Tiểu luận Thủ tục hành chính – Cải cách thủ tục hành chính

Trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng và chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất tại đô thị. trước khi có NQ/38 còn nhiều bất cập, đặc biệt trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng, cụ thể: Do thhiếu văn bản pháp luật quy định thống nhất nên các địa phương tự tiện đề ra các thủ tục phiền hà, phức tạp, chồng chéo tạo ra nhiều kẻ hở, dễ bị lợi dụng, làm phát sinh tiêu cực; Việc cấp giấy phép xây dựng phải trải qua nhiều cấp với nhiều loại giấy tờ cần được xét duyệt, chứng nhận, làm mất thờ gian,chậm tiến độ thi công của các công trình xây dựng. Mặt khác do thiếu các căn cứ cấp giấy phép, thiếu quy hoạch chi tiết nên việc giải quyết tuỳ tiện, thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng không cụ thể, thống nhất dẫn đến tình trạng nhiều cấp cùng có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng. Bên cạnh đó việc kiểm tra giám sát, xử lý vi phạm chưa kịp thời, bị buông lỏng vì vậy cần có sự điều chỉnh kịp thời. Sau khi có NQ38/1994 đã đáp ứng được đòi hỏi đó, đã có những cải cách đáng kể theo hướng đơn giản hoá các thủ tục và các loại hồ sơ giấy tờ, tạo sự thuận lợi nhanh chóng cho nhân dân, tổ chức, cụ thể: hồ sơ xin phép sữa chữa, cải tạo lại, xây dựng mới chỉ còn lại 3 loại giấy tờ; thẩm quyền cấp giấy phép sữa chữa, cải tạo lại hoặc xây dựng mới được tập trung vào một đầu mối là kiến trúc sư trưởng thành phố hoặc sở xây dựng. Thời gian để xem xét giải quyết hồ sơ xin phép không quá 30 ngày đối nhà ở tư nhân và không quá 40 ngày đối các công trình khác.

28 trang

Chia sẻ: maiphuongdc

| Lượt xem: 29693

| Lượt tải: 3

download

Bạn đang xem trước

20 trang

tài liệu Tiểu luận Thủ tục hành chính – Cải cách thủ tục hành chính, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

uả theo nguyên tắc nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất, năng lực đáp ứng nhu cẫu xây dựng, phát triển đất nước.Đến năm 2010 hệ thống hành chính về cơ bản được cải cách phù hợp yêu cầu quản lý kinh tế thị trường đinh hướng xã hội chủ nghĩa.
Khái niệm thủ tục hành chính
Một trong những đặc điểm cơ bản của nhà nước ta là tổ chức và hoạt động theo trật tự pháp lý, nghĩa là pháp luật quy định về cơ cấu tổ chức, thẩm quyền và trình tự thực hiện thẩm quyền của cơ quan nhà nước,cán bộ, công chức nhà nước trong việc giải quyết công việc nội bộ nhà nước và công việc liên quan đến cá nhân, tổ chức. Quản lý nhà nước củng giống như bất kỳ một hoạt động có mục đích nào đều phải thực hiện bằng một loạt các hoạt động nối tiếp nhau theo một trình tự nhất định, nói cách khác nó diễn ra theo một thủ tục nhất định. Thủ tục theo nghĩa tiếng việt là cách thức tiến hành công việc theo một trình tự hay một luật lệ đã quen, theo từ điển từ ngữ và hán việt, nhà xuất bản TPHCM. Thủ tục hành chính theo cuốn đại từ điển tiếng việt của nxb văn hoá thông tin năm 1998 là cách thức tiến hành một công việc với nội dung, trình tự nhất định, theo quy định của cơ quan nhà nước. Có thể nhân thấy rõ hai yếu tố cấu thành khái niệm thủ tục: thứ nhất, thủ tục trước hết là cách thức hoạt động cách thức hành động hay cách thức thực hiện hành vi và thứ hai thủ tục là hoạt động được tiến hành theo một trình tự nhất định. Giữa cách thức thực hiện và trình tự thực hiện có mối quan hệ chặt chẻ, thống nhất trong khái niệm thủ tục. Trong khoa học pháp lý của nhà nước ta khi khái niệm thủ tục hành chính hầu hết các nhà nghiên cứu đã thể hiện được hai yếu tố trên. Một số nhà nghiên cứu cho rằng ” nếu xem xét bất kỳ một hoạt động quản lý nào đều có thể nhận thấy tính kế tiếp, liên tục các hành động, mà bên cạnh đó phương pháp, cách thức thực hện các phương pháp cũng vô cùng quan trọng”. Các nhà nghiên cứu khác khi định nghĩa về thủ tục hành chính đã xác định:”thủ tục hành chính là các quy định của nhà nước về trật tự, thời gian thực hiện những hành vi hợp pháp của các bên tham gia quan hệ quản lý hành chính nhà nước, nhằm thực hiện quyền và nghĩa vụ mỗi bên”.
Một trong những vấn đề về thủ tục hành chính gây nhiều tranh cãi trong khoa học luật hành chính là vấn đề phạm vi cụ thể của khái niêm tủ tục hành chính
Loại ý kiến thứ nhất cho rằng: Thủ tục hành chính là trình tự mà luật hành chính quy định, theo đó các cơ quan quản lý hành chính nhà nước giải quyết các tranh chấp về quyền và xử lý các vi phạm pháp luật.
Loại ý kiến thứ hai quan niệm: Thủ tục hành chính là thủ tục được luật hành chính xác lập bất kỳ việc cá biệt, cụ thể nào.
Loại ý kiến thứ ba hiểu về thủ tục hành chính một cách rộng nhất, xem thủ tục hành chính do luật hành chính quy định trong thực hiện mọi hình thức hoạt động của mọi cơ quan quản lý nhà nước, tức là ngoài các hoạt động giải quyết các việc cá biệt, cụ thể còn bao gồm cả trình tự hoạt đống sáng tạo pháp luật.
Từ tất cả những vấn đề trình bày ở trên có thể đưa ra định nghĩa về thủ tục hành chính như sau: thủ tục hành chính là trình tự thực hhiện thẩm quyền cuả các cơ quan hành chính nhà nước hoặc cá nhân tổ chức được uỷ quyền hành pháp trong việc thực hiện công việc của nhà nước và các kiến nghị yêu cầu thích đáng của công dân, tổ chức nhằm thi hành nghĩa vụ hành chính bảo đảm công vụ nhà nước phục vụ nhân dân
Thủ tục hành chính do pháp luật quy định, toàn bộ các quy phạm về thủ tục hành chính tạo thành chế định quan trọng của luật hành chính. Chỉ các hoạt động quản lý hành chính nhà nước được quy phạm thủ tục hành chính điều chỉnh mới là thủ tục hành chính, còn tất cá các hoạt động tổ chức tác nghiệp cụ thể nào đó trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước không được các quy phạm thủ tục hành chính điều chỉnh thì không phải là thủ tục hành chính.
3. Đặc điểm của thủ tục hành chính:
Thủ tục hành chính là một trong các hình thức tủ tục pháp lý là thủ tục lập pháp, thủ tục hành pháp và thủ tục tư pháp. củng như mọi hiện tượng có tính chất thủ tục khác cụ thể là cá hình thức thủ tục TTHS, TTDS , TTHC… thủ tục hành chính có đặc điểm chung cơ bản sau: Là hình thức của các quy phạm thực chất phát sinh từ quy phạm thực chất nhưng lại là phương tiện đảm bảo thực hiện quy phạm thực chất. Song bản thân thủ tục hành chính là loại thủ tục riêng, có đặc điểm riêng, chứng tỏ nó là một hiện tượng pháp lý có tính chất độc lập tương đối, đó là các đặc điểm sau:
Một là: Thủ tục hành chính là thủ tục được áp dụng trong quản lý hành chính nhà nước( lĩnh vực chấp hành điều hành). Nói cách khác thủ tục hành chính được thi hành ngoài trình tự toà án, có thể nói đây là một đặc điểm rất quan trọng của thủ tục hành chính, nó cho phép phân biệt thủ tục hành chính với các hình thức thủ tục khác thường được gọi là thủ tục tố tụng được tiến hành tại toà án
Hai là: Các quy phạm thủ tục hành chính không chỉ là cách thức trình tự thực hiện quy phạm vật chất của luật hành chính mà còn là hình thức đảm bảo quy phạm vật chất của hầu hết các ngành luật. Trong hệ thống pháp luật nước nhà , hình thức thủ tục hình sự bảo đảm thực hiện chỉ quy phạm ngành luật hình sự. Nhưng riêng đối thủ tục hành chính một đặc diểm đáng chú ý là nó đảm bảo thực hiện quy phạm của rất nhiều ngành luật như luật hành chính, luật đất đai, luật hôn nhân gia đình…
Ba là: Khác với các hình thức thủ tục tư pháp luôn là các thủ tục được ban hành để giải quết các vụ án liên quan đến tranh chấp pháp luật như tranh chấp dân sự, kinh tế…Hoặc để áp dụng các chế tài pháp luật như chế tài hình sự, chế tài hành chính, chế tài dân sự; còn thủ tục hành chính không phải lúc nào củng nhằm vào mục đích nói trên
Bốn là: Thủ tục hành chính được tiến hành bởi nhiều cơ quan có thẩm quyền khác nhau. Trong lĩnh vực tư pháp, việc tiến hành tố tụng được thực hiện theo các thủ tục được quy định chỉ do một số cơ quan nhất định như toà án, viên kiểm sát, cơ quan điều tra thực hiện. Trong việc thực hiện thủ tục hành chính lại khác do rất nhiều cơ quan nhà nước khác nhau tiến hành: Các cơ quan hành pháp, tư pháp, lập pháp; trong quan hệ nội bộ giữa các cơ quan và đối tượng ngoài cơ quan với tư cách quản lý nhà nước
Năm là, thủ tục hành chính được quy định bởi nhiều cơ khác nhau. Đối với các hình thức thủ tục tư pháp: hình sự, dân sự, lao động…Các văn bản quy định về những hình thức này do cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ban hành, còn đối với văn bản quy định về thủ tục hành chính lại khác. Có một số thủ tục hành chính được quy định bởi cơ quan quyền lực nhà nnước cao nhất nhưng bên cạnh đó phần lớn là do nhiều cơ quan nhà nưóc khác nhau ban hành
Sáu là, các văn bản về thủ tục hành chính tản mạn, không tập trung. Các văn bản chứa đựng các thủ tục hành chính được quy định trong rất nhiều văn bản pháp luật khác nhau. Chẳng hạn ở lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính có rất nhiều văn bản cụ thể hoá pháp lệnh được ban hành về xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước khác nhau hoặc có những thủ tục hành chính được quy định trong các văn bản không phải là luật hành chính.
Chương II: Thực tiễn cải cách hành chính và cải cách thủ tục hành chính ở nước ta, những phương hướng và giải pháp cải cách thủ tục hành chính trong thời gian tới.
1. Thực tiễn cải cách hành chính và cải cách thủ tục hành chính ở nước ta
Những thành tựu:
Nhằm từng bước tạo ra nền hành chính nhà nước hoạt động thống nhất, chặt chẻ, phù hợp với xu thế đổi mới, ngày 4/5/1994 chính phủ đã ban hành nghị quyết 38/1994/NQ-CP về cải cách một bước thủ tục hành chính trên tám lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công việc của dân và của doanh nghiệp làm mũi đột phá. Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt chương trình “tổng thể cải cách hành chính nhà nước năm 2001-2010″, tại nghị quyết 38/2001/NQ-ttg với mục tiêu trong cải cách thủ tục hành chính là: xoá bỏ về cơ bản thủ tục hành chính mang tính quan liêu, rườm rà, gây phiền hà cho nhân dân và các doanh nghiệp, hoàn thện các thủ tục hành chính mới theo xu hướng công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân. Chương trình tổng thể cải cách thủ tục hành chính nhà nước năm 2001-2010 đề ra bốn nội dung là: cải cách thể chế; cải cách bộ máy hành chính; đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công.
