Chúng ta có thể thay đổi tính cách của mình không?

“ Cha mẹ sinh con, trời sinh tính ” – rất nhiều người tin rằng thực chất của một người là không hề thay đổi. Tuy nhiên, chắc rằng tất cả chúng ta đã từng thầm ước rằng mình trở nên cởi mở, tích cực hay duyên dáng hơn .Liệu tất cả chúng ta hoàn toàn có thể trở thành phiên bản tốt hơn của mình không ? Hay những gì ta được thừa kế từ khi sinh ra sẽ luôn không bao giờ thay đổi ?

Trong tâm lý học có hai khái niệm nhân cách (personality) và bản tính (temperament). Điểm chung của hai yếu tố này chính là chúng hình thành từ thời thơ ấu và sẽ đi theo chúng ta suốt cả cuộc đời. Vậy đâu là điểm khác biệt? Và đâu là thứ chúng ta có thể thay đổi?

Sự khác nhau giữa nhân cách và bản tính

Nhân cách (personality) là cách mà một người suy nghĩ, cảm nhận và hành xử. Nó là sự kết hợp giữa những trải nghiệm đầu đời và tác động từ bên ngoài (như môi trường giáo dục, các mối quan hệ và áp lực xã hội).

Nhân cách và bản tính khác nhau như thế nào?

Bản tính (temperament) là cách mà chúng ta phản ứng với thế giới xung quanh. Bản tính của chúng ta thường được di truyền hoặc thừa hưởng từ người nuôi dưỡng. Các đặc trưng liên quan đến bản tính bao gồm: 

• Sự năng động: bạn có thích các hoạt động giải trí sức khỏe thể chất hay không ?
• Phản ứng tiếp cận hoặc né tránh:bạn phản ứng như thế nào trước những thưởng thức mới lạ ?
• Khả năng thích ứng:bạn mất bao lâu để làm quen với môi trường tự nhiên mới ?
• Độ nhạy cảm:bạn có nhạy với sự thay đổi tương quan đến ánh sáng, mùi hương, âm thanh, khẩu vị không ?
• Khả năng bộc lộ cảm xúc:bạn bộc lộ bản thân như thế nào trước những xao động mãnh liệt về mặt xúc cảm ?
• Tâm trạng:bạn là kiểu người khi nào cũng hồ hởi hay trang nghiêm ?
• Độ xao nhãng:bạn là người ngồi xuống là thao tác được ngay hay dễ bị phân tâm bởi những ảnh hưởng tác động bên ngoài ?
• Sự bền bỉ:bạn có phải là người dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn vất vả ?

Để dễ hiểu, nhân cách trả lời cho câu hỏi “bạn làm gì?” (what) và “tại sao bạn làm điều đó?” (why). Còn bản tính trả lời cho câu hỏi “bạn làm điều đó như thế nào?” (how).

Nhân cách và bản tính: đâu là thứ chúng ta có thể thay đổi?

Yếu tố bạn có thể thay đổi là nhân cách, bởi nó sẽ “tiến hóa” dựa trên các tác động bên ngoài, đặc biệt là khi trải nghiệm sống thay đổi và các mối quan hệ mới được hình thành. 

Một thí nghiệm của Nathan Hudson từ Đại học Southern Methodist đã chứng minh rằng, bạn có khả năng đạt được những nhân cách mà mình mong muốn nếu chủ động làm điều đó.

377 sinh viên ĐH đã tham gia vào thí nghiệm trên trong 15 tuần. Họ được nhu yếu hoàn thành xong một bài kiểm tra nhỏ về 5 khuynh hướng chính của nhân cách ( Big Five personality ) gồm có : hòa đồng, tự chủ, không ổn định cảm hứng, hướng ngoại và cởi mở. Các sinh viên sẽ chọn ra một nhân cách mà họ muốn trở thành, rồi tham gia vào những thử thách tương ứng với độ khó tăng dần .

Thí nghiệm dựa trên Big Five Ví dụ, người muốn trở nên hướng ngoại hơn sẽ phải đến một bữa tiệc và chào hỏi những người mà họ không quen. Độ khó được tăng lên khi họ phải hỏi người kia 2 câu hỏi bất kể. Thử thách này nhằm mục đích mục tiêu giúp người tham gia bước ra khỏi vùng bảo đảm an toàn, trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình .Kết quả của thí nghiệm đã củng cố quan điểm về việc nhân cách không hề không bao giờ thay đổi. Cụ thể, để thay đổi bạn cần :

• Xác định đâu là nhân cách mà mình muốn hướng tới: hướng ngoại, tích cực, thấu cảm,…
• Thực hiện những thử thách nhằm mục đích hướng bản thân tới tiềm năng đó : tham gia vòng tròn xã hội mới, đương đầu với sự xấu đi trong mình, học cách lắng nghe không phán xét .
• Và hiển nhiên là sự kiên trì, đồng nhất và trang nghiêm trong việc triển khai những thử thách .

Tuy nhiên…

Nói thì dễ hơn làm, đặc biệt quan trọng là so với điều không tự do như thay đổi. Thay đổi khó khăn vất vả do tại :

Bạn muốn thay đổi quá nhiều

Chúng ta thường hay tham lam và thích ôm đồm nhiều thứ. Không chỉ mong ước trở nên hướng ngoại hơn, bạn còn muốn trở thành người cởi mở, thấu cảm, tích cực, quyết đoán, … Và rồi bạn chẳng biết phải khởi đầu từ đâu .

Không gì thoải mái bằng trạng thái hiện tại

Thay đổi yên cầu bạn phải đương đầu với vô vàn trường hợp không tự do. Ví dụ như muốn hướng ngoại hơn thì phải chăm đi ra ngoài, muốn cởi mở hơn thì phải chuẩn bị sẵn sàng nói ” có “, muốn thấu cảm thì phải tập lắng nghe những điều khác với niềm tin của mình, … Những điều này đều nằm ngoài vùng bảo đảm an toàn và bạn không chắc liệu mình có sẵn sàng chuẩn bị hay chưa .

Nhân cách là điều rất mơ hồ

Và cuối cùng, nhân cách không phải thứ mà bạn có thể cầm nắm hay đo lường được. Nếu không thể cân đo đong đếm thì sẽ khó để biết được liệu mình có thành công hay không? Việc không nhìn thấy được kết quả thường là nguyên nhân khiến nhiều người bỏ cuộc giữa chừng.

Thay đổi không phải là điều cứ nói là làm được

Kết

Thay đổi nhân cách không phải là ” đập đi xây mới ” trọn vẹn thực chất của bạn. Càng không phải là quy trình ” một sớm một chiều ” .Nó chính là việc bạn nhận ra đâu là hạn chế, đâu là điều mình muốn cải tổ và bền chắc với sự lựa chọn của mình .Trên thực tiễn, nhiều người cho biết rằng họ cảm thấy tự do và tự tin khi là chính mình khi trưởng thành hơn. Họ tăng trưởng năng lực không thay đổi xúc cảm tốt, cảm thông hơn, và không còn bốc đồng như thời trẻ. Nhân cách của tất cả chúng ta sẽ thay đổi theo cách ta tự nhìn nhận bản thân .

Source: https://evbn.org
Category: Giới Tính