Truy xuất nguồn gốc là gì ?Tầm quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc – Diễn Đàn ISO

Khi sử dụng bất cứ dịch vụ hoặc sản phẩm gì bạn cũng muốn biết rõ thông tin về xuất xứ và nơi sản xuất sản phẩm đó. Những thông tin về nơi sản xuất, nguyên liệu sản xuất hay thời hạn sử dụng được gọi là truy xuất nguồn gốc. Đây là việc làm quan trọng giúp xây dựng niềm tin cho người tiêu dùng và là điều kiện cho việc xuất khẩ hàng hóa đi nước ngoài. Trog bài này, diendaniso.com sẽ chia sẻ cho bạn truy xuất nguồn gốc là gì ? tầm quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc và cách xây dựng quy trình try xuất nguồn gốc trong doanh nghiệp.

TRUY XUẤT NGUỒN GỐC LÀ GÌ ?

Khái niệm truy xuất nguồn gốc sản phẩm được tổ chức tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO định nghĩa là khả năng xác định cũng như theo dõi lịch sử của sản phẩm thông qua các dữ liệu nhận dạng được ghi lại.

Truy xuất nguồn gốc gồm hai bước thiết yếu:

• Bước 1. Theo dõi: Người tạo ra sản phẩm sẽ lập nhật ký lưu trữ thông tin chi tiết về đơn vị sản phẩm đó từ công đoạn đầu cho đến giai đoạn phân phối sản phẩm ra thị trường.
• Bước 2. Truy xuất: Sử dụng nhật ký lưu trữ thông tin để truy xuất thông tin hàng hóa. Truy xuất cung cấp một bức tranh minh bạch về lịch sử của sản phẩm từ nguồn gốc của sản phẩm.

Theo khái niệm đó thì việc truy xuất nguồn gốc chính là khả năng có thể theo dõi được tất cả các quá trình sản xuất sản phẩm từ khâu thiết kế, chế tạo đến quy trình sản xuất và tiêu thị ra thị trường. Việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm giúp làm rõ được “sản phẩm được sản xuất bởi ai và ở đâu.

Một thực tế là hiện nay ở hầu hết các quốc gia và khu vực phát triển như Liên Minh Châu Âu, Mỹ, Canada vv chính phủ đã quy định việc truy xuất nguồn gốc là việc làm bắt buộc để sản phẩm được lưu thông trên thị trường. Việt Nam việc truy xuất nguồn gốc được áp dụng nhiều trong những năm gần đây cho thấy tầm quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc có ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và khả năng kinh doanh trên thị trường.

• Đối với doanh nghiệp thì việc truy xuất nguồn gốc giúp doanh nghiệp minh chứng được chất lượng sản phẩm của mình được minh bạch từ đó tạo sự tin tưởng đối với khách hàng.
• Với người tiêu dùng thì việc truy xuất nguồn gốc sẽ là giải pháp hữu hiệu giúp kiểm tra chất lượng sản phẩm một cách hiệu quả và nhanh gọn.
• Với những ngành công nghiệp trong chuỗi cung ứng toàn cầu thì các sản phẩm có hể được tạo ra từ nhiều nguồn cung ứng khác nhau trên thế giới. Việc có được hệ thống truy xuất nguồn gốc chung sẽ giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm. Dần dần việc truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng là một trong những yêu cầu bắt buộc với các công ty trong môi trường toàn cầu.

LỢI ÍCH CỦA TRUY XUẤT NGUỒN GỐC VỚI DOANH NGHIỆP

Giúp ích cho việc phân tích sản phẩm lỗi: Nhờ hệ thống truy xuất ngồn gốc tiên tiến thì người tiêu dùng và nhà quản lý doanh nghiệp có thể theo dõi được đường đi của sản phẩm bị lỗi và nhờ đó có thể có phương pháp giải quyết được vấn đề một cách nhanh và hiệu quả hơn.

Quản lý tốt chất lượng sản phẩm: Việc sử dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sẽ được sử dụng như một trong những công cụ hữu hiệu để phục vụ cho việc quản lý hoạt động giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm được tốt hơn.

Gia tăng niềm tin cho người tiêu dùng: Việc truy xuất nguồn gốc hiệu quả sẽ giúp mang lại cho khách hàng niềm tin về những gì họ đang sử dụng an toàn và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Giảm thiểu tối đa việc làm giả sản phẩm: Nhờ hệ thống truy xuất nguồn gốc áp dụng công nghệ thông tin đã giúp tích hợp lên sản phẩm để giúp khách hàng có thể truy xuất được nguồn gốc sản phẩm một cách chính xác. Việc này có thể giúp giảm thểu hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

>> xem thêm: Truy xuất nguồn gốc – ‘chìa khóa’ khởi tạo niềm tin cho người tiêu dùng

PHÂN LOẠI TRUY XUẤT NGUỒN GỐC

Việc truy xuất nguồn gốc có thể đến ừ nhiều dạng tùy vào quy mô của hoạt động sản xuất. Thông thường nếu quy mô nhỏ sẽ chỉ cần truy xuất nguồn gốc nội bộ, với quy mô lớn hơn sẽ sử dụng việc truy xuất nguồn gốc theo chuỗi cung ứng.

• Truy xuất nguồn gốc nội bộ – Internal Traceability

Phạm vi của việc truy xuất này thường sẽ là trong phạm vi doanh nghiệp. Công việc truy xuất nguồn gốc nội bộ sẽ giám sát sự di chuyển của các bộ phận với nhau cho đến khi ra thành phẩm.

• Truy xuất nguồn gốc chuỗi cung ứng – Chain Traceability

Việc quy mô lớn bao gồm các nhà sản xuất khác nhau cung ứng một đơn vị sản phẩm ở những địa điểm khác nhau tạo nên một chuỗi cung ứng. Việc này khá phức tạp vì có liên quan đến các nhà vận chuyển, nhà kho, nhà bán lẻ, kho hàng và trung tâm phân phối. Để tăng hiệu quả truy xuất nguồn gốc và tính minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng, tất cả các đối tác cần phải có sự phối hợp chặt chẽ. Dữ liệu của sản phẩm xác định trong toàn bộ chuỗi cung ứng phải bao gồm các thông tin sau:

• Sản xuất ở đâu?
• Ai/ bộ phận nào sản xuất?
• Sản xuất khi nào?
• Quy trình sản xuất?
• Quy trình phân phối?

Việc truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng có tác động qua lại hai chiều giúp truy xuất ở bất kì giai đoạn nào của sản xuất. Việc này cũng có thể được kiểm tra thông tin trước đó hoặc sau đó. Các nhà sản xuất có thể theo dõi được các sản phẩm của họ có thể phân phối đúng người và biết sản phẩm đến từ đâu.

Bên cạnh 2 loại truy xuất nguồn gốc theo quy mô thì còn có loại truy xuất nguồn gốc ngược và xuôi.

• Truy xuất nguồn gốc ngược: Tracing back

Nguyên nhân lỗi hỏng của sản phẩm được xác định bằng cách truy ngược từ sản phẩm đang được bày bán trên kệ hàng về nơi sản xuất ban đầu, rà soát từng công đoạn trong chế biến và phân phối.

• Truy xuất nguồn gốc xuôi: Traceability forward

Truy xuất nguồn gốc xuôi là hành động để theo dõi một sản phẩm đưa ra thị trường được xác định bằng cách theo dõi dòng thời gian. Ví dụ, khi phát hiện khuyết tật ở một bộ phận cụ thể, các sản phẩm có chứa bộ phận đó có thể được xác định để thu hồi chúng một cách chính xác.

Quá trình phát triển của việc truy xuất nguồn gốc thường gắn liền với các cuộc cách mạng công nghiệp. Hiện nay với cách mạng 4.0 thì việc truy xuất nguồn gốc cũng không nằm ngoài xu thế đó. 4 cấp độ truy xuất nguồn gốc được thể hiện như sau:

• Traceability 1.0 – Truy xuất nguồn gốc sản phẩm (Product Visibility)
• Traceability 2.0 – Truy xuất nguồn gốc chuỗi cung ứng (Supply Chain Visibility)
• Traceability 3.0 – Truy xuất nguồn gốc nguyên vật liệu và thành phần sản phẩm (Material & Line Item Visibility)
• Traceability 4.0 – Truy xuất nguồn gốc quy trình (Process Visibility)

Chúng tôi xin chia sẻ đến bạn về các bước cơ bản trong việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho bạn thực hiện được.

• Bước 1: Tiến hành khảo sát về quy trình sản xuất sản phẩm từ trang trại đến khi sản phẩm ra thị trường.
• Bước 2: Lên quy trình thực hiện truy xuất nguồn gốc sao cho phù hợp với quy trình hoạt động và các quy chuẩn của doanh nghiệp. Để khi truy xuất, người tiêu biết được từng công đoạn của quá trình hình thành sản phẩm.
• Bước 3: Xây dựng biểu mẫu nhập thông tin sản xuất, nguyên liệu, phân bón, thuốc trừ sâu… Dựa vào biểu mẫu này, nhà cung cấp sẽ xây dựng sao cho phù hợp với đặc thù sản phẩm của mỗi mỗi khách hàng doanh nghiệp.
• Bước 4: Thiết lập hệ thống phần mềm theo đúng yêu cầu của mỗi doanh nghiệp, để người dùng dễ thực hiện đồng thời thể hiện đầy đủ thông tin mà nhà cung cấp muốn gửi tới khách hàng.
• Bước 5: Đào tạo sử dụng hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc, các quy chuẩn về nhập liệu thời gian thực giúp người dùng có thể dễ dàng tiếp cận cũng như sử dụng khi truy xuất nguồn gốc.
• Bước 6: nhà cung cấp triển khai phần mềm sử dụng thực tế, bảo hành và hỗ trợ trọn đời sử dụng.

MỘT SỐ LOẠI TRUY XUẤT NGUỒN GỐC HIỆN NAY

1: Truy xuất nguồn gốc thực phẩm:

Thực phẩm hiện nay tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn và có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Thực phẩm bao gồm tất cả các sản phẩm con người và động vật có thể ăn và uống được. Truy xuất nguồn gốc thực phẩm giúp đảm bảo xác định được nguồn gốc sản phẩm thực phẩm giúp người tiêu dùng nhanh chóng chọn lựa được sản phẩm an toàn cho mình và người thân. Các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm cũng có thể chứng minh được với người tiêu dùng sản phẩm của mình đáp ứng được các điều kiện an toàn thực phẩm từ đó tăng khả năng cạnh tranh với các mặt hàng trong nước và ngoại nhập.

2: Truy xuất nguồn gốc nông sản

Nông sản bao gồm các sản phẩm được nuôi trồng, chăn nuôi như rau củ qua, các loại hạt  được trồng và chăm sóc. Việc truy xuất nguồn gốc nông sản có thể giúp người tiêu dùng tìm hiểu và xác minh chính xác nguồn gốc quá trình hình thành sản phẩm. Tem được gắn lên sản phẩm sẽ giúp truy xuất nhanh chóng vùng trồng, thông tin sản phẩm đồng thời giúp cho doanh nghiệp có cái nhìn tổng thể về vùng nông sản của địa phương đó.

3. Truy xuất nguồn gốc thủy sản

Truy xuất nguồn gốc thủy sản là khả năng theo dõi, nhận diện được một đơn vị sản phẩm qua từng công đoạn của quá trình sản xuất. Qua việc truy xuất thông tin, người tiêu dùng sẽ biết được các quá trình từ việc tìm kiếm nguồn giống, trang trại chăn nuôi, chế biến, vận chuyển đến khi được phân phối và đến tay người tiêu dùng.

Việc truy xuất này sẽ giúp các cơ sở và doanh nghiệp nuôi trồng, sản xuất và phân phối thủy sản có ý thức hơn về việc chăm sóc thủy sản, cũng như chế biến đúng quy định ATTP của thế giới. Điều này nhằm tránh việc thủy sản bị nhiễm độc gây ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng, đặc biệt là vấn đề uy tín trong việc xuất khẩu hiện nay.

>> xem thêm: Ứng dụng công nghệ Blockchain trong truy xuất nguồn gốc

MỘT SỐ CÔNG NGHỆ TRUY XUẤT NGUỒN GỐC

Hiện nay với việc cách mạng 4.0 thì xu hướng áp dụng các công nghệ truy xuất nguồn gốc là một xu hướng tất yếu và mang lại hiệu quả cao. Theo nhiều nghiên cứu thì hiện nay cho thấy Khả năng truy xuất nguồn gốc đi kèm với sự trưởng thành công nghệ của mỗi một doanh nghiệp. Cụ thể, những doanh nghiệp đầu tư công nghệ cao sẽ có khả năng truy xuất nguồn gốc tốt hơn.

Một số công nghệ được áp dụng để truy xuất nguồn gốc bao gồm:

• Mã QR Code truy xuất hàng hóa/ sản phẩm

Đây có lẽ là công nghệ hiện đại và được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Với công nghệ mã vạch và chuyển thông tin truy xuất sản phẩm thành mã QR sẽ giúp cả doanh nghiệp và người tiêu dùng nhanh chóng chọn lựa được sản phẩm đảm bảo chất lượng và rõ thông tin xuất xứ sản xuất.

• RFID

RFID (Radio Frequency Identification) là công nghệ nhận dạng qua tần số vô tuyến. RFID được cấu tạo bởi hai thành phần chính là thiết bị đọc RFID và các reader (đầu đọc) hoặc sensor (cảm biến) để truy vấn các thẻ. Thiết bị đọc được gắn anten để thu và phát sóng điện từ, trong khi đó thiết bị phát mã RFID được gắn với vật cần nhận dạng. Mỗi thiết bị RFID tag chứa một mã số nhất định và không trùng nhau. RFID có thể được tích hợp bên dưới nhãn sản phẩm. Khả năng lưu trữ và cập nhật thông tin ở từng công đoạn của thẻ RFID cho phép ghi lại toàn bộ vòng đời sản phẩm một cách tự động, từ đó giúp nhà quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm một cách dễ dàng và nhanh chóng.

• Blockchain

Thời gian trở lại đây công nghệ được nhắc đến nhiều nhất chính là công nghệ blockchain. Đây là một hệ thống cơ sở dữ liệu cho phép lưu trữ và truyền tải được các khối thông tin (block). Nhũng dữ liệu được mã hóa và liên kết chặt chẽ với nha. Hơn nữa các khối thông tin hoạt động một cách độc lập và có thể mở rộng được theo thời gian. Khối thông tin ở đây sẽ bao gồm các quy trình sản xuất ở các công đoạn được ghi lại.