Từ khi nghị quyết 38 ra đời đến nay nền hành chính nhà nước ta nói chung và thủ tục hành chính nhà nước nói riêng có những thay đổi rõ rệt có lợi cho người dân và tổ chức khi đến cơ quan nhà nước giải quyết công việc
Cũng như giữa cơ quan nhà nước với nhau. Ở mức độ tổng quát có thể đưa ra nhận định cải cách thủ tục hành chính đạt được một số thành tựu sau:
Thủ tục hành chính bước đầu chuyển mình theo hướng phục vụ nhân dân vì sự thuận tiện của nhân dân giảm bớt sự phiền hà, sách nhiễu, chi phí đi lại cho nhân dân đây được xem là thành tựu bước đầu đáng ghi nhận. Trong hầu hết các lĩnh vực có cải cách nói chung thủ tục hành chính đã được đổi mới theo hướng có lợi cho nhân dân và doanh nghiệp từng bước xoá bỏ tình trạng thủ tục hành chính chỉ giành sự thuận lợi cho cơ quan nhà nước, đẩy khó khăn cho nhân dân biểu hiện như sau:
Thứ nhất những công việc của dân và doanh nghiệp được quy về một đầu mối, những thủ tục quá rườm rà, phức tạp, không cần thiết đã được bãi bỏ, những thủ tục cần thiết được thu gọn lại. Điển hình nhất là trong lĩnh vực thành lập và đăng ký doanh nghiệp, trước khi có nghị quyết 38 muốn thành lập một doanh nghiệp phải trải qua hai bước với nhiều loaị giấy tờ, phải qua nhiều khâu, nhiều cữa tốn kém thời gian và tiền của nhưng hiện nay với việc ban hành luật doanh nghiệp 2005, thì các thủ tục đã rút ngắn rất nhiều chỉ cần nộp đơn đăng ký ở phòng đăng ký kinh doanh của tỉnh nơi doanh nghiệp đóng trụ sở chính. Tiếp theo chính phủ ban hành nghị định về giao dịch có bảo đảm và thực hiện đăng ký giao dịch có bảo đảm tại một hệ thống cơ quan thống nhất trong phạm vi toàn quốc. Hệ thống cơ quan này nhằm đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng lớn, đa dạng và phong phú khi nền kinh tế thị trường Việt Nam ngày càng phát triển sôi động.
Thứ hai, hạn chế tối đa sự ban hành văn bản của cơ quan hành chính của cấp chính quyền địa phương, theo điều 2 nghị định 02/2002/NĐ-CP thì các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan trực thuộc chính phủ, uỷ ban nhân dân các cấp không được ban hành các quy định về đăng ký kinh doanh áp dụng riêng cho ngành hoặc địa phương mình. Hầu hết các lĩnh vực có cải cách thủ tục hành chính đến nay chính phủ đã ban hành các văn bản quy định về thủ tục giải quyết công việc của nhân dân và của doanh nghiệp. Các bộ, ban, ngành đều đã có văn bản hướng dẫn thi hành.
Thứ 3, hồ sơ giấy tờ có liên quan đến việc giải quyết công việc đều đuợc mẫu hoá một cách thống nhất
Thứ tư, trình tự, lệ phí giải quyết công việc ở các cơ quan điều được công khai hoá tại các trụ sở làm việc của cơ quan, cán bộ, nhân viên làm công tác tiếp dân đã được bố trí thường trực, tránh sự gián đoạn trong việc giải quyết công việc của nhân dân. Nhà nước đã bải bỏ nhiều thủ tục, nhiều nội dung kiểm soát không hợp lý, đặt niềm tin vào nhân dân . Trước đây khi đăng ký kinh doanh các chủ doanh nghiệp phải kê khai đầy đủ các loại giấy tờ về khám sức khoẻ ,vốn pháp định, lí lịch về bản thân phải có chứng thực của cơ quan nhà nứơc có thẩm quyền , nói chung là rất phiền phức nhưng nay những thủ tục đó không bắt buộc . Còn trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hiện nay nhà nước cho phép các chủ hàng tự kê khai hàng hoá số thuế phải nộp và tự chịu trách nhiệm về tính trung thực trước pháp luật. Trước khi có nghị quyết 38 của chính phủ chỉ có hai cơ quan có thẩm quyền cấp giấy kinh doanh xuất nhập khẩu theo hạn ngạch và chỉ tiêu đối vơi một số mặt hàng do nhà nước quản lý. Do đó doanh nghiệp muốn có giấy phép xuất nhập khẩu từng chuyến phải trải qua ba bước, những trường hợp phức tạp phải có trên 18 loại giấy tờ qua khoảng 16 cữa rất tốn kém, phiền hà. Về thủ tục kiểm tra, kiểm dịch hàng hoá xuất, nhập khẩu của hải quan cửa khẩu đòi hỏi doanh nghiệp phẩi xuất trình 12 loại giấy tờ, xuất khẩu có 9 loại giấy tờ. Sau khi có NQ/38/1994 trong lĩnh vực nhập khẩu đã có những cải biến mạnh mẽ, bãi bỏ giấy phép xuất nhập khẩu từng chuyến và thực hiện xuất nhập khẩu theo giấy phép kinh doanh. Từ năm 1999 thủ tục thu thuế xuất nhập khẩu dưới dạng mẫu hoá đã được áp dụng rút ngắn thời gian làm thủ tục.
Trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài tại việt nam, trứơc khi có NQ/38 thì việc thẩm định hồ sơ dự án phải thông qua 8 hội đồng đựơc thành lập ở các cơ quan khác nhau với 8 loại hồ sơ riêng. Sau khi có nghị quyết 38 quốc hội thông qua luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và nay là luật đầu tư, quy định phân định rõ thẩm quyền của các bộ, ngành, địa phương trong hoạt động đầu tư. Bỏ thủ tục xin giấy phép kinh doanh hoặc giấy phép ngành nghề đối với những ngành nghề theo quy định phải có giấy phép kinh doanh hoặc giấy phép hành nghề.
Trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng và chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất tại đô thị. trước khi có NQ/38 còn nhiều bất cập, đặc biệt trong lĩnh vực cấp giấy phép xây dựng, cụ thể: Do thhiếu văn bản pháp luật quy định thống nhất nên các địa phương tự tiện đề ra các thủ tục phiền hà, phức tạp, chồng chéo tạo ra nhiều kẻ hở, dễ bị lợi dụng, làm phát sinh tiêu cực; Việc cấp giấy phép xây dựng phải trải qua nhiều cấp với nhiều loại giấy tờ cần được xét duyệt, chứng nhận, làm mất thờ gian,chậm tiến độ thi công của các công trình xây dựng. Mặt khác do thiếu các căn cứ cấp giấy phép, thiếu quy hoạch chi tiết nên việc giải quyết tuỳ tiện, thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng không cụ thể, thống nhất dẫn đến tình trạng nhiều cấp cùng có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng. Bên cạnh đó việc kiểm tra giám sát, xử lý vi phạm chưa kịp thời, bị buông lỏng vì vậy cần có sự điều chỉnh kịp thời. Sau khi có NQ38/1994 đã đáp ứng được đòi hỏi đó, đã có những cải cách đáng kể theo hướng đơn giản hoá các thủ tục và các loại hồ sơ giấy tờ, tạo sự thuận lợi nhanh chóng cho nhân dân, tổ chức, cụ thể: hồ sơ xin phép sữa chữa, cải tạo lại, xây dựng mới chỉ còn lại 3 loại giấy tờ; thẩm quyền cấp giấy phép sữa chữa, cải tạo lại hoặc xây dựng mới được tập trung vào một đầu mối là kiến trúc sư trưởng thành phố hoặc sở xây dựng. Thời gian để xem xét giải quyết hồ sơ xin phép không quá 30 ngày đối nhà ở tư nhân và không quá 40 ngày đối các công trình khác.
Cải cách hành chính trong những năm qua đã đạt được nhũng thành tựu đang kể trong đó việc triển khai mô hình dịch vụ hành chính công và mô hình” một cữa, mội dấu” đựơc người dân rất ủng hộ.
* Mô hình dịch vụ hành chính công có thể được hiểu như sau : là một đơn vị hành chính sự nghiệp có tư cách pháp nhân được làm một số dịch vụ thuộc thẩm quyền và nghĩa vụ của nhà nước. Mô hình dịch vụ hành chính công có những ưu điểm sau:
– Điều tiết công việc tồn đọng, thời gian giải quyết công việc nhanh hơn, có hiệu quả hơn, bớt gánh nặng cho cơ quan nhà nước giải quyết công việc của dân, tiết kiệm thời gian đi lại cho nhân dân.
Hạn chế một số tiêu cực, như nạn nhũng nhiễu hách dịch nhân dân của một số cán bộ công chức nhà nước khi người dân muốn giải quyết công việc, xoá bỏ cơ chế xin cho. Tuy nhiên mô hình dịch vụ hành chính công cũng có nhiều bất cập sau:
– Thu thêm bên ngoài phí và lệ phí theo quy định của pháp luật là một bất cập và có thể dẫn đến vi phạm pháp luật.
-Theo báo pháp luật TPHCM(17/6/2002) cho rằng dịch vụ hành chính công chỉ hướng tới 10% cộng đồng muốn giải quyết công việc dẫn đến chỉ phục vụ cho người giàu.
-Vừa đá bóng vừa thỏi còi, mặt khác trong một phòng của cơ quan nhà nước tồn tại hai bộ phận chức năng giống nhau: một bên có tiền thì làm nhanh, một bên không có tiền thì làm chậm. Như vậy xảy ra tình trạng bên không thu tiền thì gây khó khăn cho người dân để họ qua bên bộ phận thu tiền. Ai có thể khẳng định là hai bộ phận này không móc ngoặc với nhau.
Mô hình hành chính” một cữa, một dấu”, trong công cuộc cải cách thủ tục hành chính nói riêng và cải cách hành chính nói chung ở nước ta, một trong những kết quả được dư luận xã hội quan tâm, hoan nghênh đánh giá cao đó là mô hình hành chính”một cữa, một dấu”. Có thể nói mô hình này phản ánh quyết tâm đổi mới quan hệ giữa nhà nước và công dân, tổ chức của Đảng và nhà nước ta, thể hiện rõ định hướng xây dựng nền hành chính Việt Nam không chỉ một chiều là quản lý, cai trị mà còn là nền hành chính cung cấp dịch vụ công, phục vụ xã hội. Theo quy chế thực hiện cơ chế “một cửa” tại cơ quan nhà nước ở địa phương được quy định ở quyết định số 181/2003/QĐ-TTg ngày 4/9/2003của Thủ tướng chính phủ thì “một cửa” là cơ chế giải quyết công việc của công dân, tổ chức thuộc thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước từ tiếp nhận yêu cầu, hồ sơ đến trả kết quả thông qua một đầu mối là” bộ phận tiếp nhận và trả kết quả” tại cơ quan hành chính nhà nước. Cơ chế một cửa được hình thành trong quá trình thực hiện mục tiêu cải cách thủ tục hành chính thay thế cơ chế nhiều cửa trong quan hệ thủ tục và giải quyết công việc giữa cơ quan công quyền với công dân và tổ chức, giữa các cơ quan công quyền với nhau. Theo quy định tại điều 4 của quy chế 181/2003/QĐ-TTg, thì cơ chế một cửa được thực hiện ở cấp tĩnh gồm các lĩnh vực sau: phê duyệt các dự án đầu tư trong nước và nước ngoài, xét duyệt cấp vốn xây dựng cơ bản, cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho các doanh nhiệp, cấp giấy phép xây dựng, cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cho thuê đất, giải quyết các chính sách xã hội; ở cấp huyện cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho các hộ kinh doanh cá thể, cấp giấy phép xây dựng…Như vậy thực hiện cơ chế một cửa nhằm đạt được những chuyển biến căn bản trong quan hệ và thủ tục giải quyết công việcgiữa cơ quan hành chính nhà nước với công dân,tổ chức chống tệ quan liêu, tham nhũng cửa quyền của cán bộ công chức nâng cao hiệu lực, hiệu quản quản lý nhà nước, đảm bảo giải quết nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả các công việc liên quan đến quyền con người. Thực tiễn triển khai thực hiện quy chế một cửa ở một số địa phương trong nước trong thời gian qua đã nói lên tính ưu việt của cơ chế này. ở quận, huyện tại một số địa phương đã thành lập các trung tâm cung cấp các loại hình phổ biến như: cấp giấy phép kinh doanh cho các hộ gia đình, các dịch vụ công chứng, các dịch vụ về nhà, đất và cấp giấy phép xây dựng, các dịch vụ về lao động, thương binh xã hội…Thực hiện cơ chế một cửa, một dấu, nhìn chung các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương đã nghiêm túc triển khai cơ chế “một cửa” theo quyết định số 181 của thủ tướng chính phủ kết quả thực hiện đến tháng 9 năm 2004 như sau: cấp sở 4 sở bắt buộc phải triển khai( sở kế hoạch và đầu tư, sở tài chính, sở xây dựng và sở tài nguyên và môi trường); cấp huyện 84,48%; cấp xã 25%(thu thập trên internet). Theo tác giả Lê Hồng Sơn, nhà nước và pháp luật số 6/2004 thực hiện chủ trương cải cách thủ tục hành chính, trung tâm giao dịch hành chính một cửa của thành phố nam định được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2004 với 5 loại hình dịch vụ : chứng nhận bản sao giấy tờ, cấp giấy phép kinh doanh cho các hộ cá thể, xác nhận thương tật, cấp giấy phép xây dựng và sửa chữa nhà, làm thủ tục mua bán nhà và chuyển quyền sử dụng đất. Trung tâm trực thuộc văn phòng uỷ ban nhân dân, qua 2 năm thực hiện đã giúp chính quyền thành phố đáp ứng ngày càng tốt hơn việc giải quyết thủ tục hánh chính cho cá nhân và tổ chức mỗi khi có việc phải đến cơ quan công quyền. Trong 5 loại dịch vụ nói trên thì dịch vụ công chứng được coi là thành công nhất gồm 15000 bộ hồ sơ được công chứng.
Thực tế triển khai quy chế thực hiện cơ chế một cửa của các cơ quan hành chính ở hà nội thì bộ phận một cửa điều được tổ chức theo nguyên tắc tách chức năng tiếp nhận- hoàn trả hồ sơ khỏi chức năng tham miu, xử lý hồ sơ hành chính đang nằm rải rác tại các phòng, ban chuyên môn về trung tâm đầu mối do một tổ chức công tác trực tiếp thực hiện theo một chu trình khép kín” tiếp nhận – hoàn trả ” tại một địa điểm nhất định; bộ phận thu phí và lê. phí nằm tách riêng với nơi giải quyết thủ tục hành chính nhằm tránh những tiêu cực có thể xảy ra đối với cán bộ thụ lý hồ sơ. Phần lớn các trung tâm một cửa đều thực hiện 4 nội dung công khai: công khai công chức tiếp nhận- trả hồ sơ, công khai điều kiện cần và đủ để thụ lý hồ sơ, công khai thời gian hoàn trả kết quả, công khai mức phí, lệ phí giải quyết hồ sơ. Thực hiện cơ chế một cửa gắn trách nhiệm của người cán bộ, công chức với công việc một cách chặt chẻ hơn, vì vậy có những quy định thành phố yêu cầu thời gian hoàn thành thủ tục 25 ngày nhưng khi thực hiện chỉ mất 15-20 ngày. Điển hình quận Ba Đình mỗi năm nhận giả quyết hơn 30000 hồ sơ trong đó có 98,3% được giải quyết đúng hẹn(số liệu năm2004)
Có thể nói cơ chế “một cửa, một dấu” là cơ chế một đầu mối giải quyết công việc của công dân, đây là một cơ chế ưu việt mà kết quả tích cực của nó có thể thấy được ở bất kỳ nơi nào đã áp dụng. Nhìn tổng quát cơ chế một cửa, một dấu có ưu điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, cơ chế đã tạo ra một chất lượng mới trong lĩnh vực thủ tục hành chính. Điều đó làm cho việc thực hiện thủ tục giản đơn, thuận lợi, nhanh chóng, làm giảm đi các tổn phí ,phiền toái cho nhân dân, tổ chức mỗi khi cần giải quyết công việc. Đó là điều đáng kể nhất do cơ chế đưa lại, đó cũng là mục đích mà công cuộc hành chính hướng tới.
Thứ hai, cơ chế góp phần đẩy nhanh quá trình cải cách hành chính nhà nước lành mạnh, sử dụng đúng quyền lực và hoạt động có hiệu quả. Trong thực tế việc thực hiện cơ chế một cửa kéo theo cải cách thể chế tổ chức lại các cơ quan hành chính vì các mối liên hệ giữa chúng trong việc giải quyết công việc của công dân, cũng như hình thành phong cách làm việc mới của viên chức nhà nước.
Tuy nhiên bên cạnh những ưu điểm mô hình một cửa một dấu cũng có những mặt yếu điểm sau:
Cơ chế có thể làm tăng thêm tổ chức, biên chế mới kèm theo các đòi hỏi tương ứng về mặt vật chất.
Cơ chế một cửa với sự xác lập bộ phận hành chính giao dịch ở mức độ nhất định đã tạo ra sự ngăn cách giữa công dân và cơ quan nhà nước xem xét, giải quyết công việc.Điều này chứa đựng khả năng tạo ra lề lối làm việc quan liêu giấy tờ, máy móc không nắm được các tình tiết của sự việc, nguyện vọng của nhân dân.
Đã có ý kiến cho rằng cơ chế một cửa một dấu như là một yếu tố giải quyết toàn bộ vấn đề của thủ tục hành chính ở địa phương. Thực ra không hẳn như vậy, bản thân cơ chế không chứa đựng sự thay đổi, cải cách quan trọng về thể chế của thủ tục hành chính như giảm giấy tờ tài liệu không cần thiết, sắp xếp các cơ quan tiến hành thủ tục. Ngoài ra củng cần phải lưu ý rắng sự xác vận hành hoàn chỉnh cơ chế một cửa , một dấu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác của nền hành chính, chẳng hạn không thể có cơ chế một cửa nếu không có sự chấn chỉnh, xác định rõ về tổ chức, chức năng nhiệm vụ, các mối liên hệ của cơ quan hành chính nhà nước.
Những tồn tại của cải cách thủ tục hành chính trong thời gian qua
Như vậy, sau khi có NQ38/1994/NQ-CP ra đời chính phủ cũng như các cơ quan liên quan đã tiến hành cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính trong các lĩnh vực của đời sống xã hội đặc biệt là 8 lĩnh vực theo NQ38/1994/NQ-CP và đã gặt hái được nhiều thành tựu tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn niều tồn tại cần khắc phục, đó là:
– Cải cách thủ tục hành chính trong thời gian qua vẫn nặng nề về giải pháp tình thế, thiếu tính tổng thể.
– Các biện pháp cải cách thủ tục hành chính trong thời gian qua vẫn mang tính thử nghiệm, phương châm cải cách về cơ bản vẫn là vừa làm vừa lấy kinh nghiệm, vừa học hỏi. Vì thế chính phủ chưa hoạch định được một chiến lược tổng thể về cải cách hành chính nói chung và cải cách thủ tục hành chính nói riêng. Đều này làm cho tiến trình cải cách gặp nhiều lúng túng, bị động trước đòi hỏi của xã hội.
– Chất lượng dịch vụ công nhà nước cung cấp cho nhân dân còn thấp chưa đáp ứng được lòng mong mỏi của nhân dân và giới doanh nghiệp. Nạn tham nhũng, hạch sách thái độ thờ ơ của cán bộ công chức đối với công việc của công dân càng phổ biến, khi có việc người dân đi đến cơ quan chức năng để giải quyết nhìn chung vẫn bị đối xử như người đi nhờ vã, đi xin. Phương tiện hiện đại cho một nền hành chính công hoạt động hiệu quả còn thiếu, vì thế năng suất giải quyết công việc của dân còn thấp
Cải cách thủ tục hành chính chưa tương xứng với các lĩnh vực, những khuyết tật trong nền hành chính gây ra những biến dạng, trong sự vận hành của thủ tục hành chính mới.
Nguyên nhân tồn tại.
Sở dĩ có những tồn tại trên là do những nguyên nhân chủ quan và khách quan sau:
*Nguyên nhân chủ quan:
Thứ nhất : do sự yếu kém về nhận thức của các cơ quan liên quan chưa thấy hết tầm quan trọng và tính cấp thiết cuả công tác cải cách thủ tục hành chính.
Thứ hai: công tác tổng kết đúc rút kinh nghiệm thực tiễn phát triển lý luận và dẫn đường cho thực tiễn còn chưa được chú trọng đúng mức, các nguồn lực như: thời gian, công sức, kinh phí…giành cho cải cách thủ tục hành chính chưa tương xứng
Thứ ba: đội ngủ cán bộ công chức về cơ bản còn thiếu, yếu cả về trình độ chuyên môn lẫn phẩm chất đạo đức chính trị.
Thứ tư: