Tiểu luận Đấu tranh giai cấp - Lời mở đầu Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị chiếm đoạt - StuDocu

Lời mở đầu
Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị chiếm đoạt lao động của các
giai cấp và tầng lớp bị trị, chiếm đoạt của cải xã hội vào tay mình. Các giai
cấp, tầng lớp bị trị không những bị chiếm đoạt kết quả lao động mà họ còn bị
áp bức về chính trị, xã hội và tinh thần. Không có sự bình đẳng giữa giai cấp
thống trị và giai cấp bị trị, chẳng hạn giữa giai cấp các nhà tư bản với giai cấp
những công nhân làm thuê. Giai cấp bóc lột bao giờ cũng dùng mọi biện pháp
và phương tiện bảo vệ địa vị giai cấp của họ, duy trì củng cố kinh tế xã hội
cho phép họ được hưởng những đặc quyền, đặc lợi giai cấp. Công cụ chủ yếu
là quyền lực nhà nước. Lợi ích cơ bản của giai cấp bị trị đối lập với lợi ích cơ
bản của giai cấp thống trị. Đây là đối kháng về quyền lợi giữa những giai cấp
áp bức bóc lột và những giai cấp, tầng lớp bị áp bức, bị bóc lột.
Đối kháng là nguyên nhân của đấu tranh giai cấp. Có áp bức thì có đấu
tranh chống áp bức. Vì vậy đấu tranh giai cấp không do một lý thuyết xã hội
nào tạo ra mà là hiện tượng tất yếu không thể tránh được trong xã hội có áp
bức giai cấp.
Đấu tranh giai cấp là một trong những động lực thúc đẩy sự vận động
và phát triển của xã hội có sự phân chia giai cấp.

Chương I. Giai cấp

I. Giai cấp là gì?
Chủ nghĩa duy vật lịch sử chỉ ra rằng, các giai cấp xã hội hình thành
một cách khách quan gắn liền với những giai đoạn phát triển lịch sử nhất định
của sản xuất. Trong tác phẩm “Sáng kiến vĩ đại”, Lê Nin đã đưa ra định nghĩa
về giai cấp như sau:
“Người ta gọi là giai cấp, những tập đoàn to lớn gồm những người khác
nhau về địa vị của họ trong một hệ thống sản xuất xã hội nhất định trong lịch
sử, khác nhau về quan hệ của họ (thường thì những quan hệ này được pháp
luật quy định và thừa nhận) đối với những tư liệu sản xuất, về vai trò của họ
trong những tổ chức lao động xã hội, và như vậy là khác nhau về cách thức
hưởng thụ và về phần của cải xã hội ít hoặc nhiều mà họ được hưởng. Giai
cấp là những tập đoàn người mà tập đoàn này thì có thể chiếm đoạt lao động
của tập đoàn khác, do chỗ các tập đoàn đó có địa vị khác nhau trong một chế
độ kinh tế xã hội nhất định.
II. Nguồn gốc và kết cấu giai cấp.
1. Nguồn gốc giai cấp.
Trong xã hội có nhiều nhóm người, tập đoàn người được phân biệt
bằng những đặc trưng khác nhau: tuổi tác, giới tính, dân tộc, chưng tộc, quốc
gia, nghề nghiệp… Trong những sự khác nhau đó, có một số là do nguyên
nhân tự nhiên, một số khác là do nguyên nhân xã hội. Những sự khác biệt đó
tự nó không sản sinh ra sự đối lập về xã hội. Chỉ trong những điều kiện xã hội
nhất định mới dẫn đến sự phân chia xã hội thành những giai cấp khác nhau.
Chủ nghĩa duy vật lịch sử khẳng định sự phân chia xã hội thành giai cấp là do
nguyên nhân kinh tế.
Sản xuất xã hội dần dần phát triển, việc sử dụng công cụ bằng kim loại
làm cho năng suất lao động tăng lên đã dẫn tới sự phân công lại lao động
trong xã hội: chăn nuôi tách khỏi trồng trọt, sản xuất thủ công cũng dần dần

ruộng đất. Trong xã hội phong kiến, đó có thể là giai cấp nô lệ và chủ nô với
tư cách tàn dư của xã hội củ; là giai cấp tư sản ra đời trong lòng xã hội phong
kiến. Trong xã hội tư bản, những giai cấp không cơ bản là giai cấp địa chủ với
tư cách là tàn dư, giai cấp nông dân.
Cùng với sự phát triển sản xuất, mỗi giai cấp trong một kết cấu giai cấp

xã hội cũng có những biến đổi nhất định. Những sự biến đổi ấy dẫn đến sự
thay đổi địa vị của các giai cấp đó trong hệ thống sản xuất xã hội.
Trong kết cấu của xã hội có giai cấp, ngoài các giai cấp đối kháng còn
có tầng lớp trí thức làm công việc chủ yếu bằng trí óc. Tầng lớp trí thức
không phải là một giai cấp. Nó được hình thành từ những giai cấp khác nhau
và cũng phục vụ những giai cấp khác nhau.
Phân tích kết cấu giai cấp và sự biến đổi của nó giúp ta hiểu địa vị, vai
trò và thái độ chính trị của mỗi giai cấp đối với mỗi cuộc vận động lịch sử,
đặc biệt là trong cuộc đấu tranh của thời đại ngày nay.

chương ii. đấu tranh giai cấp.

” Đấu tranh giai cấp là một trong những động lực thúc đẩy sự vận động
và phát triển của xã hội có sự phân chia giai cấp”.
Đấu tranh giai cấp thực chất là cuộc đấu tranh giữa những giai cấp mà
lợi ích căn bản đối lập nhau.
Đấu tranh giai cấp là một trong lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội có
giai cấp đối kháng. Điều đo được thể hiện trước hết ở chỗ: Thông qua đấu
tranh giai cấp sự xung đột giữa lực lượng sản xuất mới và quan hệ sản xuất
già cỗi được giải quyết, bước quá độ từ một chế độ xã hội lỗi thời sàng một
chế độ mới cao hơn được thực hiên.
Xét đến cùng, nhân tố quyết định sự phát triển của xã hội loài người là
hoạt động sản xuất ra của cải vật chất. Song sự phát triển của sản xuất chỉ
diễn ra khi quan hệ sản xuất còn phù hợp với tính chất và trình độ của lực
lượng sản xuất. Khi quan hệ sản xuất đã lỗi thời thì mâu thuẫn với lực lượng
sản xuất, mâu thuẫn này biểu hiện về mặt xã hội thành mâu thuẫn giữa giai
cấp cách mạng đại biểu cho phương thức sản xuất mới, với giai cấp bóc lột,
thống trị – đại biểu cho những lợi ích gắn liền với quan hệ sản xuất lỗi thời.
Mẫu thuẫn đó chỉ có thể được giải quyết bằng cuộc đấu tranh cách mạng của
giai cấp cách mạng và quần chúng bị bóc lột, mà đỉnh cao của nó là cách
mạng xã hội, thay thế quan hệ xã hội cũ bằng quan hệ sản xuất mới, mở ra địa
bàn mới cho sản xuất xã hội phát triển. Sản xuất xã hội phát triển, đương
nhiên kéo theo sự phát triển của toàn bộ đời sống xã hội.
Từ khi phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa xuất hiện trên vũ đài lịch
sử, việc xã hội nắm lấy quyền sở hữu toàn bộ tư liệu sản xuất đã luôn luôn là
một lý tưởng tương lai mà nhiều cá nhân cũng như nhiều môn phái trọn vẹn
đã từng phảng phất nhìn thấy ít nhiều lờ mờ ở trước mắt. Nhưng việc chiếm
hữu đó chỉ có thể trở thành một khả năng, trở thành một tất yếu lịch sử, một

cản lớn lao ấy. Điều đó chỉ có thể thực hiện được qua đấu tranh giai cấp và
cách mạng xã hội. Xuất phát từ quan điểm xem sự vận động nội tại của
phương thức sản xuất quyết định sự phát triển của toàn bộ lịch sử xã hội,
Các và Ph Ăngghen đã xem đấu tranh giai cấp mà đỉnh cao là thời kỳ cách
mạng, như đòn bẩy để thay đổi hình thái kinh tế – xã hội do đó “đấu tranh giai
cấp là động lực trực tiếp của lịch sử các xã hội có giai cấp.
Trong xã hội có áp bức giai cấp, đấu tranh giai cấp chăng những cải tạo
xã hội mà còn có tác dụng cải tạo bản thân các giai cấp cách mạng và quần
chúng lao động. Chỉ qua đấu tranh cho tự do, không cam chịu số phận nô lệ,
các giai cấp bị áp bức mới gột sửa được tinh thần nô lê và những tập quán xấu
do chế độ người áp bức người sản sinh ra.
Lịch sử nhân loại đã chứng minh vai trò to lớn của đấu tranh giai cấp
chống áp bức bóc lột. Thời cổ đại nếu không có các cuộc đấu tranh ngày càng
mạnh mẽ của hàng chục vạn nô lệ và tầng lớp bình dân chống giai cấp chủ nô
thì chế độ nô lệ dù đã thối nát cũng không thể sụp đổ. Cuối xã hội phong kiến
các phong trào đấu tranh của nông dân, thợ thủ công, thương nhân, trí thức…
do giai cấp tư sản lãnh đạo đã dẫn đến các cuộc cách mạng tư sản trong các
thế kỷ XVI, XVII, XVIII làm sụp đổ chế độ phong kiến, đưa xã hội chuyển
sang thời đại tư sản.
Cuộc đấu tranh giai cấp do giai cấp công nhân tiến hành là cuộc đấu
tranh giai cấp cuối cùng trong lịch sử loài người. Nó là pưhơng tiện tất yếu để
giải phóng chia giai cấp do giai cấp công nhân tiến hành là cuộc đấu tranh
giai cấp cuối cùng trong lịch sử loài người. Nó là phương tiện tất yếu để giải
phóng toàn xã hội khỏi ách áp bức, bóc lột, khỏi sử phân chia giai cấp và đấu
tranh giai cấp. Vì vậy đây là một quá trình đấu tranh rất lâu dài và vô cùng
phức tạp. Cuộc đấu tranh giai cấp phát triển tất yếu dẫn đến cách mạng vô
sản. Cuộc cách mạng này thắng lợi trước hết ở những khâu yếu nhất của chủ
nghĩa tư bản, nơi giai cấp công nhân và các lực lượng cách mạng có nhữgn
điều kiện khách quan và chủ quan để giành chính quyền.

Sau khi giai cấp công nhân dân lao động giành được chính quyền, đấu
tranh giai cấp chưa biến mất mà tiếp tục diễn ra gay go phức tạp trong điều
kiện mới.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội mục tiêu đấu tranh trực tiếp
của gai cấp công nhân đã thay đổi: từ mục tiêu giành chính quyền chuyển
sang mục tiêu cơ bản và chủ yếu là củng cố chính quyền của nhân dân lao
động xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, trọng tâm là xây dựng kinh tế.
Giai cấp tư sản đã bị lật đổ, tiến hành cuộc đấu tranh chống cách mạng xã hội
chủ nghĩa nhằm phục hồi chủ nghĩa tư bản.
Điều kiện đấu tranh thay đổi, mục tiêu trực tiếp của các giai cấp thay
đổi thì hình thức đấu tranh giai cấp cũng thay đổi. Lênin dã nói: “Trong điều
kiện chuyên chính vô sản, những hình thức đấu tranh giai cấp của giai cấp vô
sản không thể giống như trước: 1
Cuộc đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bant lên
chủ nghĩa xã hội diên xra trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, xã hội văn
hoá, tư tưởng. V.Iênin cho rằng chủ nghĩa xã hội chỉ giành được thắng lợi
triệt để khai giai cấp công nhân lãnh đạo đông đảo quần chúng nhân dân xây
dựng thành công phương thức sản xuất mới, bảo đảm chủ nghĩa xã hội tạo ra
được năng suất lao động cao hơn chủ nghĩa tư bản. Mục tiêu này chưa được
thực hiện thì khả năng phục hồi chủ nghĩa tư bản vẫn còn rất lớn. Các thế lực
tư bản quốc tế ra sức ngăn cản giai cấp công nhân đã nắm chính quyền xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội bằng nhiều phương tiện và thủ đoạn từ bao
vây, cấm vận, can thiệp quân sự đến “diễn biến hoà bình”. Để xây dựng chủ
nghĩa xã hội, giai cấp công nhân và nhân dân lao động phải làm thất bại các
thủ đoạn nói trên.
Trong điều kiện đã nắm được chính quyền, giai cấp công nhân phải sử
dụng tổng hợp, linh hoạt các hình thức đấu tranh mới, trong đó có đấu tranh
bằng bạo lực và bằng hoà bình, bằng giáo dục thuyết phục và bằng hành

