Đây là những gì mà yêu đương gây ra cho bộ não

Chuyện gì xảy ra với bộ não khi yêu ? Chúng ta đã hiểu sai những gì về tính dục ở nam và nữ ? Đây là một vài câu hỏi tôi đã đặt ra cho nhà nhân học Helen Fisher trong một cuộc phỏng vấn mới gần đây. Tiến sĩ Fisher là một nhà nhân học sinh học, cố vấn khoa học chính của trang hẹn hò Match. com, tác giả của nhiều quyển sách mà nổi tiếng nhất là Vì sao ta yêu : Bản chất và hóa chất của tình yêu lãng mạn .
Bà đã viết sáu quyển sách về tính dục, độc lạ về giới trong não bộ, và cách những trào lưu văn hóa truyền thống đã làm đổi khác quan điểm của tất cả chúng ta về tình dục, tình yêu và sự gắn bó của những đối tác chiến lược .

Điều gì xảy ra với các bộ não đang yêu?

Helen Fisher : Đây quả là một câu hỏi mê hoặc. Các đồng nghiệp và tôi đã đặt 100 người chỉ vừa mới yêu vào một máy quét não, tìm hiểu và khám phá xem những gì đang xảy ra với bộ não của họ. Chúng tôi thấy ở hầu hết những trường hợp, có sự hoạt động giải trí diễn ra ở một khu vực rất nhỏ của bộ não có tên là VT ( the ventral tegmental area ) .
Hệ thống này của bộ não sản sinh ra dopamine, vốn là một chất kích hoạt tự nhiên, sau đó sẽ truyền chất xuống những khu vực não khác. Đó chính là cái mang lại cho tất cả chúng ta sự tập trung chuyên sâu, nguồn năng lượng, sự ham muốn và động lực để giành lấy phần thưởng to lớn nhất của đời sống : một người bạn tình .

Vậy trải nghiệm tình yêu, trong phạm vi của bộ não, có gì khác với trải nghiệm tình dục hay với các cảm giác muốn được gắn bó?

Nhu cầu tình dục hầu hết được tinh chỉnh và điều khiển bởi testosterone ở cả nam lẫn nữ, nhưng tình yêu lãng mạn lại được mạng lưới hệ thống dopamine điều khiển và tinh chỉnh. Tôi xem tình yêu lãng mạn là kích thích cơ sở đã tiến hóa từ hàng triệu năm về trước để tập trung chuyên sâu nguồn năng lượng của tất cả chúng ta vào việc tìm kiếm một bạn tình duy nhất và khởi đầu quy trình kết giao .
Nhu cầu tình dục thôi thúc tất cả chúng ta tìm kiếm hàng loạt những đối tác chiến lược khác nhau, nhưng tình yêu lãng mạn nằm ở chỗ tập trung chuyên sâu nguồn nguồn năng lượng ấy vào duy nhất chỉ một người .

Vậy đang yêu cũng có cảm giác như đang bị dính vào một cơn khát dopamine kéo dài mãi mãi, và chúng ta sẽ bị kích thích mỗi khi nhìn thấy người kia, hay chạm vào họ, hay nghĩ về họ?

Khát dopamine – tôi thích cách diễn đạt này ! Thế nhưng cơn khát xảy ra kể cả khi tất cả chúng ta không ở bên người đó. Ta hoàn toàn có thể nghĩ về tình yêu như một sự ám ảnh mãnh liệt, nhưng đó thực ra chỉ là một cơn nghiện. Lúc nào ta cũng nghĩ về họ, ta trở nên muốn chiếm hữu họ về tình dục, ta nôn nao cồn cào trong bụng, ta đọc email và tin nhắn của họ hết lượt này đến lần khác .
Nhưng tôi gọi đó là một cơn nghiện vì nhóm nghiên cứu và điều tra phát hiện ra rằng, bên cạnh việc mạng lưới hệ thống dopamine bị kích hoạt trong não của người đang yêu, chúng tôi còn thấy hoạt động giải trí tại một vùng não khác có tên gọi “ vùng nhân cạp ” ( the nucleus accumbens ). Phần này của bộ não kích hoạt trước mọi mô hình của hành vi nghiện – dù là thuốc hay đánh bạc hay thức ăn hay ăn cắp vặt. Do đó phần não này sẽ được truyền tín hiệu và phát sáng ở những người vừa chớm yêu, và nó có tính năng tạo ra sự nghiện của họ .
Điều này lý giải vì sao tình yêu lãng mạn là một mạng lưới hệ thống trong não can đảm và mạnh mẽ hơn nhu yếu tình dục .

Là một nền văn hóa, chúng ta thường sai lầm như thế nào về tính dục nam và nữ?

Rất nhiều. Chúng ta cho rằng phái mạnh cứ hễ thấy ai là cũng muốn làm chuyện ấy, nhưng đó là quan điểm sai lầm đáng tiếc. Họ cầu kỳ kén chọn hơn rất nhiều những gì tất cả chúng ta nghĩ .
Tôi cũng cho rằng tất cả chúng ta đã sai khi cho rằng phụ nữ không hứng thú với tình dục. Trong độ tuổi dưới 40, phụ nữ rõ ràng ngoại tình chẳng thua gì phái mạnh. Phụ nữ ở trường học có quan hệ tình dục nhiều hơn phái mạnh, phần nhiều vì phụ nữ hoàn toàn có thể tìm thấy đối tượng người tiêu dùng của mình khi còn đang học, còn phái mạnh thì không. Còn tâm lý cho rằng phái mạnh ham muốn hay thèm khát tình dục nhiều hơn phụ nữ trọn vẹn sai .
Tôi đã nói trên những tạp chí dành cho phụ nữ suốt 30 năm qua rằng đàn ông yêu nhanh hơn phụ nữ vì họ yêu bằng mắt, và họ yêu tiếp tục hơn. Đàn ông thích sự biểu lộ âu yếm nơi công cộng tiếp tục hơn, vốn có vẻ như lãng mạn nhưng thực ra là không. Có lẽ đấy là một hình thức canh giữ bạn tình, một cách để thông tin với mọi người rằng “ cô ấy là của tôi ” .
Đàn ông muốn trình làng người phụ nữ mà họ yêu với bè bạn và mái ấm gia đình sớm hơn, ngược lại ở phụ nữ. Đàn ông cũng muốn sớm sống chung với người mà họ yêu hơn .
Nam giới có những đối thoại thân thiện hơn với bạn gái và vợ mình hơn là phụ nữ với chồng và bạn trai vì phụ nữ có những đối thoại thân thiện như vậy với bạn gái của họ chứ không nhất thiết với người mình yêu .

Khoan đã, đàn ông có nhiều khả năng tự sát khi một mối quan hệ đổ vỡ, gấp đến 2,5 lần? Bà có cách nào để lý giải về hiện tượng này?

Một câu hỏi rất hay. Tất cả những gì tôi có chỉ là một giả thuyết. Tôi cho rằng chưa ai đưa ra một lời giải thích hợp lý theo quan điểm tiến hóa của Darwin cho vấn đề này. Phụ nữ gây sự thu hút cho những người xung quanh họ. Tôi muốn nói là, họ vẫn dọa sẽ tự tử, nhưng thường thì họ lại không chọn cách đó hoặc tự tử nhưng bất thành.

Còn đàn ông thì làm được. Tôi nghĩ điều này tương quan đến sự khác nhau trong cách đàn ông và phụ nữ bày tỏ cảm hứng. Cảm xúc của phụ nữ luôn nhỏ giọt. Phụ nữ chúng tôi luôn bộc lộ ra ngoài cảm hứng của mình .
Đàn ông che đậy cảm hứng của họ, có lẽ rằng vì hàng triệu năm tiến hóa, đàn ông không được đồng ý bộc lộ sự yếu ớt hay sợ hãi của mình. Nhiệm vụ của đàn ông là bảo vệ nhóm những người xung quanh họ. Là bảo vệ mái ấm gia đình và người vợ. Là đi ra ngoài và giết những thú hoang nguy khốn và mang về bữa ăn cho mái ấm gia đình. Trong những thực trạng ấy, việc biểu lộ sự sợ hãi, tức giận, quá bất ngờ hay sự yếu ớt của bản thân không thật sự được gật đầu .
Do đó phái mạnh giỏi hơn về khoản kiềm chế cảm hứng, nhưng họ lại dễ bị cái mà tất cả chúng ta gọi là sự dâng trào xúc cảm. Không như phụ nữ, họ nén cơn giận lại, nhưng ở đầu cuối cơn giận sẽ tích tụ và bùng nổ. Tôi cho rằng điều này có tương quan theo cách nào đó với việc tự tử, nhưng đấy chỉ là một giả thuyết .

Tình yêu thì vẫn là tình yêu, tôi cho rằng dữ kiện mà bà tìm thấy vẫn đúng khi chúng ta nói về các cặp đồng tính hay dị tính, nhưng tôi muốn hỏi xem liệu có hay không những khác biệt nào đó?

Tôi có dữ kiện về hàng trăm người đồng tính nam và họ yêu cũng hệt như đàn ông dị tính ( như đã nói, tình yêu lãng mạn là mạng lưới hệ thống trong não giống như sợ hãi hay tức giận, ai cũng có mạng lưới hệ thống này bên trong – bất kể đối tượng người dùng mà những cảm xúc lãng mạn của họ hướng đến là ai ) .
Nhưng tôi lại không có dữ kiện về việc liệu người đồng tính nam có cùng khuynh hướng tự sát khi một mối quan hệ kết thúc hay không. Thực ra thì tôi vẫn chưa từng thấy chúng khi nào. Nhưng hoàn toàn có thể là có .

Tôi chắc là bà đã có những phản đối từ những người lo ngại về việc rút gọn những cảm xúc phức tạp và phong phú xuống thành lý giải về hệ thống não bộ. Phản ứng chung của bà về điều này như thế nào?

Sinh lý học cơ bản về bộ não chỉ là một phần của thưởng thức. Anh đã hỏi tôi về mạch não gắn với tình yêu lãng mạn, vậy thì đó là cái mà tôi đã kể. Nó không hề giản lược, tôi chỉ đang tìm cách lý giải phần nào của cả một mạng lưới hệ thống phức tạp vô vàn. Tôi đã dành trọn phần đời tri thức của mình theo dõi và khám phá vô số những hiện tượng kỳ lạ gắn với tình yêu lãng mạn. Và rõ ràng mạch não bộ chính là một phần trong số đó .
Thế nhưng khu công trình này của tôi chỉ lý giải làm thế nào bộ não sản sinh ra những cảm xúc hưng phấn, chiếm hữu, ám ảnh của tình yêu lãng mạn. Nó không hề lý giải ta đang yêu ai, ta bày tỏ tình yêu ấy như thế nào, ta yêu ở đâu, hay khi nào thì ta yêu .
Với những người có cảm xúc quan điểm của tôi chỉ mang tính giản lược, tôi thường nói rằng : “ Ta hoàn toàn có thể biết hết từng thành phần của một chiếc bánh sôcôla và vẫn ngồi xuống, ăn nó và cảm nhận niềm vui thích ấy. Tình yêu cũng vậy. Sẽ luôn có phép mầu trong tình yêu ” .
Những người nghiên cứu và điều tra mạng lưới hệ thống gây ra nỗi sợ trong não không được gọi là “ giản lược ”. Nhưng với tình yêu, người ta có vẻ như cho rằng điều này đến từ đấng siêu nhiên. Không hề. Đấy là một trong những mạng lưới hệ thống não can đảm và mạnh mẽ nhất mà con người từng tiến hóa để có được. Con người thèm khát tình yêu, sống vì yêu, giết nhau cũng vì yêu và chết đi cũng vì yêu .
Mọi nơi trên quốc tế, người ta có những bản nhạc tình, bài thơ tình, và hầu hết đều có những tiểu thuyết, phim truyền hình, opera, ballet, những bản symphony, thần thoại cổ xưa, lịch sử một thời và cả những kỳ nghỉ dành cho tình yêu. Đâu đâu người ta cũng rình mò, giết, và / hoặc tự sát vì tình .
Đến chết tôi cũng sẽ tin rằng rất đáng để hiểu về mạch não bộ gắn với cái đặc tính ban sơ, dễ thích nghi, nhưng không thể nào dập tắt của con người : tình yêu lãng mạn. ■

Du Lê

( chuyển ngữ từ The vox.com )

Source: https://evbn.org
Category: Tình yêu