Những loại cây dược liệu quý hiếm có giá trị nhất tại Việt Nam cần được bảo tồn

Việt Nam có rất nhiều loại cây dược liệu quý hiếm, có giá trị kinh tế cao. Điều kiện tự nhiên ở Việt Nam là tiềm năng to lớn để phát triển nhiều loại dược liệu, đặc biệt là nhiều loại cây dược liệu quý, nhưng người dân không biết giá trị kinh tế và công dụng của chúng nên vẫn khai thác bừa bãi và chưa có kế hoạch bảo tồn, nuôi trồng… Dưới đây là một số loại cây dược liệu quý hiếm mang lại giá trị kinh tế cần được bảo tồn mà các bạn có thể tham khảo.

Mục Lục

Sâm ngọc linh

Sâm Ngọc Linh còn gọi là sâm Việt Nam, sâm khu Năm (sâm K5), sâm củ ngải rọm con hay cây thuốc giấu.

Bạn đang đọc: Những loại cây dược liệu quý hiếm có giá trị nhất tại Việt Nam cần được bảo tồn

Sâm Ngọc Linh không chỉ quý báu ở Việt Nam ở Việt Nam, Sâm Ngọc Linh được coi là loài sâm có giá trị nhất trên quốc tế. Sâm Ngọc Linh là loại sâm thứ 20 được tìm thấy trên quốc tế, chỉ mọc ở nơi có độ cao từ 1200 mét trở lên, được phát hiện vào năm 1973 trên núi Ngọc Linh ( tỉnh Kon Tum ) .

Đây là một loại cây thân thảo sống lâu năm, cao 40 cm đến 100 cm, thân rễ mập có đường kính 3,5cm, không có rễ phụ dầy dự trữ, đôi khi ở một số cây phần cuối thân rễ có củ gần hình cầu, đường kính đến 5cm.
Lá kép chân vịt có 5-7 lá chét, lá dài 7-12cm. Lá chét trên cùng hình trứng ngược hoặc hình mũi mác, dài 8-14cm, rộng 3-5cm, đầu lá thường nhọn đột ngột, mũi nhọn kéo 1,5-2cm, góc lá hình nêm, mép lá có răng cưa nhỏ đều, gân bên 19 cập dọc theo gân chính và gân bên ở mặt trên của lá chét có nhiều lông cứng dạng gai dài đến 3mm, mặt dưới ít hơn.
Cụm hoa dài 25 cm, gấp 1,5-2 lần chiều dài của cuống lá. Hoa màu vàng lục nhạt, đường kính hoa nở 3-4mm.
Quả khi chín màu đỏ, thường có một chấm đen ở trên đỉnh quả. Quả 1 hạt hình thận, quả 2 hạt có hình cầu hơi dẹt dài 7-10mm rộng 4-6mm.

Xem nguồn tham khảo: Tác dụng tuyệt vời của sâm ngọc linh

Tam thất

Tam thất hay còn có tên nhân sâm tam thất, kim bất hoán .

Tam thất là cây thảo sống nhiều năm, thân cao 30-50cm.
Lá kép chân vịt, mọc vòng 3-4 cái một; cuống lá chung dài 3-6cm, mang 3-7 lá chét hình mác dài, mép khía răng, có lông cứng ở gân trên cả hai mặt; cuống lá chét dài 0,6-1,2cm.
Cụm hoa tán đơn ở ngọn thân; hoa màu lục vàng nhạt với 5 lá đài, 5 cánh hoa, 5 nhị và bầu dưới 2 ô.
Quả mọng hình cầu dẹt, khi chín có màu đỏ; hạt hình cầu, màu trắng. Ra hoa tháng 5-7, quả chín tháng 8-10.

Ở nước ta, cây mọc hoang và được trồng nhiều từ lâu ở Hà Giang, Tỉnh Lào Cai, Cao Bằng tại những vùng núi cao lạnh 1200 – 1500 m. Người ta chọn hạt giống tốt ở những cây đã mọc 3-4 năm, gieo hạt tháng 10-11, tháng 2-3 cây mọc, nhưng phải chờ 1 năm sau, vào tháng 1-2 mới bứng cây con đi trồng chính thức. Sau 4-5 năm đến 7 năm thì mới thu hoạch được rễ củ có phẩm chất tốt. Rửa sạch bùn đất, cắt bỏ rễ con, phơi nắng cho héo rồi lăn và vò, làm từ 3-5 lần như vậy rồi phơi cho đến khô, cũng có khi chỉ cần sấy khô .

Tam thất

Củ mài

Củ mài hay còn gọi là hoài sơn, sơn dược
Cây mọc hoang ở khắp những vùng rừng núi nước ta. Trước đây, giữa những vụ thu hoạch nhân dân vẫn đi đào củ mài để ăn chống đói. Nhiều nhất tại những tỉnh Hà Bắc, Tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Thanh Hóa, Nghệ An, thành phố Hà Tĩnh và Quảng Bình. Hiện nay ta đã khởi đầu trồng củ mài để chế hoài sơn vì nếu chỉ trông vào cây mọc hoang thì công đi tìm đào rất cao .

Cây củ mài là một loại dây leo ở trên mặt đất, có thân củ. Thân cây nhẵn hơi có góc cạnh, ở kẽ lá có những củ con gọi là “thiên hoài” hay “dái củ mài”.
Củ có thể dài 1m, đường kính 2- 10cm với nhiều rễ con.
Lá đơn, mọc đối hoặc có khi so le, đầu lá nhọn phía cuống hình tim. Phiến lá dài 8-10cm, rộng 6-8cm. Cuống dài 1,5-3,5cm.
Hoa đực hoa cái khác gốc. Quả khô cổ ba cạnh và có dìa. Mùa hoa vào tháng 7-8. Mùa quả vào tháng 9-11.

Cây củ mài( cây hoài sơn)

Xem thêm: Trụi lủi ‘đường phượng bay’ đẹp bậc nhất Việt Nam

Chó đẻ răng cưa

Chó đẻ răng cưa hay còn có tên diệp hạ châu .
Sinh sống trên những cánh đồng khô, ven đường, vùng đất bỏ phí, bìa rừng ; dưới độ cao 100 – 600 m .

Cây thân thảo sống một năm (đôi khi lâu năm), mọc thẳng hay nằm bò, cao tới 80 cm; thân cây tạo nhiều nhánh ở gần gốc; các nhánh nằm sóng soài hay thẳng, có cánh, có lông cứng dọc theo một bên.
Lá xếp thành hai dãy khoảng 1,5 mm, cuống lá kèm rất ngắn; phiến lá mỏng như giấy, thuôn dài hay thuôn dài-trứng ngược hoặc gần như thẳng, đôi khi hơi cong hình lưỡi liềm, phần xa trục màu lục xám hoặc nhợt nhạt, hoặc đôi khi nhuốm màu ánh đỏ, phần gần trục màu lục tươi hay sẫm, gốc lá chủ yếu tù, đôi khi không đối xứng dễ thấy, mép lá có lông rung, đỉnh lá thuôn tròn, tù hoặc có chóp nhỏ nhọn đầu; các gân lá bên 4-5 cặp, dễ thấy.
Hoa đực mọc thành chùm 2-4 hoa dọc theo phần ngoại biên của các cành nhỏ, kích thước 0,3-0,6 x 0,2-0,4 mm, màu trắng hơi vàng. Hoa cái dọc theo phần giữa và phần dưới của cành nhỏ, 1 hoa; cuống hoa khoảng 0,5 mm. Cuống hoa khoảng 0,5 mm, hình trứng tới hình trứng-mũi mác, gần bằng nhau, khoảng 1 mm.
Quả nang hình cầu, đường kính 2-2,5 mm, với các vết nổi hơi đỏ, nốt sần có vảy Ra hoa trong khoảng tháng 4-6, kết quả tháng 7-11.

Chó đẻ răng cưa ( diệp hạ châu )
=> Cây chó đẻ và những tính năng không ngờ

Ráy gai

Ráy gai hay còn có tên củ chóc gai, sơn thục gai, rau mác gai, rau chân vịt, khoai sọ gai, cây cừa, k’lạng đờn .
Ở Việt Nam, chỉ có một loài là Ráy Gai, phân phố rải rác khắp những địa phương ở vùng đồng bằng, trung du và núi thấp. Cây sinh trưởng, tăng trưởng gần như quanh năm, ra hoa quả nhiều và có năng lực đẻ nhánh khỏe. Khi quả chín rụng, phát tán nhờ nước. Việt nam có nguồn ráy gai tương đối dồi dào. Bên cạnh quần thể mọc tự nhiên, người ta còn trồng ráy gai dọc theo bờ ao để tránh xói lở, và tạo thêm nơi trú ngụ cho cá .

Ráy gai là loại cây thảo, cao 0,4 – 0,7, thân rễ nằm ngang, chia nhiều đốt.
Lá mọc thẳng từ thân rễ, mép nguyên, lá non hình mũi tên, lá già xẻ lông chim, các thùy hình mác, đầu nhọn, mắt dưới có gai ở gân giữa; cuống lá mập, dài hơn phiến lá, phủ đầy gai, gốc có bẹ.
Cụm hoa là mọt bông mo, có cuống dài hơn hoặc bằng mo, có gai; mo mở ở phần gốc và xoắn lại ở phần trên, trục hoa hình trụ ngắn, mang toàn hoa toàn lưỡng tính; bao hoa có 4-6 thùy, nhị 4-6,chỉ nhị ngắn; bầu hình trứng.
Quả mọng, có gai ngắn ở đỉnh.
Mùa hoa quả: tháng 3-4.