Văn miếu Mao Điền – Wikipedia tiếng Việt

Văn miếu Mao Điền thuộc làng Mậu Tài, xã Cẩm Điền, huyện Cẩm Giàng[1] là một trong số ít văn miếu còn tồn tại ở Việt Nam. Nguyên được lập ra để tổ chức các kỳ thi Hương của trấn Hải Dương xưa[1] nhưng vào thời nhà Mạc đã bốn lần tổ chức khoa thi Hội.[1] Văn miếu Mao Điền nằm tại làng Mậu Tài, xã Cẩm Điền, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương; ngay cạnh đường quốc lộ số 5 từ Hà Nội đi Hải Phòng, cách thành phố Hải Dương 15 km về phía tây.

Tại miền Bắc Nước Ta, Văn miếu Mao Điền có quy mô và lịch sử vẻ vang truyền kiếp đứng thứ 2, chỉ sau Văn miếu Văn Miếu. Văn miếu Mao Điền được lập ra để thờ Khổng Tử và những bậc đại nho theo truyền thống cuội nguồn của Nước Ta, Trung Quốc và 1 số ít nước Đông Á khác .
Từ giữa thế kỷ 15, với chủ trương mở mang việc học tập và giảng dạy nho sĩ, nhà Lê sơ đã cho kiến thiết xây dựng một loạt những trường học ( trường quốc lập ) trong đó có trường thi hương Mao Điền ( huyện Cẩm Giàng ) .

Đến khoảng năm 1740, sau khi dời trấn lỵ của Hải Dương từ Dinh Lệ (ở Mặc Động – Chí Linh) về Dinh Dậu (Mao Điền) thì cho lập Văn miếu Vĩnh Lại (huyện Đường An), (nay thuộc xã Vĩnh Tuy huyện Bình Giang). Đây là văn miếu hàng tỉnh được xây dựng sớm nhất ở miền Bắc.

Năm 1801 dưới thời Tây Sơn, Văn miếu được vận động và di chuyển từ Vĩnh Lại về Mao Điền cùng với Trường thi hương trấn Thành Phố Hải Dương và trở thành nơi tạo ra hàng nghìn cử nhân, tiến sỹ Nho học, đứng số 1 cả nước. Năm 1807, dưới triều Nguyễn, trường thi Hương Thành Phố Hải Dương gần như chấm hết vai trò sau kì thi Hương ở Thành Phố Hải Dương ở đầu cuối được tổ chức triển khai. Tuy nhiên, Văn Miếu Mao Điền thì liên tục duy trì vai trò của mình cho đến khi triều Nguyễn cáo chung vào ngày 30 tháng 8 năm 1945 [ 2 ]Năm 1948 thực dân Pháp đánh chiếm Mao Điền, biến Văn Miếu thành khu địa thế căn cứ chiếm đóng, phá nhà, xây lô cốt, tường rào kẽm gai xung quanh. Đạn bom và những năm tháng cuộc chiến tranh đã tàn phá di tích nặng nề. Từ một di tích lịch sử vẻ vang có thắng cảnh đẹp, Văn Miếu trở thành một nơi hoang phế .Trận bão năm 1973 đã đánh sập 5 gian nhà Giải vũ – Tây vu .Từ năm 2002 đến 2004, dưới thời Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Thị Kim Ngân, được sự góp vốn đầu tư, tương hỗ của những ban, ngành Trung ương và những cấp Đảng bộ chính quyền sở tại tỉnh Thành Phố Hải Dương đã khai công thiết kế xây dựng, trùng tu lại Văn miếu. Sau hơn hai năm nỗ lực thiết kế, khu công trình đã khánh thành .
Ngay từ khi mới thiết kế xây dựng, Văn Miếu đã là một khu công trình uy nghi, bề thế và thâm trầm cổ kính với thời hạn. Phần chính gồm hai toà nhà lớn 7 gian, mái cong vút chạm trổ hình rồng phượng áp sát vào nhau. Kiến trúc xây theo kiểu chữ Nhị, rộng 10 mẫu ( 3,6 ha ), những khuôn khổ được quy hoạch thích mắt, cân đối, hài hòa từ trong ra ngoài .

Nhà ngoài là nơi tụ hội bái lễ của các bậc quan trường học giả. Hai bên là hai dãy nhà giải vũ 5 gian đối diện nhau, do nằm ở hai hướng Đông và Tây nên người dân nơi đây vẫn quen gọi là nhà Đông vu, Tây vu. Đông vu là nhà truyền thống còn Tây vu là nhà khách. Hai bên vách treo danh sách 637 vị tiến sĩ quê Hải Dương đỗ đạt trong các thời kỳ khoa cử Việt Nam.

Sảnh chính của văn miếu với gian nhà giữa và gác chuông, gác trống hai bên, ở sân có cây gạo cổ thụ hàng trăm năm tuổi .Ngoài có đài nghiên, tháp Bút, Nghi Môn, Thiên Quang Tinh, Khái Thánh thờ thân Phụ và thân Mẫu của Khổng Tử. Tiếp đến là gác Chuông, gác Trống đối xứng với nhau và nằm ở phía hai đầu hồi dãy nhà giải vũ. Tiếp đến là hai gác chuông xây đắp rất hoành tráng. Phía trước là hai hồ nước trong xanh in bóng cây gạo già hàng trăm năm tuổi. Xung quanh là những loại hoa lá cây cảnh, cây ăn quả. [ 3 ]Xưa kia Thành Phố Hải Dương nằm ở phía đông kinh thành Thăng Long nên gọi là xứ Đông. Đây là vùng ” đất học ” cho nên vì thế triều Lê đã coi đây là một trong những TT văn hoá giáo dục của cả nước, thực thi tổ chức triển khai nhiều kỳ Thi Hội. Hàng năm đến kỳ thi, sĩ tử ở khắp nơi tề tựu về đây dựng lều chõng kín khắp cả khu cánh đồng Tràn phía trước. Trong số những sĩ tử đó có nhiều người Thành Phố Hải Dương đã tham gia và hiển đạt, như danh sĩ Nguyễn Bỉnh Khiêm ( 1535 ) .Trong quy trình sống sót, Văn Miếu Mao Điền từ vị trí là trường học của riêng trấn Thành Phố Hải Dương đã trở thành trường thi của cả vùng, góp thêm phần giáo dục và đào tạo và giảng dạy nhân tài cho địa phương và cho quốc gia .

Trước kia hàng năm  vào ngày “Đinh” (T) đầu tháng “trọng xuân” (tháng hai) và “Trọng thu” (tháng tám), trấn Hải Dương tổ chức lễ tế Khổng Tử, các quan đầu trấn, đầu phủ cùng cử nhân, tiến sỹ về làm lễ trọng thể, nêu cao truyền thống  “Hiếu học và tôn sư, trọng đạo” của người tỉnh Đông. Việc tế lễ diễn ra trang nghiêm, long trọng và rất đông vui.[3]

Tháng 2 âm lịch hàng năm, tỉnh Thành Phố Hải Dương lại mở hội Văn Miếu. Người Thành Phố Hải Dương ở khắp nơi lại tề tựu về dự tiệc tùng, báo công, dâng hương tưởng niệm những bậc danh nhân, tiên hiền của quốc gia .

Xếp hạng di tích[sửa|sửa mã nguồn]

Văn miếu Mao Điền là trường quốc lập lớn thứ hai miền Bắc sau Văn Miếu TP.HN, văn miếu Mao Điền ( Thành Phố Hải Dương ) được xếp hạng di tích vương quốc đặc biệt quan trọng. [ 4 ] Nhiều đoàn khách du lịch và học viên, giáo viên những trường đến đây thăm quan, chiêm ngưỡng và thưởng thức. Tuy nhiên, việc tổ chức triển khai lúc bấy giờ ( cho đến đầu năm 2007 ) chưa thực sự xứng tầm là một điểm thăm quan du lịch cấp vương quốc .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh