Tất tần tật về xã hội học – ngành học mang tính ứng dụng cao

Bạn là người có tính cách năng động, muốn tham gia các hoạt động về cộng đồng, hay bạn đã được tư vấn học chuyên ngành xã hội học nhưng vẫn còn đang băn khoăn không biết chuyên ngành này có phù hợp với mình không? Ngành này làm gì sau khi tốt nghiệp? Hãy cùng Muaban.net giải đáp trong bài viết dưới đây:

Khái quát ngành xã hội học

Xã hội học là gì?

Xã hội học – hay còn được biết đến với tên tiếng anh là Sociology – thuộc ngành khoa học nghiên cứu các quy luật, nguyên tắc và các mối quan hệ giữa con người và xã hội trong mỗi điều kiện lịch sử khác nhau. Dễ hiểu hơn, đây là nghiên cứu về cách thức vận hành của xã hội, có tính đến các mối quan hệ và tác động qua lại với nhau giữa con người và xã hội. 

Công việc của ngành này là giải thích hành vi, xem xét cơ chế làm việc của xã hội và sự tương tác của con người tác động qua lại như thế nào. Do đó, thông qua các nghiên cứu và đóng góp xã hội học, chúng ta có thể giải thích các hành vi và từ đó đưa ra các giải pháp nhằm giúp chúng ta làm việc có năng suất hơn.

Đối tượng nghiên cứu ?

Đối tượng chính của xã hội học là các quan hệ xã hội, và các tương tác xã hội này được thể hiện thông qua hành vi xã hội giữa những người trong các nhóm xã hội hoặc một hệ thống xã hội. 

Có thể thấy tổng quan về ngành học như sau: hành động xã hội – cơ cấu xã hội; Vĩ mô – vi mô, con người – xã hội. Vì vậy, nhìn chung, mục đích của nghiên cứu của xã hội học là mối quan hệ giữa hành vi của con người và các cơ chế xã hội.

Cơ cấu của xã hội học

Được biết đến là một ngành khoa học độc lập, xã hội học cũng có cơ cấu riêng của nó. Khi nói về cấu trúc của xã hội học, chúng ta cần hiểu nó được tạo thành từ những bộ phận nào và mối quan hệ qua lại giữa các bộ phận này tồn tại như thế nào trong quá trình nhận thức xã hội. 

Có nhiều cách giải thích khác nhau về cấu trúc của xã hội học. Phổ biến nhất là hai cách nhìn nhận cấu trúc vì hai lý do khác nhau. 

• Thứ nhất: Căn cứ vào cấp độ chung – riêng; bộ phận cấu thành của lĩnh vực kiến ​​thức và nghiên cứu của xã hội học, được chia thành XHH đại cương và XHH chuyên ngành.

• Thứ hai: Căn cứ vào mức độ trừu tượng và khái quát của tri thức, có thể chia ngành học thành ba cấp độ khác nhau: xã hội học lý thuyết- trừu tượng, xã hội học triển khai – ứng dụng, xã hội học cụ thể – thực nghiệm,…

  

Chức năng và nhiệm vụ của ngành xã hội học

Các chức năng của xã hội học

Khả năng nhận thức

Xã hội học cũng giống như bất kỳ môn khoa học nào khác, nhằm cung cấp cho các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực này những kiến ​​thức khoa học mới. Điều này cho chúng ta những góc nhìn mới khi tiếp cận các hiện tượng xã hội, các sự kiện và quá trình xã hội rất gần gũi và thân thuộc với chúng ta. Chính vì điều nó mà xã hội rõ ràng hơn với chúng ta hơn những gì chúng ta đã từng hoặc ít được biết đến.

Chức năng về tư tưởng

Xã hội học giúp hiểu đầy đủ quyền lực và vị trí của con người trong hệ thống xã hội, góp phần cải thiện tính tích cực xã hội của từng cá nhân và tạo ra tư duy khoa học khi xem xét, phán đoán, phân tích và xử lý các hiện tượng, sự kiện và quá trình xã hội

Chức năng về dự báo

Trên cơ sở xác định tình hình xã hội hiện tại, và sử dụng lý thuyết dự báo, các nhà xã hội học giải thích triển vọng cho các chuyển động xã hội trong tương lai gần và xa. Dự báo xã hội sẽ là một thế mạnh của xã hội học vì nó có sức dự báo mạnh mẽ nhất và hiệu quả nhất trong tất cả các ngành khoa học xã hội.

Chức năng về quản lý

Trước tiên cần phải làm rõ rằng xã hội học không giống với khoa học quản lý, nhưng có một điều đảm bảo rằng tất cả các hoạt động quản lý kể cả quản lý về kinh tế, nhân sự hay hành chính chỉ được tối ưu khi biết sử dụng tốt các nhận định, kết luận và dự báo.

Chức năng về công cụ

Các phương pháp, kỹ thuật thao tác và phương pháp tiếp cận xã hội học không chỉ được sử dụng trong các ngành khoa học khác nhau, mà còn được sử dụng trong các lĩnh vực  kinh tế, chính trị, văn hóa… đây là một công cụ cần thiết trợ giúp trong quá trình làm việc.

Có thể thấy rõ điều này thông qua các cuộc thăm dò xã hội trước các cuộc bầu cử hoặc phương pháp xã hội học được sử dụng để điều tra nhu cầu và sở thích của khách hàng trong tiếp thị. 

>>> Tham khảo thêm: IT là gì? Những điều cần biết về công việc của ngành IT

Nhiệm vụ của xã hội học

Nhiệm vụ nghiên cứu lí luận

• Nhiệm vụ đầu tiên của xã hội học là xây dựng và phát triển các khái niệm, lý thuyết, phạm trù có những đặc trưng riêng. 

• Xã hội học có nhiệm vụ hình thành và phát triển nghiên cứu lý thuyết nhằm đạt được bước nhảy vọt về chất trong lý luận và phương pháp nghiên cứu trong hệ thống khái niệm và tri thức khoa học mà mình có được. 

• Nhiệm nghiên cứu của ngành học này là hình thành và phát triển hệ thống lý luận, phương pháp nghiên cứu, tổ chức nghiên cứu một cách cơ bản, những vấn đề về lý luận và thực tiễn nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Nhiệm vụ nghiên cứu thực nghiệm

Xã hội học tiến hành nghiên cứu thực nghiệm để:

• Kiểm nghiệm và chứng minh các giả thuyết khoa học trong nghiên cứu. 

• Khám phá và xây dựng bằng chứng làm cơ sở cho việc sửa đổi, cải thiện các khái niệm, lý thuyết nghiên cứu nhằm kích thích sự hình thành và phát triển những tư duy khoa học mới. 

• Vạch ra cơ chế của quy luật xã hội học làm cơ sở đưa ra tri thức, điều kiện của hành động và hình thức biểu hiện.

Nghiên cứu thực nghiệm được coi là cầu nối giữa lý thuyết và thực hành. Những triển khai nhiệm vụ này cũng nâng cao trình độ lý thuyết và kỹ năng nghiên cứu của các nhà xã hội học.

Nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng

Xã hội học đặc biệt chú trọng nghiên cứu ứng dụng những vấn đề lý luận và thực tiễn của chủ nghĩa xã hội: bình đẳng và tiến bộ xã hội, tăng cường hợp tác cũng như hội nhập quốc tế… 

Nghiên cứu xã hội hóa ứng dụng nhằm đề xuất các giải pháp giải quyết các vấn đề xã hội mới bằng cách ứng dụng thực tế các kết quả nghiên cứu lý luận và  thực nghiệm. 

Nghiên cứu ứng dụng cần được đẩy mạnh nhằm nhanh chóng thu hẹp khoảng cách giữa kiến ​​thức lý thuyết và thực nghiệm với hoạt động thực tế và đời sống xã hội. Cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, xã hội học đã và đang tích cực nghiên cứu để làm rõ những vấn đề nảy sinh và hỗ trợ đề xuất các biện pháp thực tế có tính khả thi cao.

Học ngành xã hội học ở đâu?

Hiện nay có rất nhiều trường đại học đào tạo ngành xã hội học ở cả trong nước lẫn ngoài nước. Tại Việt Nam, nếu như sinh viên muốn theo đuổi ngành có thể tham khảo một vài trường đại học tiêu biểu như Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội), Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP HCM, Đại học Khoa học Huế, Đại học Mở TP HCM…

>>> Tham khảo thêm: Cơ hội việc làm của ngành kinh tế quốc tế năm 2022

Bạn có phù hợp với xã hội học không? 

Nếu bạn quan tâm đến ngành xã hội học nhưng đang phân vân không biết nó có phù hợp với môn học này không, hãy xem những điều kiện tiên quyết cho chuyên ngành này.

Sự hiếu kỳ và quan tâm đến xã hội

Lĩnh vực xã hội học chắc chắn không dành cho những người thờ ơ với các vấn đề liên quan đến xã hội. Để hiểu và tạo ảnh hưởng đến xã hội, chúng ta cần có một mối quan tâm đặc biệt và có thời gian để tham gia vào các hoạt động xã hội khác nhau. Điều này giúp sinh viên chuyên ngành khai thác sự tò mò và dẫn đến nhiều câu hỏi và câu trả lời.

Kỹ năng nghiên cứu và phân tích chuyên sâu

Sinh viên chuyên ngành xã hội học cần dành một khoảng thời gian đáng kể để quan sát và thu thập dữ liệu, thông tin trong suốt quá trình học tập. Điều này yêu cầu khả năng thực hiện nghiên cứu và phân tích chi tiết một cách thường xuyên và bền bỉ.

Khả năng thấu hiểu cảm xúc người khác

Thấu hiểu cảm xúc là khả năng nhận biết, diễn giải chính xác và phản ứng thích hợp với những suy nghĩ và hành vi của người khác. Yếu tố này là hoàn toàn cần thiết nếu bạn đang hướng tới sự nghiệp trong lĩnh vực xã hội học. Chúng ta cần  có khả năng hiểu các khía cạnh khác nhau của xã hội ảnh hưởng đến con người về tình cảm, tinh thần và thể chất như thế nào.

Ngành xã hội học làm việc ở đâu?

Nhà xã hội học trong những tổ chức xã hội 

Sau khi tốt nghiệp, bạn có thể trở thành nhà xã hội học trong một tổ chức xã hội. Họ chịu trách nhiệm lập kế hoạch và thực hiện các hoạt động và chiến dịch của tổ chức cho nhiều mục đích xã hội khác nhau. 

Công tác tư vấn tại các cơ quan chính phủ 

Chuyên môn sâu rộng về xã hội học cho phép sinh viên chuyên ngành trở thành chuyên gia về xã hội làm việc trong các cơ quan chính phủ. Chịu trách nhiệm tư vấn, xây dựng và lập kế hoạch chính sách xã hội để thực hiện chúng một cách có hiệu quả.

Nghiên cứu tại các trường, trung tâm và viện nghiên cứu 

Một công việc khác nữa là làm việc trong một trường học, trung tâm hoặc viện nghiên cứu  xã hội học sau khi tốt nghiệp. Công việc này phù hợp với những ai có tâm huyết với nghề, yêu thích công việc giảng dạy, truyền đạt kiến thức, kỹ năng cho mọi người. 

 Phóng viên, biên tập viên của cơ quan truyền thông 

Nếu bạn quyết định làm phóng viên hoặc biên tập viên của cơ quan truyền thông, kiến ​​thức vững chắc về xã hội học là một công cụ hữu hiệu. Hiểu biết sâu sắc về hành vi xã hội của con người chắc chắn sẽ giúp bạn làm tốt công việc của mình trong lĩnh vực truyền thông.

Trên đây là toàn bộ những thông tin liên quan đến xã hội học cũng như chức năng và nhiệm vụ của ngành này. Cùng theo dõi Muaban.net để cập nhật những thông tin nóng hổi nhất nhé! 

>>> Xem thêm: