Các nước cộng hòa của Liên bang Xô viết – Wikipedia tiếng Việt

Các nước cộng hòa của Liên bang Xô viết được quy định theo Điều 76 của Hiến pháp Xô viết 1977 là những nhà nước Xã hội chủ nghĩa Xô viết có chủ quyền hợp nhất với những nước Cộng hòa Xô viết khác để trở thành Liên bang Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Xô viết hay Liên bang Xô viết. Điều 81 của Hiến pháp nói rõ “những quyền lợi tối cao của các Nước cộng hòa Liên bang sẽ được bảo vệ bởi Liên bang Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Xô viết”.[1]

Theo Tòa án Nhân quyền châu Âu, Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, các chính phủ của các quốc gia Baltic (Estonia, Latvia, Litva),[2][3] Hoa Kỳ,[4] và Châu Âu,[5] 3 nước cộng hòa Baltic Xô viết (CHXHCNXV Estonia, CHXHCNXV Latvia và CHXHCNXV Litva – CHXHCNXV (Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết) bị Liên bang Xô viết xâm chiếm vào năm 1940 theo những điều khoản của Hiệp ước Molotov-Ribbentrop. Chính phủ Nga và những quốc gia chính thức ủng hộ sự sáp nhập vào Xô viết của những quốc gia Baltic là hợp pháp.[6]

Vào những thập niên cuối cùng khi Liên Xô còn tồn tại, Liên bang Xô viết gồm 15 Các nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết (SSR), thường được gọi đơn giản là Các nước Cộng hòa Xô viết. Trong Liên bang Xô viết những nước cộng hòa Xô viết cũng được gọi là Các nước cộng hòa liên bang (tiếng Nga: союзные республики, soyuznye respubliki). Tất cả các nước cộng hòa này đều được xem như những nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa, ngoài ngoại lệ là CHXHCNXV Liên bang Nga (SFSR Liên bang Nga), tất cả các nước cộng hòa đều có những đảng cộng sản của riêng mình, những đảng cộng sản này là 1 phần của Đảng Cộng sản Liên Xô. Tất cả những nước cộng hòa cũ hiện nay đã trở thành các quốc gia độc lập, 12 quốc gia trong số 15 nước cộng hòa cũ (trừ 3 nước Baltic) đều tham gia vào 1 tổ chức sau khi Liên Xô tan rã có tên là Cộng đồng các Quốc gia Độc lập (tiếng Nga: SNG, tiếng Anh: CIS).

Căn cứ vào hiến pháp, Liên Xô là một liên bang. Theo Điều 72 của Hiến pháp năm 1977, mỗi nước cộng hòa đều có quyền ly khai khỏi Liên Xô. Dù trong Chiến tranh Lạnh, quyền này được xem xét rộng rãi là vô nghĩa, tuy nhiên, Điều 72 đã được sử dụng vào tháng 12/1991 và khiến Liên Xô tan rã, khi Nga, Ukraina và Belarus ly khai khỏi Liên bang.

Bạn đang đọc: Các nước cộng hòa của Liên bang Xô viết – Wikipedia tiếng Việt

Trong thực tiễn, Liên Xô là 1 thực thể tập trung chuyên sâu quyền lực tối cao ở mức độ cao từ khi xây dựng vào năm 1922 cho đến giữa thập niên 1980 khi những lực lượng chính trị khác được phép hoạt động giải trí từ những cải cách của Mikhail Gorbachev, dẫn đến việc buông lỏng quyền lực tối cao quản trị của TW và sau cuối là sự sụp đổ của Liên Xô. Theo Hiến pháp trải qua năm 1936, và được sửa đổi nhiều lần cho đến tháng 10 / 1977, nền tảng chính trị của Liên Xô được hình thành từ Xô viết địa phương do nhân dân bầu. Các Xô viết địa phương này sống sót ở mọi cấp hành chính, và phải chịu sự điều khiển và tinh chỉnh của ” Cơ quan quyền lực tối cao cao nhất ” của Liên Xô là Xô viết Tối cao ( Верховный Совет ) ở Moskva .

Cùng với hệ thống phân cấp hành chính nhà nước, còn tồn tại song song các tổ chức của đảng cộng sản, điều này cho phép Bộ chính trị sử dụng quyền lực điều khiển lớn hơn trên các nước cộng hòa. Các cơ quan hành chính nhà nước chịu sự điều khiển từ các cơ quan song song của đảng cộng sản, và việc bổ nhiệm của mọi đảng và các công chức nhà nước phụ thuộc vào sự tán thành của cơ quan trung ương của đảng cộng sản. Thường thì Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Xô viết của mỗi nước cộng hòa là người của nước cộng hòa đó trừ Nga, trong khi tổng bí thư đảng của mỗi nước cộng hòa phải là người của nước cộng hòa khác.

Xem thêm: Di tích Lịch Sử Nhà Mồ Ba Chúc – Tri Tôn – An Giang

Mỗi nước cộng hòa có hình tượng của vương quốc trên : quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, và 1 ngoại lệ với CHXHCNXV Liên bang Nga có quốc ca là quốc ca của Liên Xô. Mỗi nước cộng hòa của Liên Xô cũng được tặng thưởng Huân chương Lenin .

Mục Lục

Các nước cộng hòa và sự sụp đổ của Liên bang Xô viết[sửa|sửa mã nguồn]

1 phòng trong Bảo tàng Lenin thời kỳ Xô viết tại Bishkek trang hoàng với các quốc kỳ của các nước cộng hòa Xô viết

Xem thêm: Di tích khu lưu niệm Vùng than Cẩm Phả

Các nước cộng hòa đã đóng một vai trò quan trọng trong sự sụp đổ của Liên bang Xô viết. Dưới thời của Mikhail Gorbachev, những giải pháp cải tổ như Open ( glasnost ) và cải tổ kinh tế tài chính ( perestroika ) được mong đợi đem lại sự hồi sinh cho Liên bang Xô viết. Tuy nhiên, những giải pháp cải tổ đã có một số ít tác động ảnh hưởng dẫn đến quyền lực tối cao của mỗi nước cộng hòa trong chỉnh thể liên bang được tăng cường. Đầu tiên, tự do chính trị được cho phép các chính quyền sở tại của mỗi nước cộng hòa có được tính hợp pháp bằng việc lan rộng ra chính sách dân chủ, chủ nghĩa dân tộc bản địa hay phối hợp cả 2. Ngoài ra, tự do cũng dẫn tới những rạn nứt trong mạng lưới hệ thống phân cấp của đảng, điều này giảm bớt quyền lực tối cao điều khiển và tinh chỉnh của TW tới các nước cộng hòa. Cuối cùng, cải tổ kinh tế tài chính ( perestroika ) được cho phép các cơ quan chính phủ của các nước cộng hòa được trấn áp các gia tài kinh tế tài chính của mình và giữ lại nguồn kinh tế tài chính từ chính quyền sở tại TW .Trong suốt những năm cuối thập niên 1980, chính quyền sở tại Xô viết đã thử tìm một cấu trúc mới, mà cấu trúc mới này đã phản ảnh quyền lực tối cao ngày càng tăng của các nước cộng hòa trong liên bang. Những nỗ lực này đã chứng tỏ không thành công xuất sắc, và vào năm 1991, Liên bang Xô viết sụp đổ khi chính quyền sở tại của các nước cộng hòa công bố ly khai. Các nước cộng hòa đã công bố độc lập, với các chính quyền sở tại hậu Xô viết ở các nước cộng hòa đa phần trong các trường hợp nhân sự trong chính quyền sở tại đều là nhân sự của các nước cộng hòa Xô viết cũ .