1 1. V.Iênin: Toàn tập, NXB. Tiến bộ, Mátxcơva, 1977, t, tr.

tầng lớp trí thức, các tầng lớp lao động khác, tầng lớp tư sản dân tộc, các nhân
sĩ yêu nước… tán thành mục tiêu nói trên. Tuy nhiên một bộ phận nhỏ trong
xã họi vì quyền lợi ích kỷ, vì hận thù giai cấp, đã và đang liên kết với các thế
lực phản động quốc tế chống lại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Vì
vậy, đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ ở nước ta trước hết là cuộc đấu
tranh dưới nhiều hình thức giữa một bên là quần chúng nhân dân lao động,
các lực lượng xã hội đi theo con đường dẫn đến mục tiêu dân giàu nước
mạnh, xã hội công bằng van minh, đoàn kết trong mặt trận thống nhất dân tộc
do Đảng lãnh đạo, với một bên là các thế lực, các tổ chức, các phần tử chống
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chống Đảng, Nhà nước và pháp luật, phá
hoại trật tự xã hội va an ninh quốc gia.
Các thế lực phản động trong nước và quốc tế chống độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội chủ yếu thông qua “diễn biến hoà bình” nhằm thủ tiêu sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản, làm tan rã về hệ tư tưởng tiến tới lật độ chính
quyền nhân dân bằng hình thức này hay hình thức khác.
Cuộc “đấu tranh giữa hai con đường”, con đường xã hội chủ nghĩa và
con đường tư bản chủ nghĩa cũng là biểu hiện của đấu tranh giai cấp trong
thời kỳ quá độ ở nước ta. Đây là cuộc đấu tranh giữa các nhân tố thúc đẩy đất
nước phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa với các nhân tố thúc đẩy đất
nước dịch chuyển theo định hướng tư bản chủ nghĩa. Các nhân tố tự phát tư
bản chủ nghĩa này được những thế lực chống độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội lợi dụng phục vụ mục tiêu của chúng. Cuộc đấu tranh giữa hai khuynh
hướng phát triển trên đây diễn ra hàng ngày hàng giờ trên tất cả các lĩnh vực,
trước hết là lĩnh vực kinh tế, lĩnh vực tư tưởng và lĩnh vực trật tự xã hội.
Trong cơ cấu giai cấp – xã hội ở nước ta hiện nay, ngoài công nhân,
nông dân, trí thức và các tầng lớp tư sản, tầng lớop này có điều kiện phát
triển trong nền kinh tế thị trường. Đương nhiên có mâu thuẫn về lợi ích giữa
những người lao động làm thuê với tầng lớp tư sản và có mâu thuẫn giữa sự
phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa với khuynh hướng tự phát của

thành phần kinh tế tư bản tư nhân. Đây là nhân dân lao động với tầng lớp tư
sản. Mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động với tầng lớp tư
sản, tuy mang tính chất mâu thuẫn giữa lao động vdà bóc lột lao động, song
trong điều kiện thời kỳ quá độ nước ta lại là mâu thuẫn trong nội bộ nhân
dana. Kinh tế nhiều thành phần và tầng lớp tư sản có vai trò tích cực trong sự
nghiệp phát triển kinh tế, có khả năng tham gia tích cực vào sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Trong xã hội ta hiện nay, lợi ích hợp pháp
của các nhà tư sản căn bản thống nhất với lợi ích chung của cộng đồng. Đây
là mặt thống nhất giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động với tầng lớp tư
sản. Quan hệ giữa giai cấp công nhân, nhân dân lao động với tầng lớp tư sản
là quan hệ vừa hợp tác vừa đấu tranh; đấu tranh với những khuynh hướng tiêu
cực của tầng lớp tư sản cũng để thực hiện hợp tác, đoàn kết xây dựng xã hội
dân giàu, nước mạnh, công bằng văn minh.
Trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa
phải nắm vững quan điểm giai cấp của chủ nghĩa Mác – Lênin. Đó là quan
điểm cách mạng và khoa học. Sự tuyệt đối hoá đấu tranh giai cấp, sự cường
điệu đấu tranh giai cấp cũng như sự mơ hồ về đấu tranh giai cấp đều trái với
quan điểm giai cấp Mác – Lênin, đều gây tổn hại cho sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội.