Tỷ giá hối đoái là gì? Phương pháp, nhân tố và vai trò của chúng

Tỷ giá hối đoái là gì mà bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng cần biết? Tỷ giá hối đoái ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành và phát triển của một doanh nghiệp? Hãy cùng tìm hiểu về thuật ngữ này ngay trong bài viết sau đây.

Tỷ giá hối đoái là gì?

Để tìm hiểu tỷ giá hối đoái là gì thì doanh nghiệp cần phải hiểu về tỷ giá trao đổi ngoại tệ. Đây là giá cả của một đơn vị tiền được tính bằng đơn vị tiền của nước khác. Tỷ giá hối đoái còn là tỷ giá trao đổi tiền tệ của các nước với nhau.

Phân loại tỷ giá hối đoái

Dựa trên cơ sở mối quan hệ cung và cầu giữa các đồng tiền thì người ta có thể phân loại tỷ giá hối đoái theo 7 cách sau:

Căn cứ vào giá trị tỷ giá

• Tỷ giá hối đoái thực: Là tỷ giá thể hiện khả năng cạnh tranh quốc tế của đơn vị tiền tệ đó. Tỷ giá hối đoái thực chịu ảnh hưởng của lạm phát và sức mua của 2 đơn vị tiền tệ. Nhờ đó, người ta nhận biết được sức tiêu thụ trong nước và giá cả khi bán ra nước ngoài.

• Tỷ giá hối đoái danh nghĩa: Là tỷ giá không chịu ảnh hưởng của lạm phát, thể hiện giá trị thực hiện tại. 

Căn cứ vào kỳ hạn thanh toán

• Tỷ giá giao ngay: Là tỷ giá giao dịch được niêm yết giá tại thời điểm giao dịch hoặc thỏa thuận với nhau nhưng nằm trong biên độ tỷ giá hiện hành. Thời hạn giao dịch trong 2 ngày sau khi cam kết.

• Tỷ giá giao dịch kỳ hạn: Là tỷ giá giao dịch được các tổ chức tín dụng tự tính toán và thỏa thuận nhưng nằm trong biên độ tỷ giá hiện hành.

Căn cứ vào đối tượng xác định tỷ giá

• Tỷ giá thị trường: Là tỷ giá dựa trên sức cung và cầu trên thị trường hối đoái.

• Tỷ giá chính thức: Là tỷ giá được xác định bởi Ngân hàng trung ương của nhà nước.

Căn cứ vào phương thức chuyển ngoại hối

• Tỷ giá điện hối: Là tỷ giá được chuyển ngoại hối bằng điện, là cơ sở chính xác để xác định tỷ giá khác. 

• Tỷ giá thư hối: Là tỷ giá được chuyển ngoại hối bằng thư. Tỷ giá thư hối thấp hơn tỷ giá điện hối.

Căn cứ vào thời điểm giao dịch ngoại hối

• Tỷ giá bán: Là tỷ giá ngân hàng mang bán ngoại hối ra.

• Tỷ giá mua: Là tỷ giá ngân hàng đem mua ngoại hối vào.

Tỷ giá hối đoái song phương

Là tỷ giá giữa 2 đồng tiền khi chưa có sự ảnh hưởng của lạm phát. Đồng tiền được xem là mất giá khi NEER > 1 và ngược lại.

Tỷ giá hối đoái hiệu dụng

Là tỷ giá thể hiện chỉ số trung bình giữa 2 đồng tiền khác nhau.

Những chế độ tỷ giá hối đoái là gì

Chế độ tỷ giá hối đoái là phương thức quản lý đồng tiền của nhà nước. Có 3 chế độ tỷ giá hối đoái như sau:

Tỷ giá hối đoái thả nổi

Là chế độ tỷ giá linh hoạt, có thể giao động trên thị trường và được xem như một đồng tiền thả nổi.

Tỷ giá hối đoái cố định

Là chế độ tỷ giá của 1 đồng tiền gắn liền với giá trị của đồng tiền khác. Khi giá trị của đồng tiền kia thay đổi thì tỷ giá của đồng tiền này mới được thay đổi.

Tỷ giá hối đoái thả nổi có điều tiết

Là chế độ tỷ giá ở giữa tỷ giá hối đoái thả nổi và cố định. Đây là chế độ kiểm soát đồng tiền thả nổi và tạo sự linh hoạt cho tỷ giá cố định.

Những phương pháp xác định tỷ giá hối đoái

Doanh nghiệp không chỉ cần biết tỷ giá hối đoái là gì mà còn phải biết được những phương pháp xác định được tỷ giá hối đoái nhằm cân bằng kết quả kinh doanh.

Phương pháp tiếp cận thị trường tiền tệ

Là phương pháp dựa trên sức mua và tỷ giá hối đoái giữa các đồng tiền với nhau. Nhờ vậy mà người ta tìm ra được mối quan hệ giữa lạm phát với các tỷ giá hối đoái.

Phương pháp tiếp cận thị trường tài sản

Là phương pháp xem tỷ giá hối đoái là mức giá tương đối giữa 2 tài sản. Phương pháp này phụ thuộc vào tỷ suất lợi tức dự kiến, khả năng tài sản có thể chuyển đổi và các yếu tố rủi ro khác.

Công thức tính tỷ giá hối đoái là gì

• Công thức tính đồng tiền định giá: Yết giá/định giá = (Yết giá/USD)/(Định giá/USD)

• Công thức tính đồng tiền yết giá: Yết giá/định giá = (USD/định giá)/(USD/yết giá) 

• Công thức tính đồng tiền yết giá và định giá: Yết giá(trực tiếp)/định giá = (Yết giá/USD)x(USD/Định giá)

Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái

Nền kinh tế tự do phụ thuộc rất nhiều vào tỷ giá hối đoái, đặc biệt là những doanh nghiệp cần phải tính toán về giá cả, tiền tệ. Sau đây là 3 yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới tỷ giá:

Yếu tố lạm phát

Nếu tỷ lệ lạm phát trong nước tăng cao, người dân sẽ tiêu dùng hàng hóa nước ngoài nhiều vì giá cả rẻ hơn. Điều này sẽ dẫn đến đồng nội tệ giảm.

Lãi suất

Lãi suất ảnh hưởng trực tiếp đến độ hấp dẫn của tỷ giá hối đoái nội địa và giá trị nội tệ. 

Thu nhập

Sức mua của người dân sẽ phụ thuộc vào mức thu nhập của họ, từ đó quyết định được đồng nội tệ giảm hay tăng.

Trao đổi thương mại

Trong trao đổi thương mại thì tình hình tăng trưởng kinh tế là tiền đề cho sự thay đổi của các tỷ giá, bao gồm nội tệ lẫn ngoại tệ. Việc này sẽ tăng hoặc giảm tốc độ nhập khẩu hàng hóa cũng như quyết định sức mua của người dân.

Vai trò của tỷ giá hối đoái đối với nền kinh tế

Sau khi trả lời được cho câu hỏi tỷ giá hối đoái là gì thì các doanh nghiệp cần phải nhận biết được vai trò của chúng trong kinh doanh.

• Là công cụ để tính toán và so sánh các giá trị nội tệ và ngoại tệ, là thước đo sức mua dựa trên mức cung cầu của một đất nước.

• Là yếu tố quyết định trực tiếp đến hoạt động về xuất nhập khẩu hàng hóa, cân bằng thị trường cũng như nền thương mại giữa các nước với nhau.

Sau khi tham khảo bài viết, chắc hẳn chủ doanh nghiệp đã hiểu tỷ giá hối đoái là gì và đóng vai trò gì với sự phát triển kinh tế của một nước. Nếu như doanh nghiệp gặp khó khăn trong quá trình làm việc khi gặp phải các tỷ giá giao dịch thì có thể tìm đến dịch vụ kế toán hay tài chính của Tim Sen để được hỗ trợ cách nhanh chóng.