Soạn bài: Tổng kết phần văn bản nhật dụng

I
– KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

1. Khái niệm văn bản nhật dụng : Văn bản nhật dụng không phải là khái niệm chỉ kiểu văn bản hoặc thể loại. Đó là khái niệm chỉ tính chất nội dung cập nhật (gần gũi, bức thiết đối với đời sống) của văn bản. Văn bản nhật dụng có thể là thơ, văn xuôi, văn nghị luận,…

2. Tên các văn bản thuộc văn bản nhật dụng đã học ở các lớp 6, 7, 8, 9.

3. Những chủ đề chính của các văn bản nhật dụng đã học.

II – HƯỚNG DẪN TỔNG KẾT

1. Văn bản nhật dụng không phải là kiểu văn bản. Trong chương trình đã học 6 phương thức biểu đạt, ứng với sáu kiểu văn bản là : tự sự, biểu cảm, miêu tả, nghị luận, thuyết minh, hành chính – công vụ. Văn bản nhật dụng chỉ tính chất cập nhật, gần gũi, bức thiết đối với đời sống. Đó là những vấn đề thường được nhắc đến trên báo chí, các phương tiện truyền thông hằng ngày. Ví dụ như tệ nạn xã hội, các quyền của trẻ em, vấn đề môi trường,… Văn bản nhật dụng do đó bao gồm nhiều kiểu văn bản, nhiều thể loại khác nhau : truyện, kí, thơ, văn nghị luận.

2. Các tác phẩm thuộc văn bản nhật dụng với các nội dung chính đã học ở chương trình THCS.

STT

LỚP

TÊN VĂN BẢN

THỂ LOẠI

NỘI DUNG CHÍNH THUỘC VẤN ĐỀ

1

6

Cầu Long Biên – Chứng nhân lích sử

Bút kí

Bảo vệ Di tích lịch sử

2

Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

Thư

Bảo vệ, giữ gìn môi trường, quan hệ giữa thiên nhiên và con người

3

Động Phong Nha

Thuyết minh

Bảo vệ cảnh quan môi trường, thắng cảnh và khai thác du lịch

4

7

Cổng trường mở ra

Bài báo

Nhà trường đối với học sinh

5

Mẹ tôi

Truyện

Quan hệ thiêng liêng của tình mẹ con, vai trò của người mẹ

6

Cuộc chia tay của những con búp bê

Truyện

Gia đình và quyền được học tập của con cái

7

Ca Huế trên sông Hương

Bút kí

Giữ gìn bản sắc văn hoá

8

8

Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000

Thuyết minh

Vấn đề môi trường

9

Ôn dịch, thuốc lá

Thuyết minh

Tệ nạn hút thuốc lá

10

Bài toán dân số

Bài báo

Dân số, kế hoạch hoá gia đình và tương lai loài người

11

9

Tuyên bố thế giới vể sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

Hành chính – Nghị luận

Vấn đề nhân quyền

12

Đấu tranh cho một thế giới hoà bình

Nghị luận

Bảo vệ hoà bình, chống chiến tranh

13

Phong cách Hồ Chí Minh

Nghị luận

Việc hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc