CẤU TRÚC TÍNH CÁCH – các thuộc tính điển hình của tâm lý nhân cách – https://leading10.vn

CÁC THUỘC TÍNH TÂM LÝ ĐIỂN HÌNH CỦA NHÂN CÁCH à Chương 4. TÍNH CÁCH

1. Nguyên tắc xây dựng cấu trúc tính cách

Cấu trúc tính cách có thể được xem xét về phương diện tâm lí chung, về kiểu tính
cách cũng có thể về phương diện cá biệt. Cấu trúc tính cách bao gồm nhiều yếu tố có
quan hệ với nhau. Cấu trúc tính cách của một con người được cấu thành bởi:

+ Các đặc thù quan hệ xã hội .
+ Động thái của ý chí ( năng lực con người hoàn toàn có thể thực thi mục tiêu của mình yếu hay mạnh ) .
+ Nền xúc cảm – là cái đi kèm theo những hành vi của con người .
+ Sự quan hệ lẫn nhau giữa tổng thể các yếu tố thành phần đó ( điều quan trọng so với cơ cấu tổ chức của tính cách, biểu lộ ở chỗ các yếu tố đó với nhau làm một, hoà hợp với nhau, hoặc là ngược lại xung đột nhau, xích míc với nhau ) .
Tính cách hoàn toàn có thể xử vào một kiểu nhất định. Nhờ nghiên cứu và phân tích các tính cách của nhiều người, trừu tượng hoá những nét riêng không liên quan gì đến nhau và so sánh chúng với nhau, người ta đã xác lập được những nét chung cho một nhóm người. Ví dụ, trên cơ sở nghiên cứu và điều tra tính cách của nhiều người, người ta đã phát hiện ra rằng, nét tiêu biểu vượt trội so với một nhóm ( nhóm khá lớn ) có sự hài hoà giữa các yếu tố thành phần riêng không liên quan gì đến nhau của tính cách ( kiểu cơ cấu tổ chức hài hoà ), còn so với nhóm khác thì không có sự hài hoà ( kiểu xung đột ) .
Theo nguyên tắc trên người ta còn tách ra kiểu tính cách ” biến dạng “, tức là kiểu tính cách luôn biến hóa tuỳ theo trường hợp và bị trường hợp chi phối, hạn chế. Vì vậy, việc xếp một người nào đó vào một kiểu tính cách nhất định không có nghĩa là đã hiểu được khá đầy đủ tính cách của người đó .
+ Nguyên tắc trên còn chỉ ra rằng trong tính cách của một con người, ngoài những nét chung của kiểu tính cách mà người đó có như những người cùng kiểu, còn có đặc thù đặc trưng riêng cho một mình người đó. Theo ý nghĩa đó thì mỗi một người đều mang tính cách độc lạ. duy nhất, không lặp lại. Chẳng hạn, theo cách phân kiểu trên thì tính cách của một người nào đó hoàn toàn có thể thuộc kiểu hài hoà, tuy nhiên người này hoàn toàn có thể khác những người cùng kiểu ở chỗ trong cơ cấu tổ chức tính cách của mình mang tính xã hội rất thoáng rộng, anh ta theo đuổi những mục tiêu xã hội và giai cấp chung. Trong lúc đó, những đặc thù hội đồng trong tính cách của người khác lại rất hẹp ( mọi hứng thú chỉ xoay quanh gia
đình và người thân trong gia đình mà thôi ) .

2. Cấu trúc của tính cách

Tính cách hình thành trong quy trình ảnh hưởng tác động qua lại, liên tục giữa mạng lưới hệ thống thái độ và mạng lưới hệ thống hành vi, cử chỉ cách nói năng tương ứng ; là sự tác động ảnh hưởng qua lại liên tục giữa cá thể với mọi người xung quanh trong quy trình phản ánh thực trạng sống và giáo dục đang hình thành .

– Nội dung của tính cách là hệ thống thái độ.

Hệ thống thái độ trong tính cách là nói lên sự hoàn hảo thống nhất giữa ý nghĩa, hành vi, lời nói và việc làm thống nhất trong mọi trường hợp, mọi thực trạng .
Trong đó, là thái độ so với những người xung quanh là đặc biệt quan trọng quan trọng, vì chính nó sẽ chi phối các mối quan hệ khác. Thái độ với bản thân cũng phản ảnh thái độ so với con người. C.Mác đã từng nhận xét : chỉ trong xã hội, tự nhiên so với con người mới là một khâu liên hệ con người với con người, mới là sống sót so với người nay với người khác, mới là tác nhân hoạt động và sinh hoạt của hiện thực con người .
Hệ thống thái độ là mặt động cơ của tính cách :
+ Thái độ so với xã hội, với những người xung quanh, sẽ hình thành nên những nét tính cách như : lòng trung thành với chủ, tính trung thực, lòng yêu nước, lòng nhân ái, tính vị tha, sự tin cậy …

+ Thái độ đối với lao động: Thái độ đối với công việc, với quá trình lao động với
sản phẩm lao động. Nhờ hệ thống thái độ này mà hình thành các nét tính cách như sự cần
cù, chăm chỉ, lười biếng, cẩu thả; sự sáng ý…

+ Thái độ so với tự nhiên : Thái độ này bộc lộ nhận thức một cách đúng đắn về mối quan hệ giữa tự nhiên và con người, về sự tò mò, tái tạo, bảo vệ, vạn vật thiên nhiên .
+ Thái độ với tập thể : Thái độ này sẽ hình thành các nét tính cách như : tôn trọng tập thể, có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm trước tập thể, mê hồn hoạt động giải trí tập thể …
+ Thái độ so với bản thân : Cá nhân tự nhìn nhận mình một cách thâm thúy, nhã nhặn, ham học hỏi hay tự cao tự đại … nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu một nhu yếu nhất định .

– Hình thức biểu hiện của tính cách: là hệ thống hành vi, cử chỉ, cách nói năng.

Đây là kiểu hành vi xã hội được nhìn nhận về mặt đạo đức – tương ứng với mạng lưới hệ thống thái độ so với xã hội, với lao động, với tự nhiên, với bản thân … Phương thức hành vi này được đánh giá cả về một kĩ năng, tuy nhiên không phân loại một cách tuyệt đối. Chẳng hạn : một người màn biểu diễn đi trên dây thép rất giỏi qua hành vi đó ta nhìn nhận ở họ : về mặt năng lực. Đồng thời qua đó cũng thấy được những phẩm chất đạo đức như sự quả cảm, tính kiên trì … của họ. Hoặc, một người có quan hệ tết với quần chúng được nhìn nhận đa phần về mặt đạo đức, nhưng qua đó hoàn toàn có thể nhìn nhận về mặt năng lượng : năng lực thiết lập mối quan hệ với quần chúng ( nói năng có duyên, chăm sóc, thân mật quần
chúng ) .
Mối quan hệ giữa mạng lưới hệ thống thái độ và mạng lưới hệ thống hành vi .
Đây là mối quan hệ thống nhất không hề tách rời và là mối quan hệ biện chứng vì nó hoàn toàn có thể chuyển hoá cho nhau. Thái độ so với hiện thực khi nào cũng được bộc lộ trong hành vi xã hội bằng cách này hay cách khác. Mặt khác, mọi hành vi xã hội nào đó cũng tiềm ẩn một thái độ nhất định. Chẳng hạn, một dáng đi, một dáng đứng cũng nói lên thái độ khiêm nhường, tôn trọng người khác hay không .
Trong các mối quan hệ xã hội, mạng lưới hệ thống thái độ là mặt động cơ, mặt thực chất làm phát sinh hành vi. Ngược lại, hành vi không những bộc lộ mà còn củng cố, tăng trưởng, hình thành những thái độ .
Xác định cấu trúc của tính cách con người có nghĩa là tách ra trong tính cách những thành phần hay thuộc tính đa phần và xác lập những nét đặc biệt quan trọng do các thành phần hay đặc thù nào đó chi phối và xét những nét ấy trong mối quan hệ và tác động ảnh hưởng qua lại phức tạp với nhau .

Tính cách là một hệ thống hoàn chỉnh những động cơ và những cách xử sự mà khi
phân tích một cách tỉ mỉ bao giờ ta cũng có thể tách ra những khâu chủ yếu của hệ thống.
Trong đó các tác động bên ngoài ảnh hưởng đến đặc điểm đặc trưng cho hành vi của con
người trong hoàn cảnh đó. Động lực của tính cách cũng phụ thuộc vào động lực của hiện
thực bên ngoài, vào những yêu cầu được đề ra cho con người, phụ thuộc vào tình thế mà
con người gặp phải cũng như vào các phẩm chất của tính cách và cá nhân nói chung. Bởi
vậy, phải xét cấu trúc của tính cách một cách toàn diện, phải phân tích hành vi của con
người trong những tình thế khác nhau của cuộc sống, và không phải là nói chung, mà
trong mối liên hệ với lịch sử cuộc sống và lịch sử giáo dục của một con người. Trong cấu
trúc tính cách đã hình thành của một con người trước tiên phải tách ra hai khía cạnh: nội
dung hay mặt động cơ và hình thức của tính cách hay cách cư xử. Cần phải nhấn mạnh
rằng, việc tách ra nội dung và hình thức thành các mặt riêng biệt của tính cách là một việc
làm có tính hình thức chỉ tiện cho việc phân tích mà thôi.

Ph. Engels cho rằng : ” … Đặc điểm cá thể không riêng gì ở chỗ cá thể đó làm gì mà còn ở chỗ họ làm điều đó như thế nào ” .
Các nhà tâm lí học tư sản như Ribo, Fulie, Polan và những người khác đã tìm cách cắt bỏ nội dung và chỉ coi tính cách là hình thức cư xử. Việc làm ấy dẫn tôi học thuyết trừu tượng về tính cách. xem xét tính cách sống sót bên ngoài thời hạn và khoảng trống, dẫn tới việc hiểu tính cách là bản thân hình thức cư xử tự nó đã hình thành, tới việc kiến thiết xây dựng những sơ đồ về tính cách. Từ đó họ đã loại trừ con người sống, đơn cử với các nhu yếu, nguyện vọng, hứng thú của nó. Mặt khác, quan điểm này cũng không đề cập tới hình thức biểu lộ của tính cách và quy tính cách vào nội dung đời sống ý thức của cá thể. Quan điểm này dẫn tới việc lấy thế giới quan, nhu yếu, hứng thú hay tổng số của những cái đó thay thế sửa chữa cho tính cách. Như vậy trong những trường hợp này, người ta cũng thủ

tiêu mất con người cụ thể có thế giới quan nhất định, có những nhu cầu, hứng thú biểu
hiện dưới hình thức xử sự và hoạt động độc đáo riêng.

Khi nghiên cứu và phân tích cấu trúc của tính cách phải đưa lên số 1 nội dung, những thái độ của cá thể so với thực tiễn khách quan coi đó là mặt chủ yếu của tính cách, phản ảnh ảnh hưởng tác động của xã hội, là mặt tạo thành nhân sinh quan của cá thể ( nhu yếu, hứng thú, lí tưởng và khuynh hướng xã hội của cá thể ), nhân sinh quan đó được hình thành trong những mối quan hệ trong thực tiễn của cá thể với xã hội .
Nội dung của tính cách biểu lộ dưới dạng những thái độ cảm hứng riêng biệt, độc lạ nhất định ; dưới hình thức hoạt động giải trí trí tuệ ý chí hay hoạt động giải trí tự phát ; dưới dạng các cách cư xử và hành vi đã hình thành ; dưới dạng các thói quen và các đặc thù cơ động của cách xử sự và hoạt động giải trí của con người .

Source: https://evbn.org
Category: Giới Tính