt – Trung, không riêng gì nhiều mẫu mã về sản phẩm & hàng hóa, về lâm thổ sản mà còn nổi tiếng về chợ tình vùng cao. Giai điệu dân ca miền núi lửng lơ, chơi vơi, với sắc phục màu chàm, với những ngựa thồ sa nhân, hồi, măng khô, mộc nhĩ, những cô gái, chàng trai Nùng, Thổ, Tày …. quấn quýt bên nhau đã trở thành nếp sông vật chất niềm tin, một nét đẹp văn hóa truyền thống giầu truyền thống đã bao đời nay. Mấy trăm năm trước đã thế, ngày này vẫn thế, tuy sắc tố có văn minh hơn. Ai một lần trong đời mình đi đến thăm phố Kỳ Lừa, đi xem chợ Kì Lừa ? Kì Lừa tiếng Thổ là Khău Lừ. Đồng bào Thổ Thành Phố Lạng Sơn gọi chợ Kỳ Lừa là háng Khău Lừ ( háng : Chợ, khau : núi đất, lừ : lửa ). Chợ Kỳ Lừa nằm gần bờ sông Kỳ Cùng thời nay. Đồng Đăng ” có nàng Tô Thị ” còn gọi là núi Vọng Phu, một huyền tích đầy lệ về thảm kịch vợ chồng, về tình nghĩa thủy chung của người phụ nữ Nước Ta. Ở Thành Phố Lạng Sơn, núi Vọng Phu còn gọi là núi Tam Thanh. Núi có động lớn còn gọi là động Tam Thanh ; trong động có chùa thờ Phật, nhiều tượng Phật được đục vào đá. Tương truyền nàng Tô Thị đã ôm con thơ, đứng trên núi này ngón chồng và hóa đá. Hai câu ca dao đã trình làng và ca tụng cảnh sắc kì thú hữu tình của Đồng Đăng, là ” nơi phên dậu thứ ba về phía bắc ” ( Dư địa chí – Nguyễn Trãi ) của Đại Việt. Nó như dẫn hồn người gần xa, những hành khách chìm sâu vào huyền tích, lịch sử một thời, tìm thấy bao niềm vui, bao nỗi buồn man mác, bâng khuâng về một địa danh trên ải Bắc, giàu truyền thống lịch sử lịch sử dân tộc và có nền văn hóa truyền thống truyền kiếp. Chữ ” có ” được điệp lại 3 lần diễn đạt niềm mê hồn, hứng thú và tự hào của người dân xứ Lạng, của hành khách khi đứng trước bao cảnh đẹp, bao di tích lịch sử văn hóa truyền thống. Cũng là lối tả ít mà gợi nhiều, hai câu ca đã mở ra một khoảng trống nghệ thuật và thẩm mỹ, như một cuộn phim mầu. Cảnh vật từ từ Open : Phố Kì Lừa, nàng Tô Thị, chùa Tam Thanh …. có biết bao liên tưởng đồng hiện về cảnh vật, con người nơi đây. Vê mặt cấu trúc, hai câu ca dao này mang tính định hình cho những bài nói về quê nhà quốc gia : – Bắc Cạn có suối đãi vàng Có hồ Ba Bể có nàng áo xanh – Tỉnh Bình Định có núi Vọng Phu Có đầm Thị Nại có cù lao xanh Hai câu tiếp theo là lời nhắn gọi, vẫy gọi : Ai lên xứ Lạng cùng anh Bõ công bác mẹ sinh thành ra em … ” Ai ” là đại từ phiếm chỉ, nói về toàn bộ mọi người. Đọc ca dao, nghe hát dân ca nhiều lúc ta cảm nhận có mình trong đó. Trong ca dao dân ca, trong văn cảnh này, chữ ” ai ” thường hướng vế những cô gái xinh đẹp trên mọi miền quốc gia. ” Ai lên xứ Lạng cùng anh ” để có đôi, có bạn tình cùng san sẻ niềm vui nơi phồn hoa đô hội. Được ” cùng anh ” hành hương đến vãn cảnh chùa Tam Thanh, đến chiêm ngưỡng và thưởng thức nàng Tô Thị, em sẽ ” cùng anh ” đi chơi phố, chơi chợ Kỳ Lừa. Hai chữ ” cùng anh ” – cùng sánh vai anh, biểu lộ chất phong tình, hào hoa của chàng trai đang nhắn gọi, vẫy gọi trong du xuân, trẩy hội : Dập dìu đôi lứa thanh xuân Cùng đi trẩy hội chùa gần chùa xa ( Ca dao ) Có đi lên xứ Lạng ” cùng anh ” mới thỏa nỗi ước mong, mới ” bõ công bác mẹ sinh thành ra em “, kẻo phí đi, kẻo hoài đi một thời xuân trẻ. ” Bõ công ” nghĩa là đáng công, xứng công. Công ở đây là công sinh thành của cha mẹ đã sinh đẻ, bú mớm, nâng niu, nuôi dưỡng, dạy bảo em nên người. ” Công cha nghĩa mẹ đức cù lao “. Chữ ” bác mẹ ” nghĩa là cha mẹ, một cách gọi tôn kính người cha. Với phong thái phong tình hào hoa, với lối nói thậm xưng, tác giả đã ca tụng cảnh đẹp Đồng Đăng là một cảnh đẹp hiếm có trên đời. Một cách tỏ tình bâng quơ thế mà đã làm xao xuyến tâm hồn bao thiếu nữ gần xa lâu nay. Những tiếng ” ai về “, ” ai lên “, ” ai qua ” … trong ca dao, dân ca rất tình tứ, ý vị. Tình non nước, tình yêu lứa đôi được miêu tả một cách nồng nàn, mê hồn : – Ai lên Đồng Tỉnh, Huê Cầu Đồng Tỉnh bán thuốc, Huê Cầu nhuộm thâm Nào ai đi chợ Thanh lâm Mua anh một áo vải thâm hạt dền – Ai về Tuy Phước ăn nem Ghé qua Hưng Thịnh mà xem Tháp Chàm Đoạn ca dao trên đây đã phản ảnh một nét đẹp trong tâm hồn con người Nước Ta : Đó là tình yêu quê nhà quốc gia, là niềm khao khát được sống trong tình duyên niềm hạnh phúc khi tiệc tùng mùa xuân về Chất dân dã với chất phong tình hào hoa, vẻ đẹp văn hóa truyền thống với hoạt động và sinh hoạt đời thường phối hợp một cách hòa giải nên thơ. Phép liệt kê, cách nói thậm xưng đã tạo nên sức mê hoặc hồn nhiên, tình tứ, quyến rũ. Đọc đoạn ca dao trên, ta như được sống lại trong không khí tiệc tùng mùa xuân, tưởng như đang được cùng ” ai ” hành hương về Đồng Đăng xứ Lạng, cùng đến chơi phố, chơi chợ Kì Lừa, cùng mê hồn ngắm nàng Vọng Phu, cùng thăm hang động, chùa Tam Thanh. Để rồi cùng ai trầm ngâm : ” Ai ơi đứng lại mà trông Kìa núi thành Lạng, kìa sông Tam Cờ ”

A. Đồng Đăng có phố Kì Lừa,/Có nàng Tô thị, có chùa Tam Thanh.

C. Sương nương theo trăng ngừng lưng trời/Tương tư nâng lòng lên chơi vơi

A. A và B đều đúng Dùng ứng dụng soạn thảo văn bản Word, em hãy soạn thảo những câu ca dao sau bằng kiểu gõ Telex : ( 4.5 điểm )Đồng Đăng có phố Kỳ LừaCó nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh .Gió đưa cành trúc la đàTiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ XươngMịt mù khói toả ngàn sươngNhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ .Đường vô xứ Nghệ quanh quanhNon xanh, nước biếc như tranh hoạ đồ.

Phân tích bài ca dao Đồng đăng có phố Kì Lừa Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh

Giải thích bài ca dao “ Rủ nhau đi hái mẫu đơn, Mẫu đơn không hái hái cơn dành dành .. ”

Đề bài:

Phân tích bài ca dao sau đây :Đồng Đăng có phố Kì Lừa, Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh. Ai lên xứ Lạng cùng anh ,Bõ công bác mẹ sinh thành ra em .

Bài làm:

Đây là một trong những bài ca dao hay nhất trong chùm bài về đề tài ca tụng cảnh đẹp quốc gia. Hai câu đầu trình làng Đồng Đăng – mảnh đất địa đầu Tổ quốc với những tên núi, tên phố, tên chùa nổi tiếng lâu nay. Hai câu thơ sau là lời mời mọc hành khách lên thăm xứ Lạng. Thoạt nghe tưởng như đây chi là bài ca dao ca tụng cảnh đẹp quê nhà quốc gia nhưng đọc kĩ thì thấy nó còn là một bài ca dao về tình yêu đôi lứa. Thông qua việc ra mắt cảnh đẹp của quê nhà, chàng trai bày tỏ tình yêu chân thành, nồng nhiệt mà vẫn rất là kín kẽ, tế nhị của mình .Hai nhân vật anh và em chính là chủ thể và đối tượng người dùng trữ tình của bài ca dao này. Ở đây, tình yêu quê nhà quốc gia và tình yêu đối lứa đã gắn bó hòa quyện làm một và tình yêu đôi lứa giữ vai trò là xúc cảm chủ yếu trong bài thơ :Đồng Đăng có phố Kì Lừa Có nàng Tô Thị, có chùa Tam ThanhAi lên xứ Lạng cùng anh …Điệp từ có được nhắc lại ba lần liên tục ( có phố, có nàng, có chùa ), phối hợp với nhịp thơ dồn dập bộc lộ sự hứng khởi cao độ cùng tình cảm gắn bó thiết tha của chàng trai so với quê nhà. Xứ Lạng tuy xa xôi một chút ít, núi rừng một chút ít nhưng rất đẹp và rất đáng tự hào !Thiên nhiên nơi đây kì thú hiếm nơi nào có. Phố Kì Lừa sầm uất ở bên sông Kỳ Cùng ; của ngon vật lạ chẳng thiểu thứ chi. Tượng đá nàng Tô Thị ờ trên đỉnh núi, Thủy chung son sắt chờ chồng nắng mưa dãi dầu mấy nghìn năm. Chùa Tam Thanh ẩn sâu trong hang đá, cõi Phật lùi vào chốn u tịch, chỉ nghe thấy tiếng nước từ những nhũ đá nhỏ giọt thánh thót, đếm thời hạn, tự ngàn xưa .Xứ Lạng của anh đẹp như vậy đó ! Sông núi, phố thị, chùa chiền, danh thắng link với nhau, tạc nên một khung cảnh tuyệt vời khiến cho những văn nhân, tài tử đã từng tới đây đều để trái tim mình rung động thành thơ .Lịch sử giữ nước của dân tộc bản địa Việt đã ghi lại bao trang sử anh hùng của người xứ Lạng. Một ải Chi Lăng hiểm trở, một cái tên Quỷ Môn Quan gắn liền với giai thoại thập nhân khứ, nhất nhân hoan ( mười người đi chỉ có một người trở lại ) đã làm lúng túng đời đời lũ quân xâm lược phong kiến phương Bắc, cũng đáng tự hào lắm thay ! Vậy nên anh tha thiết mời những ai có lòng yêu cái Đẹp, hãy lên xứ Lạng cùng anh !Hai câu ca dao trên không chi nhằm mục đích trình làng về cảnh đẹp xứ Lạng mà còn là lời bày tỏ tình yêu quê nhà thắm thiết của chàng trai. Đúng là có cả hai ý ấy nhưng đó mới chỉ là cơ sở và điều kiện kèm theo, còn nguyên do và mục tiêu của sự trình làng hào hứng mê hồn ấy lại thuộc về chỗ khác. Điều này được bài ca dao biểu lộ một cách kín kẽ, tế nhị :

Ai lên xứ Lạng cùng anh,
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em.

Đại từ phiếm chỉ Ai nhiều lần Open trong ca dao, nhất là trong ca dao tỏ tình. Ai ở đây chính là em, là cô gái được chàng trai tha thiết mời lên xứ Lạng. Cách gọi em bằng Ai làm cho đối tượng người tiêu dùng tỏ tình trực tiếp trở thành gián tiếp, xác lập trở thành không xác lập. Đây là cái “ mẹo ” giúp chàng trai tránh được sự đường đột khó nói mà vẫn ngỏ được ý mình và khiến cho cách tỏ bày càng thêm tình tứ .Hai từ bõ công có nghĩa là xứng công, đáng công, khỏi uổng công. Mà công ờ đây là công sinh thành của bác mẹ ( cách gọi theo lối xưa – tức là cha mẹ ). Theo tâm lý của chàng trai, nếu cô gái bỏ lỡ dịp may lên xứ Lạng thì quả là uổng phí !

Em hãy lên xứ Lạng cùng anh, cho Bõ công bác mẹ sinh thành ra em – người con gái nết na xinh đẹp mà anh thầm yêu trộm nhớ. Em bên anh, chúng ta sẽ cùng nhau thưởng thức những hương vị lạ lùng của nhiều sản vật bày bán ở phố chợ Kì Lừa sầm uất, cùng thấm thía bài học nghĩa tình thủy chung ẩn chứa trong bức tượng nàng Tô Thị bồng con ngóng chồng, cùng lắng nghe cho thấu tận tâm linh cái không khí thiêng liêng của cảnh chùa Tam Thanh u tịch.

Xứ Lạng tuy xa xôi nhưng cảnh đẹp, người hùng với nhiều chiến công làm rạng rỡ giang sơn. Anh tin rằng, nếu có em bên cạnh thì cảnh ấy, tình này sẽ cảng đẹp tươi, điệu đàng bội phần. Trên quê nhà yêu dấu đẹp như gấm như hoa, tất cả chúng ta sẽ chung tay kiến thiết xây dựng cuộc sống làm cho sự sống mãi mãi sinh sôi .Quê hương như vậy, con người như vậy, hỏi làm thế nào không thương, không quý, không hãnh điện tự hào ? ! Tất cả cảm hứng trong bài ca dao trên đã kết thành một tình yêu bát ngát, sâu nặng nghĩa tình. Thì ra lời trình làng về vẻ đẹp kì thú của quê nhà xứ Lạng mê hoặc thay lại là lời tỏ tình say đắm, chân thành của chàng trai với tình nhân. Trong thơ ca, ý ở ngoài lời là vậy .