SBU Là Gì? Tầm Quan Trọng Của SBU Trong Chiến Lược Doanh Nghiệp

By Võ Tuấn Hải

Ngày đăng:

/ Ngày cập nhật:

SBU là một thuật ngữ phức tạp với những ai chưa có thời gian tìm hiểu sâu về hoạch định chiến lược. Nhưng nếu bạn đang sở hữu một doanh nghiệp riêng và có ý định mở rộng kinh doanh trong tương lai, đừng bỏ qua việc tìm hiểu khái niệm quan trọng này. Trong bài viết dưới đây, tôi sẽ giải thích khái niệm SBU là gì, và tại sao nó rất quan trọng trong việc xác định chiến lược phát triển doanh nghiệp trong thời buổi cạnh tranh hiện nay.

1. SBU LÀ GÌ?

SBU là gì? Thật ra nó là một thuật ngữ rút gọn, khái niệm đầy đủ là Strategic Business Unit, dịch sang tiếng Việt là một đơn vị kinh doanh chiến lược, cái tên này không giải thích được nhiều về ý nghĩa cũng như ứng dụng.

Một cách đơn giản nhất, bạn có thể hiểu rằng SBU cũng gần giống như một công ty con được đầu tư bằng nguồn vốn tập đoàn, nhưng nó có bộ phận quản lí độc lập, có tầm nhìn, nhiệm vụ và mục tiêu riêng, tất cả đều khác biệt hoàn toàn với hoạt động kinh doanh hiện tại công ty mẹ.

Nhưng đó chỉ là một trong những dạng SBU. Trên thực tế, bạn có thể áp dụng SBU cho doanh nghiệp theo nhiều cách khác nhau, ví dụ Unilever là điển hình cho tập đoàn đa sản phẩm sử dụng đơn vị kinh doanh chiến lược để quản lí.

Ngoài ra, tập đoàn Apple cũng là một minh họa khác về cách sử dụng SBU, bản thân Apple là một công ty “4 trong 1”, bao gồm: SBU phát triển phần mềm, SBU phát triển phần cứng, SBU quản lí dịch vụ ( Nhiệm vụ chính là kết hợp sản phẩm với dịch vụ như iTunes hay iCloud ) và cuối cùng là SBU bán lẻ ( phân phối sản phẩm đến tay khách hàng ). Mỗi phần đều có bộ phận quản lí độc lập với nhiệm vụ khác nhau.

Về cơ bản, đơn vị kinh doanh chiến lược hoạt động theo nguyên tắc quản lí vi mô. Hãy thử tưởng tượng thế này, nếu bạn buộc phải thực hiện 10 nhiệm vụ khác nhau trong một ngày và tất cả đều quan trọng, chúng ta sẽ làm thế nào để giải quyết? Bạn phải tách riêng từng nhiệm vụ và thực hiện từng thứ một cách độc lập.

THAM KHẢO DỊCH VỤ

1. Phòng marketing thuê ngoài hiệu quả nhất

2.Tư vấn dịch vụ marketing tổng thể chuyên nghiệp

3. Dịch vụ content marketing hiệu quả

4. Dịch vụ tư vấn chiến lược marketing

Mỗi SBU cũng giống như việc đưa sản phẩm vào từng chiếc hộp

Đây là nguyên nhân chính đằng sau việc chuyển đổi một sản phẩm/ thương hiệu, hoặc một bộ phận công ty thành một đơn vị kinh doanh chiến lược, hoặc biến chúng trở thành một phần SBU riêng biệt.

Mục tiêu chính SBU là gì? Nó là một bước đi nhằm tạo ra giải pháp giải quyết vấn đề chiến lược cho cả tập đoàn, chứ không giải quyết bài toàn lợi nhuận như những công ty bình thường khác, chính vì vậy, nó được liệt vào mảng chiến lược tổng thể công ty mẹ, lúc này được gọi là tập đoàn hay group.

SBU là một phần rất quan trọng đối với doanh nghiệp vì nhiều lí do, tôi sẽ liệt kê một vài lí do chính ngay trong phần kế tiếp. Ở đây chúng ta đang phân tích về khái niệm căn bản, vì vậy tôi sẽ tập trung phân tích những lợi ích cụ thể SBU, đối với công ty đa sản phẩm để dễ dàng hình dung.

♦ Những đối tượng nào nên cân nhắc sử dụng dịch vụ chúng tôi?

• Doanh nghiệp SME và Startup với ngân sách quảng cáo hạn chế.

• Cá nhân/ chủ doanh nghiệp muốn mở rộng nhận diện thương hiệu.

• Bạn gặp khó khăn trong việc nhắm đối tượng khách hàng tiềm năng.

• Bạn cần tìm một đối tác quảng cáo chuyên nghiệp hỗ trợ trong suốt chiến dịch

• Bạn muốn một kế hoạch marketing chi tiết

2. TẠI SAO ĐƠN VỊ KINH DOANH CHIẾN LƯỢC SBU LẠI QUAN TRỌNG VỚI DOANH NGHIỆP

2.1 SBU là giải pháp cho vấn đề tổ chức công ty

Nguyên tắc tối quan trọng đầu tiên để quản lí thời gian chính là Tổ Chức. Tương tự, một trong những việc đầu tiên mà chủ doanh nghiệp không thể bỏ qua là nhìn rõ tổ chức, tất nhiên, điều đó chỉ khả thi nếu bản thân doanh nghiệp đã được tổ chức một cách hợp lí. Nếu người quản lí mảng marketing bạn phải xử lí 3-4 sản phẩm khác nhau cùng lúc, chắc chắn anh ta sẽ dễ dàng bị nhầm lẫn trong quá trình điều hành

Nếu vướng phải sai lầm trong quá trình tổ chức, bạn không thể đưa ra chiến lược cụ thể cho tửng sản phẩm, cũng như không cách nào có đủ thời gian để sáng tạo và đổi mới, bởi vì tất cả quỹ thời gian đã được sử dụng chỉ để xử lí công việc hiện tại, chứ không phải mở rộng

Nhưng đó chỉ là vấn đề nếu bạn chưa biết khái niệm SBU là gì, bằng cách phân sản phẩm thành một SBU độc lập, người chịu trách nhiệm sản phẩm sẽ tự tổ chức bộ phận kế toán, marketing, kinh doanh…sao cho tối ưu nhất với sản phẩm. Chính vì vậy, đơn vị kinh doanh chiến lược là rất quan trọng.

SBU giúp CEO phân bố nguồn nhân lực nội bộ một cách hợp lí hơn

2.2 Chìa khóa cho vấn đề “tập trung” doanh nghiệp

Như đã biết, việc tổ chức công ty đúng đắn sẽ giúp bạn dễ dàng quản lí mọi thứ, và SBU là giải pháp hiệu quả nhất. Để giúp bạn hình dung rõ hơn tầm quan trọng SBU là gì, hãy nhìn vào công ty hàng đầu như HUL và P&G.

Đây là những ví dụ điển hình nhất cho những tập đoàn đa sản phẩm, họ sở hữu ít nhất 30 sản phẩm khác nhau tùy từng thời điểm, mỗi sản phẩm trong số đó đều đòi hỏi nguồn nhân lực, chi phí, chiến lược và tầm nhìn khác biệt, bởi vì tất cả chúng đều yêu cầu quản lí vi mô chuyên sâu

Đơn vị kinh doanh chiến lược do đó trở nên rất quan trọng, chúng đáp ứng được hoàn toàn yêu cầu trên, giúp nhà quản lí tập trung vào yếu tố khác nhau trong cùng một tổ chức một cách chuyên sâu, giải quyết bài toán về “FOCUS” trên từng sản phẩm một cách triệt để.

P&G nổi tiếng là thương hiệu liên tục phát triển sản phẩm mới

2.3 SBU hỗ trợ hoàn thiện quá trình STP tập đoàn

2.4 Giúp chủ doanh nghiệp đầu tư hợp lí vào từng sản phẩm

Đầu tư bao nhiêu tài chính vào mỗi SBU là hợp lí? Ma trận BCG là câu trả lời cụ thể nhất cho khoản đầu tư vào SBU. Trong ma trận BCG, SBU sẽ được chia theo thị phần và tỉ lệ tăng trưởng thị trường, do đó, bằng cách sử dụng BCG, chủ doanh nghiệp có thể ra quyết định một cách khách quan hơn với mỗi sản phẩm cần đầu tư trong danh mục.

Vấn đề ở đây là ma trận BCG chỉ có thể áp dụng nếu mỗi sản phẩm được đánh giá như một SBU độc lập duy nhất (Chẳng hạn TV Led hoặc TV LCD), ngoài ra SBU này cũng có thể là một nhánh trong danh mục sản phẩm (ví dụ dầu gội đầu), đây là điều kiện tiên quyết để áp dụng BCG. Ở đây chúng ta đang tập trung làm rõ khái niệm SBU là gì, vì vậy tôi sẽ không phân tích sâu vào BCG.

2.5 Đánh giá tỉ lệ lợi nhuận sản phẩm

Bằng cách chia sản phẩm thành SBU, chúng ta sẽ có được cái nhìn toàn diện về tổ chức, tầm nhìn này đặc biệt hữu ích trong việc chuẩn bị báo cáo tài chính, cũng như theo dõi sát sao khoảng đầu tư, lợi nhuận thu về từ mỗi SBU, do đó có thể dễ dàng nắm được lợi nhuận tổng toàn công ty.

Ngoài ra, khi nói về mặt lợi nhuận, mỗi sản phẩm được nhắm đúng khách hàng mục tiêu và phân khúc thị trường chắc chắn sẽ mang lại khả năng sinh lời cao hơn là áp dụng một chiến lược sản phẩm duy nhất cho toàn bộ sản phẩm.

Unilever quản lý lợi nhuận tổng thể bằng chiến lược phân nhóm sản phẩm thành SBU độc lập

3. MA TRẬN BOSTON LÀ GÌ?

Ma trận Boston còn được gọi là ma trận chia sẻ tăng trưởng, ma trận Boston là phương pháp Boston Consullting Group (BCG). Ma trận này giúp xác định những yêu cầu về vốn đầu tư (dòng tiền) và những nơi có thể tạo ra nguồn đầu tư ở lĩnh vực kinh doanh khác nhau trong cấu trúc kinh doanh doanh nghiệp.

Công dụng ma trận này giúp mô tả rõ hơn về danh mục đầu tư thương hiệu doanh nghiệp hay SBU trên góc phần tư dọc theo trục thị phần tương đối (trục ngang) và tốc độ tăng trưởng thị trường (trục dọc).

♦ Phương pháp ma trận Boston gồm có ba bước:

Bước 1: Xác định lĩnh vực kinh doanh chiến lược và sau đó đánh giá sự phát triển trong tương lai chúng.
Bước 2: Dựa vào sơ đồ để sắp xếp và phân loại SBU trên ma trận Boston.
Bước 3: Nghiên cứu và xây dựng mục tiêu chiến lược cho SBU.

Ma trận Boston còn được gọi là ma trận chia sẻ tăng trưởng

♦ Phân tích ý nghĩa sơ đồ bốn góc

• Góc thứ nhất – màu xanh dương đậm (con chó)

Đây là góc có độ tăng trưởng chậm hơn so với ba gốc còn lại và nắm giữ thị phần nhỏ. Phần lớn góc này được đánh giá không cao và không đáng để đầu tư vì lợi nhuận mang về rất thấp. Tuy nhiên không phải lúc nào nó cũng hoàn toàn không có lợi nhuận, có thể sẽ có nhưng sẽ mất thời gian rất lâu. Vì vậy, cũng đừng nên bỏ qua phần phân tích này, nó cũng khá là quan trọng đấy, một số doanh nghiệp xem nó như một vũ khí ngầm để cạnh tranh với đối thủ trong nghành.

Những trường hợp nên lựa chọn chiến lược cho góc phần tư này: Thay thế, thoái vốn, thanh lý.

• Góc thứ hai – màu xanh mint (con bò)

Đây là góc có lợi nhuận cao nhất trong ba gốc còn lại, thường thì doanh nghiệp có thể đổ vốn vào ở góc thứ hai này. Sau đó để giúp doanh nghiệp phát triển hơn, sử dụng số lợi nhuận kiếm được ở góc thứ hai này tiếp tục đầu tư vào góc thứ ba. Theo như ma trận Boston thì doanh nghiệp nên xem đây là góc để hỗ trợ doanh nghiệp tăng trưởng duy trì thị phần hiện tại chứ đừng xem là góc để đầu tư.

Thường thì những doanh nghiệp lớn hay SBU cần đổi mới sản phẩm hoặc chiến lược mới để trở thành ngôi sao mới ở góc thứ ba thì nên lựa chọn góc thứ hai này. Những trường hợp nên lựa chọn: phát triển sản phẩm, đa dạng hóa, thoái vốn, thoái lui.

• Góc thứ ba – màu cam (ngôi sao)

Đây là góc có mức tăng trưởng cao và duy trì lợi nhuận tốt. Đa số doanh nghiệp hay SBU đều đầu tư vốn vào góc thứ ba này và đặt kỳ vọng sẽ tạo ra những phần lợi nhuận cao. Lưu ý không phải lúc nào nó cũng mang về lợi nhuận cho doanh nghiệp. Đặc biệt đối với ngành công nghiệp thay đổi nhanh chóng, nơi sản phẩm luôn được cải tiến mới có thể sớm vượt qua bởi những tiến bộ công nghệ mới.

Những trường hợp nên lựa chọn: Tích hợp dọc, tích hợp ngang, thâm nhập thị trường, phát triển thị trường, phát triển sản phẩm.

• Góc thứ tư – màu vàng (dấu hỏi)

Ở góc cuối cùng này doanh nghiệp cần phải nghiên cứu và xem xét thật kỹ để quyết định SBU này có đáng để đầu tư không nhé. Vì những SBU trong loại này không phải lúc nào cũng đem đến thành công ngay cả sau khi đầu tư lớn, họ vẫn đấu tranh để giành thị phần và cuối cùng trở thành SBU ở góc phần tư thứ nhất.

Những trường hợp nên lựa chọn: thâm nhập thị trường, phát triển thị trường, phát triển sản phẩm, thoái vốn.

4. SỬ DỤNG SBU TRONG MA TRẬN ADL

Ma trận ADL là một ma trận được phát triển bởi công ty Arthur D. Little, ma trận này thường dùng để doanh nghiệp phát triển chiến lược kinh doanh. Có hai yếu tố chính trong ma trận này đó là vị thế cạnh tranh (Competitive Position) và quá trình trưởng thành ngành (Industry Maturity).

Hai yếu tố quan trọng này giúp đẩy nhanh tiến trình đưa ra quyết định chiến lược doanh nghiệp. Ngoài ra có thể dùng ma trận ADL cho dòng sản phẩm, chúng sẽ được phân loại và đặt vào vị trí tương ứng với vị trí trên ma trận.

Ma trận ADL giúp doanh nghiệp đề ra chiến lược có thể thúc đẩy đề nghị những kế hoạch thích hợp: tập trung (build), duy trì (maintain) rút bỏ ( liquidate) hoặc xử lý khác.

Ma trận ADL là một ma trận được phát triển bởi công ty Arthur D. Little

5. KẾT LUẬN

Đến đây, bạn đã nắm được khái niệm cơ bản SBU là gì, cũng như những lợi ích hữu hình nó đối với doanh nghiệp đa sản phẩm, cần khẳng định rằng đây chỉ là những kiến cơ bản nhất. Trên thực tế, đơn vị kinh doanh chiến lược có thể được áp dụng bằng nhiều cách khác nhau, kể cả công ty kinh doanh 1 sản phẩm duy nhất, nhưng có nhiều dòng sản phẩm khác nhau vẫn có thể quản lí lợi nhuận bằng SBU, hãy thử tìm cách áp dụng khái niệm vào công ty và kiểm chứng hiệu quả. Chúc bạn thành công!

CEO & Founder VÕ TUẤN HẢI

Hơn 13 năm chuyên tâm với nghiệp Digital Marketing

PHÓ THỦ TƯỚNG

Đến Tận Nhà Thăm

Mô Hình Làm Marketing 21/8/2014
Professional Coach – Tổ chức huấn luyện quốc tế ICF
Sáng Lập DMV Group – Digital Marketing Agency Uy Tín
Sáng Lập Quảng Cáo Siêu Tốc Academy – Học Viện Đào Tạo Marketing Online
Sáng Lập Giải Pháp “Ma Trận Marketing Bao Vây” – Giải Pháp Marketing Tổng Lực
Nhiều Lần Xuất Hiện Trên VTV3, THVL1, THVL2, Thời Báo Kinh Tế Việt Nam,..