Di tích khảo cổ Sơn Vi và Gò Mun ở Phú Thọ được xếp hạng quốc gia

Di tích khảo cổ Sơn Vi gồm hai khu vực là Gò Vườn Sậu và Rừng Sóc Lọi ( xã Sơn Vi ), được phát hiện từ năm 1968 và khai thác vào năm 1969. Trên địa phận Phú Thọ, đây là cuộc khai thác tiên phong và duy nhất về văn hóa Sơn Vi – văn hóa của dân cư thời đại hậu kỳ đá cũ, cách đây khoảng chừng 10 nghìn đến 30 nghìn năm. Hơn 1000 hiện vật được khai thác và tìm thấy tại hai khu vực trên đa phần là những công cụ lao động được chế tác từ đá cuội, với những mô hình bán nguyệt, hình rẻ quạt, rìa ngắn nguyên sơ, chày nghiền, mảnh tước … Kết quả điều tra và nghiên cứu cho thấy, dân cư Sơn Vi là những người sống bằng săn bắt, hái lượm, phân bổ từ những tỉnh miền núi phía bắc đến miền trung, thậm chí còn vết tích công cụ còn tìm thấy ở Tây Nguyên.

Song, Phú Thọ là nơi phát hiện đầu tiên và tập trung dầy đặc nhất di tích văn hóa Sơn Vi với 104 địa điểm. Di vật đồ đá Sơn Vi là cổ vật lâu đời nhất ở Phú Thọ, gồm công cụ, hạch đá, mảnh tước nằm rải rác trên các ngọn đồi thấp ở Lâm Thao và các gò đồi ở các huyện dọc sông Thao, sông Lô.

Sưu tập hiện vật khảo cổ ở Vườn Sậu và Rừng Sóc Lọi đã khẳng định thêm văn hóa Sơn Vi là khác văn hóa Hòa Bình, và hiện diện trước Hòa Bình không chỉ ở Phú Thọ mà các vùng khác của đất nước. Văn hóa Sơn Vi là mắt xích quan trọng trong văn hóa tiền sử ở Việt Nam và Đông Nam Á.

Di tích khảo cổ Gò Mun ( xã Tứ Xã ) được phát hiện đầu năm 1961, qua bốn lần khai thác vào những năm 1961, 1965, 1969, 1971 đã thu được hàng vạn hiện vật đồ đá, đồ đồng, đồ xương, đồ gốm thuộc nền văn hóa thời đại đồng thau có niên đại cách ngày này 2300 – 3000 năm. Kết quả nghiên cứu và điều tra cho thấy, dân cư văn hóa Gò Mun là một thực thể hội đồng ngặt nghèo, đời sống vật chất, niềm tin có chuyển biến rõ ràng so với quy trình tiến độ trước. Họ sống đa phần bằng chăn nuôi và trồng trọt, ngoài những còn săn bắt và khai thác thuỷ sản. Các nghề thủ công bằng tay như đúc đồng, làm gốm, chế tác đá, dệt vải, đan lát, làm mộc, đan lưới cũng là những hoạt động giải trí kinh tế tài chính quan trọng. Ngoài những công cụ và vũ khí bằng đồng, dân cư văn hóa Gò Mun đã tạo ra được những đồ trang sức đẹp tinh xảo như những loại khuyên tai bốn màu, khuyên tai hình gối qua, vật hình “ đầu trâu ” bằng đá ngọc ; đồ gốm nhiều mẫu mã, trang trí hoa văn phong phú và phức tạp ; tượng người, tượng thú sinh động làm bằng đồng, gốm, đá. Những hiện vật này đã góp thêm phần làm sáng tỏ đời sống của dân cư văn hóa Gò Mun, giúp tất cả chúng ta thấy được sự tăng trưởng kinh tế-xã hội, văn hóa, thẩm mỹ và nghệ thuật của người Việt thời kỳ Văn Lang-Âu Lạc. Văn hóa Gò Mun là quy trình tiến độ quan trọng trong quy trình tăng trưởng từ văn hóa Phùng Nguyên đến Đông Sơn, tương ứng với thời kỳ Hùng Vương dựng nước.

Source: https://evbn.org
Category: Địa Danh