Văn học Trung Đại là gì? Thể loại, đặc điểm của Văn học Trung Đại

Văn học trung đại là gì? Các thể loại và đặc điểm của văn học Trung đại Việt Nam như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hệ thống lại kiến thức đã học về Văn học trung đại để có cái nhìn tổng quát hơn.

1. Khái niệm Văn học Trung đại là gì?

Văn học trung đại là tên gọi chung của những tác phẩm hình thành và phát triển trong xã hội phong kiến ​​Việt Nam. Sự ra đời của loại hình văn học này với vốn văn học dân gian phong phú đã góp phần hoàn chỉnh nền văn học dân tộc.

Văn học trung đại gồm nhiều thể loại, bài hát với đặc điểm riêng biệt. Chúng ta cùng tìm hiểu kỹ hơn trong thông tin dưới đây.

>>> Tham khảo thêm: Tìm hiểu đặc trưng về nghệ thuật của thể loại tùy bút

2. Các thể loại văn học trung đại Việt Nam

Văn học Trung Đại Việt Nam gồm 3 thể loại chính là Văn học chữ Hán, Văn học chữ Nôm và Văn học chữ Quốc Ngữ. Mỗi thể loại sẽ có những đặc điểm riêng dưới đây:

2.1. Văn học chữ Hán

• Văn học chữ Hán được sáng tác bởi chữ Hán, đề cao tinh thần dân tộc bởi phản ánh được tình yêu đất nước, xã hội với con người Việt Nam. Dù vậy, thể loại văn học này vẫn còn nhiều hạn chế bởi chữ Hán không được được dùng phổ biến ở nước ta (thường dùng ở tầng lớp quý tộc).
• Tác giả của tác phẩm Văn học chữ Hán tiêu biểu như: Nguyễn Bỉnh Khiêm (Bạch Vân thi tập), Nguyễn Trãi (Ức trai thi tập, Bình Ngô đại cáo, Lam Sơn thực lực, Quân trung từ mệnh tập, Phú núi chí linh…), Nguyễn Dữ (truyền kỳ mạn lục), Lê Hữu Trác (Thượng kinh kí sự), Ngô gia văn phái (Hoàng Lê nhất thống chí)…

2.2. Văn học chữ Nôm

• Văn học chữ Nôm ra đời vào khoảng thế kỷ thứ XIII, sau văn học chữ Hán. Đây là bước ngoặt lớn trong lịch sử phát triển văn học của dân tộc.
• So với sự ra đời chữ Hán thì chữ Nôm thuận lợi hơn nhiều khi phản ánh một cách trung thực về cuộc sống với đời sống tâm hồn của người Việt Nam thời bấy giờ.

2.3. Văn học chữ Quốc ngữ

• Văn học chữ Quốc Ngữ ra đời sau Văn học chữ Nôm ( từ thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XIX) thường được dùng để sáng tác văn học.
• Từ đầu thế kỷ XX, chữ quốc ngữ được dùng phổ biến và rộng rãi hơn, trở thành văn tự gần như duy nhất để sáng tác văn học ở nước ta.

3. Đặc điểm nổi bật của Văn học Trung đại Việt Nam

Trong lịch sử phát triển, Văn học Trung Đại gồm có 3 đặc điểm nổi bật bên dưới:

Đặc điểm 1: Văn học Trung đại có yếu tố đan xen Song ngữ

Văn học Trung Đại Việt Nam có đặc điểm chung là sự đan xen song ngữ của văn học chữ Hán và văn học danh từ.

Điển hình là từ đầu thế kỷ X đến cuối thế kỷ XVI, Văn học chữ Hán gần như trở thành ngôn ngữ viết chính của các nhà văn Việt Nam bởi sự ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa Trung Quốc. Dẫu vậy, văn học trung Đại thời kỳ này vẫn được đảm bảo sự bền bỉ của tinh thần dân tộc với lòng yêu nước.

>>> Bạn có biết: Tổng hợp những câu lý luận văn học hay về văn xuôi

Đặc điểm 2: Văn học trung đại kế thừa tinh hoa của văn học dân gian

Văn học dân gian được xem là cội nguồn của nền văn học dân tộc, trong đó có Văn học Trung Đại Việt Nam bởi tính đa dạng, nhiều màu sắc với tính chân thực.

Theo đó, nền văn học Trung Đại dựa trên các khía cạnh khác nhau của Văn học dân gian bao gồm: Thể loại, chủ đề, thẩm mỹ với ngôn từ. Với kho tàng tài liệu của văn học dân gian, các bài thơ ca trung đại và tuyển tập văn tế chữ Hán, những câu truyện kể khá chân thực và chính xác. Bên cạnh đó, hai nền văn hóa thường ảnh hưởng và bổ sung cho nhau trong quá trình phát triển, đóng góp lớn cho sự tiến bộ của nền văn học dân tộc.

Đặc điểm 3: Văn học trung đại chịu ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng tôn giáo

Tư tưởng tôn giáo từ lâu đã được đưa vào văn học Trung Đại. Nói một cách dễ hiểu thì sự phát triển của Văn học Trung Đại thường tuân theo khuôn khổ lý luận của Phật giáo, Lão giáo và Nho giáo. Bởi những quan điểm đó tạo nên sự đặc sắc trong tư duy con người về thiên nhiên, con người và bản chất vũ trụ.  Điều đó được thể hiện xuyên suốt những tác phẩm văn học Trung Đại Việt Nam trong sách giáo khoa, các bạn có thể nhìn lại khi ngồi trên ghế nhà trường.

Tuy nhiên, tư tưởng tôn giáo còn gây hạn chế về văn học Trung Đại gồm: hạn chế về nhận thức, thể hiện tình cảm, suy nghĩ cá nhân; phân biệt rõ ràng về thế tục và văn học thiêng liêng; hạn chế chất liệu cho các bài học đạo đức, giáo dục con người và định hình. 

Với 3 đặc điểm của Văn học Trung Đại ở trên sẽ giúp các bạn học thuộc văn hiệu quả và có những lý luận sâu sắc giúp điểm môn Văn đạt kết quả cao.Thông tin trong bài viết trên đây giúp bạn đọc tìm hiểu về khái niệm văn học Trung Đại là gì? Các thể loại và đặc điểm của nền Văn học này như thế nào? Hi vọng thông tin sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn để việc tổng hợp kiến thức môn văn hiệu quả, đạt kết quả cao.